سوفوكل (Sophocles)
دومین تراژدینویس مشهور یونانی سوفوکل است. در واقع او موفقترینِ این سه مرثیه پرداز تلقی میشود. سوفوکل نیز مانند آسکیلوس، در دورهای زندگی می کرد که در یونان باستان جنگهای زیادی رخ داد. جنگهای ایران (465 تا 479 قبل از میلاد) و از پی آن جنگهای هلوپونزی (431-404 قبل از میلاد).از آنجا که زندگی او با این نبردها هم زمان بوده، آثارش پر از موقعیتهای خشن، پرتنش و ناامنی است.
سوفوکل حدود ۴۹۶ قبل از میلاد، در دهکدهای خارج از شهر آتن و در خانوادهای ثروتمند به دنیا آمد (پدرش زرهساز بود). وی برای تحصیل به آتن فرستاده شد و در آنجا فنون نظامی، علوم، ریاضیات، فلسفه، کشورداری، قانون، نجوم و البته هنر را فراگرفت. مشهور است که در واقع برجستهترین بخش تحصیلات او تحت راهنمایی آسکیلوس بوده است.
سوفوکل مردی جامع الاطراف، خوش سیما و همیشه مورد احترام و تحسین همگان بود. او در طول حیاتش چندین مسئولیت عمومی و شغل دولتی را بر عهده داشت و هم چنین همواره حامی هنر و هنرمندان بوده است.
سوفوکل نیز در مراسم ديونيسيا شرکت می کرد. اولین پیروزی او در سن بیست و نه سالگی و مربوط به سال 469 قبل از میلاد بوده است. از پی آن، او موفق شد 18 بار دیگر (به گفتهای 24 بار) پیروزی شود و حتی یک بار استاد خود آسکيلوس را نیز شکست دهد.
سوفوکل فردی دوراندیش بود که هفت نمایشنامۀ خود را همراه با هفت نمایشنامه از آسکیلوس و ده نمایشنامه از یوریپیدِس گردآوری و منتشر ساخته است. دیگر آثارش هرگز جمعآوری نشد و تعداد زیادی از آن به تدریج از میان رفتهاند.
سوفوکل در دورۀ طلایی آتن زندگی میکرد. او تا سن نود سالگی در آتن میزیسته، عمری طولانی که برای آن دوران زیاد معقول به نظر نمیرسید. اطلاعاتی در باب مرگ او وجود ندارد. او حدوداً در سال 409 قبل از میلاد، درگذشته است.
سوفوکل در زمینۀ هنر و فلسفه بسیار معروف بوده است. تخمین زده میشود او در طول حیاتش ۱۲۳ نمایشنامه نوشته باشد که متاسفانه همانند آسکیلوس تنها هفت کتاب از آنها باقی مانده است: اودیپوس پادشاه، اودیپوس در کولونوس، آنتیگونه، آژاکس، زنان اهل تراچین، فیلوکتتس و الکترا. بنمایۀ همۀ این آثار از اساطیر به عنوان اساس و پایه استفاده شده است.
همانطور که قبلاً شرح داده شد، سوفوکل، بسیار تحت تاثیر جنگ و پیامدهای آن بوده است. این پیشزمینه مستقیماً در رویۀ موضوعی و پردازش شخصیتهای نمایشنامههایش انعکاس دارد و جنگ همیشه همراه با درد، عذاب، مرگ و منفی نگری ترسیم شده است. امابه عقیدۀ او بر اساس همین دردها و عذابهاست که انسان به مرتبۀ والاتری از انسانیت دست مییابد.
در آثار او اسطورهشناسی وجهی غالب دارد. یکی از آنها اودیپوس است که با آثار او به شهرت رسیده است. سوفوکل با پرداخت داستانی این اسطوره وگسترش آن سه نمونه از بهترین تراژدیها را خلق کرده است. او از ایزدان نیز در گسترش آثار خود استفاده کرده، بدینسان که ایزدان موجوداتی برتر بودند و انسان موضوع تصمیمات آنها. برای نمونه، اگر آنها احساس میکردند فردی باید مجازات شود، او در واقع با عدالت مواجه شده بود و اگر احساس میکردند که انسان باید پاداشی دریافت کند، آنگاه پاداش به خاطر لیاقت خود فرد متصور میشد. همچنین ایزدان دستی هم در آرام کردن منازعات داشتند. تراژدی ابزاری است که سوفوکل با استفاده از آن پیام خود را منتشر میکرد و به خاطر اثرگذاری شدید تراژدی، انتخاب این شیوه موجب شده که پیامهای او تأثیر عمیقتری گذاشته باشند. شاید همین موضوع دلیل اصلی شهرت و جذابیت پایدار آثار سوفوکل باشد.
#سوفوکل
#یونان
#اسطوره
#خدایان
#حماسه
#باستان
#نمایشنامه
https://eitaa.com/sibenaranjiadabiat