✍🏼 یادداشت تحلیلی
در حاشیه و متن دیدار رهبری با بانوان
بخش دوم: پارادایم وظیفه اجتماعی
در بخش اول بیان شد که منازعهی «خانه-اجتماع» حداقل در میان فعالان مذهبی حوزه زنان در ایران 1401 هر چند به حیث ظاهر، منازعهی کشدار و پردامنهای است اما به لحاظ مبادی و مبانی دیگر یک منازعهی حقیقی نیست!
تبیین بیشتر این مدعا نیازمند بیان مقدماتی است.
🔹 مقدمه اول
در ابتدا برای رفع ابهام از مسأله باید به تفکیک میان مفاهیم «وظیفه اجتماعی»، «حضور اجتماعی» و «حضور در اجتماع» توجه داشت. مثلاً «حضور اجتماعی» با «حضور در اجتماع» تفاوت دارد؛ چه آنکه هر «حضور اجتماعی» به معنای مشارکت در امر اجتماعی، مستلزم «حضور در اجتماع» نیست و هر «حضور در اجتماع»ی هم به معنای «حضور و مشارکت اجتماعی» نیست. مثلاً خود نفس حضور زنان در بیرون از خانه در جامعه شهریِ مذهبی ما در همین صد و اندی سال گذشته محل منازعات نظری بسیاری بوده و دور از انتظار هم نیست که در جامعهای که بر این حضور اثر و فایدهای فهم نمیکرده آن را در بستر اختلاط ناموجه زن و مرد صورتبندی میکرده است.
🔹مقدمه دوم
حال مشخصا دو مفهوم «حضور و مشارکت اجتماعی» و «وظیفه اجتماعی» را در نظر بگیرید.
در فضای ذهنی جامعه مذهبی و انقلابی مسأله حضور اجتماعی با مفهوم وظیفه اجتماعی گره خورده است و توجیه حضور اجتماعی برای زن مسلمان، وظیفه اجتماعی و تکلیف دینی بوده که بر عهدهاش بوده است. سابقه این برداشت و انگاره را میتوان حداقل تا انقلاب مشروطه پیگیری کرد؛ زمانی که مفاهیم جدیدی همچون قانون، حقوق شهروندی، مشارکت اجتماعی و... شکل گرفت و سبک جدیدی از کنشگریهای زنانه ظهور پیدا کرد.
همان طور که از ابتدای ورود تجدد و تشکیل دولت-ملت جدید در ایران و لوازم پیرامونی آن چون آموزش جدید و قانون، این مفاهیم در جریانهای مذهبی عموما ذیل مفاهیم مأنوس دینی فهم میشد، بحث حضور و مشارکت اجتماعی زنان نیز ذیل مفاهیم وظیفه ملی و یا وظیفه دینی، مانند نجات و پیشرفت میهن و یا اهتمام به امور مسلمین صورتبندی گردید؛ که بنمایه آن را نیاز و ضرورت ناشی از این نیازِ وضعیت فعلی جامعه تشکیل میداد.
🔹مقدمه سوم
در میان فقها و متفکران اسلامی معاصر در باب وظیفه اجتماعی زنان سه رویکرد کلی قابل تشخیص است.
🔸رویکرد فقهای سنتی که برای زنان در باب تکالیف اجتماعی وظیفهای اولا و بالذات قائل نیستند. در این نگاه صرفا ضرورتهای ثانویه میتواند وظیفهای زنانه ایجاد کند و لذا نمونههای تاریخی کنشگری زنانه هم به واسطه امور دیگر قابل توجیه است.
🔸رویکرد دوم را میتوان رویکرد امثال علامه طباطبایی(ره) دانست که از این جهت وظیفهای بر عهده زنان نمیداند هرچند که اگر زنی به آن مبادرت ورزید فضیلتی برای اوست.
🔸رویکرد سوم نوع نگاه امام و رهبری به مسأله است که معتقدند بر زنان همچون مردان تکالیف اجتماعی واجب است.
🔹اما مسأله قابل تأمل این است که هر چند برای زن مذهبی انقلابیِ چند دهه قبل دعوا بر سر اینکه زنان وظیفه اجتماعی دارند یا نه موضوعیت داشت، اما به سرعت و با غلبه گفتمانی نوع نگاه فقهی امام و رهبری در حوزه زنان، آنچه که روزی زنان برای اثباتش کنشگری میکردند تبدیل شد به یک پیش فرض بدیهی!
❓برای تبیین چرایی این غلبه گفتمانی باید گفت که سیاستگذاریهای پهلوی اول و دوم در رابطه با نقش آفرینی و حضور زنان در جامعه، جهش بیسابقه تحصیل زنان بعد از انقلاب، ایجاد امکان برای اشتغال آنها، شرایط اقتصادی که نیازمند حضور و مشارکت فعال زن و مرد در تأمین معیشت خانواده است، شبکههای اجتماعی که فرصت نقشآفرینی را برای زن در موقعیتهای متفاوت ایجاد میکند، توسعه و ترویج جنبشهای زنانه برابری طلب در دنیا که خواهان حقوقی مساوی با مردان در جامعه هستند و در یک کلام حضور گسترده زنان در اجتماع و مطالبه نقشآفرینی، زیست جهانی را برای زن ایرانی مسلمان عصر کنونی رقم زد، که موجب شد وی با تمسک هر چه بیشتر به ادبیات وظیفه اجتماعی و نقش و جایگاه زنان در تمدن و انقلاب اسلامی به توجیه و تبیین حضور خود و دیگران در اجتماع بپردازند.
🔹 لذا امروز دیگر در میان فعالان مذهبی حوزه زنان کسی در باب وظیفه اجتماعی داشتن زنان مسأله ای ندارد و یا اگر داشته باشد جسارت بیانش را ندارد!
🔻 ادامه مطلب👇
🔹 با این وصف از شرایط کنونی جامعه ایران اگر به تفکیک مذکور در بالا میان «وظیفه اجتماعی» و «حضور در اجتماع» توجه کنیم، در مییابیم مجادله میان افرادی که تماما مسأله را در پارادایم نیاز و ضرورت و وظیفه فهم میکنند تقریبا مجادلهای بر سر هیچ است!
🔹 اینکه الان خانه به شما نیاز داشته باشد و شما «وظیفه اجتماعی» خود را در خانه بودن بدانید و مطالبه کنید که این چه خانههای تنگ و تاریکی است که برای ما ساختهاید یا اینکه بیرون از خانه به شما نیاز باشد و فردی وظیفه اجتماعی خودش را بودن در اجتماع و ساختارهای اجتماعی بداند و مطالبه کند که این چه ساختارهای ضد زنی است که بر ما تحمیل کردهاید، تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد!
برای همین هم هست که اگر سبک زندگی بیرونی این بانوان دو سر طیف را ملاحظه کنید در نهایت تفاوت چندانی با هم ندارند. همه یک اکانت فعال در شبکههای اجتماعی دارند. از یک سخنرانی به سخنرانی دیگر میروند و در نهایت هم همه به شغل شریف خانهداری مشغول هستند!
🔹 جالبتر اینکه که احتمالا در پس ذهن قاطبه این بزرگواران هم این است که از سر ضرورت بیرون آمده و لذا دیر یا زود پس از انجام وظیفه اجتماعی به خانه برمیگردند!
تفاوت منظر زن و مرد در این نگاه این است که زن از خانه بیرون آمده است تا کار و وظیفه خود را انجام دهد و دوباره به خانه برگردد با مردی که آمده است به خانه تا استراحتی کند و آرامش پیدا کند تا بتواند فردا بیرون از خانه به کارش بپردازد.
🔹 اما مسأله مهم این است که آیا این قبیل بحثها حکایتگر همهی اتفاقات جاری در جامعه امروز ما و به خصوص جامعه مذهبی است؟! یا اینکه ما شاهد فاصله گرفتن و گسست گفتمانی دیگری هستیم که به مفاهیم مأنوس ذهنی ما چون حضور اجتماعی، وظیفه، خانهداری، مادر بودن، همسر بودن و... صورتبندی جدیدی میدهد و نظام معنایی جدیدی از زن در حال شکلگیری است؟!
گسستی که اگر واقعی باشد محل نزاع را جدیتر خواهد کرد و از حرفهای رایج و پیشنهادات ساده در رابطه با به رسمیت شناختن زنان فاصله معناداری خواهد گرفت و حل مسأله زن را در لایهای بنیادیتر جستجو خواهد کرد.
🔺 پاسخ این سوال نیازمند تبیین بیشتری است که در بخش سوم بیان میگردد.
#کارگروهمطالعاتزنوخانواده
#دفترمطالعاتتوسعهگفتمانآینده
#مدرسهتفکرونوآورینگاه
آگاهے براے سامانے دیگر
#مدرسهتفکرونوآورینگاه
سایت|تلگرام|بله|اینستا|روبیکا|ایتا
✍🏼 یادداشت تحلیلی
در حاشیه و متن دیدار رهبری با بانوان
بخش سوم: تغییر گفتمان جنسیتی
🔷 گفته شد که قاطبه فعالان دخیل در مجادله نظری میان دوگانه خانه-اجتماع، دارای پیشفرضهای مشترکی هستند و لذا همه در یک پارادایم فکری قرار دارند. بنابراین ما در اینجا دیگر با یک مجادله مبنایی روبهرو نیستیم؛ بلکه با یک نزاع صوری مواجه هستیم.
🔹 اما به نظر میرسد که اکنون و در مساله زنان ما با گفتمان دیگری روبهرو شدهایم که دیگر مساله را در پارادایم «نیاز، ضرورت و وظیفه» فهم نمیکند. همچنان که حتی در نسبت با مفهوم حقوق بشر و احقاق حقوق شهروندیِ ادبیات روشنفکری دهههای گذشته هم فهم نمیکند.
🔹 بنمایه این نگاه علیالسویه بودن و عدم تفاوت مطلق میان زن ومرد در نسبت با اجتماع و ساختارهای اجتماعی است. این نگاه نه تنها به دنبال تعیین جایگاه زنان نیست؛ بلکه اساسا همین تعیین کردن جایگاه زنان برایش نامفهوم شده است. همانطور که هیچگاه کسی به دنبال تعیین کردن جایگاه مردان در اجتماع و ساختارها نبوده و سوال از جایگاه آنها در فاهمه جمعی ما (فعلاً) نامفهوم و ناآشناست.
🔹 برای فهم بداهت این علیالسویه بودن هر دو جنس در منظر این رویکرد به این مثال توجه کنید:
فرض کنید جمعی از آدمها بنابر یک سری نیازهای انسانی دور هم جمع شوند و بخواهند با یک توافق جمعی و با ایجاد یک سری ساختارها و قوانین، امورات خود را بگذارند. شکل صحیح این اجتماع این است که به صورت مشارکت پایا، برابر و مستقیم و یکسان همه آن افراد ساخته شود.
🔹 حالا باز فرض کنید نیمی از این اجتماع از گونه x و نیم دیگر از گونه y است و روند ساخت نهادها، ساختارها و قوانین این اجتماع صرفا توسط y ها انجام شد؛ در این صورت آیا این یک جامعه سالم است؟ آیا راه حل برگرداندن این اجتماع به سلامت این است که حالا از y ها بخواهیم که اگر ممکن است از این به بعد x ها را هم در ساختارها و قوانین و ... لحاظ کنند یا اینکه باید y ها را ملتفت جایگاه غصبی و سازندگی غاصبانهشان بکنیم؟ اگر تا پیش از این، توافق اجتماعی y ها را نشانی از برتری ذاتی Y ها و نقص ذاتی x ها میدانستند، حال با مشخص شدن توانایی x ها شاید علت را باید در نقص و ایراد جدی y ها دید که به چنین غصب تاریخی دست زدهاند!
❓ممکن است بپرسید جدید بودگی این مساله چیست، آن هم وقتی که مدتهای مدیدی است که جنبشهای فمینیستی همین ادعا را مطرح کردهاند و بخشهای زیادی از جامعه ما نیز همین گونه میاندیشند و اتفاقا ماحصل نوع کشگری بسیاری از فعالان مذهبی و انقلابی نیز ناخودآگاه بازی در همین گفتمان است؟
🔹 باید گفت خاص بودگی این برهه از این جهت است که با گذر از مرحله ناخودآگاه، این بار بسیاری از فعالان مذهبی هم میخواهند نسبت خود را با این گفتمان تعیین کنند؛ آن هم گفتمان و مسالهای که انگار دیگر یک مساله بیرونی نیست و شرحی از احوال دل خویشتن شده است.
🔹وقتی که در اثر تغییر و تحولات نظری و ساختاری، زن مسلمان انقلابی جدیدی ظهور کرده است که عملاً خودش را در همین نسبت با جامعه و ساختارهایش درک میکند، لذا باید نظراً هم نسبتش را با آن مشخص کند. حال اگر مطالبهای نه از طرف جریانهای رقیب بلکه از دل خود افراد یک جریان جوشید دیر یا زود باید همه نسبت خود را با آن مشخص کنند.
🔹 البته که این بار هم بهسان تمام مواجهات قبلی با مفاهیم جدید یا میتوان در برابرش ایستاد و مقاومت نظری کرد و آن را کاملا برآمده از خواست اغیار دانست! یا آن را دوباره ذیل مفاهیم مانوس دینی بازتفسیر و صورتبندی کرد و مدعی شد که اسلام از همان اول هم همین طور به ماجرا نگاه می کرده است! و یا اینکه دست به تولید مفاهیم و روشهای جدید زد و عملا پیچ تند تغییر گفتمان جنسیتی از مشروطه تا به حال را در جریانهای مذهبی رقم زد. به نحوی که شاید بعضی از زنان فعلی با همصنفان فعال خود در عصر مشروطه قرابت بیشتری احساس کنند تا با بعضی از فعالین همدوره خود.
❓اما در نهایت باید گفت این نوشتار در باب اینکه آیا این گفتمان کاملا منطبق بر گفتمان دینی است یا نه؟ آیا خواست حقیقی و فطری زنان است یا نه؟ آیا در نهایت به نفع زنان است یا نه؛ ساکت است و تنها در مقام توصیف آنچه در حال رقم خوردن است میباشد.
🔷 بنابراین با توجه به اینکه دیگریهای انقلاب اسلامی در عرصه جنبشهای زنانه هم دچار یک شیفت گفتمانی و روشی شدهاند که ظهور آن را در جنبش «زن، زندگی و آزادی» هم به نوعی دیدیم (که در یادداشتی جداگانه به آن پرداخته میشود)؛ لذا باید زین پس جریانهای فعال حوزه زنانِ ذیل انقلاب اسلامی، تکلیف و نسبت خود را با گفتمانهای جدید مشخص کنند. وگرنه از قافله تاثیرگذاری و اثربخشی خارج شده و در حاشیه متن وقایع زنان قرار خواهند گرفت.
#کارگروهمطالعاتزنوخانواده
آگاهے براے سامانے دیگر
مدرسهتفکرونوآورینگاه
سایت|تلگرام|بله|اینستا|ایتا
فَرمـــودِه خُـــدا بِـــه پِیـــغَمبَر
اِنـّــا اَعـــطَـــیـــناکَ الکُـــوثَـــر
دَســـتامون بِه دامَـــنِت مـــادَر...
ولادت با سعادت یگانه دخت نبی بیبی دوعالم حضرت #فاطـمه زهـرا(س) و روز #مــادر مـــبارک بـاد
.
.
⭐️⭐️⭐️
آگاهے براے سامانے دیگر
مدرسه تفکر و نوآوری نگاه
https://eitaa.com/joinchat/2450981038C684782fb42
📚 #معرفی_کتاب
کتاب «شصت»؛ شکر، صبر و تلاش
🔻«شصت»، به روایت مرضیه اعتمادی، قصهی زندگی خود اوست از روزهای آغازین تولد دخترش زینب که دو ماه زودتر از موعد به دنیا آمد و با بیماری سختی مواجه شد و نمونهای است از مادریهای به غایت دشوار.
🔻قصهی مادری که میکوشد طفل رنجورش را زنده نگه دارد چرا که واسطهی حیات شدن از جانب خدا کمی به او زنده کردن آموخته و کدام مادر است که برای تکهی به تازه جدا شده از تنش صبوری به خرج ندهد؟ و شکر پیش از صبر و تلاش رمز این خانواده است برای گذر از این مرحله که تنها با اعتماد به خدا میشد از آن گذر کرد.
#تاریخ_اجتماعی_زنان
#روز_مادر
.
.
⭐️⭐️⭐️
آگاهے براے سامانے دیگر
مدرسهتفکرونوآورینگاه
🆔️ @sch_negah
🌐http://www.negahschool.ir
28.61M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
📌 خروج از هاضمه غرب
"چیستی هویتتاریخیایران" از منظر مقاممعظمرهبری
#پرونده_هویت_ایران
آگاهے براے سامانے دیگر
مدرسهتفکرونوآورینگاه
🆔️ @sch_negah
🌐http://www.negahschool.ir
37.03M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
📽 مادرها مایه انتقال عناصر هویت ملیاند.
📌 اهمیت نقش مادری در انتقال عناصر هویت ملی از منظر مقام معظم رهبری:
🔰 هویت یک ملت، در درجهی اول بهوسیله مادرها منتقل میشود. یعنی عناصر هویتی مانند زبان، عادات، آداب، سنتها، اخلاقهای خوب را ابتدا مادرها منتقل میکنند و از این جهت آنها بیشترین تأثیر را دارند.
#پرونده_هویت_ایران
#مادر
#هویت
@khamenei_ir
.
.
⭐️⭐️⭐️
آگاهے براے سامانے دیگر
مدرسهتفکرونوآورینگاه
سایت|تلگرام|بله|اینستا|روبیکا|ایتا
برگزاری درسگفتار #حکمتتاریخ
مروری بر دیدگاه آیتالله سیدمحمد مهدی میرباقری پیرامون فلسفه تاریخ
#جلسهاول
مدرس: حجتالاسلام دکتر #احمدرهدار
..... هم اکنون
📌 پرونده #هویت_ایران_امروز
🔶 «امامت-ملت» ایدهی گذار به سوی تمدن اسلامی
🔰 مدرسه نگاه در سومین گفتگوی اختصاصی خود پیرامون #هویتایرانامروز با #حجتالاسلامعلیمحمدی؛ مدیر مرکز علوم نوین اسلامی به گفتگو نشسته است.
در بخشی از این گفتگو چنین میخوانیم:
💠 ما نمیتوانیم ارزشهای دینی را بدون برگردانِ به منافع ملی، در جامعه عمومی کنیم. دربارهی مسئلهی حجاب هم، تا زمانی که نتوانیم توضیح دهیم حفاظت از منافع ملی در گرو مبارزهی با فرهنگ برهنگی است موفق نمیشویم حجاب را تبدیل به یک خواست عمومی کنیم.
💠 تجربه صفویه یک امکان تاریخی برای جمهوری اسلامی است که بتواند اکثریت قریب به اتفاقِ آرمانها و ارزشهای امتی خود را به زبان ملی و منافع ملی ترجمه کند.
✍ گزارش تفصیلی این گفتگو را در ادامه مطلب بخوانید.
👈 ادامهمطلب
#هویت_ملی
.
.
⭐⭐⭐
آگاهے براے سامانے دیگر
مدرسهتفکرونوآورینگاه
🆔️ @sch_negah
🌐http://www.negahschool.ir
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
📌 پرونده #هویتایرانامروز
📽 هویت ایران امروز و چگونگی تبدیل ارزشهای دینی به خواست عمومی جامعه
🔶 گفتگوی اختصاصی مدرسه تفکر و نوآوری نگاه با حجت الاسلام #علی_محمدی درباره:
1️⃣ چرا حاکمیت نمیتواند حجاب را به خواست عمومی تبدیل کند؟!
2️⃣ آیا در مساله سوریه توانستیم عموم مردم را با خود همراه کنیم؟
3️⃣ راه رسیدن به الگوی پیشرفت در دوگانه امت-ملت چیست؟
#امت_ملت
⭐️⭐️⭐️
آگاهے براے سامانے دیگر
مدرسه تفکر و نوآوری نگاه
🆔️ @sch_negah
🌐 http://www.negahschool.ir
#گزیده_درسگفتار
⬅️#جلسهاول
درسگفتار: #حکمتتاریخ
مدرس: استاد #احمدرهدار
🔶 تاریخ در اندیشه الهیاتی محصول دیالکتیک میان انسان و خداست.
🔰 در اولین جلسه بازخوانی کتاب حکمت تاریخ به توضیح مقدماتی در باب فلسفه تاریخ و شرح مقدمه کتاب پرداخته شد که در ادامه به برخی نکات اشاره میشود:
💠 دیدگاههای فلسفهی تاریخی متفکران معاصر ما، مانند مرحوم شهید مطهری و شهید صدر در واکنش به «فلسفه تاریخِ مارکسیسم» شکل گرفتهاند. لذا بعد از شکست سیاسی مارکسیسم، فلسفهی تاریخ به محاق رفت تا جایی که حتی کرسیهای فلسفه تاریخ در دانشگاههای غرب نیز از میان برداشته شد.
💠 اگر در تاریخنگاریهای صورت گرفته در سنت اسلامی به روششناسی تاریخی قرآن و مدل پرداخت آن به حوادث تاریخی توجه میکردیم، حتما بحثهای فلسفهتاریخی در آن جای میگرفت و سیرتاریخی متفاوتی را ارائه میدادیم، مانند کتاب «الصحیح من سیرةالنبی».
💠 برخلاف دیدگاههای غربی که «تاریخ»، جبری و محصول دیالکتیک میان انسان و طبیعت است، در اندیشه الهیاتی، تاریخ دیالکتیک میان انسان و خداست.
✍🏻 گزارش تفصیلی این درسگفتار را در ادامه مطلب بخوانید.
ادامه مطلب
مجازی / حضوری
🕟 یکشنبهها ساعت ۱۶ الی ۱۷:۳۰
آگاهے براے سامانے دیگر
#مدرسهتفکرونوآورینگاه
🆔 @sch_negah
🌐 http://www.negahschool.ir
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
📽 غربزدگی از دریچه نگاه مرحوم آیةالله شاهآبادی
به روایت استاد فلاح شیروانی
🔰 "غرور به حیات و زندگانی دنیوی امروزه که از رَشَحات حیات دشمن است، منشا تحویلدادن ابوابِ صنایع و حِرَف و طُرُق اِعاشه به آنها شده و این حیات، همان حیات حیوانات مذبوح است که دوامی نخواهد یافت."
برشی از کتاب شذرات المعارف
#غرب_زدگی
#شذراتالمعارف
#برش_درسگفتار
⭐️⭐️⭐️
آگاهے براے سامانے دیگر
مدرسهتفکرونوآورینگاه
🔰 @sch_negah
🌐 http://www.negahschool.ir
استاد فیاض بخش - فضیلت ماه رجب.mp3
5.85M
🔰 تجربهای متفاوت از ماه رجب امسال
💠 والله العظیم من بهتون قول میدم ماه رجب امسال با سالهای دیگهتون متفاوت باشه اگه... .
از زبان استاد فیاض بخش بشنوید.
⭐⭐⭐
آگاهے براے سامانے دیگر
مدرسهتفکرونوآورینگاه
🔰 @sch_negah
🌐 http://www.negahschool.ir