↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬ الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم. #النحو_الوافی.🔹المسألةُ ۴۵ حذف کان و معمولهایش و اینکه این حذف در غیر "کان"هم اتفاق می افتد🔹 💥از بین افعال ناقصه فقط"لیس و کان"معمولهایشان حذف میشود،در خصوص ”لیس“چنانچه سابقا گفته شد،جایز است حذف خبرش اگر نکره عامه باشد مثل"لیس احدٌ" که خبر موجوداً بوده و حذف شده است. #اما احکام حذف کان و معمولهایش 💥۱.حذف کان به تنهایی "وجوبا"بعد از ”أنْ مصدریه“ در هر جایگاهی که تعلیل اراده شده است. مثلِ"أمَّا أنتَ غنیاً فَتَصَدَّق" و اصل این جمله"تَصَدَّقْ لأنْ کنتَ غنیاً"،سپس "لام حرف جر" به خاطر تخفیف،حذف شده و جمله شده"تَصَدَّقْ أن کنتَ غنیاً" سپس " أن کنتَ غنیاً" مقدم شده بر "تَصَدَّقْ" سپس"کان" حذف شده است و به جای آن "ما"آمده و اسم کان چون متصل به کان نیست،منفصل گردیده و نون در "أنْ" با "میم" در ما ادغام شده و حاصل شده است "أمَّا" و "فائی زائد" بر سر تصدق آمده و حاصل شده است"أمَّا أنتَ غنیاً فَتَصَدَّق" 💥۲.حذف کان به همرا اسمش،بدون خبرش،بعد "إن و لو شرطیه"جایز است، مثلِ"المرءُ محاسبٌ علی عملِه إنْ خیراً یَکن الجزاءُ خیراً" که تقدیر"إنْ کانَ العملُ خیراً"بوده است،و "لا یأمن الدهرَ ذو بغی و لو ملکاً" که تقدیر "و لو کان ذو بغی ملکاً"بوده است. 💥۳.حذف کان با خبرش بدون اسمش،جایز است باز هم بعد"إنْ و لو شرطیه" مثل"المرءُ محاسبٌ علی عملِه إنْ خیرٌ فخیرٌ"که تقدیر چنین بوده"المرءُ محاسبٌ علی عملِه إنْ کان فی عملِه خیرٌ فجزائُه خیرٌ" و مثل"اطعِمْ المسکینَ و لو رغیفٌ"که تقدیر"ولو کان فی بیتکم رغیفٌ"بوده است. 💥۴.حذف به همراه تمام معمولهایش وجوبا بعد از"إنْ الشرطیه" مثلِ"اذهب الی الریف صیفاً إمَّا لا"که در اصل"إنْ کُنْتَ لا تَذْهب الی غیره" #که حذف شده است کان با دو معمولش،البته حرف نفی(لا) که بر خبر وارد شده،حذف نشده است،و به جای"کانَ"ما آمده است،و جمله به این صورت گردیده است"إمَّا لا" 💥۵.حذف کان با تمام معمولهایش جوازا،بعد از إن شرطیه،و هیچ عوضی از کان نیامده است. مثلا در جواب سوالِ"أ تُسافر و إنْ کان البردُ شدیداً" گفته میشود "نَعَمْ و إنْ" یعنی"نَعَمْ و إنْ کانَ البردُ شدیداً" #زیادة و تفصیل 💥أ-در کلام قدیم،به صورت خیلی کم دیده شده که"کان و اسمش"بعد از "لَدُنْ" حذف شده اند مثلا در جواب سوالِ"متی کانَ الاجتماع" میگویند"یومَ الخمیس من لدُنْ عصراً" که تقدیر"من زمنٍ کان الوقتُ عصراً" در خصوص این حذف به نصوص وارد شده اکتفا میشود. 💥ب-گاه کانَ در شعر حذف میشود و عوض آن چیزی نیامده،و معمولهایش باقی میماند. مثلِ" أزمانَ قومی و الجماعةَ کالذی ......" که تقدیر"أزمانَ کانَ قومی و الجماعة َکالذی ..." #ترکیب شعر،"قومی" اسمِ کانِ محذوف کالذی خبر کان،الجماعةَ مفعول معه. #خلاصه صفحه ۴۷۵ تا ۴۸۰ @talcheslkotob