تمدن نوین اسلامی
✍️ بیانیه ای برای ایجاد رشته فرارشته ای حکمرانی ولایی چکیده هدف- در آذر ماه 1398، نویسنده اول بی
...ادامه بیانیه
🟥چالشها، قابلیتها و ظرفیت های رشته فرارشته ای حکمرانی ولایی
🔴چشمانداز پایه تحقیقات حکمرانی ولایی
برای درک چالش ها و فرصت های رشته فرارشته ای حکمرانی ولایی، ارزش دارد که به طور مختصر به مشکلات و چشمانداز "تحقیقات حکمرانی ولایی" از منظر امام خامنه ای بازگردیم. بصورت خلاصه ایشان به دو مشکل عمده توجه داشتند:
🔹 از دست دادن آخرت و معنا، ارزش و هدف در زندگی دنیوی (به دلیل افزایش سکولاریسم، انسان گرایی، اثبات گرایی، ماده گرایی، نسبیگرایی در علم، جامعه و صنعت).
🔹 خطرات وجودی برای تمدن بشری (مانند سلاح کشتار جمعی، قتلگاه فضای مجازی، و تخریب محیط زیست....)
لذا بنا بر دو چالش عمده؛ امام خامنه ای در دیداری که با دانشجویان داشتند دو مطالبه اساسی داشتند:
🔺 ادارهی کشور به شیوهی اسلامی
🔺 ارائهی یک الگو به مردم جهان برای ادارهی خوب یک کشور
اگر بخواهیم به دو خواسته امام خامنه ای بر اساس بیانات ایشان پاسخ بدهیم،راهکار تحقق این دو مطالبه اساسی به صورت خلاصه شامل موارد زیر می تواند باشد:
🔻امتداد فلسفه اسلامی (نقص فلسفهی ما این نیست که ذهنی است-فلسفه طبعا با ذهن و عقل سروکار دارد-نقص فلسفه ما این است که این ذهنیت امتداد سیاسی و اجتماعی ندارد. ۱۳۸۲/۱۰/۲۹)
🔻 توسعه فقه فردی به فقه نظام ساز (در بخشهای مختلف ادارهی کشور و ادارهی جوامع بشری، فقه میتواند حرف تازه داشته باشد.۱۳۹۷/۰۲/۲۲)
🔻 بهره گیری از دیگر علوم اسلامی (مطلب چهارم این است که در عین حالی که فقاهت اساس امر است، نباید از دیگر علوم اسلامی در حوزهها غفلت بشود. مثلاً می بایست علم قرآن، شناسایی قرآن، فهم قرآن و انس با قرآن به عنوان یک علم و یک رشته در حوزهها وجود داشته باشد. کلام جدید هم به همین ترتیب است.۱۳۷۰/۰۶/۳۱)
🔻ایجاد جبهه و مرجعیت علمی در سطح جهانی ( تولید علم و توسعه نوآوری و نظریه پردازی، ارتقاء جایگاه جهانی کشور در علم و فناوری و تبدیل ایران به قطب علمی و فناوری جهان اسلام....۱۳۹۳/۰۶/۲۹)
🔻ایجاد رشته بین رشته ای (در دانشگاه یک دانشِ میانرشتهای به وجود بیاید و تعریف شود؛ بحث شود، کار شود، روی آن به طور مستقل سرمایهگذاری شود. به نظر من، این در عرصهی نظری یک کار لازمی است؛ هم نظریهپردازی را گسترش میدهد، هم نیروهای توانمندی را در این عرصه تربیت میکند.۱۳۹۰/۰۲/۲۷)
🔻بهره گیری از مفاهیم اسلامی در ایجاد رشته (از مهمترین كارها در عرصهی نظری این است كه ما #عدالتپژوهی را در حوزه و دانشگاه به عنوان یك رشتهی تعریف شدهی علمی بشناسیم.۱۳۹۰/۰۲/۲۷؛ #ولایت یعنی بههمپیوستگی و همجبههگی یک عده انسان.۵۳/۰۷/۱۹...)
🔻استفاده از دانش های غربی (برای پیشرفت علمی از همهی تواناییهای غربیها استفاده کنید و از شاگردی کردن و یادگرفتن هرگز پرهیز نکنید.1397/11/03)
🔻ایجاد آرمان شهر مبتنی بر بندهای قبلی (تحقق كامل وعده ی الهی یعنی پیروزی حق بر باطل و بازسازی امت قرآن و تمدن نوین اسلامی. ۱۳۸۷/۰۹/۱۷؛ ....انقلاب اسلامی داشتیم، بعد نظام اسلامی..، ...تشکیل دولت اسلامی، ...تشکیل کشور اسلامی ، ...تشکیل تمدن بینالملل اسلامی.۱۳۸۳/۰۸/۰۶)
بر اساس مطالبات و راهکارهای پیشنهادی توسط امام خامنه ای بطور کلی می توانیم یک الگوواره مناسب تر و توانمندتر که دارای خصوصیات ذیل باشد ارائه دهیم:
0️⃣ قابلیت امتداد نظر تا عمل؛
1️⃣ ایجاد یک رشته فرارشته ای برای اداره کشور؛
2️⃣ رشته فرارشته ای ایجاد شده به مثابه موضوع تغییر و عامل تغییر؛
3️⃣ امکان استفاده از دانش دیگر ملت ها و انتقال دانش ایجاد شده به مردم جهان در قالب استاندارها، جشنواره ها، همایش ها، نشست ها...؛
4️⃣ ترکیب علوم اسلامی، علوم انسانی، علوم طبیعی و فناوری از نظر تا عمل؛
5️⃣ استفاده از مفاهیم دینی همچون ولایت، عدالت، هدایت، امامت...برای ایجاد رشته فرارشته ای؛
6️⃣ ایجاد دنیا و آخرت بهتر در قالب مفاهیمی همچون حیات طیبه، دولت اسلامی، امت اسلامی، جامعه اسلامی از طریق ایجاد #رشته_فرارشته ای، مراکز تربیت افرادی دارای توانمندی فرارشته ای؛
متأسفانه تاکنون در زمینه ایجاد رشته فرارشته ای پیشرفت های محدودی حاصل شده است و در حال حاضر دیدگاههای متنوعی در مورد قابلیت و ارزش پروژه راهنمای پیکره دانش رشته فرارشته ای (#حکمرانی_ولایی) در جامعه حوزوی و دانشگاهی ایران وجود ندارد. سوالات معمول برای یک برنامه جدید به منظور ایجاد رشته فرارشته ای شامل موارد زیر است:
🔺الگوواره، نظریه حکمرانی ولایی، راهنمای پیکره دانش... چیست؟
🔺چگونه میتواند در"زمینه عمل حکمرانی" جای بگیرد؟
🔺نظریه در صورت وجود چه شکلی خواهد داشت؟
🔺آیا به طور اصولی وجود دارد؟ تحت چه جهان بینی؟
🔺چگونه میتوانیم آن را کشف/توسعه دهیم؟
🔺پتانسیل آن چه میتواند باشد؟ آیا قدرتهای متمایزی خواهد داشت؟
🔺چگونه میتوانیم از پیشرفت در مسیر ایجاد آن حمایت کنیم؟
@raveshetamadoni
✍️ چرا می گوییم حکمرانی ولایی؟
امام خامنه ای در تاریخ 1403/07/13 در رابطه با ولایت چنین می گویند:
"در این آیهای که تلاوت کردم، مسئلهی مهمّ پیوستگی مؤمنین با یکدیگر مطرح شده است که در تعبیرات قرآنی به این پیوند و این پیوستگی گفته میشود «ولایت»؛ ولایت مؤمنین با یکدیگر. این مطلب در چند آیهی از قرآن آمده است. در این آیه نتیجهی این ولایت و همبستگی را رحمت الهی معرفی میکند: اُولئِکَ سَیَرحَمُهُمُ الله؛ یعنی اگر شما مسلمانان با یکدیگر پیوند و ارتباط و همکاری و همدلی داشته باشید، رحمت خداوند شامل حال شما میشود.
در ادامه ایشان می گویند:
خب، این ولایت یعنی چه؟ یعنی پیوند و همبستگی مسلمانان با یکدیگر؛ این شد سیاست قرآنی برای مسلمانها. سیاست قرآن برای مسلمانها این است که ملّتهای مسلمان، گروههای مسلمان، با یکدیگر همبستگی داشته باشند....
در تعریفی که امام خامنه ای داشتند معنای ولایت در قرآن از جنس هماهنگی و در حوزه عمل است. این در حالی است که ما نیازمند این هماهنگی و وحدت در بخش نظری نیز هستیم.
این تعریف از ولایت می تواند نقطه عطفی در ارتباط با مفهوم وجود و ماهیت از منظر دستگاه فلسفی از جمله حکمت متعالیه یا دیگر چارچوب های فلسفه ای باشد که نگاه کل گرایانه دارند. تعریف ولایت به معنای هماهنگی؛ امکان ایجاد رشته جدید #حکمرانی_ولایی را مبتنی بر یک نگاه فرارشته ای و کل گرایانه پایه گذاری خواهد کرد. نگاه فرارشته ای مبتنی بر دستگاه فلسفی حکمت متعالیه یک نوع روش شناسی در حوزه دانش نظری و عملی برای ما ایجاد می کند و دیگر چارجوب ها انواع دیگری از روش شناسی را ایجاد می کنند. در دستگاه فلسفی ملاصدرا مفهوم وحدت وجود از طریق مفاهیمی همچون مکان، زمان و اطلاعات دانشی... تعریف می گردد ولی در دستگاه های فلسفی دیگر از نوع تعریف مفاهیم اعتباری مانند ایجاد نظم از طریق مفاهیمی مانند اجزاء، مرز، محیط رابطه... متبلور می شود.
🔺نتیجه
لذا می بایست در حوزه دانش های نظری و عملی برای هرکدام از دستگاه های فلسفی دارای دو نوع روش شناسی مبتنی بر نگاه فرارشته ای باشیم:
🔺روش شناسی برای به دست آوردن دانش جدید
🔺روش برای حل مسائل پیچیده چند بعدی و چند عاملی
@raveshetamadoni
✍️ تحلیل حل مشکلات جمهوری اسلامی و جبهه مقاومت از طریق ایجاد رشته فرارشته ای #حکمرانی_ولایی (2/1)
جامعه و دولت ایران و همچنین محور مقاومت با افزایش چالشها، تهدیدها و درگیریهای در مقیاس های محلی، سازمانی، استانی، کشوری، منطقه ای و جهانی مواجه هستند.
بر اساس ادبیات رئیس جمهور، چالش های ناترازی مانند انرژی، مالی...یا چالش هایی فرهنگی در سطح کشور از مصادیق آن می تواند باشد.
این سوال مطرح میشود که آیا این پدیدههای منفی قابل حذف هستند یا جامعه باید بصورت اجتنابناپذیری پذیرای آنها باشد؟
انواع چالشهای در سطوح مختلف (محله، روستا، شهر...) به عنوان مشکلاتی تعریف میشوند که از اختلافات در تفسیر اهداف و روشهای اجرای روابط مانند سیاسی، اقتصادی، زیستمحیطی، فرهنگی-اجتماعی و فناوری بین افراد در نظم موجود ناشی میشوند.
نظم در مقیاس های مختلف بعنوان مثال در سطح جهانی به عنوان سیستمی از روابط بین دولتها و اتحادیههای دولتی تعریف میشود که بر اساس مجموعهای از مدلهای فرهنگی، هنجارهای اخلاقی، قوانین حقوقی و عوامل بازدارنده شکل گرفته است. این سیستم به حذف یا کاهش تشدید چالشها، تهدیدها و درگیریهای جهانی در یک مقطع تاریخی خاص کمک میکند. محتوای این تعاریف نشان میدهد که چالشها، تهدیدها و درگیریها موجب اختلالاتی در عملکرد ساز و کارهای بازتولید سبک زندگی می توانند بشوند.
بنابراین، مفاهیمی همچون تمدن نوین اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی، بیانیه گام دوم انقلاب، انواع سبک های حکمرانی اسلامی... در کلام امام خامنه ای و مفاهیمی همچون توسعه پایدار، توسعه هزاره،
@raveshetamadoni
✍️فلسفه اسلامی، حکمرانی و طراحی فضاپیما
◀️ مدتی است که به مطالعه فلسفه اسلامی و کتاب ارزشمند «اصول فلسفه و روش رئالیسم» پرداختهام. نکته جالبی که دریافتم، شباهت فراوان مطالب این کتاب با موضوعات طراحی سامانههای فضایی(فناوری سخت) و حکمرانی(فناوری نرم) است. تاکنون پنج مقاله از این کتاب را مطالعه کردهام و متوجه شدم که مفاهیمی همچون معقولات ثانیه، علل اربعه، جوهر و عرض، و روشهای تجزیه و ترکیب، فهم منشأ خطا، .... در طراحی سامانههای فضایی به کار برده میشوند.
از آنجایی که روش شناسی بنده حقیر برای #حکمرانی_ولایی نیز بر اساس اصول مشابهی است که اشتراکات زیادی با طراحی فضاپیما دارد، لذا اصول فلسفه اسلامی منبعی غنی برای اجرای پروژه "راهنمای پیکره دانش حکمرانی ولایی" خواهد بود.
◀️ همچنین متوجه شدهام که برخی دانشمندان در دیگر کشورها بدون شناخت از ملاصدرا، در حال توسعه روشهایی مبتنی بر نظریه "وحدت شخصی وجود" ملاصدرا هستند. با اینکه آنان آگاهانه از نظریه ملاصدرا استفاده نمیکنند، اما به دنبال بهکارگیری این اصول در سبک های طراحی خود هستند.
◀️ به اعتقاد من، علامه طباطبایی، ملاصدرا و بسیاری از دانشمندان دیگر اسلامی در این حوزهها کار را به نهایت خود رسانده اند و مطالب آن ها امکان بکارگیری در بهترین مراکز تحقیقاتی دنیا چه در دانش های نرم و چه دانش های سخت را دارد. اگر جایی امکان بهرهبرداری از این مفاهیم را داشته باشد مطمئن هستم می تواند در سطح برترین مراکز تحقیقاتی دنیا بدرخشد.
@raveshetamadoni
امتداد فلسفه اسلامی در #حکمرانی_ولایی و طراحی سامانه های فضایی
در حال مطالعه "اصل متابعت علم" بودم، این اصل در یکی از اسناد طراحی فضاپیما به صورت گسترده استفاده می گردد، لذا بنده هم از همین سبک بکارگیری این اصل الگو خواهم گرفت و در فرآیند حکمرانی نیز از آن استفاده خواهم کرد.
@raveshetamadoni
شبکه معنایی و مدل در #حکمرانی_ولایی
روش شناسی فلسفی، علمی، مهندسی، عملی و حتی فقهی (فقاهت/روش های اجتهادی) به علت اینکه از دیدگاههای مختلف برای کشف و طراحی نظام/سیستم های یکپارچه استفاده می کنند ، می توانند برای اطمینان از یکپارچگی بین این دیدگاهها از روششناسیهای مبتنی بر مدل و مبتنی بر معنا بهطور همزمان استفاده کنند تا تداوم دیجیتال سازی (هوش مصنوعی...) و قابلیت همکاری در توسعه سیستمهای/نظام های حکمرانی را بهبود ببخشند. روششناسی های سیستم/نظام مبتنی بر مدل معمولا یکی از ورودیهای مدلسازی شبکه معنایی است که قابلیت تعامل در جامعه علمی پروژه "راهنمای پیکره دانش حکمرانی ولایی" بمنظور تحقق #دولت_اسلامی و #تمدن_نوین_اسلامی را افزایش میدهد.
نکته: نمودار شبکه مدل و شبکه معنایی قسمت زیرین شکل هست. همچنین این تصویر فقط برای تقریب به ذهن است و مدل اجرایی نیست.
@raveshetamadoni
در این تصویر به دنبال بیان این هستیم که نیازمند دانشی جامع در حوزه حکمرانی هستیم که آن را #حکمرانی_ولایی نامیدهایم. همانطور که هر دانشی مجموعهای از مسائل خود را دارد، دانش حکمرانی ولایی نیز باید بهعنوان دانشی مستقل از دیگر حوزهها مطرح شود. نظامات مذکور بعنوان نمونه هستند و در تصویر میتوان نظامات دیگری از جمله نظام سلامت، نظام امنیت و غیره را نیز لحاظ نمود. برای توسعه دانش مرتبط با حکمرانی ولایی نیاز به تعریف یک پروژه است که ما آن را "پروژه راهنمای پیکره دانش حکمرانی ولایی" نامیدهایم. برای توسعه این دانش، از زمینههای فلسفی، فقهی، کلامی، اخلاقی و عرفانی، مهندسی و عملی بهره خواهیم برد. در تمامی حوزه های دانشی، کلیدواژه "نظام" مشترک است و لذا این دانش در تمامی حوزه ها استفاده خواهد شد. اما هر حوزه دانشی مسائل مرتبط با خود را نیز خواهد داشت. در پروژه "راهنمای پیکره دانش"، مفاهیم نظام و حکمرانی توسعه داده خواهدشد و تمامی دانشها میتوانند از مفاهیم مرتبط با نظامسازی تولید شده در این پروژه بهره ببرند.
@raveshetamadoni
✍️#حکمرانی_ولایی به سبک ناخدا: هدایت، هماهنگی و آگاهی
حکمرانی رو میشه اینطور توضیح داد: فرض کن ما سوار یک کشتی هستیم. توی این کشتی، یک نفر به عنوان ناخدا وجود داره و بقیهٔ افراد هم کارهای مختلفی انجام میدن؛ بعضیها پارو میزنن و بعضیها هم مسئول تهیهٔ غذا و نیازهای دیگهٔ پاروزنها هستن. کار ناخدا اینه که کل کشتی رو هدایت کنه و به پاروزنها دستور بده که چطوری پارو بزنن تا مسیر رو گم نکنن. وقتی آبوهوا عوض میشه یا شرایط سخت میشه، ناخدا باید فرمان های درست رو به پاروزنها بده تا بتونن کشتی رو درست هدایت کنن. همینطور ناخدا باید حواسش به امنیت و سلامت همهٔ آدمهای داخل کشتی باشه و مطمئن بشه که همه در سلامت و ایمنی هستن.
علاوه بر این، ناخدا باید بین پاروزنها و بقیهٔ خدمهٔ کشتی هماهنگی ایجاد کنه تا همه با نظم و هماهنگی کارشون رو انجام بدن. مثلاً پاروزنها باید درست پارو بزنن و افرادی که مسئول تهیهٔ غذا هستن هم باید به موقع غذای سالم و کافی آماده کنن تا همه بتونن کارشون رو درست انجام بدن. اما کار ناخدا فقط این نیست. ناخدا باید به پاروزنها و بقیهٔ خدمه آگاهی بده، آموزش بده که چطوری بهتر کارشون رو انجام بدن و بهشون بفهمونه که وقتی فرمانی میده، همه با رضایت قلبی به حرفاش توجه کنند. همینطور ناخدا باید شرایطی رو فراهم کنه که همهٔ افراد توی کشتی بتونن رشد کنن و در آینده نقشهای بهتری داشته باشن. مثلاً بعضیها ممکنه بخوان ناخدای بعدی بشن یا معاون ناخدا یا حتی نقشهای دیگهای که بهشون علاقه دارن و استعدادش رو دارن.
اما کار ناخدا فقط به آدمهای داخل کشتی محدود نمیشه. ناخدا باید حواسش به دریا هم باشه، چون دریا خانهٔ موجودات دیگهایه و نباید بهشون آسیب برسه. همینطور ناخدا باید به فناوریهایی که برای پارو زدن استفاده میشه هم توجه کنه و مطمئن بشه که این فناوریها نه به پاروزنها، نه به دریا و نه به خود ناخدا آسیب نمیزنن.
پس حکمرانی یعنی هدایت درست، هماهنگی بین آدمها، آگاهی بخشی و رشد افراد، تحت شرایط حفظ محیطزیست و توجه به فناوریهایی که کار رو بهتر میکنن. ناخدا باید همهٔ اینها رو با هم سرپرستی (#ولایت) کنه تا کشتی به سلامت به مقصد برسه.
@raveshetamadoni
✍️دانش حکمرانی ولایی
🔺هر کدام از شما ممکن است در شهر یا محلهتان چیزهایی را از پدر و مادر یا خانوادهتان یاد گرفته باشید، مثل کار کردن بیرون از خانه، خانهداری، حل مشکلات خانوادگی یا محله، یا حتی یاد گرفتن شغل پدرتان. این چیزهایی که به صورت تجربی و از طریق زندگی روزمره یاد گرفتهاید، ما به آنها میگوییم علوم غیررسمی. اما همانطور که میدانید، علومی هم هستند که قدیمیها اول در مکتبخانهها یاد میگرفتند و بعداً در حوزههای علمیه، مدرسهها و دانشگاهها آموزش داده شد. اینها علوم رسمی هستند که ما به صورت رسمی و ساختارمند یاد میگیریم.
🔺حالا ما میخواهیم دانش حکمرانی را که قبلاً دربارهاش صحبت کردم، از طریق ترکیب این علوم رسمی و غیررسمی به دست بیاوریم. بیشتر تمرکز ما روی علوم رسمی است، اما از علوم غیررسمی هم غافل نیستیم، چون اینها هم برای رشته حکمرانی که میخواهیم ایجاد کنیم، مهم هستند.
🔺تصاویری که میبینید، برای این است که نشان بدهیم چطوری میتوان این علوم رسمی را استخراج کرد. در این تصویری که گذاشتم، سعی کردم بخشهایی از فرآیند کسب این دانش را به شما نشان بدهم. وقتی دانش به صورت رسمی دربیاید، دیگر قابلیت انتقال به کشورهای دیگر را هم دارد و میتوانیم امیدوار باشیم که تحقق #تمدن_نوین_اسلامی در یکی از شاخههای مهم آن، یعنی #حکمرانی_ولایی، ممکن شود. این همان چیزی است که برای یک دولت اسلامی ضروری است.
@raveshetamadoni
✍️مکتب حل مسئله
در فرآیند حل مسئله، مکاتب فکری متعددی در جهان وجود دارد که پس از تحقیقات گسترده، با هدف ایجاد دانش و رشتهای جدید در زمینه حل مسئله مبتنی بر مبانی دینی، چهار مکتب اصلی شامل حکمرانی، طراحی، سیستم و میانرشتهای انتخاب شدند. هر یک از این مکاتب با توجه به نوع مسئله، هدف نهایی، خاستگاه تولید آن دانش، شیوههای بهکارگیری و میزان اثربخشی، شکلبندی میشوند. هر کدام از این مکاتب دارای نظام اصطلاحات و مبانی نظری خود بوده یا در حال توسعه آنها میباشند. با این حال، در ایران بسیاری از صاحبنظران با این دانشها آشنایی کافی ندارند و نقاط قوت و ضعف هر یک از آنها مورد بررسی قرار نگرفته است.
به عنوان مثال، در مدرسه حکمرانی شهید بهشتی یا دانشگاه تهران، به بخشهای مختلف حل مسئله که خاستگاه تولید آنها در میان دانشمندان علوم اجتماعی بوده است، توجه شده است. در حالی که دانشگاههایی مانند دانشگاه صنعتی شریف بیشتر از مفاهیم مرتبط با مکتب سیستم بهره میبرند. از سوی دیگر، مراکز دینی ما نیز عمدتاً توجه خود را بر مکاتب مختلف حکمرانی متمرکز کردهاند که خاستگاه تولید آنها دانشمندان علوم اجتماعی بوده است. این در حالی است که ظرفیتهای نهفته در سایر مکاتب، که تا حد زیادی مغفول ماندهاند، ممکن است سازگاری بیشتری با منابع دینی ما داشته باشند.
در اعلامیه جهانی این پروژه، ما در پی ایجاد دانش، تربیت زمامداران اسلامی و رشتهای تحت عنوان #حکمرانی_ولایی هستیم. این هدف از طریق بهرهگیری از تمامی ظرفیتهای مختلف حل مسئله در جهان، در راستای تحقق #دولت_اسلامی و #جامعه_اسلامی دنبال میشود.
@raveshetamadoni
🟥 نقشه طرح ایجاد و توسعه #حکمرانی_ولایی
✍️ تفکر ولایی، یعنی اداره و سرپرستی سیستمها/رابطه ها بهگونهای که پیوستگی، همجبههگی و وحدت میان فرآیندها، ساختارها، رفتارها و معناهای ایجادشده میان خود با مردم، طبیعت و فناوری را حول محور امام بهبود بخشیده و اصلاح کرد
@raveshetamadoni