↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
#النحو_الوافی. 🔹زیادةٌ و تفصیلٌ🔹
💥أ-از جمله الفاظِ ملازم با"ابتدا"،کلمه طوبیٰ است،و خبر این مبتدا همیشه جار و مجرور است مثل طوبیٰ للصّالِحٍ
💥ب-شبه جمله،همیشه متعلق به عاملی است،اما اگر عاملی که "تعلق" به آن صحیح باشد،یافت نشود،متعلق میشود به "اسناد"
#منظور از اسناد،نسبتی است که بین دو رکن واقع شده است.
مثل "حیثُ جرَا فَهما حرفانِ"،که حیثُ متعل است به نسبتی که بین "هما حرفان" واقع شده است(تثبت حرفیتُهما حیث جرَّا )
💥ج-گفتیم که "ظرف زمان"خبر از اسم ذات نمیشود مگر اینکه فایده داشته باشد،و این فایده به یکی از شروط زیر محقق میشود،
⚡️۱.ظرف زمان "مختص" شود یا به "نعت" مثل 'نحنُ فی یومٍ سعیدٍ' یا به "اضافه" مثل 'نحنُ فی شهرِ العیدِ' یا به "علمیت" مثل نحنُ فی رمضان،که جر ظرف به "فی"واجب است،و جار و مجرور در محل رفع،خبر هستند،و ظرف اصطلاحی نیستند.
⚡️۲.مبتدایِ ذات از اُموری است که تکرار میشود،مثلا بعضی اوقات هست و بعضی اوقات نیست،مثل البُرتقال شهورَ الشتاءِ(در این حالت نیز جرش به "فی" جایزاست و اگر مجرور شود،ظرف اصطلاحی نیست)
#منظور از ظرف اصطلاحی،وقتی است که "منصوب" شود.
⚡️۳.مبتدائی که "ذات" است،صلاحیت دارد برای تقدیر "مضافی" که اسم معناست
مثل الکتابُ صَباحاً به تقدیر قرائةُ الکتابِ صباحاً،در این حالت این ظرف "منصوب" و در محل رفع است.
#خلاصه ۳۹۶ تا ۳۹۸(ادامه دارد)
@talcheslkotob
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
#النحو_الوافی. 🔹زیادةٌ و تفصیلٌ🔹
⚡️در اعراب ظروف زمانی که خبر از اسمِ معنای "غیر زمانی" میدهند،سه وجه جایز است،رفع،نَصب و جَر به فِی.
#ظرفِ مرفوع لفظا خبر و مرفوع است،اما ظرف منصوب و مجرور به فِی،محلا مرفوع هستند.
مثال الصَومُ شَهرٌ یا شَهراً یا فِی شَهرٍ،ولی اگر،ظرف زمان "نکره" باشد و مبتدا در بر بگیرد،آن زمان را یا اکثر آن زمان را،بهتر این است که ظرف "لفظا"مرفوع شود،مثل الصَومُ یومٌ.
⚡️اگر ظرفِ زمان،اسم برای ماه ها عربی باشد،و خبر از مبتدا یِ "معنا و زمان" واقع شده باشد،رفع خبر تعیین میشود،
مثلِ شهرُصومٍ رمضانُ(ماهِ روزه گرفتن،رمضان است)،شهر،اسم زمان و الصوم،اسم معنا است.
⚡️اگر خبر از اسم ماهای عربی نباشد،و لفظ مبتدا متضمن معنای مصدری باشد،رفع و نصب خبر جایز است مثل الجُمُعةُ الیومُ و الیومَ،چون جمعه،متضمن معنای الجمع هست و اگر متضمن معنای مصدری نباشد،مثل الاحد،اثنین،رفع خبر بهتر است.
⚡️اگر ظرف مکانِ متصرف،خبر از "ذات" یا "معنایی" واقع شود،رفع و نصب خبر،جایز است،مثلِ "الرَجلُ امامُک وامامَک" و "العملُ امامُک و امامَ"
و اگر ظرف مکان "غیر متصرف" باشد مثل فوق،نصبش واجب است مثلِ الکتابُ فوقَ المکتبِ.
⚡️اگر گفته شود،ظهرُک خلفک،رفع و نصب خلف جایز است.
⚡️اگر ظرف زمان غیر متصرف بود،مثلِ ضَحْوَةَ،نصبش واجب است مثل العملُ ضَحْوَةَ
⚡️اگر ظرف(بنوعیه)،متصرف باشد و خبر از ذاتی شود،که مضافی قبل از ذات در تقدیر است،رفع و نصب خبر جایز است مثلِ”المدرسةُ مِنی میلٌ و میلا“ یا ”المدرسةُ مِنی یومٌ و یوماً“به تقدیر بُعدُ المدرسةِ...
⚡️جایز است در جمله حامدٌ وحدَه،اعراب وحدَه،"ظرف و منصوب" باشد،در محل رفع،و خبر برای حامدٌ.
#خلاصه صفحه ۳۹۸ تا ۴۰۰
@talcheslkotob
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
#النحو_الوافی. 🔹المسئلة ۳۶،المبتدأ المعرفه و المبتدأ النکرة🔹
💥آنچه که حکمی علیه او شده(محکوم علیه،یا مبتدا) باید "معلوم و مشخص" باشد و الا امر "لغوی"است،پس اصل در مبتدا این است که "معرفه" باشد،و نکره هرگز مبتدا نمیشود مگر اینکه "فایده" ای را برساند مثل اینکهِ👇
⚡️۱.نکره،دلالت بر "مدح"،ذم" و "تهویل" کند،
مثال،”بَطلٌ فی المعرکةِ“ ”جبانٌ مُدبرٌ“ ”بلاءٌ فی الحربِ“
⚡️۲.نکره دلالت بر "تنویع و تقسیم"کند مثل رایت الازهار فبعضٌ ابیضُ،و بعضٌ احمرُ...
⚡️۳.نکره دلالت کند بر "عمومی" ،"کلٌ محاسبٌ علی عملِه" و "فَمَن یعمَل مثقال ذرة خیراً یَرَه"
⚡️۴.نکره در اولش "نفی"یا "استفهام بیاید،یا خودش اسم استفهام باشد،
و"ما عملٌ بضائعٍ" "هل بُرْءٌ أَتَمٌ"
علیٌ(ع) وصیُّ نبیِّ نا محمد(ص)"فمَنْ منکرٌ هذا"
⚡️۵.نکره،آخِر کلام باشد و قبل از او "خبر مختص"،ذکر شود،
مثلِ "عندَ زیدٍ رَجُلٌ"،"فی البیتِ امرة"ٌ،
"قائمٌ ابوه رَجلٌ"ٌ،"نَفَعَک بِرَُه والدٌ"
⚡️۶.نکره،"تخصیص"خورده باشد،یا به نَعْت،یا اضافه،یا غیر این دو،
مثل"نَومٌ مُبکرٌ افضلُ من سهر" غلامُ امرةٍ جائنِی،نظرٌ الیٰ هند حرامٌ
⚡️۷.نکره،برای "دعا" باشد،"سلامٌ علیٰ المهدی"،"شفاءٌ للمریض" "وَیلٌ للخائنین"
⚡️۸.نکره جواب"واقع شود"،مثل ما الذی فی الحدیقةِ.؟ جواب،کتابٌ فی الحدیقه
⚡️۹.نکره در اول جمله ی"حالیه" واقع شود،
مثلِ ”قطعتُ الصحراءَ و دلیلٌ یَهدِینی“ یا”کل یومٍ أَذهَبُ للتعلُم کُتُبٌ فی یدی“
⚡️۱۰.نکره،بعد از فاء جزاء بیاید،مثل إِنْ تَحَقَّقَ واحدٌ فواحدٌ یَتَجَدَّدَ
⚡️۱۱.بر نکره ناسخی،وارد شود،در این صورت نکره اسم "ناسخ"است
مثل کان احسانٌ رعايةَ الضعیف.
#توجه مهم،در بعضی نسخه ها "نحو وافی" نصف مسئله ۳۶ تایپ نشده.
#خلاصه تا اول صفحه ۴۰۱
@talcheslkotob
#ای جانم مولا علی(علیه السلام).
پیامبر(ص) فرمودند:
فردای قیامت خداوند بندگانی را می آورد که از طرف راست، چپ و مستقیم، نور از وجود و چهره هایشان میدرخشد، اینها به منزله ی "انبیاء"هستند امّا پیغمبر نیستند، اینها به منزله ی "شهداء"هستند ولی "شهداء"نیستند، "در این مجلس همه نشسته بودند، عمر، ابابکر و....، ابابکر گفت یا رسول الله "من هستم.؟"پیغمبر (ص) فرمودند خیر، نفر دوم پرسید "منم.؟"، دوباره ایشان جواب دادند خیر، و بعد از آن پیغمبر (ص) دست بر سر امام علی (ع) گذاشتند و فرمودند: علی (ع) و شیعیان او هستند که این مقام را دارند، و بعد پیامبر اکرم (ص) دست به دعا برمیدارند که خدایا من را با علی (ع) و شیعیان یکی کنید....
@talcheslkotob
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
#النحو_الوافی. 🔹زیادة و تفصیل🔹
💥أ.مُسَوغات 'ابتدا به نکره"،زیاد هستند،بعضی نحویون چهل مسوغ را، ذکر کرده اند و بعضی،بیش از "چهل"،با این همه کثرة،گاه،نکره ای مبتدا میشود،ولی تحت هیچ کدام از مُسَوغاتِ ذکر شده،قرار نمیگیرد،مثل "مُذْ و مُنذُ"،در مثل”ما رایتُه مُذ یومان،یا مُنـذُ یومان“(یعنی،مدت زمان ندیدنم،دو روز بوده است)،گرچه بعضی نحوی ها،آنها را در این حالت معرفه میدانند.
#در هر صورت علمای نحو،فرمودند که"نکره ای،مبتدا واقع میشود،که فایده ای داشته باشد،و سابقا یازده مورد مُسَوغ ذکر کردند،اما سایر مُسوغات ابتدا به نکره،
⚡️۱۲.نکره،عامل باشد،مثلِ"إطعامٌ مسکیناً طاعةٌ"و"مُتقِنٌ عملُه یشتهر اسمُه"و"کلمةُ خیرٍ تأسَّر النفسَ"
⚡️۱۳.نکره،ادات شرط باشد،مَن یَعْمَلْ
خیراً یَجِدْ خیراً
⚡️۱۴.نکره دارای معنای"تعجب" باشد،ما أبرعَ جنودَ المضلوماتِ
⚡️۱۵.نکره،محصور باشد،إنَّما رجلٌ مسافِرٌ
⚡️۱۶.نکره در"معنای محصور باشد"،به شرط وجود قرینه ای که مُشعِر به این معنی باشد،مثل "حادِث دعاک للسفرِ المفاجئ یعنی،"فقط حادثه ای، تو را دعوت میکند برای سفرِ ناگهانی"که تقدیر چنین بوده،ما دعاکَ للسفرِ المفاجئ الا حادِثٌ.
#بعضی گفته اند،در مثال فوق،نکره موصوف به صفت پنهانی است(حادِثٌ خطیرٌ) که قول اول بهتر است.
⚡️۱۷.نکره،عطف شود بر معرفه باشد،محمودٌ و خادمٌ مسافران.
⚡️۱۸نکره عطف شود بر نکره موصوفه،"ضیفٌ کریمٌ و صدیقٌ حاظران".
⚡️۱۹.نکره موصوفه عطف شود بر نکره بدون صفت،"رجلٌ و سیارةٌ جمیلةٌ امامَ البیتِ"
⚡️۲۰.اسمی به خاطر غرض متکلم،نکره بماند، "زائرةٌ عندنا"
⚡️۲۱.نکره بعد از "لولا بیاید صبرٌ و ایمانٌ لَقتلَ الحزین نفسَه"
⚡️۲۲.نکره،مسبوق به لام ابتدا باشد "لَرجلٌ نافعٌ"
⚡️۲۳.نکره مسبوق به کَم خبریه باشد "کم صدیقٌ زرتُه"
⚡️۲۴.نکره،مسبوق به اذا فجائیه باشد "غادرت البیتُ فاذا مطرٌ"
⚡️۲۵.نکره،اشاره به حقیقت شی کند،"حدیدٌ خیرٌ من نحاسٍ"
خلاصه صفحه ۴۰۱ تا ۴۰۳
@talcheslkotob
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
#النحو_الوافی. 🔹المسئلة ۳۷،تأخیرُ الخبرِ جوازاً و وجوباً🔹
💥برای خبر از جهت،تاخیر و تقدیم،سه حالت وجود دارد،تاخیر وجوبی،تقدیم وجوبی،جواز تقدیم و تاخیر خبر.
⚡️در جایی که "تاخیر"یا "تقدیم" خبر واجب نباشد،تاخیر و تقدیم خبر جایز است و این اصل است.
🔹مشهور ترین موارد وجوبی تاخیر خبر،
⚡️۱.مبتدا و خبر،از نظر تعریف یا تنکیر مساوی باشند،یا نزدیک به هم باشند،و هیچ قرینه ای نباشد،مثل ”أَخِی شریکِی“ یا ”افضلُ منک افضل منِی“
#اگر،قرینه ای،'لفظی" یامعنوی"،باشد بر اینکه خبر،کدام است جایز است تقدیم خبر مثال قرینه معنوی”أبِی أخِی فی الشفقةِ و الحنان“،چون منظور و معنی این است که،برادرم مثل پدرم هست و عکس این معنی،معقول نیست.
مثالِ قرینه "لفظی"،حاظرٌ رَجُلٌ ادیبٌ،چون لفظِ "حاظرٌ"هیچ مسوغ و مجوزی برای مبتدا بودن،ندارد،پس خبر مقدم است.
⚡️۲.خبر،جمله فعلیه باشد،و فاعل آن ضمیره مستتری باشد که بر میگردد به مبتدا مثل ”الکواکب تَتَحرَّک“
⚡️۳.خبر محصور باشد،به الا یا انَّما مثلِ انَّما زیدٌ شاعِرٌ،ما زیدٌ الَّا شاعِرٌ.
⚡️۴.خبر برای مبتدایی باشد که،که آن مبتدا لام ابتدا گرفته لَعلمٌ مَعَ تعبٌ خیرٌ مِنْ جهلٍ مَعَ راحةٍ
⚡️۵.مبتدا اسمی باشد که مستحق صدارت است،یا "ذاتا"مستحق صدارت است،مثل اسمِ استفهام،اسم ِشرط،ما تعجبیه،کَم خبریه یا،یا "عرضا"،مستحق صدارت است،مثل اسمی که مضاف به یکی از اسم های فوق میشود.
#خلاصه صفحه ۴۰۳ تا ۴۰۷
@talcheslkotob
#مظلومیت تا چه حدی.؟
امام جمعه کازرون،بعد از جلسات احیاء با ضربه چاقو شهید شد.
روحش شاد.
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
#النحو_الوافی. 🔹زیادة و تفصیل🔹
💥ا.مواضع دیگری هست،که "تاخیر"خبر در آن مواضع واجب است،
⚡️۱.مواردی که سماعاً در کلام عرب آمده مثل"راکب الناقه طلیحان" یا مثل "خادم الطفلین لاعبون"
⚡️۲.خبر مقرون به "فاء"باشد،مثل "من یُنصِحنِی فمُخلصٌ" یا"أما زیدٌ فعالمٌ"
⚡️۳.خبر مقرون به "باء" زائد باشد،مثلِ "ما شریف بکاذبٍ"
⚡️۴.خبر جمله ی "طلبیه"باشد مثلِ "المحتاجُ عاونْهُ"
⚡️۵.خبر برای "مُذْ و مُنْذُ" که معرفه باشند، مثلِ "ما سافرت مُذْ یا مُنْذُ شهران"
⚡️۶.خبر از ضمیر "شان"مثلِ"هو اللهُ احدٌ"
⚡️۷.خبری که در "معنی"عین مبتدا است مثلِ "قولی "العملُ مفیدٌ"
⚡️۸.خبر از اسم "اشاره ای" که مقرون به "هاء"تنبیه هست،مثلِ"هذا اخی"
مصنف:نیکو است تاخیر خبر نه اینکه واجب باشد.
⚡️۹.خبر "مبتدایی" که آن مبتدا برای دعاست،مثلِ "سلامٌ علیکُم"،"ویلٌ للأعداءٍ"
⚡️۱۰.خبر متعددی که مشعر به یک معنی واحد باشد،مثلِ"الفتیٰ نَحِیفٌ سَمینٌ"،یعنی متوسِطٌ بینَ ألأمرین.
⚡️۱۱.خبر مبتدایی که بعد از ضمیر فصل آمده،مثلِ "الشجاعُ هو الناطقُ بلحقِ"
⚡️۱۲.خبر مبتدایی که ضمیر،تکلُم یا خطاب است،و بوسیله الذِّی و فروعش،از اون مبتدا خبر داده میشه،مثلِ"أنا الذِّی اُساعِدُ الضَعیفَ"
#در صورتی که،خبرِ معرفه به ال،از مبتدایی که ضمیرِ "تکلُم و خطاب" است باشد،باز تاخیرش واجب است مثلِ "أنتَ الجُندی تُدافِعُ عن الوطنِ"
⚡️۱۳.خبر مبتدایی که اسم موصول است."الذی قام ابوه جائنِی"
⚡️۱۴.خبر جمله فعلیه ماضویه،و مبتدا ما تعجبیه،مثل ما أقدرَ اللهَ...
#قاعده عمومی:واجب است تقدیم هر اسمِ فعلی که،مقدم شده بر او،اداة عَرْض،تمنی،رجاء،نفی،و طلب.
💥ب.اختلافی خسته کننده، اتفاق افتاده بین علمایِ نحو و بلاغت در آنجا که،مبتدا و خبر دو اسمِ کاملا هم رتبه اند،و اشتباهی،رخ نمیده در معنی،
آنها به دنبال این نکته اند که کدام،مستحق به مبتدا است.
مصنف:معیار در شناخت مبتدا "اعرفیت" نیست،بلکه معیار "قرینه" ایست که دلالت میکند کدام یک از دو اسم مبتدا و محکوم علیه است،و هر وقت قرینه ای بود،جایز است تقدیم هر کدام از دو اسم و اگر قرینه ای نبود،واجب است تاخیر خبر.
#خلاصه صفحه ۴۰۷ تا ۴۱۰
@talcheslkotob
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
#النحو_الوافی. 🔹المسألة ۳۸،تقدیمُ الخبرِ وجوباً🔹
💥مهم ترین مواضعی،که خبر وجوباً،بر مبتدا مقدم میشود،
⚡️ أ-مبتدا،نکره "محضه"باشد،و هیچ مسوغی غیرِ خبرِ مُختص نداشته باشد،
و خبر مختص میتواند به صورت جمله یا شبه جمله باشد،
مثلِ”عندَک کتابٌ،فی الدارِ رجلٌ“ یا”قَصَدَک ولدُه مُحتاحٌ“
#در صورت بالا،مبتدا مقدم شود،خبر با صفت اشتباه میشود،زیرا بعد از نکره اگر "جمله" یا "شبه جمله" بیاید،میتواند "صفت" شود برای نکره.
#اگر مبتدا،مسوغ دیگری علاوه بر اختصاص خبر داشت،تقدیم و تاخیر خبر جایز است،مثلِ عندَک کتابٌ جمیلٌ(هیچ منعی،برای تقدیم مبتدای فوق نیست)
#خبر مختص،یعنی "مجرورِظرف" و "مجرورِحرفِ جر"و "فاعلِ جمله"معرفه باشند،به مثالها توجه بفرمایید
⚡️ب-مبتدا مشتمل بر "ضمیری" باشد که عائد به جزئی از خبر است، مثل” فِی الحدیقةِ صاحبُها“،ضمیر هاء به الحدیقة بر میگردد که جزی از خبر است.
⚡️ج-خبر "ذاتا"،صدارت طلب باشد،مثل "أیْنَ بقیَّةُ الله"ِ،یا "عرضا"صدارت طلب باشد مثلِ "صاحِبُ أَیِّ اختراعٍ أنتَ"
⚡️د-خبر توسط إلّا و إنِّما،محصور در مبتدا باشد
مثلِ"ما فی البیتِ الّا الاَهلُ" یا "إنَّما فی البیتِ الاَهلُ "
#خلاصه صفحه ۴۱۰ تا ۴۱۲
@talcheslkotob
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
#النحو_الوافی. 🔹زیادة و تفصیل🔹
💥دیگر مواضع،وجوب تقدیم خبر،
⚡️۱.خبر لفظ کَم،یا "مضاف به کَم" باشد مثلِ"کَمْ یومٍ غیابُک،صاحبُ کَم کتابٍ أنْتَ"
⚡️۲.أمثالی که از عرب شنیده شده،مثلِ" فِی کلِ وادٍ بنوسعدٍ"
⚡️۳.مبتدا مقرون با "فاء" جزاء باشد "أمَّا عندک فالخیرُ".
⚡️۴.خبر اسم اشاره و ظرف مکان باشد
مثل "ثَمَّ وهُنا".
#در هُنا،شرط است که مقدم شود بر او "هاء"تنبیه.
⚡️۵.اگر تاخیر خبر موجب شود،معنی مقصود،درک نشود،
مثلِ "للهِ درُّک عالماً"،که منظورش،تعجب بوده،و اگر گفته شود،درُّک للهِ تعجب فهمیده نشود.
#مثال دوم،"عــندِی أنَّک بارِعٌ"،اگر گفته شود "أنَّک بارِعُ عِندی"،این تاخیر خبر موجب میشود که أَنَّ با إنَّ،اشتباه شود،و همچنین موجب اشتباهِ أنَّ تاکیدیه،با أَنَّ به معنای لَعَّلَ میشود،
پس با مقدم نمودنِ "عِــندِی"،که خبر است،دو امر قطعی میشود
✨أ-نوع أنَّ،تعین میشود که تاکیده است
✨ب-عــِندی،خبرِ مقدم است و معمول برای بارعٌ،نیست.
و اگر عِــندِی،مقدم شود موجِب دو امر میشود
✨أ-أنَّ،ممکن است به معنای لعل باشد،یا همزه اش مکسور شود،و حرف تاکیدیه شود.
✨ب-عِــندِی،معمول شود برای "بارعٌ"
در حالی که،مقدم شدن معمول خبر إنَّ،یا أنَّ،جایز نیست.
#پس مُقدم شدن،خبر در مورد بالا،واجب است.
#در یک صورت،جایز است تاخیر نمودن خبر و آن اینکه،أَنَّ،بعد از أمَّا،بیاید
مثلِ"أمّا أَنَّ زیدا ذاهبٌ فعندَک"
#خلاصه صفحه ۴۱۲ تا ۴۱۴
@talcheslkotob