باسمه تعالی مساله سوم زمان شروع خیار شرط قول اول از زمان عقد دلیل: تبادر قول دوم از زمان انقضای خیار مجلس دلیل: شرط ضمنی عرفی تفصیل در دلیل

باسمه تعالی از آنجایی که اطلاق وسریان با وضع نمی باشد برای شمول نیازمند مقدمات حکمت است. مقدمات حکمت 1. متکلم در مقام بیان باشد و قصد اهمال و اجمال نباشد. در اجمال برخلاف اهمال تعمد بر عدم بیان تمام قصد است. 2. قرینه بر تقیید منتفی باشد. 3. قدر متیقن در مقام تخاطب منتفی باشد. مثلا مولی از یک اب خاص زمزم گفتگو می کرده است در ادامه می گوید اب میخاهم این باعث تقیید اب به اب زمزم می شود. قدر متیقن خارجی دلیل بر تقیید نیست مثلا مولی می گوید اکرم العلما و علمای سادات قدرمتیقن خارجی هستند. الحمدلله رب العالمین

باسمه تعالی مساله چهارم جعل خیار برای اجنبی الف. نافذ بودن خیار شرط برای اجنبی دلیل: اطلاق ادله شرط ب. تقدیم اجنبی یا؟ انواع خیار برای اجنبی ۱. چند خیار مستقل برای متعاقدین و اجنبی تقدیم قول فاسخ ۲. یک خیار واحد برای دو نفر تقدیم قول سابق

باسمه تعالی چند نکته ۱. مراد از مقام بیان بودن در حوزه اراده استعمالی است یعنی مطابق یک قاعده و قانون در موارد مشکوکه حجت است و در مقام بیان می باشد. نظر مرحوم شیخ این است که مراد در حوزه اراده جدی است. ثمره این دو قول در تقیید منفصل است زیرا در متصل که بنا بر هر دو مبنا ظهور اطلاقی برای مطلق منعقد نمی شود. ولی در منفصل بنا بر دیدگاه شیخ باز هم ظهور اطلاقی نیست زیرا اراده مولی به مقید بوده است. ولی بنابر دیدگاه آخوند ظهور اطلاقی تمام است لکن قید منفصل مانع از حجیت اطلاق است. همان طور که سریان در اسم جنس نیازمند مقدمات حکمت است در نکره هم نیازمند مقدمات است. الحمدلله رب العالمین

باسمه تعالی تتمه مساله چهارم ج. بررسی لزوم رعایت مصلحت در اعمال خیار اجنبی ۱. عدم شرط دلیل: اطلاق ادله تحکیم و جعل خیار ۲. شرط دلیل: اولا تبادر از اطلاق ادله تحکیم فرض مصلحت است. ثانیا فرد اجنبی امین است و امین باید اصلح را مراعات کند. نقد: اجنبی امین نیست. اشکال خیار اجنبی مخالف شرع است زیرا فسخ عقد با وی نه اقاله است و نه داخل در خیار اصیل و نه داخل در خیار بالعرض جواب خیار شرط از مصادیق خیار بالاصل است که ادله شرط شامل ان است.

باسمه تعالی ۲. هنگام شک در مقام بیان بودن اصل این است که در مقام بیان است و این یک اصل عقلایی است مشهور هم این اصل را پذیرفته گرچه برخی اشتباه تصور نموده که در نگاه انان سریان جزو معنای اطلاق است لکن حقیقت امر این است چون در موارد شک اصل در مقام بیان بودن رو پذیرفته وبه اطلاق تمسک نموده زمینه چنین برداشت غلطی شده است. ۳. انصراف ۴. جهات عدیده مطلق ممکن است یک مطلق از جهتی در مقام بیان باشد و از جهت دیگری مجمل باشد. مثلا فکلوا مما امسکن بخورید از انچه سگ شکاری گرفته است از جهت اینکه نیاز به ذبح ندارد اطلاق دارد و کشته سگ میته نیست لکن از جهت اینکه نیازمند تطهیر می باشد یا نه سکوت دارد و مجمل است و ادله دیگر می گوید سگ نجس است پس باید تطهیر شود. الحمدلله رب العالمین

باسمه تعالی مساله پنجم شرط اطاعت امر در اعمال خیار الف. طلب مشاوره از اجنبی ۱. اجنبی امر به اجازه: لزوم بیع زیرا اولا مراد از مشاوره صرف امر کردن نبوده بلکه اطاعت ملاک است. ثانیا اشتراط مشاوره گرفتن بر اعمال خیار برای متعاقدین دلالت ندارد. ۲. امر اجنبی به فسخ و رضایت مشروط علیه به اجازه شارط رضایت به فسخ ندارد؛ اجنبی سلطه بر شارط و مشروط علیه ندارد. شارط رضایت به فسخ دارد؛ اگر بتوان عقد را فسن نمود معال این خیار این است که برای شارط هم خیار است. ب. اطاعت مشروط علیه از امر ابتدایی اجنبی همان احکام الف جریان دارد.

انصراف و انواع آن بدوی... انسان ظهوری... ما لایوکل لحمه تیقنی... فقیر به فقیر هاشمی اشتراکی... طلبه نقلی... دانشجو ان قلت انصراف نیازمند تجوز در مطلق است قلت خیر نیازمند تجوز نمی باشد

باسمه تعالی ۳. انصراف و انواع آن ۱. انصراف بدوی ذهن در ابتدای شنیدن لفظ مطلق منصرف به فرد خاصی می شود لکن بعد از تامل از انصراف صرف نظر می کند. ابتدا که واژه انسان را می شنود یک فرد ایرانی یا سفید پوست تصویر می کند یا از واژه روزه روزه ماه مبارک یا از نماز نماز واجب ... لکن بعد تامل متوجه می شود که انسان و روزه ونماز اطلاق دارد شامل فرد غیر ایرانی و روزه نذری و نماز مستحبی هم می شود. ٢. انصراف ظهوری بخاطر زیادی استعمال یک لفظ مطلق در معنای خاصی موجب ایجاد ظهور برای لفظ مطلق در معنای خاص است. مالایوکل لحمه شامل حیوانات و انسان می شود لکن ظهور در حیوانات بدون انسان دارد. این انصراف ظهوری حجت است لذا نماز با ناخن انسان صحیح است در حالیکه روایت می گوید با ناخن مالایوکل لحمه باطل است. ٣. انصراف متیقنی یک واژه مطلق بخاطر قدر متیقن در مقام تخاطب به یک معنی خاص منصرف است که درس دیروز گذشت. ۴. انصراف اشتراکی لفظ مطلق در دو معنی مطلق و یک فرد خاص مشترک است و لذا در معنای مطلق خویش حجت نیست. این اشتراک بخاطر کثرت استعمال است. مانند صلاه که شامل دعا و عمل عبادی می شود و در موارد شک در معنی مطلق خویش حجت نیست. ۵. انصراف نقلی بخاطر کثرت استعمال معنای مطلق ان مهجور شده است و ذهن فقط نعنای خاص را می فهمد مانند طلبه که شامل هر طالب علم می شود از جمله دانشحویان لکن امروزه ذهن فقط طلابی که در حوزه علمیه هستند را از این واژه می فهمد. اشکال الف. با توجه به اینکه انصراف ظهوری و اشتراکی ونقلی متوقف بر کثرت استعمال در معنای مقید است و قبل از رسیدن به اشتراک ونقل باید استعمال مطلق در معنای مقید مجازی باشد. از سوی دیگر در نگاه مصنف مطلق تقیید خورده در ماهیت مهمله استعمال شده است و مجازی لازم نمی اید. پس چگونه چنین ظهور هایی شکل گرفته است؟ جواب اولا که استعمال مطلق می تواند در فرد خاص مجازی باشد که در نعم ص 211 مطرح شد. ثانیا لازم نیست برای رسیدن به اشتراک ونقل حتما استعمالات اولیه مجاز باشد بلکه می تواند با تعدد دال در معنی خاص موارد زیادی استعمال شود و بعدموجب اشتراک ونقل گردد.