⚡️تاملی در معنای سُحت!
👌در کلمات دقیقه آیات و روایات؛ الفاظ توصیفی مربوط به امور ممنوعه با حدود ۳۰ لفظ متفاوت بحث شده است. که دقت در تفاوت این الفاظ زمینه تفاهم نسبت به این امور را ارتقاء می دهد.
👌الفاظی مانند خیانت، بغی، اثم، حوب، ثقل، خطیئه، ذنب و... همه دارای معانی دقیقه ای است که "درایه کردن" در آنها زمینه "بیان حکمت حُکم" و "بیان علت تحریم" و "وجه ثبتی حکم" را فراهم تر می آورد.
👌به عنوان مثال در فقه المکاسب یکی از الفاظ دلالت کننده بر منع، لفظ پر از معنای سُحت است! در مجموع سُحت به امر غیر ثابت و ساقط کننده منزلت انسان گفته می شود (فیسحتکم بعذاب - طه ۶۱) بنابر این با توجه به معنای دقیق کلمه سُحت معنای اقدام به اعمالی که ذیل کلمه سُحت منع شده اند؛ این است که سود آن اعمال -به خلاف تصور انجام دهنده آن اعمال- به ارتقای منزلت و حل مشکلات منتهی نمی شود؛ بلکه انجام آن عمل منزلت فرد را از بین برده و نتیجه اش استیصال برای فرد خواهد بود!
👌در برخورد با روایات و آیات اگر بر اساس قواعد نه گانه فقه البیان ورود کنیم؛ این نوع دقت ها افزایش می یابد؛ به عنوان مثال اگر بررسی ادبیات وحی را با قواعدی مانند "بیان مبتنی بر تامل" (باب دوم فقه البیان) پی گیری کنیم؛ به کشف و بیان وجه ارتباط پایه سوال، شرح سوال و رکن سوال با فطرت مخاطب اهمیت می دهیم. و یکی از منابع کشف ارتباط بیان وحیانی با فطرت؛ دقت در معنای الفاظ استفاده شده در ادبیات وحی است.
حجت الاسلام علی کشوری- ۹شهریور ۱۳۹۸ - مباحث مقدماتی فقه المکاسب - قم مبارک
#فقه_البیان
#فقه_المکاسب
#بیان_مبتنی_بر_تامل
@olgou4
⚡️"تناسب با فطرت" و "تمایل به غایت" دو شرط تعریف صحیح از امور
👌گفته می شود که تعریف باید جامع افراد و مانع اغیار باشد و همچنین تعریف نباید دوری باشد و همچنین باید مُعَرِّف اجلی از مُعَرَّف باشد و برخی نکات دیگر...
👌در باب دوم فقه البیان(بیان مبتنی بر تامل) شروط دقیقی برای تعریف ذکر کرده ایم؛ به عنوان مثال گفته ایم که تعریف باید "متناسب با فطرت" و "متمایل به غایت" باشد.
👌کشف ابعاد فطرت و بیان وجه تناسب امور با فطرت و کشف غایت معتبر و با ارزش و تبیین نقش امور در دستیابی به آن، فرآیندی فقهی و استظهاری دارد.
حجت الاسلام علی کشوری - قم ۷ محرم الحرام ۱۴۴۱
#فقه_البیان
#بیان_مبتنی_بر_تامل
@olgou4
⚡️"بيان مبتني بر تأمل" چه می گوید؟ / فقیه باید فوائد استظهاری اوامر و نواهی را برای مردم آشکار سازی کند.
👌یکی از قواعد اصولی فقه البیان؛ "بیان مبتنی بر تأمل" است. در این قاعده چگونگی بررسی ارتباط بین یک موضوع دینی و فطرت انسان بحث و تبیین می شود. به عبارت روشن تر پیامبران، در کنار تأكيد بر ماهیت الهی رسالت خویش؛ فائده های رسالت را برای مردم تبیین می کردند و این تأكيد دو سویه به گسترش تعقل و تفکر در جامعه امداد می رساند.
👌 به عنوان مثال در آیه ۶۸ از سوره اعراف (أُبَلِّغُكُمْ رِسالاتِ رَبِّي وَ أَنَا لَكُمْ ناصِحٌ أَمِينٌ ) و در آیه ۱۰۵ از سوره اسراء (وَ بِالْحَقِّ أَنْزَلْناهُ وَ بِالْحَقِّ نَزَلَ وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلاَّ مُبَشِّراً وَ نَذيراً) بر هر دو ویژگی تأكيد شده است. در بخش اول این دو آیه با دو کلمه "رسالات ربی" و "بالحق انزلناه" بیشتر بر ویژگی الهی بودن مسائل دینی و در بخش دوم این آیات با دو عبارت "انا لکم ناصح امین" و "مبشراً و نذیراً" خاصیت های اصلی دین برای مردم مانند نصح و امانت یک رهبر و بیان عاقبت های بد و خوب افعال تبیین شده است.
👌البته در آیات دیگری مانند ۱۷۹ سوره بقره (وَلَكُمْ فِي الْقِصَاصِ حَيَاةٌ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ) و آیه ۲۲۰ سوره بقره (فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۗ وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَىٰ ۖ قُلْ إِصْلَاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ ۖ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ ۚ وَاللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ) و بسیاری از آیات دیگر به صورت مصداقی تر نظام فوائد دین برای مردم تبیین شده است.
👌حذف بخش فوائد دین در کلام یک فقیه و یا بیان کلی آن مانند آنچه برخی اصولیون گفته اند(...بناءً علی ما ذهب إلیه المشهور من العدلیة من تبعیة الأوامر والنواهی للمصالح والمفاسد فی المأمور به والمنهی عنه... کفایة الاصول - مقصد سابع) مانعی بزرگ برای رشد عقلی افراد از پایگاه فقه است.
👌البته باید به تفاوت های "بیان مبتنی بر مُکث" و "بیان مبتنی برتأمل" در بحث توجه کرد. در "بیان مبتنی بر مُکث" به دنبال تبیین تفاوت ماهیت اجزای مختلف کلام الهی(آیات و روایات) هستیم و در "بخش ثبت کلام"، خاصیت یک حکم دینی صرفاً بیان می شود؛ ولی در "بیان مبتنی بر تأمل" خاصیت اوامر و نواهی یا سایر مسائل دینی برای فرد آشکار سازی می شود.
👌 در باب دوم فقه البیان، سیر آشکار سازی خاصیت یک حکم دینی برای یک فرد در سه مرحله ۱- پایه یابی برای کلام، ۲-رکن یابی برای کلام و ۳-شرح یابی برای کلام تعریف شده است.
حجت الاسلام علی کشوری- شرح اجمالی "بیان مبتنی بر تأمل"(باب دوم فقه البیان) - دو شنبه اول اردیبهشت ۱۳۹۹- قم مبارك
پ ن : در آیات ۶۸ از سوره اعراف و ۱۰۵ از سوره اسراء ذیل کلمات ربّی (با توجه به معنای ربّ) و انزلناه (در مقایسه معنای نزول با هبوط) نوعی بیان فوائد دین برای مردم با انتخاب الفاظ دقیق گنجانده شده است؛ که شرح آن را در باب "بیان مبتنی بر سیاق" مطرح خواهیم کرد.
#فقه_البیان
#بیان_مبتنی_بر_تأمل
@olgou4
⚡️به فضل الهي: نشست تخصصی تبیین قاعده اصولی بیان مبتنی بر تأمل (باب دوم فقه البیان) در مقایسه با قواعد تفکر در منطق صوری، منطق سیستمی و منطق فاعلیت برگزار می گردد. به زودی
#فقه_البیان
#بیان_مبتنی_بر_تأمل
#قواعد_تفکر
@olgou4
⚡️چهار مهارت مرتبط با سؤال و تفكر
👌چهار مهارت مهم در حوزه پرسشگری و مدیریت پرسش های جامعه در فقه البیان -بخش مرتبط با بیان مبتنی بر تأمل- مطرح است. تسلط بر این مهارت ها از مقدمات اجتهاد و مدیریت تأملات یک جامعه محسوب می شود:
👌مهارت اول: مدیریت حفظ سؤال در مباحثه، اولین مهارت لازم برای مدیریت تأملات یک جامعه است. برخی افراد در یک مباحثه علمی به سرعت اسیر پرسش های طرف مقابل می شوند و قدرت حفظ سؤال خود در یک جلسه علمی و یا محیط اطراف خود را ندارند. در یک مباحثه علمی یا یک پروژه اجتماعی، پاسخ به سؤالات مخاطبان را باید در رتبه دوم مباحثات قرار داد و از پدیده گیج کننده ازدحام و تکثر سؤال جلوگیری به عمل آورد. انتخاب یک پایه سؤال قوی و تبیین قوی پرسش ( بیان فواید پرسش محل بحث) از جمله ابزارهای حفظ سؤال در ذهنیت مخاطبان است. برای حفظ سؤال باید به صورت حداقلی از امر و نهی استفاده نمائیم.
مهارت دوم: تسلط بر روش کشف سؤال شارع از بیان شارع است. همانطور که در مقدمات فقه البیان مطرح کرده ایم: بیان علمی شارع مبتنی بر یک سؤال آشکار یا سؤال مفروض مطرح شده است. کشف سؤال شارع و تبیین آن به عنوان نقطه آغاز فهم روایت و آیه، یک مهارت مغفول در علم اصول فعلی است. تعاضد یابی درباره روایات و آیات و توجه جدی به تعلیل های مطرح در آیات و روایات؛ مهمترین ابزار کشف سؤال از بیان شارع است و در مواردی که سؤال آشکار یا مفروض است؛ به تبیین سؤال شارع مدد می رساند. در بسیاری از موارد که روایت و آیه در ملاحظات لفظی اولیه دارای اجمال بیانی است؛ توجه به سؤال شارع، سبب "انصراف معنایی" لفظ مجمل و بالتبع عدم نیاز به برخی از "اصول مرادیه" برای کشف مقصود شارع می شود. (کشف سؤال شارع، زمینه انصراف معنائی بیان شارع محسوب می شود)
👌مهارت سوم: تسلط بر روش تنقیح و تصحیح سؤالات غلط مخاطبان شارع است. همانطور که قبلاً معروض داشته ایم: سؤالات عرف های عمومی و تخصصی مشموع چهار صفت ۱- سؤال غلط، ۲- سؤال ناقص، ۳- سؤال صحیح فاقد اولویت و ۴- سؤال صحیح اولویت دار است و فقیه در مقام هدایت تفکرات جامعه، ناگزیر از مدیریت علمی سؤال معیوب است. پاسخ دادن به سؤال مخاطب به معنای تنقیح سؤالات معیوب مخاطب است و برای تنقیح سؤالات معیوب، سه مرحله ۱- تنقیح بیانی، ۲- تنقیح زیرساختی و ۳- تنقیح شاکله ای در سرفصل دوم فقه البیان تصویر شده است
👌مهارت چهارم: تسلط بر روش کشف سؤالات مرتبط با یک سؤال صحیح است. (تسلط بر روش کشف نظام سؤالات شارع) برای مدیریت یک جامعه، نیازمند ایجاد تأمل در همه ابعاد نیاز آن جامعه هستیم و طرح سؤالات یک بعدی به معنای پذیرش حضور دانش غلط در سایر حوزه ها است. اگرچه تفکر از یک سؤال مادر آغاز می گردد؛ ولی زایش سؤالات بخشی از آن سؤال مادر، یک ضرورت قطعی محسوب می شود. به عنوان مثال در بسته اولویت های تمدنی ۱۲ گانه ۱۱ پرسش اصلی از پرسش مادر تقسیمات شهری کوچک مطلوب است؟ (محله محوری) یا تقسیمات شهری بزرگ؟ (منطقه شهری) زائیده شده است و در واقع یک مجموعه از پرسش های مرتبط با محله محوری با مخاطبان مطرح می شود.
حجت الاسلام علی کشوری (دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی) - تبیین فواید قاعده اصولی بیان مبتنی بر تأمل (سرفصل دوم فقه البیان) - ۳۰ صفر ۱۴۴۵ (شهادت عالم آل محمد) - قم
#چهار_مهارت_پرسشگری
#فقه_البیان
#بیان_مبتنی_بر_تأمل
https://eitaa.com/olgou4
⚡️ فقه البیان فرم بیان و تحقق را از نظر شارع بیان کرده است!
❓در مباحث اصولی فقه البیان، مسئله فرم بیان و فرم تحقق دین تئوریزه شده است. فرم از نظر شارع بر مبنای مفهوم سؤال و مفهوم تفکر شکل گرفته است. برای تبیین مفهوم سؤال (نقطه آغاز فرم از نظر شارع) بررسی "قاعده اصولی بیان مبتنی بر تأمل" ضرورت دارد.
❓ قاعده اصولی بیان مبتنی بر تأمل، حالات افراد در برخورد با یک موضوع را به سه بخش ۱- عدم توجه فرد به سؤال، ۲- پذیرش سؤال غلط توسط فرد و ۳- پذیرش سؤال صحیح توسط فرد تقسیم کرده است و برای مدیریت هر بخش، روشی را ارائه کرده است
#فقه_البيان
#بيان_مبتني_بر_تأمل
#اصول_فقه
https://eitaa.com/olgou4