طراحی مذهبی و توضیحات علمی
هفته بسیج گرامی باد. صِبْغَةَ الله وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ الله صِبْغَةً و ... بگوئید ما رنگ خدایی ب
بسيج به لحاظ لغوي به معناي سامان و اسباب ساز و سازمان جنگ ، عزم و اراده ، آماده سفر شدن و آماده ساختن نيروهاي نظامي يک کشور براي جنگ مي باشد.[1]
در اساسنامه بسيج مستضعفين ، بسیج چنین تعریف شده است : « بسيج نهادي است تحت فرماندهي مقام معظم رهبري که هدف آن نگهباني از انقلاب اسلامي و دستاوردهاي آن و جهاد در راه خدا و گسترش حاکميت قانون خدا در جهان طبق قوانين جمهوري اسلامي ايران و تقويت کامل بنيه دفاعي از طريق همکاري با ساير نيروهاي مسلح و همچنين کمک به مردم هنگام بروز بلا و حوادث غير مترقبه مي باشد» [2]
قضیه بسیج همان مساله ای است که در صدر اسلام بوده است. وقتی جنگ می شد، طوایف مختلف می آمدند و به جنگ می رفتند و این مساله جدیدی نیست و در اسلام سابقه داشته است و چون مقصد ما اسلام است، باید هر جوانی یک نیرو باشد برای دفاع از اسلام و همه مردم و هرکس در هر شغلی که هست مهیا باشد برای جلوگیری از کفر و الحاد و هجوم بیگانگان [3]
تاریخ و سابقه بسیج عمومی اهل ایمان بر علیه باطل به بیداری قوم بنی اسراییل و قیام آن قوم بر ضد ظلم فرعونی به فرمان حضرت موسی (علیه السلام) می رسد. [4]
امام خمینی (ره) بسیج را چنین معرفی می نماید : « بسیج شجره طیبه و درخت تناور و پرثمری است که شکوفههای آن بوی بهار وصل و طراوت یقین و حدیث عشق میدهد. بسیج مدرسه عشق و مکتب شاهدان و شهیدان گمنامی است که پیروانش بر گلدستههای رفیع آن، اذان شهادت و رشادت سر دادهاند » و ایشان امیدوار بودند بسیج را نه تنها برای جمهوری اسلامی ایران بلکه الگوئی برای جهان اسلام باشد : من امیدوارم که این بسیج عمومی اسلامی، الگو برای تمام مستضعفین جهان و ملت های مسلمان عالم باشد.[5]
سنگ بناي بسيج بر حكم فقهي و جهادي استوار است ؛ جهادي كه مبتني بر روحيه دفاعي باشد و نه تهاجمي يا جهان گشايي، بسيج در نظر امام مولودي جديد است كه كارشناسان جهاني نمي توانند آن را بشناسند، هر گاه قوه ايمان در ملتي زنده شود، همگان را به قيام الله فرا مي خواند و مي تواند سرتاسر يك كشور را بسيج نمايد، معيار حركت بسيج هم همين اسلام و درك مفاهيم عاليه آن است.[6]
پی نوشت :
[1]. فرهنگ دهخدا ، ۱۳۷۲
[2]. سپاه از ديد قانون ۱۳۶۲
[3]. امام خمینی (ره) ، ۲۹ اسفند ۱۳۶۷
[4]. سوره مبارکه قصص
[5]. امام خمینی (ره) ، ۲ آذر ۱۳۶۷
[6]. صحيفه نور، جلد ۲۱، ص ۱۹۵
مطالعه بیشتر در :
http://www.ziaossalehin.ir/fa/content/3440
طراحی مذهبی و توضیحات علمی
امام علی (علیه السلام) سبحان الله یعنی : بزرگداشتن عزّت و شکوه خداوند، بزرگ و پاک دانستن او از هر آ
در آموزههای دینی، به «سبحان الله» گفتن، «تسبیح» میگویند. تسبیح به معنای منزه، مبرا، پاک و مقدس دانستن خداوند است از هر نقص، عیب، نیاز، شریک و هر چیزی که سزاوار خداوند نیست.[1]
ذکر «سبحان الله» به صورت مکرر در قرآن آمده است؛ لذا هر ذکری که با واژههای «سبحان» و «سبحانه»، «سبحانک»، «سَبِّحْ» و ... در قرآن وجود دارد میتواند به عنوان تسبیح در نظر گرفته شود، مانند:
1. «سُبْحانَهُ وَ تَعالى عَمَّا یَصِفُون»؛[2] او منزه و فراتر است از آنچه وصفش مىکنند.
2. «إِلهاً واحِداً لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ سُبْحانَهُ عَمَّا یُشْرِکُونَ»؛[3]هیچ خدایى جز او نیست. منزه است از آنچه شریکش مىسازند.
3. «سُبْحانَ اللهِ عَمَّا یَصِفُونَ»؛[4] منزّه است خداوند از آنچه توصیف مىکنند.
4. «سُبْحانَکَ أَنْتَ وَلِیُّنا»؛[5] منزهى تو (از هر عیب و نقص)، تویى تنها دوست و سرپرست و یاور ما.
5. «وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّک قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها...»؛[6] و پیش از طلوع آفتاب، و قبل از غروب آن تسبیح و حمد پروردگارت را بجا آور.
6. «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَى»؛[7] منزّه شمار نام پروردگار بلند مرتبهات را.
احادیث مختلفی وجود دارند که برای گفتن ذکر «سبحان الله» به تنهایی ثوابهایی قرار داده شده است:
1. پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) فرمود: «هر که صد مرتبه سُبحانَ الله بگوید، بهتر است از راندن صد شتر [که با خود به حج برد تا آنها را از براى خدا قربانی کند]».[1]
2. مردی از امام علی(علیه السلام) پرسید، اى ابو الحسن! تفسیر «سُبْحانَ اللهِ» چیست؟ آن حضرت فرمود: «بزرگداشتن عزّت و شکوه خداوند، بزرگ و پاک دانستن او از هر آلایشى که مشرکین به ساحت مقدّسش نسبت دهند، لذا هر وقت بندهاى این کلمه را بگوید همه فرشتگان براى او طلب رحمت نمایند».[2]
3. امام باقر(علیه السلام) فرمود: «هر کس در مسجد خیف در منى صد مرتبه سبحان اللَّه بگوید خداوند تعالى ثواب آزاد کردن یک بنده، در نامه عمل او بنویسد».[3]
4. امام باقر(علیه السلام) به نقل از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: «هر کس که سبحان الله بگوید، خداوند درختى در بهشت برایش مى کارد».[4]
5. یونس بن یعقوب نقل مىکند که به امام صادق(علیه السلام) عرض کردم: آیا کسى که صد بار ذکر «سبحان الله» را بگوید در زُمره کسانى است که در قران به «ذَکرَ اللهَ کثِیراً»؛ «ذکر و یاد خدا را بسیار کنند؟!»[5] تعبیر شده است فرمود: «بلى».[6]
پی نوشت :
[1]. تفسیر ابن عربی، ج1، ص 19
[2]. انعام، 100.
[3]. توبه، 31.
[4]. صافات، 159.
[5]. سبأ، 41.
[6]. طه، 130.
[7]. اعلی، 1.
[1]. الکافی ج 2، ص 505
[2]. معانی الأخبار ص 9
[3]. وسائل الشیعة، ج 5
[4]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 11
[5]. احزاب، 21.
[6]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 12.
مطالعه بیشتر :
https://www.ziaossalehin.ir/fa/tags/سبحان-الله
طراحی مذهبی و توضیحات علمی
امام صادق (علیه السلام): «هرکس تسبیحى از تربت قبر امام حسین(علیه السلام)به همراه داشته باشد، ثواب ذک
واژه «تَسْبیح» از ریشه «سبح» در اصل به معنای «تنزیه خدا» و «سبحان الله گفتن» است؛[1] اما در عرف فارسی به مهرههایی که برای به خاطر سپردن شماره تعداد ذکرها با نخ به هم کشیده شده نیز «تسبیح» گفته میشود و در زبان عربی نیز به آن «سبحه» میگویند.
گزارشهایی وجود دارد مبنی بر اینکه معصومان(علیهم السلام) نیز از این وسیله برای ذکر استفاده میکردند:
1. ابراهیم بن محمّد ثقفى میگوید: تسبیح حضرت فاطمه(سلام الله علیها) از ریسمان پشمین بود که به تعداد تکبیرها - 34 عدد- گره داشت، و حضرت با آن تکبیر و تسبیح میگفت. وقتى حمزه شهید شد، از خاک قبر او دانههاى تسبیح ساخت. مردم نیز به تقلید او از تربت حمزه تسبیح ساخته و برای شمارش اذکار خود از آن استفاده میکردند، اما بعد از شهادت امام حسین(ع)، تربت حضرتشان، جایگزین تربت حمزه(ع) شد و فضیلت استفاده از آن نیز بیشتر است.[2]
2. وقتی امام سجاد(ع) را پیش یزید بردند، یزید تصمیم به کشتن ایشان گرفت؛ از اینرو، حضرتشان را در مقابل خود نگاه داشته، با او سخن میگفت تا کلمهاى از آنحضرت بشنود و به آن بهانه ایشان را بکشد! امام(ع) تسبیح کوچکى در دست داشت و با انگشتانش آن را میگردانید و در همان حال به سخنان یزید پاسخ میداد. یزید گفت: من با تو سخن میگویم و تو در پاسخ، با بیاعتنایى تسبیح میگردانى؟! آیا این رفتارت توجیهپذیر است؟! حضرت فرمود: «پدرم از جدّم- پیامبر(ص)- نقل کرد که حضرتشان بعد از نماز صبح و تعقیبات آن، با کسى سخن نمیگفت تا اینکه تسبیح را میگرفت و میگفت: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَصْبَحْتُ أُسَبِّحُکَ وَ أُمَجِّدُکَ وَ أُحَمِّدُکَ وَ أُهَلِّلُکَ بِعَدَدِ مَا أُدِیرُ بِهِ سُبْحَتِی؛ خدایا! صبح کردم در حالیکه به اندازه تعداد دانههاى تسبیح خود تو را تسبیح و ستایش میکنم، و حمد و تهلیل(لا اله الا الله) میگویم». آنگاه دانههاى تسبیح را گردش میداد و با مردم سخن میگفت بدون آنکه ذکر گذشته را تکرار کند، و فرمود: «با این کار به شماره گردش دانههاى تسبیح برای او ذکر خدا حساب میشود و آن سبب حفظ و حراست او است تا وقتى که به بستر خواب برود، و وقتی به بستر میرفت در آن هنگام نیز تسبیح را میگرفت و ذکر گذشته را تکرار میکرد و تسبیح را زیر سر خود مینهاد و با این کار تا صبح ذکر خدا در نامه اعمال او نوشته میشد. من نیز تسبیح را میگردانم تا اقتدا به عمل جدّم کرده باشم».[3]
همچنین در احادیثی؛ ائمه اطهار(ع) سفارش به داشتن تسبیح برای مؤمنان میکردند؛ مانند:
1. امام صادق(ع) فرمود: «هرکس تسبیحى از تربت قبر امام حسین(ع) به همراه داشته باشد، ثواب ذکر تسبیح برای او نوشته میشود، هر چند ذکری بر زبان نیاورد».[4]
2. امام زمان(عج) فرمودهاند: «تسبیحى که دانههاى آن از تربت امام حسین(ع) باشد، بهترین وسیله شمارش ذکرهاست؛ زیرا کسى که آنرا در دست دارد ، حتى اگر ذکر تسبیح را فراموش کند و آنرا در دستانش بچرخاند، ثواب تسبیح براى او نوشته میشود».[5]
پی نوشت :
[1]. لسان العرب، ج 2، ص 471
[2]. کتاب المزار(مناسک المزار)، ص 150
[3]. الدعوات(سلوة الحزین)، ص 61
[4]. هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة(ع)، ج 2
[5]. الإحتجاج على أهل اللجاج ج 2، ص 489
مطالعه بیشتر در :
https://www.ziaossalehin.ir/fa/tags/تسبیح
طراحی مذهبی و توضیحات علمی
رسول گرامی اسلام حضرت محمد (صَلَّی اللهُ عليهِ و آلهِ و سلَّم): «عبادت داراى هفتاد جزء است، و کسب حل
در روایتی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آمده است: «عبادت داراى هفتاد جزء است، و کسب حلال، برترین جزء آن بشمار میرود».[1] و در روایت دیگر فرموده است : «العباده عشرة اجزاء تسعة أجزاء في طلب الحلال. عبادت ده جزء دارد كه نه جزء آن درآمد حلال است».[2]
در اینگونه احادیث باید به چند نکته توجه کرد:
1. عبادت دارای معنای گستردهای است و آن عبارت است از: نهایت تعظیم و بندگی در برابر خدایی که او فقط شایسته آن است. بنابراین، هر عمل و تفکری که در مسیر بندگی و تعظیم الهی باشد، عبادت محسوب میشود؛ لذا میتوان بیش از هفتاد عمل را برشمرد که به نوعی، عبادت به شمار میآیند و نیازی به ذکر تک تک آنها نیست.
2. این اعداد؛ احتمالاً عدد واقعی نیستند، بلکه منظور، زیادی اعمال (از باب مثال برای کثرت در اجزای عبادت)[3] است که شأنیت این را دارند که داخل در گستره معنایی عبادت شوند.
3. این دسته از روایات؛ بیانگر مراتب عبادت[4] و اهمیّت و تشویق کسب روزی حلال نسبت به دیگر موارد است؛ زیرا آنچه در نظام اقتصادى اسلام، بیش از هر چیز اهمیت دارد حلال بودن کسب و کار است امام صادق(عليهالسلام)»: لاتَدَعْ طَلَبَ الرِّزق مِن حِلِّهِ فَاِنّهُ عَوْنٌ لَكَ عَلي دينِكَ ، هيچگاه از تحصيل روزي حلال رو گردان مباش. مال حلال ياور و معين تو در حفظ دين و ايمان تو است [5] ؛ بدین معنا که به دست آوردن مال، از راهى که آزاد است و ممنوعیّت شرعى ندارد. به علاوه؛ تأثیر تربیتی تغذیه حلال در توفیق انجام اعمال و عبادات، بسیار زیاد است؛ لذا بر شخص مسلمان واجب است که در حدّ ضرورت و به قدر توان، کار کند و مخارج خود و خانوادهاش را تأمین سازد. اما شغل او باید مباح باشد و مالى را که صرف هزینههاى زندگى خود میکند، حلال باشد. قرآن کریم از طرفى به کسب حلال امر میکند و از طرفى از ضدّ آن؛ یعنى حرامخوارى و انجام کار نامشروع نهی میکند و آنرا پیروی از شیطان میخواند و میفرماید: «یا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلالاً طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ ؛ اى مردم! از آنچه در این زمین است (از انواع خوردنیها) حلال و پاکیزه بخورید و برخوردار شوید، و پیروى از گامهاى شیطان نکنید، که او براى شما دشمنى آشکار است».[6]
پی نوشت :
[1]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 180
[2]. بحارالأنوار، اسلاميه، ج2، ص184، ح6.
[3]. أخذا و عطاء و صرفا ص 203
[4]. همان.
[5]. وسائل الشیعه ، ج 12، ص 10
[6]. بقره، 168.
مطالعه بیشتر در :
https://www.ziaossalehin.ir/fa/tags/روزی-حلال
طراحی مذهبی و توضیحات علمی
امام حسن مجتبی (علیه السلام) : «نگه داری و حفظ شیعه، مرا ناگزیر بر صلح نمود. سپس مناسب دیدم جنگ به ر
صلح امام حسن مجتبی (علیه السلام) با معاویه برگی دیگر از مظلومیت ائمه معصوم (علیهم السلام) می باشد ، پس از شهادت امیرالمومنین امام علی ( صلوات الله و سلامه عليه) ، مردم با امام حسن مجتبی (علیه السلام) به عنوان خلیفه مسلمین بیعت نمودند[1] امام حسن (علیه السلام) پس از خلافت تمام سعی خود را نمود تا کاری که پدر خویش در واپسین روزهای حیاتش در تدارک انجام آن بود را به انجام برسانند و آن سرکوب کردن معاویه بود لذا در ميان مردم اعلان بسيج عمومى نمودند و سپاهیان را براى دفع تهاجم دشمن فراخواندند. همه چیز تا هنگامی که خواص و سران خیانت نکرده بودند درست انجام می شد ، ولی متاسفانه خیانت بزرگانی از جمله عبيدالله بن عباس فرمانده كل سپاهیان کوفه ، امام را تنها و غریب گذاشت [2] عبید الله به همراه هشت هزار نفر از سپاهیان ، اردوگاه امام حسن (علیه السلام) را ترک نمود و به قرارگاه سپاه شام پیوست.[3]
در چنین شرایطی که اولا شکست امام حسن (علیه السلام) در جنگ نظامی قطعی بود ثانیا معاویه با حیله و عوام فریبی چهره موجهه ای از خود نشان داده بود و جنگ و شهادت امام حسن (علیه السلام) موجب نمی گشت که چهره واقعی معاویه آشکار گردد ، امام مجبور گردید با صلح نامه [4] و نقض قابل پیشبینی مفاد آن توسط معاویه زمینه ساز قیام و نابودی بنی امیه را فراهم آورد و البته از شهادت شیعیان در جنگی بی فایده جلوگیری نمود ، از این رو امام حسن (علیه السلام) یکی از علل صلح خود را حفظ شیعیان دانسته و فرمود : «نگه داری و حفظ شیعه، مرا ناگزیر بر صلح نمود. سپس مناسب دیدم جنگ به روز دیگر (عاشورا) محوّل گردد... .» [5]
امام مظلوم (علیه السلام) پس از صلح از خیانت و عدم همراهی مسلمانان گلایه و علت صلح را چنین بیان فرمودند : من به این علت حکومت و زمامدارى را به معاویه واگذار کردم که اعوان و یارانى براى جنگ با وى نداشتم . اگر یارانى داشتم شبانه روز با او مى جنگیدم تا کار یکسره شود. من کوفیان را خوب مى شناسم و بارها آنها را امتحان کرده ام. آنها مردمان فاسدى هستند که اصلاح نخواهند شد، نه وفا دارند، نه به تعهدات و پیمان هاى خود پایبندند و نه دو نفر با هم موافقند. بر حسب ظاهر به ما اظهار اطاعت و علاقه مى کنند، ولى عملاً با دشمنان ما همراهند.[6]
پی نوشت :
[1]. اعیان الشیعة، ج1، ص207
[2]. حیاة الإمام الحسن بن على ،ج2،ص92
[3]. تاریخ الیعقوبی، ج 2، ص 214
[4]. تاریخ خلفا، جعفریان ،ص392
[5]. حیاة الامام الحسن، قرشی ، ج2، ص280
[6]. احتجاج، طبرسی، ص 157
مطالعه بیشتر در سایت ما (ضیاءالصالحین) :
http://www.ziaossalehin.ir/fa/content/3893
طراحی مذهبی و توضیحات علمی
رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) : طلب دانش بر هر مسلمانی واجب است ، خداوند جویندگان دانش را د
کسب علم و دانش بارها در آیات و روایات مورد تاکید قرار گرفته شده است به طوری که اولین آیه نازل شده [1] بر قلب نازنین رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله ) به علم آموزی تاکید نموده و می فرماید : اقْرَاْ بِسْمِ رَبِّکَ الَّذِى خَلَقَ خَلَقَ الاْنسَانَ مِنْ عَلَق اقْرَاْ وَرَبُّکَ الاْکْرَمُ الَّذِى عَلَّمَ بِالْقَلَمِ عَلَّمَ الاْنسَانَ مَا لَمْ یَعْلَمْ ، بخوان به نام پروردگارت که آفرید ، و انسان را از خون بسته اى خلق کرد بخوان که پروردگارت والاتر است ، همان کسى که به وسیله قلم تعلیم نمود و به انسان آنچه را نمى دانست آموخت.[2] و در آیه دیگری برای نشان دادن جایگاه علم پرسشی بیان نموده و می فرماید : قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الّذینَ یَعْلَمُونَ وَ الّذینَ لایَعْلَمُونَ إنّما یَتَذَکَّرُ اُولُوا الألْبابِ. بگو: آیا کسانی که می دانند با کسانی که نمی دانند یکسانند؟ تنها خردمندان متذکر می شوند. [3]
پیامبر گرامی اسلام (صلى الله علیه و آله) علم آموزی را واجب دانسته و می فرماید : طلب علم و دانش بر هر مسلمان لازم است.[4] بر همین اساس تمامی مراجع تقلید در اصول دین ( توحید ، نبوت ، معاد ، امامت ، عدل) تقلید را جایز ندانسته و می فرمایند : عقیده مسلمانان به اصول دین باید از روی دلیل [علم] باشد و نمی تواند در اصول دین تقلید نماید [5]
البته سوالی که در اینجا پیش می آید این است که مراد از علم ، فقط علم در اصول دین است یا شامل تمامی علوم می گردد ؟ آنچه از محتوای روایت بر می آید این است که تمامی علوم و دانش های مفید مورد تائید اسلام هستند ، علامه حلی (قدس سره الشریف) علوم را به چند دسته تقسیم نموده می فرماید : فراگیری علم یا بر انسان واجب عینی است یا واجب کفایی یا مستحب است و یا حرام [6] که مراد از واجب عینی ، علم در اصول دین است و بر همه اشخاص واجب است در اصول دین به علم و یقین برسند ، مراد از واجب کفائی علوم ضروری مانند اجتهاد و طب هستند که باید به حد کفایت اشخاصی از جامعه به دنبال آن بروند ، مراد از علوم مستحب علومی هستند که تا حدی مورد نیاز جامعه است (اکثر رشته های دانشگاهی) و مراد از علم حرام هر علمی است که به سبب ضرر و آسیب مخربش از طرف خداوند حرام و باید از آن اجتناب نمود (مانند سحر و جادوگری)
پی نوشت :
[1] . بحارالانوار،ج 18،ص 206
[2] . علق آیه 1
[3] . زمر آیه 9
[4] . اصول كافى ج 1 ص 35
[5] . توضیح المسایل مراجع ،ص 13
[6] . تذکرة الفقهاء، علامه حلی ،ج 9،ص 36
مطالعه بیشتر :
http://www.ziaossalehin.ir/fa/content/11225
طراحی مذهبی و توضیحات علمی
رسول گرامی اسلام حضرت محمد (صلی الله علیه و آله):«کسى که ایمان به خدا (جَلّ جَلالُه عَظُمَ شَأنُه) و
نذر آن است که انسان متعهد شود برای خدا کاری از کارهای خیر را انجام دهد، یا کاری را که ترکش نیکو است، ترک نماید.[1]نذر بر دو نوع است:
1. نذر مشروط؛ نذر مشروط یا «نذر شکر» است مانند اینکه انسان میگوید: «اگر مریض من شفا یافت بر عهده من است برای خدا فلان کار را انجام دهم».
یا «نذر زجر» است مانند اینکه میگوید: «اگر مرتکب فلان کار بد شدم بر عهده من باشد برای خدا فلان کار خیر را انجام دهم».
2. نذر مطلق؛ آن است که انسان بدون هیچ قید و شرطی بگوید نذر میکنم برای خدا، - یا برای خدا است - بر عهده من باشد فلان کار خیر را انجام دهم یا فلان کار شر را ترک کنم.[2]
ارکان نذر سه چیز است؛ 1. ناذر (نذر کننده)، 2. صیغه نذر، 3. متعلق نذر (ملتزم به).[3] یعنی برای اینکه نذری منعقد شود باید نذر کنندهای باشد که شرایط نذر کردن را داشته باشد، همچنین صیغه نذر جاری شود، و نذر به انجام یا ترک کاری تعلق بگیرد که شرایط آن بیان خواهد شد.
شرایط نذر کننده :1. بلوغ 2. عقل 3. اختیار 4. قصد 5. انتفاء حجر در متعلق نذر.[4] برخی از فقها، اسلام و حریت (برده و کنیز نباشد) را نیز از شرایط نذر کننده قرار دادهاند.[5]
بنابراین، نذر بچه اگر چه ممیز باشد و به ده سال رسیده باشد، همچنین نذر دیوانه حتی اگر دیوانه ادواری باشد در زمان دیوانگیش و نذر انسان مست و یا عصبانی به گونهای که قصد از او زایل شود، همچنین نذر سفیه و محجور در امور مالی منعقد نمیشود و صحیح نیست. البته نذر محجور در آن مالی که حق طلبکارها به آن تعلق گرفته منعقد نمیشود، ولی در اموال دیگر، صحیح است.[6]
همچنین نذر عبد و کافر منعقد نمیشود، مگر اینکه در عبد، قبل از واقع شدن نذر، مولا اجازه بدهد یا عبد، قبل از انحلال عقد نذر توسط مولا، آزاد شود و همچنین اگر کافر، مسلمان شود مستحب است به نذرش وفا کند.[7]
صیغۀ نذر این چنین است: «للّه علیّ هکذا»، و منظور از هکذا آن است که: «آنچه را مىخواهد که نذر کند بعد از «للّه علیّ» بگوید.[8] مثلاً بگوید: «ان شفى اللّه مریضى فللّه على صوم یوم»؛ یعنى اگر خداوند مریض مرا شفا بدهد یک روز، روزه بر گردن و عهده من باشد.[9]
گفتنی است؛ لازم نیست صیغه نذر به عربى خوانده شود، بلکه به فارسی هم کفایت میکند، پس اگر گفته شود: «چنانچه مریض من خوب شود، براى خدا بر من است که ده تومان به فقیر بدهم یا یک روز روزه بگیرم»، نذر، صحیح است. البته باید «براى خدا»[ یا هر لفظی که در زبانهای غیر فارسی معنای «الله» را برساند]به زبان گفته شود و قصد آن در دل کافى نیست.[10]
متعلق نذر یا «ملتزم به» و شرایط آن
مراد از «متعلق نذر» یا «منذور به» یا «ملتزم به»، آن چیزی است که نذر کننده متعهد میشود آنرا برای خدا انجام دهد یا ترک نماید و شرایط آن :
1. متعلق نذر یا باید از چیزهای باشد که نیاز به قصد قربت داشته باشد؛ یعنی واجب یا مستحب باشد. و یا امر مباحی[11] باشد که دارای رجحان و برتری در دین یا دنیا باشد. بنابر این، امر حرام یا حتی مکروه نمیتواند متعلق نذر قرار گیرد.[12]
2. مقصود و مورد اراده باشد.
3. تحت قدرت نذر کننده باشد؛ یعنی متعلق نذر به گونهای باشد که بر حسب عادت و معمول، نذر کننده بتواند هنگام رسیدن وقتش آنرا انجام دهد، هر چند اگر زمان انعقاد نذر قدرت بر انجامش نداشته باشد.[12]
پی نوشت :
[1]. رسالة توضیح المسائل آیت الله مکارم ص 445
[2]. همان.
[3] . إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان ج 2، ص 90،
[4]. تحریر الوسیلة، ج 2، ص 117
[5]. الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة ج 3، ص 35
[6]. تحریر الوسیلة، همان
[7]. الروضة البهیة، ج 3، ص 35 – 36.
[8]. مقامع الفضل، ج 1، ص 346
[9]. یک دوره فقه کامل فارسی، ص 172
[10]. رساله توضیح المسائل آیت الله لنکرانى، ص 483
[11]. الروضة البهیة، ج 3، ص 41 - 43.
[12]. إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان، ج 2، ص 90.
مطالعه بیشتر در :
https://www.ziaossalehin.ir/fa/tags/نذر
عدّهی توّابین، چند برابر عدّهی شهدای کربلاست. شهدای کربلا همه در یک روز کشته شدند؛ توّابین نیز همه در یک روز کشته شدند. اما اثری که توّابین در تاریخ گذاشتند، یک هزارم اثری که شهدای کربلا گذاشتند، نیست! بهخاطر اینکه در وقت خود نیامدند. کار را در لحظهی خود انجام ندادند. دیر تصمیم گرفتند و دیر تشخیص دادند.
طراحی مذهبی و توضیحات علمی
عدّهی توّابین، چند برابر عدّهی شهدای کربلاست. شهدای کربلا همه در یک روز کشته شدند؛ توّابین نیز همه
ربیعالثانی یا ربیعالآخر از جمله ماهای هجری قمری است که سید ابن طاووس (رَحمَْةُ الله عَليه) برای روز اول آن دعای اللّهُمَّ أَنْتَ إِلهُ كُلِّ شَيْءٍ، وَ خالِقُ كُلِّ شَيْءٍ وَ مالِكُ كُلِّ شَيْءٍ وَ رَبُّ كُلِّ شَيْءٍ .... را ذکر می نماید [1]
در ابتدای ربیع الثانی در سال 65 هجری سلیمان بن صرد خزاعى با گروهی از توابین بمنظور توبه و خونخواهی امام حسین (علیه السلام) قیام نمودند. [2]
بعد از شهادت امام حسین (علیه السلام) ، کوفیان از خیانت خود به خاندان رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) پشیمان شدند ، آنها کسانی بودند که با ۱۲۰۰۰ نامه [3] امام حسین (علیه السلام) را به کوفه دعوت نموده ولی نه تنها امام را یاری نکردند بلکه عده ای از آنها نیز بر امام مظلوم شمشیر کشیدند. (البته عده ای از کوفیان نیز در اثر تدابیر شدید امنیتی و دستگیری توسط ابن زیاد نتوانستند به یاری امام بشتابند)
پس از حادثه کربلا ، کوفیان دائم یکدیگر را ملامت و توبیخ می کردند و به فکر راهی برای جبران جنایت خود بودند ، بدین صورت ریشه و بنیان قیام توابین در میان مردم کوفه نهاده شد.[4] در نهایت کوفیان در منزل سلیمان بن صرد خزاعى از بزرگان شیعه اجتماع نمودند و پس از اعلام شرمساری شدید ، جویای راهی برای پاک شدن لکّه ننگ از دامان خویش شدند ، سلیمان خطاب به آنها گفتند : قیام کنید ، چرا که خداوند بر شما خشمگین شده است، به خداسوگند ، گمان نکنم خدا از شما راضى شود مگر با قاتلان آن حضرت نبرد کنید و از آنان انتقام بگیرید ، سپس ادامه داد: «از مرگ نترسید؛ چرا که هر کس از مرگ بترسد ذلیل خواهد شد و همانند قوم بنى اسرائیل باشید که به خاطر نافرمانى خداوند پیامبرشان به آنها گفت: «اِنَّکُمْ ظَلَمْتُمْ اَنْفُسَکُمْ» [5]؛ (شما به خویشتن ستم کردید) و ادامه داد: «فَتُوبُوا اِلى بارِئِکُمْ فَاقْتُلُوا اَنْفُسَکُمْ» (پس توبه کنید و به سوى خالق خود بازگردید و تن به کشتن دهید) [6] آخر الامر توابین به رهبری سلیمان رهسپار جنگ با ابن زیاد شد و در عین الورد با سپاه ابن زیاد رویارو و پس از کشتن عده زیادی از سپاه دشمن و مبارزات و جانفشانیهای فراوان ، سلیمان (سلیمان بن صرد بن الجون بن أبى الجون بن منقذ بن ربیعة بن أصرم الخزاعی ) [7] در سن 93 سالگی کشته و قیام توابین شکست خورد. [8]
یکی از دلائل اصلی شکست قیام توابین ، احساسی بودن این قیام بوده است ، آنها می خواستند با فدا کردن جان خویش مورد بخشش خداوند قرار گیرند و با بنا قرار دادن آیه ۵۴ سوره بقره چنین تصمیمی گرفتند ، سوال اینجاست آیا چنین کاری مورد تائید دین و امام عصرشان بوده است ؟ در تاریخ سندی بر تائید صریح امام سجاد (علیه السلام) یافت نشده و البته آیه مورد نظر در مورد یهود نازل شده و بار کردن آن بر مسلمانان بدون صراحت معصوم تفسیر به رای محسوب می گردد ، در هر صورت مذمتی نیز از ائمه معصوم (علیهم السلام) برای حرکت شهادت طلبانه توابین یافت نمی شود پس پذیرش یا عدم پذیرش توبه آنها مشخص نیست ، این نکته نیز باید مورد توجه قرار داد که در میان شیعیان اشخاص دیگری نیز از جمله مختار ، به دنبال قیام علیه حکومت ظالم بودند ولی از حرکت احساسی سلیمان حمایت نکرده و می گفتند : «سلیمان مى خواهد با این قیام، خود و یارانش را به کشتن دهد، او مردى است که از آیین جنگ آگاهى ندارد»[9]
پی نوشت :
[1] اقبال الاعمال ج3ص145
[2] مستدرک سفینه البحار :ج 4ص68
[3] بحار الأنوار، ج44، ص334
[4] تجارب الأمم ، مسکویه الرازى ج2 ص107
[5] سوره بقره، آيه 54.
[6] كامل ابن اثير، ج 4، ص 176
[7] الاستیعاب فى معرفة الأصحاب ج2ص249
[8] قلائدالنحور :ج ربیع الثانی ص 168
[9] كامل ابن اثير، ج 4، ص 163
مطالعه بیشتر :
http://www.ziaossalehin.ir/fa/content/4041
طراحی مذهبی و توضیحات علمی
السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا أَبَا الْقَاسِمِ ابْنَ السِّبْطِ الْمُنْتَجَبِ الْمُجْتَبَى (روحي له الفداء)
حضرت عبدالعظيم حسنى (عليهالسلام) در روز پنج شنبه چهارم ماه ربیع الثانی سال ۱۷۳ هجری قمری ، در شهر مدینه متولد گردید [1] ایشان فرزند گرامی «عبدالله » و «فاطمه» دختر عقبة بن قیس هستند [2] حضرت عبدالظیم (علیه السلام) در مورد نسبش در نامه ای چنین می فرماید : من ابوالقاسم ، عبدالعظیم بن عبدالله بن علی بن حسن بن زید بن علی بن حسن بن علی بن ابی طالب هستم . [3] پس حضرت با چهار واسطه به امام حسن مجتبی (علیه السلام) می رسد.
ایشان از علمای عالیقدر خاندان رسالت و امامت محسوب می گردد که در مورد توان علمی و فقاهتش احادیثی فراوانی موجود می باشد ؛ مؤلف كتاب «جنة النعيم» مي نویسد : یکی از شیعیان شهر ری خدمت امام على النقى(عليهالسلام) رسيدند و از امام سوالاتی پرسیدند ، امام (علیه السلام) ضمن پاسخ به سوالات فرموند : « اى ابا حماد! (نام آن شخص) هر گاه مشكلى از امور دينى برايت پيش آمد،جواب مشكل خود را از عبدالعظيم حسنى بخواه و سلام مرا به او برسان».[4]
حدیث حاضر بدین معناست که حضرت عبدالعظیم (علیه السلام) مجتهدی مسلم بوده که براساس اصول و قواعدی که از اهل بیت (علیهم السلام) در اختیار او بوده است علم استخراج احکام و حدود الهی را در تمام زمینه ها داشته است تا جائی که علم ایشان مورد تأیید و تصدیق امام هادی (علیه السلام) قرارگرفته است.
در مقام و فضيلت زيارت حضرت عبدالعظيم حسني (عليهالسلام) همین بس که در مورد زیارتش چنین روایت شده است : مردى از اهل ري ، خدمت امام هادي(عليهالسلام) رسيد. امام از او پرسيدند ، كجا بودي؟ گفت به زيارت سيدالشهدا(عليهالسلام) رفته بودم. حضرت فرمودند: بدانكه اگر قبر عبدالعظيم حسني(عليهالسلام) را زيارت كنى گويا حسين بن علي(عليهالسلام) را زيارت كردهاي.[5]
در مورد طریقه فوت حضرت اختلاف نظر وجود دارد که می توان شهادت به طریق سم [6] و زنده به گور کردن ایشان [7] اشاره نمود و در مورد دلیل اقامت حضرت در ری باید افزود که حضرت عبدالعظیم حسنی (علیه السلام) برای مصون ماندن از خطر خلیفه عباسی، خود را از چشم مأموران پنهان می کرد و در شهرهای مختلف به صورت ناشناس، رفت و آمد می کردند و این وضع ادامه داشت تا اینکه حضرت عبدالعظیم به شهر «ری» رسید و در آنجا قصد اقامت نمود. [8]
شیخ مفید در کتاب خویش، نامه ای جامع، آموزنده و جالبی را از امام رضا (علیه السلام) خطاب به حضرت عبدالعظیم حسنی(علیه السلام) اورده که امام رضا (علیه السلام) می نویسد :
بسم الله الرحمن الرحیم
ای عبدالعظیم! سلام گرم مرا به دوستدارانم برسان و به آنان بگو: در دلهای خویش برای شیطان راهی نگشایند.
و آنان را به راستگویی در گفتار و ادای امانت و سکوت پرمعنا و ترک درگیری و جدال در کارهای بیهوده و بی فایده فراخوان.و به صله رحم و رفت و آمد با یکدیگر و رابطه گرم و دوستانه با هم دعوت کن، چرا که این کار باعث تقرب به خدا و من و دیگر اولیاء اوست.
دوستان ما نباید فرصتهای گرانبهای زندگی و وقت ارزشمند خود را به دشمنی با یکدیگر تلف کنند. من با خود عهد کردهام که هر کس مرتکب اینگونه امور شود یا به یکی از دوستانم و رهروانم خشم کند و به او آسیب رساند از خدا بخواهم که او را به سختترین کیفر دنیوی مجازات کند و در آخرت نیز اینگونه افراد از زیانکاران خواهند بود.
به دوستان ما توجه ده که خدا نیکوکرداران آنان را مورد بخشایش خویش قرار داده و بدکاران آنان را جز، آنهایی که بدو شرک ورزند و یا یکی از دوستان ما را برنجانند و یا در دل نسبت به آنان کینه بپرورند، همه را مورد عفو قرار خواهد داداما از آن سه گروه نخواهد گذشت و آنان را مورد بخشایش خویش قرار نخواهد داد.
جز اینکه از نیت خود بازگردند و اگر از این اندیشه و عمل زشت خویش بازگردند، مورد آمرزش خواهند بود اما اگر همچنان باقی باشند، خداوند روح ایمان را برای همیشه از دل آنان خارج ساخته و از ولایت ما نیز بیرون خواهد برد و از دوستی ما اهل بیت(ع) نیز بی بهره خواهند بود و من از این لغزشها به خدا پناه می برم. [9]
پی نوشت:
[1]. امامزادگان رى ،ج 1،ص 78
[2]. منتقلة الطالبیه : ص 1577
[3]. رجال النجاشی : ج 2 ، ص 67
[4]. اختران فروزان ري،ص 37.
[5]. كامل الزيارات،ص 324.
[6]. م کتب و رساله ها عبدالعظیم،شریف،ص141
[7]. المنتخب،طریحی،ص77
[8]. روح و ریحان، ص 248
[9]. اختصاص، شیخ مفید، صفحه 241
مطالعه بیشتر :
http://www.ziaossalehin.ir/fa/content/4040
طراحی مذهبی و توضیحات علمی
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا مَوْلايَ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ الْحَسَنَ بْنَ عَلِيٍّ الْهَادِيَ الْمُهْتَدِيَ
هشتم ربیع الثانی سال ۲۳۲ هجری قمری میلاد با سعادت یازدهمین اختر تابناک امامت و ولایت حضرت امام حسن عسکری (صلواتُ اللهِ و سلامُه عليهِ) می باشد [1]
در مورد ظاهر حضرت احادیثی موجود می باشد که حاکی از جلال و زیبائی حضرت است بطوری که حتی دشمنان حضرت از ایشان به خوبی یاد می کردند ، احمد بن عبیدالله بن خانق ملعون (مامور کسب مالیات معتصم) که دشمنی عجیبی با خاندان رسالت داشت در مورد چهره امام حسن عسکری (علیه السلام) می گوید : « گندمگون ، درشت چشم ، نیکوقامت ، خوبروی و خوش اندام بود و هیبت و جلالی تمام داشت» [2] البته چه جای عجب از زیبائی حضرت که ایشان پدر گرامی زیباترین و خوش صورت ترین مردم [3] حضرت بقیة الله فی ارضه ، امام زمان (روحي و ارواحُ العالَمينَ لِترابِ مَقْدَمِهِ الفِداء) هستند ، امام زمانی که شیعیان در دعای عهد [4] با یادآوری جمالش از خداوند چنین می خواهند : «اللَّهُمَّ أَرِنِي الطَّلْعَةَ الرَّشِيدَةَ وَ الْغُرَّةَ الْحَمِيدَةَ وَ اكْحُلْ نَاظِرِي بِنَظْرَةٍ مِنِّي إِلَيْهِ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُ؛ خدايا آن جمال با رشادت، و پيشانى ستوده را به من بنمايان، و با نگاهى از من به او ديده ام را سرمه بنه ، و در گشايش امرش شتاب كن» ، ابراهیم بن مهزیار در بیان چهره افلاکی امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می گوید : او جوانی نورس و نورانی و سپید پیشانی بود با ابروانی گشاده و گونه ها و بینی کشیده و قامتی بلند و نیکو چون شاخه سرو. گویا پیشانی اش ستاره ای درخشان بود و برگونه راستش، خالی بود که مانند مشک و عنبر بر صفحه ای نقره ای می درخشید. بر سرش، گیسوانی پرپشت و سیاه و افشان بود که روی گوشش را پوشانده بود. سیمایی داشت که هیچ چشمی برازنده تر و زیباتر و با طمأنینه تر و باحیاتر از آن ندیده است.[5]
طبق مفاد تاریخی امام حسن عسکری (علیه السلام) در طول عمر پر برکت خویش دائما تحت فشار و زیر نظر حکام ظالم عصر خود بوده است که البته این فشارها نتوانست فعالیت های حضرت را محدود نماید ، کوشش های علمی ، تبیین اندیشه های ناب اسلامی ، ایجاد شبکه ارتباطی با شیعیان جهان در دورترین نقاط و آماده سازی آنان برای دوران غیبت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) از فعالیت های امام حسن عسکری (علیه السلام) به شمار می آید [6] که یکی از مهم ترین آنها آماده سازی مردم برای غیبت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می باشد زیرا به دلیل حفظ جان امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) تولد ایشان به صورت مخفیانه صورت گرفت ، به همین دلیل امام حسن عسکری (علیه السلام) گهگاه در ملاقات های خصوصی [7] و عمومی [8] حضرت را به شیعیان معرفی می فرمود تا مقدمات دوران غیبت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را مهیا نماید.
پی نوشت :
[1]. بحارالانوار، ج50، ص237
[2]. بحارالانوار، ج 50، ص 326
[3]. مکیال المکارم، ج1، ص132
[4]. المصباح، کفعمی ، ص 552
[5]. شیخ صدوق، ج 2، ص 180
[6]. سیره پیشوایان ، ص 626
[7]. کمال الدین، ج2، ص384
[8]. همان ص435.
مطالعه بیشتر :
http://www.ziaossalehin.ir/fa/content/456
طراحی مذهبی و توضیحات علمی
رسول گرامی اسلام حضرت محمد (صلی الله علیه وآله وسلم) : «هر که از دنیا رود و میراثش دفترها و دواتها ب
بیست و هفتم آذرماه، روز شهادت عالم ربانی حضرت آیت الله مفتح (رَحمَْةُ الله عَليه) می باشد ، ایشان از پیشروان اندیشه وحدت حوزه و دانشگاه بودند به همین دلیل ۲۷ آذرماه روز وحدت حوزه و دانشگاه نام گذاری شده است و از طرفی چهارمين هفته آذر ماه از سوی وزارت علوم تحقيقات و فناوري هفته پژوهش و فناوری نام گذاری شده است ، از آنجا که می توان گسترش پژوهشهای علمی و بالا بردن روحیه حقیقت جوئی را از اهداف وحدت حوزه و دانشگاه به شمار آورد ، به اختصار توضیحاتی در مورد جایگاه پژوهش در اسلام آورده خواهد شد.
بنیان دین مبین اسلام بر پایه تحقیق و پژوهش استوار شده به گونه ای که لازمه پذیرش اسلام مطالعه ، تحقیق و در نهایت کسب یقین در عقاید اسلامی است ، به همین دلیل در ابتدای رساله تمام مراجع تقلید ذکر شده : عقیده مسلمانان به اصول دین باید از روی دلیل باشد، و نمی تواند در اصول دین تقلید نماید. [1]
قرآن کریم در آیه : الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ ۚ أُولَٰئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ ۖ وَأُولَٰئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ ، آن بندگانی که سخن بشنوند و به نیکوتر آن عمل کنند، آنان هستند که خدا آنها را (به لطف خاص خود) هدایت فرموده و هم آنان به حقیقت خردمندان عالمند [2] تحقیق و پژوهش را عامل هدایت بشر دانسته و در آیاتی دیگر تقلید کورکورانه را نهی نموده است و می فرماید : وَ إِذا قيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما أَلْفَيْنا عَلَيْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ کانَ آباؤُهُمْ لا يَعْقِلُونَ شَيْئاً وَ لا يَهْتَدُونَ ، و زمانی که به ایشان گفته شود که آنچه را که خدا نازل کرده است پیروی کنید ، می گویند:خیر ،بلکه ما تنها آن چیزی را پیروی می کنیم که پدران خود را برآن یافتیم. [3] و همچنین در آیه وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُجادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّبِعُ کُلَّ شَيْطانٍ مَريدٍ ، گروهی از مردم ، بدون هیچ علم و دانشی ، به مجادله درباره خدا برمی خیزند و از هر شیطان سرکشی پیروی می کنند. [4] بی سوادی و تقلید از شیاطین را مذمت نموده است و از طرفی در آیه قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذينَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذينَ لا يَعْلَمُونَ إِنَّما يَتَذَکَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ ، بگو: آیا آنان که اهل علم و دانشند با مردم جاهل نادان یکسانند؟ منحصرا خردمندان متذکر این مطلبند. [5] مومنان را تشويق به فراگيري علم نموده است.
با توجه به آیات قرآن کریم ، انسان در جميع شئون موظف است بر اساس تحقيق و پژوهش و در نهایت کسب علم ، راه خود را از بی راهه باز یابد و احادیثی چون «لا ینفع اجتهاد بغیر تحقیقٍ.» هر تلاشی که در آن تحقیق و حقیقت جویی نیست، بهره ای ندارد. [6] و «اطْلُبُوا الْعِلْمَ وَ لَوْ بِالصِّينِ فَإِنَّ طَلَبَ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِم » دانش را بجوئيد اگر چه در چين باشد زيرا طلب دانش بر هر مسلمانى واجب است. [7] نیز موید این امر می باشند.
پی نوشت :
[1] . توضیح المسایل مراجع ، ص 13
[2] . آیه 18 سوره مبارکه زمر
[3] . آیه 170 سوره مبارکه بقره
[4] . آیه 3 سوره مبارکه حج
[5] . آیه 9 سوره مبارکه زمر
[6] . معجم الفاظ غرر الحکم، ص 249
[7] . وسائل الشيعه، ج 27، ص 27
مطالعه بیشتر در :
http://www.ziaossalehin.ir/fa/content/13467
طراحی مذهبی و توضیحات علمی
امام رضا (علیه السلام) : «مَن زَارَ المَعصُومَةَ بِقُم كَمَن زَارَنى» هركس معصومه را در قم زيارت كند
حضرت فاطمه معصومه ( صلواتُ اللهِ و سلامُهُ عَليها ) از بانوان با فضیلت خاندان عصمت و طهارت (علیهم السلام) میباشد. ایشان از لحاظ پدری و مادری با برادر امام خویش یعنی امام رضا (علیه السلام) مشترک است ، پدر بزرگوار ایشان ، امام موسی کاظم (علیه السلام) پیشوای هفتم شیعیان هستند و مادر گرامیشان حضرت نجمه (سلام الله علیها) نام داشت.[1]البته نام های دیگری نیز برای مادر امام رضا (علیه السلام) ذکر شده [2] که این به معنای عدم اشتراک مادر امام رضا (علیه السلام) و حضرت معصومه (سلام الله علیها) نیست بلکه به معنای تعدد نام های حضرت نجمه (سلام الله علیها) است.
در مورد علت تشریف آوردن حضرت معصومه (سلام الله علیها) به ایران ، در تاریخ ثبت شده که يك سال بعد از تشریف فرمائی اجباری امام رضا (عليه السلام) به خراسان در سال ۲۱۰ هجری قمری ، حضرت معصومه (عليها السلام) به منظور زيارت برادر از مدينه به مقصد خراسان حركت نمود ولی متاسفانه هنگامی که با همراهانش وارد ساوه شد ، بيمار و رنجور گردید [3] در مورد علت بیماری حضرت اختلاف نظر وجود دارد ، برخی چنین بیان نموده اند : مردم ساوه [حاکم ساوه] در آن دوران از دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) بودند ، به همین دلیل هنگام رسیدن حضرت معصومه (سلام الله علیها) و همراهانش به ساوه ، حمله و جنگ سختي درگرفت ، ۲۳ تن از برادران و برادرزادگان حضرت معصومه پس رشادت های بسیار به شهادت رسيدند و حضرت معصومه توانست به قم پناهنده شود ولی بر اثر دیدن شهادت عزیزان خویش به شدت غمگين گشته و بر اثر آن بيمار [4] و در دهم ربيع الثاني ۲۰۱ هجری شمسی وفات فرمودند [5]
حضرت فاطمه معصومه (سلام الله عليها) داراي شخصيتي رفيع و والا مقام است ، بگونه ای كه در روایات متعدد [حتي پيش از ولادت ایشان] از حضرت با جلالت و تكريم ياد شده است ، امام صادق (عليه السلام) در حديثي از فضيلت زيارت و مدفن او سخن مي گويد و شيعيان را به اهميت آن توجه مي دهد و مي فرمايد «شهر قم، حرم ما است و در آن زني از فرزندان من مدفون مي شود، به نام فاطمه هر كس او را زيارت كند بهشت براي او ثابت مي شود...»[6]
مرحوم آيت الله سيّد محمود مرعشى نجفى، پدر بزرگوار آيت اللّه سيد شهاب الدين مرعشى (ره) بسيار علاقه مند بود كه محل قبر شريف حضرت صدّيقه طاهره (س) را به دست آورد. ختم مجرّبى انتخاب كرد و چهل شب به آن پرداخت. شب چهلم پس از به پايان رساندن ختم و توسّل بسيار، استراحت كرد. در عالم رؤيا به محضر مقدّس حضرت باقر(ع) و يا امام صادق (ع) مشرّف شد.
امام به ايشان فرمودند: «عَلَيْكَ بِكَرِيمَةِ اَهْل ِ الْبَيت ِ.»
يعنى به دامان كريمه اهل بيت چنگ بزن .
ايشان به گمان اينكه منظور امام (ع) حضرت زهرا(س) است، عرض كرد: «قربانت گردم، من اين ختم قرآن را براى دانستن محل دقيق قبر شريف آن حضرت گرفتم تا بهتر به زيارتش مشرّف شوم.»امام فرمود: «منظور من، قبر شريف حضرت معصومه در قم است.» سپس افزود:«به دليل مصالحى خداوند مى خواهد محل قبر شريف حضرت زهرا(س) پنهان بماند; از اين رو قبر حضرت معصومه(س) را تجلّى گاه قبر شريف حضرت زهرا(س) قرار داده است. اگر قرار بود قبر آن حضرت ظاهر باشد و جلال و جبروتى براى آن مقدّر بود، خداوند همان جلال و جبروت را به قبر مطهّر حضرت معصومه(س) داده است.»مرحوم مرعشى نجفى هنگامى كه از خواب برخاست، تصميم گرفت رخت سفر بر بندد و به قصد زيارت حضرت معصومه (س) رهسپار ايران شود. وى بى درنگ آماده سفر شدو همراه خانواده اش نجف اشرف را به قصد زيارت كريمه اهل بيت ترك كرد. [7]
پی نوشت :
[1] . الاحتجاج ، طبرسی ج2ص374
[2] . سیره معصومان، امین عاملی، ج6،ص142
[3] . تاریخ قم، حسن قمی ، ص 213
[4] . رياض الانساب، ص 160
[5] . بحار الانوار، ج 48، ص 290
[6] . بحار الانوار، ج 6، ص 216
[7]. زبدة التصانيف، ج 6ص 159
مطالعه بیشتر :
http://www.ziaossalehin.ir/fa/content/544
طراحی مذهبی و توضیحات علمی
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) : زمستان بهار مؤمن است،از شبهاى طولانى اش براى شب زنده دارى و از روز
آداب و رسوم طولانی ترین شب سال که شب یلدا یا شب چله نام دارد ، یادگاری ارزشمند از نیاکان ما محسوب می گردد ، یلدا از غروب آخرین روز پاییز (۳۰ آذر) آغاز و تا طلوع آفتاب یعنی اولین روز زمستان (۱ دی) ادامه دارد.
از نظر دین مبین اسلام ، آئین و رسوم گذشتگان (قبل از اسلام) اگر حاوی مصادیق اخلاقی بوده و با دستورات دینی و اخلاقی مغایرتی نداشته باشد ، مورد تائید قرار دارد.
امیرالمؤمنین امام علی (عليه الافُ التَّحيةِ والثَّناء) در مورد سنن گذشتگان به جناب مالک اشتر (رَضِیَ اللهُ عنه) می فرماید : و لاتَنْقُضْ سُنّةً صالِحَةً عَمِلَ بها صدورُ هذِهِ الاُمَةِ وَ اجْتَمَعَتْ بِها الاُلْفَة وَ صَلُحَتْ علیها الرعِیَّةُ وَ لاتَحْدُثَنَّ سنّةً تَضُرُّ بشیء مِنْ ماضی تلکَ السُّنَنِ فیکونُ الأجْرُ لِمَنْ سَنَّها وَالوِزْرُ علیکَ بِما نَقَضْتَ مِنها ؛ آیین پسندیده ای را بر هم مریز که بزرگان این امتْ بِدان رفتار نموده اند و به وسیله آن، مردم به هم پیوسته اند، و رعیّت با یکدیگر سازش کرده اند؛ و آیینی مگذار که چیزی از سنّت های نیک گذشته را زیان رسانَد تا پاداش از آنِ نهنده سنّت باشد و گناه شکستن آن بر تو مانَد. [1]
در نتیجه شب یلدا نیز چون حاوی رسوم ارزشمندی چون تکریم بزرگان ، صله رحم و ..... مورد تائید اسلام می باشد ، حضرت آیت الله جوادی آملی (دامَتْ بركاتُهُ) در مورد یلدا چنین می فرماید : "این واژه ، سریانی و به معنای «میلاد» است و چون شب یلدا را با تولد حضرت مسیح (سلام الله علیه) تطبیق می کردند آن را به این نام خواندند. چون ایرانیان این شب را شب تولد (میترا) مهر می دانستند آن را با تلفظ سریانی اش پذیرفتند و در واقع یلدا را با (noel) اروپایی که در ۲۵ دسامبر تثبیت شده، معادل است، بنابراین نوئل اروپایی همان شب یلدا یا شب چله ایرانی است. ![2]
از سنت های شب یلدا ،شب نشینی و دید و بازدید و صله رحم است، چنان که بهره گیری علمی از فرصت آن با طرح مسایل علمی و تاریخی ، خواندن اشعار به ویژه شعر حافظ و تفال به اشعار حافظ و ... سنت دیگر آن است. مناسب است مومنان در چنین فرصت هایی با زوایای زندگی و سیره معصومان (علیهم السلام) در جهت رشد و کمال علمی و معنوی آشنا شوند [3]
می توان از مهم ترین رسوم شب یلدا ، رسم دید و بازدید و صله رحم آن دانست ، صله رحمی که طبق دستورات اسلام واجب شرعی محسوب می گردد ، امام على عليه السلام در مورد وجوب صله رحم می فرماید : اِنَّ صِلَةَ الرحامِ لَمِن موجِباتِ السلامِ وَ اِنَّ اللّهَ سُبحانَهُ اَمَرَ بِاِكرامِها وَ اِنَّهُ تَعالى يَصِلُ مَن وَصَلَها وَ يَقطَعُ مَن قَطَعَها وَ يُكرِم مَن اَكرَمَها؛ به راستى كه صله رحم از واجبات اسلام است و خداى سبحان، امر فرموده كه آن را گرامى بدارند و خداوند متعال با هر كس كه صله رحم كند، رابطه برقرار مى كند و با هر كس كه قطع رحم كند، قطع رابطه مى كند و هر كس كه صله رحم را گرامى بدارد، گرامى اش مى دارد. [4]
پی نوشت :
[1]. نامه 53 نهج البلاغه
[2]. لغت نامه دهخدا ، واژه یلدا
[3]. مفتاح حیاه ، آیت الله جوادی آملی ،ص 758
[4]. غررالحکم و دررالکلم ص405
مطالعه بیشتر در :
http://www.ziaossalehin.ir/fa/content/196