♻️تطورات معنای عقل 🔸"..برای عقل، معانی و #اصطلاحات مختلفی وجود دارد که هر یک از آنها ناظر بر یکی از ابعاد، مراتب و لایه های عقل است و از جمله آنها عبارتند از: 🔸1- عقل ابزاری: جهت‌گیری #اصلی عقلانیت ابزاری تسلط آدمی بر طبیعت است. فرانسیس بیکن با رویکرد به این معنا در کتاب «نو ارغنون» گفت که دانایی، #توانایی است. ماکس وبر رفتارهای انسان غربی را که متأثر از غلبه عقلانیت ابزاری است،‌کنش‌های عقلانی معطوف به هدف می‌داند، یعنی رفتارهایی که متوجه هدف‌های دنیوی قابل دسترسی است... 🔸2- عقل متافیزیکی: به شناسایی احکام اصل هستی می‌پردازد. احکام متافیزیکی با آنکه مقید به عالم طبیعت نیستند، ‌اغلب بر اشیای طبیعی نیز صادقند. 🔸3-عقل عملی: این عقل در قبال عقل نظری است و موضوعات آن غیر از موضوعات عقل نظری است. عقل #عملی درباره #هستی ‌هایی بحث می‌کند که بر اساس اراده انسانی تکوین می‌یابد. 🔸.4- عقل نظری: عقل نظری درباره هستی‌هایی سخن می‌گوید که #خارج از حوزه اراده انسان تحقق دارند؛ این معنای از عقل، اعم از عقل متافیزیکی و عقل متافیزیکی، بخشی از عقل نظری است... 🔸5- عقل مفهومی: عقل #مفهومی ، معنایی اعم از آگاهی و #دانش عقل #نظری و عملی دارد. خصوصیت اصلی عقل مفهومی، این است که با وساطت مفاهیم ذهنی به شناخت موضوعات محل #بحث خود می‌پردازد.. 🔸.6- عقل شهودی: این عقل بدون وساطت مفاهیم ذهنی به شهود حقایق کلی و فراگیر نایل می‌شود. عقل شهودی به یک اعتبار در قبال عقل #مفهومی و به اعتبار دیگر در قبال شهودهای حسی، دون عقلی و یا #شهود های #عرفانی ، فراعقلی است..." 🔻جهت تفصیل #مباحث منابع ذیل معرفی می گردد: 📃مقاله " از عقل قدسی تا عقل ابزاری" نوشته حمید پارسانیا 📃 مقاله " نقدِ نقد - در پرتو ایضاح مفهومی نظریۀ علم دینی آیت الله جوادی آملی " نوشته حمید پارسانیا 📘کتاب "روش شناسی انتقادی حکمت صدرایی" نوشته حمید پارسانیا 📕کتاب "علم و فلسفه" نوشته حمید پارسانیا 📗کتاب "ما و علوم انسانی 4" مجموعه #نشست های دومین دوره مقدماتی طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی #علم #عقل #اسلام #مدرن #تطورات_علم #تطورات_عقل #عقل_ابزاری #عقل_عملی #عقل_شهودی #عقل_مفهومی #عقل_نظری #عقل_متافیزیکی #پارسانیا #حمید_پارسانیا #دانشگاه_تهران

☑️ علم و دین در تفکر اسلامی درهم‌تنیده است 🌕 عناوین مهم سخنان حجت‌الاسلام دکتر حمید #پارسانیا؛ در نشست علمی «جامعه‌شناسی دین و جامعه‌شناسی دینی»: ▪️جریان حکمت مدنی در جهان اسلام که با فارابی آغاز شد، خودش یک #دانش و علم اجتماعی است البته نه در معنای پوزیتویستی علم؛ فارابی بیش از دیگران نظریه اجتماعی خود را با دین درهم تنیده است و مفاهیم مدینه فاضله و فاسقه، ضاله و جاهله او کاملاً در نسبت با مفهوم دین در هم آمیخته است. ▪️متفکرین مسلمان #جامعه‌شناسی _دین دارند ولی نظریات آنان با جامعه‌شناسی دین مدرن، تفاوت بنیادین دارند و این به روش علم و علوم اجتماعی در جهان اسلام بازگشت دارد. ▪️ یکی از مسائلی که فرهنگ‌های غیر غربی از جمله فرهنگ اسلامی و ایرانی در دوران معاصر با آن مواجه شدند، روبرویی با مفاهیم مدرن بود البته فرهنگ ایرانی به خاطر عقبه معرفتی و علمی قوی تاریخی اش ابژه مدرن را قبل از آن که درست بشناسد بگونای خام و شتابزده در چارچوب ذهنی خود بازخوانی کرده و با آن ارتباط برقرار می‌کرد. ▪️باید ببینیم نسبت جامعه‌شناسی مدرن با دین چیست؟ اگر جامعه‌شناسی را علم (ساینس) با معنای کنتی و یا قرن بیستمی آن در نظر بگیریم، نسبت بین این دو نسبت سوژه و ابژه است؛ ابژه هویت معرفتی غیر علمی دارد که شناخت آن هویت هرمنوتیکی دارد یعنی علم نیست. جامعه‌شناسی دین در اینجا آگاهی علمی نسبت به یک آگاهی و کنش غیر علمی است که از سنخ فرهنگ است. ▪️ در غرب هم اندیشمندانی داریم که در آغاز قرن ۲۰، #مدرنیته را نقد کردند ولی کار آنها در حوزه علوم اجتماعی نبود البته ماکس وبر با بحث قفس آهنین تاحدی به این مسئله و به نقد عقلانیت ابزاری پرداخت ولی نقد مدرنیته در آن زمان به طور جدی وارد حوزه جامعه شناسی کلاسیک نشد. ای نقد در نیمه دوم قرن بیستم به تدریج وارد ادبیات جامعه شناختی شد. ▪️جامعه‌شناسی دینی حاکی از یک رویکرد و یک مکتب است . در ابتدای قرن ۲۰ «دینی» صفتی بود که به موصوفی به اسم علم نمی‌چسبید زیرا علم وصف دینی و غیردینی نداشت، گرچه جامعه‌شناسی پوزیتویستی ، تفهمی،پدیدارشناختی ، پراگماتیستی و ...می‌توانست وجود داشته باشد ▪️در اندیشه کنت، دین دو کارکرد دارد؛ اول #انسجام_اجتماعی و دیگری #تفسیر_جهان و شناساندن جهان؛ از دیدگاه او شناخت و فهم جهان سه مرحله دارد .مرحله اول، که مرحله کودکی و خام است مرحله تفکر و معرفت دینی است او این نوع معرفت را در این مرحله علمی نمی‌داند. ◾️ از موضع جامعه شناسی کلاسیک نسبت میان جامعه‌شناسی با دین نسبت دو حوزه معرفتی است یعنی یکی معرفتی است که #علم در معنای مدرن آن است و دیگری معرفتی غیرعلمی است، نسبت جامعه‌شناسی با دین نسبت علم با قلمرویی است که ساینس نیست بلکه معرفتی از سنخ #فرهنگ است که انسان‌ها با اراده خود آن را می‌سازند ┄┄┅••=✧؛❁؛✧=••┅┄┄ 💢کانال استاد حمیدپارسانیا را دنبال کنید 📲 وبگاه ا ایتا | تلگرام | ویراستی