#تحلیل_و_بررسی 49
#گفتگو
#مقالات
#تفسیر_قرآن
#آسیبهای_فهم_قرآن
#فهم_قرآن
🔅🔅🔅
✅ آسیبهای فهم قرآن
📝 برخی آسیبها
📁 ←←← دانشهای تجربی
قرآن کتاب دانشهای تجربی نیست، بلکه برای هدایت مردم است و هرچه در این مسیر مفید بوده در آن طرح شده است. در این میان، به تناسب، به برخی پدیدههای جهان آفرینش نیز اشاره شده است، گرچه در زمان نزول، سطح علمی مردم چنان نبوده که نکتههای علمی قرآن را به خوبی دریابند. اما بعدها با رشد علوم، برخی از ابعاد اعجاز علمی قرآن آشکار شده و برخی در صدد برآمدهاند تا آیههای قرآن را با دادههای علوم گوناگون تطبیق دهند، گرچه معمولا دچار زیادهروی شده و از مرز تفسیر خارج گردیدهاند.
▪ در زمانهای گذشته برخی از مفسران آیات مربوط به آسمانهای هفتگانه را بر افلاک نهگانه هیئت بطلیموسی تطبیق داده بودند، اما با گذشت زمان و ابطال آن، نادرستی این فرضیه روشن شد و اساس آن فرو ریخت. [۵۵] [۵۶] بنابراین، آگاهی از دانشهای تجربی گرچه به فهم بخشی از قرآن، که درباره پدیدههای طبیعی است، کمک میکند، اما باید جانب احتیاط را نگه داشت و در تطبیق آیهها بر دادههای علوم تجربی، دقت لازم را به کار بست تا مطلبی بر قرآن تحمیل نشود.
⏪ ادامه دارد...
🍀🍀🍀
🔅 به هنگام فتنه ها و بلاها به قرآن پناه ببریم.
@rahighemakhtoom
✳️ جُستارهای قرآنی رحیق
#تحلیل_و_بررسی 49 #گفتگو #مقالات #تفسیر_قرآن #آسیبهای_فهم_قرآن #فهم_قرآن 🔅🔅🔅 ✅ آسیبهای فهم قرآن
#تحلیل_و_بررسی 50
#گفتگو
#مقالات
#تفسیر_قرآن
#آسیبهای_فهم_قرآن
#فهم_قرآن
🔅🔅🔅
✅ آسیبهای فهم قرآن
📝 برخی آسیبها
↪ ←← ناآگاهی از دانشهای مورد نیاز
📁 ←←← دانشهای انسانی
قرآن مجموعهای از معارف درباره مبدا و معاد و احکام و آداب است و مباحث گوناگون آن به نوعی، در سازندگی انسان نقش دارد. امروزه همه مکاتب مطالعات فراوانی در ابعاد گوناگون زندگی فردی و اجتماعی انسان و روابط و مناسبات حاکم بر آن داشته و دارند و متناسب با مبانی فکری و عقیدتی خود، آراء گوناگونی در هر بخش از علوم انسانی مطرح کردهاند، گرچه دانستن این علوم تاثیری مستقیم در فهم ما از قرآن ندارد، ولی آگاهی از آنها سؤالات فراوانی را برای ما به وجود میآورد که هنگام مراجعه به قرآن در صدد پاسخیابی آنها بر میآییم و به سرعت، از آیهها نمیگذریم، حتی از اشارهها و دلالت ایمایی و التزامی آیهها ممکن است بهره ببریم. کسی که از این دانشها بیبهره است ذهنی پر سؤال ندارد و به راحتی، از آیهها میگذرد و در نتیجه، انتظار زیادی از مدلولهای گوناگون آیات ندارد و به نکتههای کمتری دست مییابد. [۵۷]
⏪ ← ناآگاهی و بیتوجهی به منابع فهم
از جمله مواردی که در بحث آسیبشناسی فهم باید مورد بررسی قرار گیرد «منابع فهم» است. شناخت منابع و میزان اعتبار آن، کیفیت بهرهبرداری از آن و اولویت و اهمیت بعضی نسبت به بعضی دیگر از نکاتی است که باید بدان آگاهی داشت.
⏪ ادامه دارد...
🍀🍀🍀
🔅 به هنگام فتنه ها و بلاها به قرآن پناه ببریم.
@rahighemakhtoom
✳️ جُستارهای قرآنی رحیق
#تحلیل_و_بررسی 50 #گفتگو #مقالات #تفسیر_قرآن #آسیبهای_فهم_قرآن #فهم_قرآن 🔅🔅🔅 ✅ آسیبهای فهم قرآن
#تحلیل_و_بررسی 51
#گفتگو
#مقالات
#تفسیر_قرآن
#آسیبهای_فهم_قرآن
#فهم_قرآن
🔅🔅🔅
✅ آسیبهای فهم قرآن
📝 برخی آسیبها
✅ آسیبهای فهم قرآن با قرآن
نخستین و مهمترین منبعی که در فهم این کتاب مقدس به کار میآید خود قرآن است؛ زیرا چنانکه پیشتر گفته شد، قرآن بر اساس اصول محاوره میان مردم سخن گفته است. گویندگان و نویسندگان در سخن خود نکاتی میآورند که با توجه به گفته یا نوشته خویش در جای دیگر معنا مییابد؛ یعنی، برخی گفتههای خود را قرینه برخی دیگر قرار میدهند. مخاطبان نیز بدون توجه به آن گفتهها، که در فهم مراد گوینده مؤثر است، مطلبی را به صاحب سخن نسبت نمیدهند. قرآن نیز از این اصل برکنار نیست و فهم هر بخشی از آن در فهم بخشهای دیگر مؤثر است، به ویژه آن که نزول قرآن به یکباره نبوده و همه مقصود خود را در جای معینی بیان نکرده است.
📜 پیشوایان دین نیز در مواردی، برای توضیح و تفسیر آیهها از دیگر آیات استفاده کردهاند؛ مانند حدیث نبوی (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) که در توضیح آیه «الذین آمنوا و لم یلبسوا ایمانهم بظلم اولئک لهم الامن و هم مهتدون» [۵۸] از آیه «لا تشرک بالله ان الشرک لظلم عظیم» [۵۹] استفاده کرده و به کمک این آیه، مراد از واژه «ظلم» در آیه اول را شرک به خداوند دانستهاند. اینک به ذکر مهمترین آسیبها در این زمینه میپردازیم:
📂 ← بسندهکردن به قرآن
برخی از مفسران که به استفاده از قرآن برای فهم گرایش داشتهاند نسبت به منابع دیگر کم توجهی کرده و خواستهاند فقط با بهرهگیری از آیههای قرآن به فهم معارف آن نایل آیند، ولی پیداست که فهم کامل قرآن با کاوش در همه منابع و استنباط از تمامی ادله و قراین شکل میگیرد. استفاده از یک منبع و وا نهادن دیگر منابع در واقع، از دست دادن زمینههای لازمی است که در فهم قرآن سرنوشت ساز است و از آنجا که برخی توضیحات و قرینهها تنها در روایات آمده و هیچ راهی برای فهم آن از قرآن نداریم، بسنده کردن به قرآن راه فهم درست بخشی از قرآن را بر ما میبندد. مرحوم علامه طباطبایی (رحمةاللّه)، که خود از استوانههای فهم قرآن با قرآن است، در موارد متعددی از تفسیر گران سنگ المیزان، به نقش منحصر به فرد روایات در فهم قرآن تصریح فرمودهاند؛ از جمله: در بیان مراد از «صلاة وسطی» در آیه ۲۳۸ بقره [۶۰] ( [۶۱] )، در بیان مقصود از «اشهر معلومات» در آیه۱۹۷ بقره [۶۲] ( [۶۳] )، درباره آیه۳۳ مائده [۶۴] ( [۶۵] )، در تفسیر آیه ۳۸ این سوره، مراد از دستی که به جرم سرقت قطع میشود (دست راست)، مقداری که قطع میشود و میزان مالی که به سبب آن دست دزد را میبرند ( [۶۶] ) و موارد متعدد دیگر - که بدون مراجعه به روایات قابل فهم نخواهد بود. از جمله کسانی که به این آسیب دچار شده، صاحب تفسیر الهدایة و العرفان فی تفسیر القرآن است.
⏪ ادامه دارد...
🍀🍀🍀
🔅 به هنگام فتنه ها و بلاها به قرآن پناه ببریم.
@rahighemakhtoom
✳️ جُستارهای قرآنی رحیق
#تحلیل_و_بررسی 51 #گفتگو #مقالات #تفسیر_قرآن #آسیبهای_فهم_قرآن #فهم_قرآن 🔅🔅🔅 ✅ آسیبهای فهم قرآن
#تحلیل_و_بررسی 52
#گفتگو
#مقالات
#تفسیر_قرآن
#آسیبهای_فهم_قرآن
#فهم_قرآن
🔅🔅🔅
✅ آسیبهای فهم قرآن
📝 برخی آسیبها
✅ آسیبهای فهم قرآن با قرآن
📂 ← مهجور داشتن قرآن
گرچه مفسران قرآن در طول تاریخ، برای فهم قرآن کم و بیش از این منبع بهره بردهاند، ولی این بهرهگیری چندان در خور این منبع شریف و ارجمند نبوده است. از جمله کاستیهای فهم آنان، بیتوجهی به این گنجینه ارزشمند است، حتی آنان که خود بهترین راه فهم قرآن را مراجعه به خود قرآن دانستهاند [۶۷] آن را در توضیح ابهام یا تبیین اجمال آیهها و بیان تقیید و تخصیص منحصر کرده، در عمل از شمول آن نسبت به همه معارف و قصص کاستهاند، در حالیکه دادههای قرآنی برای فهم در بیان ابهام و اجمال و خاص و ناسخ و... خلاصه نمیشود و حیطه بسیار گستردهتری دارد و کسی که به این راه وارد شود خواهد فهمید که چه گوهرهای بینظیری دست نخورده باقی مانده است.
📜 نباید گمان کرد که فهم قرآن با قرآن کاری سهل و کم دامنه است و هر کسی میتواند با یافتن آیههای همگون (از معجم) از عهده آن برآید؛ زیرا این کار، هم مشکل است و هم درازدامن و تنها از راه انس با قرآن و احاطه کامل بر سراسر آن با ژرفنگری و مو شکافی قابل دستیابی است. اگر کسی بخشهایی از تفسیر المیزان را بنگرد متوجه میشود که چگونه آیههایی که به ظاهر هیچگونه ارتباطی با آیه مورد بحث ندارند به هنگام تفسیر و مو شکافی در فهم به کار میآید «و ینطق بعضه ببعض و یشهد بعضه علی بعض» [۶۸] مصداق مییابد. نمونه آن بحثی است که مرحوم علامه (رحمةاللّه) درباره آیه «اهدنا الصراط المستقیم» [۶۹] آورده و در آن از۳۹ آیه دیگر بهره گرفته است.
📜 توجه به سیاق آیهها نیز شعبهای از فهم قرآن با قرآن است که در بحث از قرینهها بدان اشارت رفت. همچنین توجه به کاربرد قرآنی واژهها و فهم معانی آنها از رهگذر قرآن بخشی از این بحث (فهم قرآن با قرآن) است که در بخش واژهشناسی میآید.
🍀🍀🍀
🔅 به هنگام فتنه ها و بلاها به قرآن پناه ببریم.
@rahighemakhtoom
🍀🍀🍀
🔅 به هنگام فتنه ها و بلاها به قرآن پناه ببریم.
@rahighemakhtoom
✳️ جُستارهای قرآنی رحیق
#تحلیل_و_بررسی 52 #گفتگو #مقالات #تفسیر_قرآن #آسیبهای_فهم_قرآن #فهم_قرآن 🔅🔅🔅 ✅ آسیبهای فهم قرآن
#تحلیل_و_بررسی 53
#گفتگو
#مقالات
#تفسیر_قرآن
#آسیبهای_فهم_قرآن
#فهم_قرآن
🔅🔅🔅
✅ آسیبهای فهم قرآن
📝 برخی آسیبها
✅ آسیبهای فهم قرآن با قرآن
📁 ← بر هم زدن آیهها
از آسیبهایی که در زمینه بهرهگیری از آیهها در فهم آیات دیگر ممکن است رخ دهد، بر هم زدن آیههاست؛ («ضرب القرآن بعضه ببعض»؛ برخی از قرآن را به برخی دیگر زدن. در چند روایت این موضوع مطرح شده است؛ از جمله: از امام صادق (علیهالسّلام)) [۷۰] [۷۱] [۷۲] [۷۳] [۷۴] یعنی معانی آیهها را به هم مخلوط کردن و ویژگی آیهها را واژگونه دانستن؛ مثل اینکه آیه محکم را متشابه بدانند و بالعکس.
📐 چنین خطایی در برداشت از آیهها نقص بزرگی بر جای مینهد. این آسیب، چنانکه از روایت نبوی (صلّیاللّهعلیهوآله) پیداست، در امتهای گذشته نیز بوده و موجب گمراهی آنان شده است. [۷۵] نتیجه بر هم زدن آیهها پیدایش تناقض میان آنها و تکذیب بعضی از آیهها نسبت به بعضی دیگر است، در حالیکه بخشهای گوناگون قرآن مصدق و مؤید یکدیگر است و عدم وجود اختلاف و ناهماهنگی یکی از ابعاد اعجاز این کتاب ارجمند میباشد. «افلا یتدبرون القرآن و لو کان من عند غیر الله لوجدوا فیه اختلافا کثیرا». [۷۶]
🔅🔅🔅
📂 آسیبهای فهم قرآن با روایت
ضرورت بهرهگیری از روایات معصومان (علیهمالسّلام) به عنوان یکی از قراین نا پیوسته در بحثهای گذشته بیان شد. اکنون به اختصار، آسیبهایی که در استفاده و برداشت از منابع روایی برای فهم قرآن وجود دارد اشاره میشود:
⏪ ادامه دارد...
🍀🍀🍀
🔅 به هنگام فتنه ها و بلاها به قرآن پناه ببریم.
@rahighemakhtoom
✳️ جُستارهای قرآنی رحیق
#تحلیل_و_بررسی 53 #گفتگو #مقالات #تفسیر_قرآن #آسیبهای_فهم_قرآن #فهم_قرآن 🔅🔅🔅 ✅ آسیبهای فهم قرآن
#تحلیل_و_بررسی 53
#گفتگو
#مقالات
#تفسیر_قرآن
#آسیبهای_فهم_قرآن
#فهم_قرآن
🔅🔅🔅
✅ آسیبهای فهم قرآن
📝 برخی آسیبها
✅آسیبهای فهم قرآن با روایت
📁 ← بسنده کردن به روایات
در بحث از فهم قرآن با قرآن، گفته شد که بسنده کردن به یک منبع کاری است ناروا که درهای معارف قرآن را به روی جویای فهم میبندد. برخی در بسنده کردن به روایات تا جایی پیش رفتهاند که هیچ توضیح و تفسیری در کنار روایات تفسیری نیاوردهاند. تفسیرهایی مانند البرهان و نورالثقلین روایات وارد شده درباره آیهها را جمعآوری کردهاند، ولی حتی نوع روایات را مشخص ننمودهاند. پیداست که با این تفکر نمیتوان به معارف قرآنی رسید؛ زیرا:
⏪ اولا: روایات تفسیری در مقایسه با حجم زیاد آیههای قرآن اندک است.
⏪ ثانیا: در بیان روایات مربوط به قرآن، روایاتی وجود دارد که در شرح و تفسیر آیه نیست، بلکه بیان مصداق یا بیان بطن یا تمثل به آیه و مانند آن است.
⏪ ثالثا: در خود روایات، به تدبر و فهم قرآن امر شده و بر این اساس نباید تنها به روایات اکتفا کرد. «یعرف هذا و اشباهه من کتاب الله عز و جل.» [۷۷]
⏪ رابعا:، برای ارزیابی روایات، راههایی قرار دادهاند که یکی از آنها مخالفت یا موافقت با قرآن است و این فرع بر آن است که قرآن پیش از مراجعه به روایت قابل فهم و تفسیر باشد.
📁 ← پذیرش روایات غیر قابل استناد
مهمترین آسیبی که دامنگیر طالبان فهم قرآن بوده و در برخی موارد، هنوز هم هست پذیرش روایات غیر قابل استناد است؛ زیرا از این راه دروغهای فراوانی به کتابهای تفسیری راه یافته و اساس فهم قرآن قرار داده شد است که عمده این دروغها از سوی راویان اسرائیلی جعل و نشر داده شده و به ویژه، در کتابهای اهل سنت نقل شده است. تهمتهایی که به حضرت سلیمان (علیهالسّلام) و داود (علیهالسّلام) و برخی دیگر از انبیای الهی (علیهمالسّلام) نسبت داده شده [۷۸] [۷۹] از این طریق وارد فرهنگ اسلامی گردیده است.
📜 بنابراین، جا دارد دقت و وسواس بیشتری در استفاده از منابع روایی اعمال شود و ملاکهایی که در علم رجال برای آگاهی از احوال راویان وجود دارد و معیارهایی که در تشخیص حدیث صحیح از سقیم در درایه مطرح است مورد توجه جدی قرار گیرد، حتی اگر روایتی از نظر سند عالی بود، ولی مخالف با قرآن یا مسلمات دینی بود کنار گذاشته شود، به ویژه روایاتی که زمینههای نزول را بیان میکند و در درون با یکدیگر در تعارضاند.
⏪ ادامه دارد...
🍀🍀🍀
🔅 به هنگام فتنه ها و بلاها به قرآن پناه ببریم.
@rahighemakhtoom
✳️ جُستارهای قرآنی رحیق
#تحلیل_و_بررسی 53 #گفتگو #مقالات #تفسیر_قرآن #آسیبهای_فهم_قرآن #فهم_قرآن 🔅🔅🔅 ✅ آسیبهای فهم قرآن
#تحلیل_و_بررسی 54
#گفتگو
#مقالات
#تفسیر_قرآن
#آسیبهای_فهم_قرآن
#فهم_قرآن
🔅🔅🔅
✅ آسیبهای فهم قرآن
📝 برخی آسیبها
✳ آسیبهای فهم واژگان
ملاک قرار دادن معنای کنونی واژهها؛ تلاش برای فهم و شناخت واژههای غریب و نامانوس قرآن از نخستین گامهای فهم کتاب است. آیههای قرآن ترکیبی از این واژههاست که روشن شدن آن بخش عمدهای از فرایند فهم است. قرآن به زبان مردم صدر اسلام فرود آمده و عمده آن برای معاصران قابل فهم بوده، ولی با گسترش اسلام و گذشت زمان، معانی برخی از آن واژهها دگرگون شده و کاربرد کنونی با کاربرد روزگاران پیشین متفاوت است. بنابراین، کسی که اکنون در پی فهم است باید همان معانی پیشین را ملاک فهم خود قرار دهد. پس یکی از آسیبها در این ناحیه، توجه به معنای کنونی واژههاست. اما علاوه بر آن، آسیبهای دیگری را نیز میتوان یاد کرد.
📁 ← پیجویی معانی از منابع ضعیف
از رایجترین راههای دستیابی به معانی واژهها، مراجعه به کتابهای واژهشناسی است، اما نه کتابهایی که در زمانهای بسیار دور از روزگاران صدر اسلام تهیه شده است؛ زیرا کتابهای متاخر، هم نقل کننده سخن پیشینیان است - که در کتابهای خود آنان در دسترس است - و هم بیتاثیر از فرهنگ واژگان زمان خودشان نیست حتی در پیجویی معانی واژهها در کتابهای قدیمیتر هم اعتماد کامل بر گفتههای آنان روا نیست؛ زیرا گاهی برخی از واژهشناسان دقت لازم در بیان برخی معانی نکرده یا آن را با معانی دیگر خلط کردهاند.
📐نمونه آن واژه «توفی» است که در برخی فرهنگها به معنای «اماته» (میراندن) آمده، در حالیکه به معنای «کامل گرفتن» است.
▪ گاهی اینگونه گرفتن به میراندن است (یعنی یکی از مصداقها را به عنوان معنی واژه یاد کردهاند)
▪ و گاهی به خواب: «الله یتوفی الانفس حین موتها و التی لم تمت فی منامها» [۸۰] ؛ «هو الذی یتوفاکم باللیل...» . [۸۱] براساس همان جابجایی مصداق و مفهوم واژه، برخی آیه «یا عیسی انی متوفیک و رافعک الی...» [۸۲] را دلیلی بر مردن حضرت عیسی (علیهالسّلام) میدانند (متوفیک را به معنی «ممیتک» گرفتهاند.) این موضوع با آیه شریفه «بل رفعه الله الیه» [۸۳] ناسازگار است. بنابراین، «توفی» به معنای «به تمامی گرفتن» است که یکی از مصداقهای آن میراندن است، گرچه در فرهنگ مردم، بعدها «توفی» را میراندن دانستهاند و به مرده «متوفی» میگویند، ولی کاربرد قرآنی آن توسعه بیشتری دارد و غیر از این است. [۸۴]
⏪ ادامه دارد...
🍀🍀🍀
🔅 به هنگام فتنه ها و بلاها به قرآن پناه ببریم.
@rahighemakhtoom
✳️ جُستارهای قرآنی رحیق
#تحلیل_و_بررسی 54 #گفتگو #مقالات #تفسیر_قرآن #آسیبهای_فهم_قرآن #فهم_قرآن 🔅🔅🔅 ✅ آسیبهای فهم قرآن
#تحلیل_و_بررسی 55
#گفتگو
#مقالات
#تفسیر_قرآن
#آسیبهای_فهم_قرآن
#فهم_قرآن
🔅🔅🔅
✅ آسیبهای فهم قرآن
📝 برخی آسیبها
✳️ ← عدم دقت در کاربرد قرآنی
بررسی کاربردهای قرآنی واژهها اهمیت فراوان دارد. گاهی واژهها در کاربرد قرآنی، دارای معنای دیگر یا معنای محدودتر و یا گستردهتر از معنای اصلی است یا واژهای که چندین معنا دارد تنها یک معنای آن در قرآن اراده شده و یا واژههایی چند معنا دارند، ولی در هر جایی یکی از آن معانی مراد است. واژههای «محصنات»، «امة»، «کتاب» و مانند اینها (از واژههای مشترک) معانی ویژهای دارند و نباید آنها را در سراسر قرآن به یک معنا دانست، بلکه با توجه به سیاق کلام، معانی مورد نظر روشن میشود. [۸۵] [۸۶] [۸۷]
ذکر این نکته نیز ضروری است که در شعرهای بازمانده از شاعران عصر نزول و سخنان مردمان آن روزگار، شواهدی بر برخی از واژههای قرآنی وجود دارد و میتواند مورد استفاده قرار گیرد، گرچه دامنه زیادی ندارد.
📂ناآگاهی از زمینههای تاریخی آیات
نزول تدریجی قرآن باعث شده تا آیههای مربوط به حوادث گوناگون صدر اسلام در زمان مناسب خود، مسلمانان را به خوبی راهنمایی کند و آنان را در برخورد و مواجهه با شرایط گوناگون آماده سازد. اما اکنون که قرنها از آن حوادث میگذرد، فهم آیههای مربوط به آنها بدون در نظر گرفتن شرایط تاریخی نزول ناممکن مینماید، گرچه بیشتر زمینههای نزول تنها مصداقی از مفهوم کلی آیههاست و در طول تاریخ، هر زمان مصداقهای تازهای مییابد، اما شناخت زمینههای اولیه نیز همچنان در فهم آیه مؤثر است.
آنچه در اینجا حایز اهمیت است، بررسی صحیح زمینههای یاد شده است که درباره برخی موضوعات قرآنی به طور خاصی مبهم مینماید؛ مثلا، زمینه نزول آیههای «افک» در سوره نور (آیه ۱۱ به بعد) [۸۸] به گونهای است که پژوهش پیرامون آن به تالیف یک کتاب انجامیده است. [۸۹]
▫️نکته دیگری که نباید از نظر دور داشت اختصاصی بودن برخی از این زمینههاست؛ یعنی، مصداق آیه همان است که در آن زمان اتفاق افتاده؛ مانند زکات دادن حضرت علی (علیهالسّلام) که در حال نماز واقع شد و آیهای به دنبال آن فرود آمد و پس از آن مصداق دیگری نخواهد یافت. [۹۰]
◽️پذیرش تمامی روایات زمینههای نزول سبب شده است که درباره برخی آیهها چندین زمینه نزول متناقض نقل شود و در نتیجه آیه به معنای اصلی خود فهم نشود. توجه نکردن به هر یک از این موارد نیز نارواست؛ زیرا بدون آن، چگونه میتوان آیه کریمه «انما النسیء زیادة فی الکفر» [۹۱] و یا «لیس البر بان تاتوا البیوت من ظهورها» [۹۲] را فهمید؟
رویگردانی از فهم عقلگرایانه [۹۳] (برخی از مفسران و دانشمندان علوم قرآنی «عقل» را از جمله منابع فهم قرآن دانستهاند، ولی توضیحی درباره آن نیاوردهاند. لازم به ذکر است که موارد کاربرد آن نیز مانند دیگر منابع فراوان نیست، ولی بیتوجهی به آن هم زیانبار است. [۹۴] [۹۵] برخی دیگر از قرآنپژوهان «عقل» را منبعی مستقل ندانسته، بلکه متمم منابع دیگر، به ویژه منبع لغوی، به شمار آوردهاند.)
📝یکی از منابعی که میتواند در فهم آیههای قرآن به کار آید مسائل قطعی عقلی است؛ مواردی که عقل بهطور قطعی حکمی دارد و کسی در بدیهی بودن یا منتهی به بدیهی بودن آن تردیدی ندارد ملاک فهم قرار میگیرد و حتی گاهی با استناد به آن، مراد جدی خداوند از آیه را غیر از مراد استعمالی آن میدانیم؛ و از ظاهر آیه دستبر میداریم؛ مانند آیههایی که در ظاهر، ممکن است بر جسمانی بودن ذات خدای متعال دلالت کند؛ مثلا، «وجوه یومئذ ناضرة الی ربها ناظرة» [۹۶] یا «و جاء ربک و الملک صفا صفا» [۹۷]
بیتوجهی به این منبع فهم موجب فهم نادرست از برخی آیهها - مانند آیههای مزبور - میشود و چنانکه پیشتر گفته شد، در میان مذاهب اسلامی بسیاری بدان دچار شدهاند.
⏪ ادامه دارد...
🍀🍀🍀
🔅 به هنگام فتنه ها و بلاها به قرآن پناه ببریم.
@rahighemakhtoom
✳️ جُستارهای قرآنی رحیق
#تحلیل_و_بررسی 55 #گفتگو #مقالات #تفسیر_قرآن #آسیبهای_فهم_قرآن #فهم_قرآن 🔅🔅🔅 ✅ آسیبهای فهم قرآن
#تحلیل_و_بررسی 56
#گفتگو
#مقالات
#تفسیر_قرآن
#آسیبهای_فهم_قرآن
#فهم_قرآن
🔅🔅🔅
✅ آسیبهای فهم قرآن
📝 برخی آسیبها
✳ آسیبهای رفتاری
◽ آسیبهای رفتاری را میتوان به دسته تقسیم کرد:
📁 ← ناتوانی پژوهشی
پس از آگاهی بر دانشها و دسترسی به منابع مورد نیاز، توانایی پژوهش و استنباط شرط ضروری فهم قرآن است. ممکن است کسی همه پیش نیازها را تامین کند، ولی توان بهرهگیری مناسب از سرمایههای یاد شده را نداشته باشد؛ زیرا پژوهش و برداشت از متون نیز مانند سایر حرفههایی است که نیاز به ممارست و تجربه فراوان دارد و چنین نیست که با دانستن اینکه فلان چیز منبع فهم است راه فهم گشوده شود و درک صحیحی از آیه فراهم گردد؛ درست مانند فردی که بخواهد نجاری کند نام انواع چوبها را فرا گیرد، ابزارها را شناسایی کند و آنها را تهیه نماید، محصولات متنوع چوبی را در نظر آورد و طرحها و نقشههای آن را ببیند. اما او به واقع نجار نیست و نخواهد توانست از ابزارها و مواد اولیه به طور صحیح استفاده کند، مگر اینکه با به کارگیری درست ابزارها و مواد فراهم آمده و با نظرات استادی کار آزموده، روزگاری را در این حرفه سپری کند و پس از تجربههای مکرر، به کار آشنا شود. آنگاه از استادکار در این رشته انتظار میرود که کار شایستهای تحویل دهد.
📜 پژوهشگر قرآنی نیز باید به تدریج، با به کارگیری ابزارها و منابع فهم و انتخاب شیوه صحیح پژوهش، نیروی برداشت از قرآن را در خود تقویت کند و به جایی برسد که بتواند فرآیند فهم را به سهولت حاصل آورد و به مراد خدای متعال از آیه دست یابد. بسیاری از کسانیکه با حسن نیت، در وادی فهم وارد شده ولی ناکام ماندهاند از ناتوانی پژوهشی رنجبرده و به گنج مقصود نایل نگشتهاند.
📜 یکی از این موارد ترجمه و برداشت نادرستی است که از دو آیه «لقد احصاهم و عدهم عدا وکلهم آتیه یوم القیامة فردا» [۹۸] شده است. در ترجمه این آیات گفته شده «خداوند اعمال آنها را به حساب آورده و آن را به گونهای خاص شمارش کرده است و روز قیامت به تنهایی (برای پاسخگویی) نزد او خواهند آمد» و چنین برداشتشده که آیه بر «نامه عمل فردی» دلالت دارد، در مقابل نامه عمل جمعی دارد که در ارتباط با امت است.) [۹۹]
📜 خطای ترجمه یاد شده در این است که ضمیر «هم» را به مرجعی باز گردانده که اصلا وجود ندارد؛ زیرا در آیه قبل سخن از بندگی آسمانیان و زمینیان در برابر خداست: «ان کل من فی السماوات و الارض الا آتی الرحمن عبدا» و ضیمر «هم» به همانان باز میگردد و در هیچیک از آیههای پیشین سخن از «اعمال» نیست تا ثبت آن در نامه عمل مطرح شود علاوه بر آن، اگر مرجعی چنین میداشتیم ضمیر جمع برای آن ذکر نمیشد. در قرآن، آیههایی داریم که به صراحت، سخن از نامه عمل گفته و وجود آن حتمی است و نیازی نیستخود را به تکلف انداخته بخواهیم به زحمت مطلبی را به آیه نسبت دهیم.
⏪ ادامه دارد...
🍀🍀🍀
🔅 به هنگام فتنه ها و بلاها به قرآن پناه ببریم.
@rahighemakhtoom
✳️ جُستارهای قرآنی رحیق
#تحلیل_و_بررسی 56 #گفتگو #مقالات #تفسیر_قرآن #آسیبهای_فهم_قرآن #فهم_قرآن 🔅🔅🔅 ✅ آسیبهای فهم قرآن
#تحلیل_و_بررسی 56
#گفتگو
#مقالات
#تفسیر_قرآن
#آسیبهای_فهم_قرآن
#فهم_قرآن
🔅🔅🔅
✅ آسیبهای فهم قرآن
📝 برخی آسیبها
✳ آسیبهای رفتاری
◽ آسیبهای رفتاری را میتوان به دسته تقسیم کرد:
📁 ← پیش داوری
برخی از طالبان فهم قرآن پیش از بررسی و کاوش قرآنی، دارای آراء و دیدگاههایی هستند - اعم از علمی یا دینی - و در پژوهش خود بیش از آنکه قرآن را بکاوند و به منظور خدا دستیابند، در پی تطبیق دیدگاه خود بر قرآناند. [۱۰۰] گویا میخواهند شاهد و مؤیدی بر دیدگاه خود دست و پا کنند و چون ذهن و روحشان با رای از پیش ساخته و پرداخته شدهای درگیر است، به احتمالهای دیگری جز آنچه نظر دارند بیتوجهاند و با نوعی پیشداوری به فهم قرآن رو میآورند، حتی در برخی موارد، میتوان نتیجه پژوهش آنان را از قبل پیشبینی کرد. (مانند کسانیکه تلاش دارند فرضیههای علمی مورد پذیرش خود را بر آیههای قرآنی منطبق کنند یا گرایشات عقیدتی خود را بر قرآن تحمیل نمایند.)
📜 این یکی از خطرناکترین آسیبهایی است که پژوهندگان فراوان در دام آن گرفتار آمده و صدمههای جبران ناپذیری از این راه بر اسلام و مسلمانان وارد شده است. کافی است بدانیم که بسیاری از فرقههای منحرف مذهبی از این راه به دام افتاده و مشروعیت خود را مستند به برخی آیههای قرآن دانسته و افراد بسیاری را گمراه کردهاند.
📁 ← غرض ورزی
غرضورزی نیز یکی از عوامل کژ فهمی متون دینی است. معمولا آنکه در پی دشمنی و حیلهگری است به قصد تقرب به خدا و فهمیدن و به کار بستن فرمانهای الهی وارد پژوهش نمیشود. بدین سبب، همیشه در فکر آن است که از متون دینی، به ویژه قرآن، حربهای علیه اسلامیان بیابد. در نتیجه، هیچگاه انتظار فهم آنچه را هست ندارد، بلکه در پی آنچه میخواهد باشد، است. پس فهم او با فهم مؤمنی که از روی اخلاص و قرب به حق، به قرآن روی میآورد متفاوت است. برخی از خاورشناسان و روشنفکران خودی تابع آنان در زمره غرض ورزانی هستند که نه به قرآن به دید تقدیس مینگرند و نه اشتیاق خدمت به ساحت آن را دارند. در این صورت طبیعی است که فهم آنان با فهم متفکر مسلمان ناب تفاوت داشته باشد.
⏪ ادامه دارد...
🍀🍀🍀
🔅 به هنگام فتنه ها و بلاها به قرآن پناه ببریم.
@rahighemakhtoom
✳️ جُستارهای قرآنی رحیق
#تحلیل_و_بررسی 56 #گفتگو #مقالات #تفسیر_قرآن #آسیبهای_فهم_قرآن #فهم_قرآن 🔅🔅🔅 ✅ آسیبهای فهم قرآن
آسیب های فهم قرآن.docx
60.9K
#مقاله 7
#قرآن
#فهم_قرآن
#آسیبهای_فهم_قرآن
#امکان_فهم_قرآن
#فهم_متون_دینی
🔅🔅🔅
📈 آسیبهای فهم قرآن
آسیبهای فهم قرآن، از قدیمیترین بحثهای قرآنی است. ناآگاهی از ویژگیهای قرآن، ناآگاهی به ابزارهای فهم و ناآگاهی و بیتوجهی به منابع فهم، از جمله این آسیبها میباشد.
فهم متون دینی، (کژ فهمی متون دینی منحصر به متون اسلامی نیست، بلکه سابقهای دیرینه دارد که هم در قرآن و هم در روایات به چشم میخورد؛ مانند: «یحرفون الکلم عن مواضعه») [۱] [۲] به ویژه قرآن، همانند فهم گفته و نوشتههای دیگر قانونمند است. علاوه بر آن، قرآن به دلیل ویژگیهای منحصر به فردش، ملاکهای افزونتری برای فهم دارد که غفلت از آن انسان را از شناخت صحیح مراد خداوند از آیههای نورانیاش باز میدارد.
.....
🌹🌹🌹
🖥با باز نشر مطالب ،مبلغ و پیام رسان آموزه های وحیانی باشید.
🆔 @rahighemakhtoom
قرآن و پلورالیزم.docx
21.4K
#مقاله 8
#قرآن
#فهم_قرآن
#آسیبهای_فهم_قرآن
#امکان_فهم_قرآن
#پلورالیزم
#پلورالیزم_دینی
#فهم_متون_دینی
🔅🔅🔅
📈 قرآن و پلورالیزم (مقاله کوتاه در 4 صفحه)
🌹🌹🌹
🖥با باز نشر مطالب ،مبلغ و پیام رسان آموزه های وحیانی باشید.
🆔 @rahighemakhtoom