تاریخ حوزه طهران
🔹این شیوه بنای مسجد و گزینش و حمایت از امام جماعت هم جالب است! ✨مسجد الزهراء(س) واقع در #محله_سنگلج
👇این شیوه بنای مسجد و گزینش و حمایت از امام جماعت هم جالب است!
✍ مسجد الزهراء(س) واقع در #محله_سنگلج خیابان وزیر دفتر، در گذشته مسجد و مدرسه شاهزاده خانم نامیده میشد.
شاهزاده هما خانم نوه فتحعلی شاه، همسر محمد شاه و مادرزن مظفرالدین شاه بود. چون نذر کرده بود در تهران مسجد و مدرسهای بسازد، در بازگشت از سفر حج به نجف اشرف رفت تا یکی از عالمان برجسته حوزه نجف را جهت امامت و تدریس در این مسجد_مدرسه، با خود به تهران بیاورد.
ایام تشرفش در نجف مصادف با رحلت #شیخ_انصاری در سال ۱۲۸۱ق بود.
🔹 #ملا_علی_محمد_طالقانی از شاگردان برجسته شیخ اعظم که به علم و تقوا زبانزد بود و به وصیت شیخ، بدن وی را غسل داده بود، توجه شاهزاده خانم را جلب کرد و از او دعوت کرد برای امامت و تدریس در مسجدی که هنوز ساخته نشده به تهران بیاید.
ملا علی محمد پذیرفت. شاهزاده خانم هم همه دیون او در نجف را شخصا پرداخت کرد تا مانعی برای سفر نداشته باشد. اینگونه بود که ملا علیمحمد همراه با خانواده و شاهزاده خانم به تهران آمد.
🔸روزی که میخواستند کلنگ مسجد را بزنند، ملا علی محمد با حضور علما و طلاب و رجال دیگر، در همان محل نماز را اقامه کرد و سپس شاهزاده خانم کلنگ بنا را بر زمین زد. ابتدا و به سرعت برای ملا علی محمد طالقانی خانهای ساختند و سپس بنای مسجد و مدرسه آغاز شد.
🔹مقام علم و معنویت وی به اندازهای بود که مردم از محلات دیگر شهر که مسافتی نسبتا زیاد خود را به این نقطه میرساندند.
استقبال مردم شهر از نماز جماعت ملا علی محمد به حدی بوده که در صحن مسجد دیگر جا نبوده و مردم از طلبه ها درخواست میکردند اجازه دهند در حجره آنها به نماز ایستاده و از فیض نماز ملا علی محمد بهره مند گردد. حتی برای درک نماز صبح او، به این دلیل که قبل از اذان صبح یک شبانه روز نماز قضا خوانده و خود اذان صبح را میگفت، مردمی که از دوردست به آنجا میآمدند شب را در مسجد بیتوته می کردند تا هنگام سحر به موقع بتوانند نماز جناب ملا علی محمد را درک کنند.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
🕌 #مدارس_تهران
✍ یکی از مهمترین مدارس علمیه تهران در گذشته، #مدرسه_منیریه بود که از مراکز مهم تعلیم حکمت در #حوزه_حکمی_تهران به شمار میآمد.
این مدرسه توسط منیر السلطنه همسر ناصرالدین شاه و مادر کامران میرزا نایب السلطنه است بنا شد.
🔹مدرسه منیریه در سال ۱۲۷۳ش در مجاورت امامزاده سید نصرالدین (واقع در خیابان خیام فعلی) بنا شد و متأسفانه در طرح احداث خیابان خیام در سال ۱۳۱۱ش در زمان رضاخان بخش عمدهای از آن ویران شد و تنها کلاس درس آن در شرق خیابان خیام و تعداد هشت حجره و یک ایوان رفیع که به رواق امامزاده باز میشود، در غرب خیابان باقی مانده است. قسمت شرقی تا مدتها زغال دانی بود و سپس توسط متولی موقوفات منیر السلطنه به سفره خانه واگذار شد.
✨درخشانترین دوران مدرسه منیرینه که جمع کثیری از جویندگان علم و حکمت را به سوی خود کشید، دوران حضور حکیم بزرگ، آخوند #ملا_محمد_هیدجی در آن است که بیش از ۲۵ سال در مدرسه منیریه به تدریس معقول اشتغال داشت و در همین مدرسه هم زندگی میکرد.
🔸برخی از مهمترین شاگردان آخوند هیدجی که در مدرسه منیریه از محضر وی بهره برده اند عبارتند از: #علامه_رفیعی_قزوینی، #علامه_شعرانی، #میرزا_احمد_آشتیانی، آخوند #ملا_علی_همدانی و آیت الله #شیخ_محمدتقی_آملی.
🔹مدرسه منیریه در حال حاضر کاربری مدرسه ندارد و کاشیکاریهای آن نیز در سالهای اخیر بازسازی شده است.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
🗓 ۲۷ محرم ۱۳۰۶ق سالگرد رحلت حاج ملاعلی کنی
✍ #بنجامین اولین #سفیر_آمریکا در ایران، در سفر به ایران در عصر #ناصرالدین_شاه قاجار مشاهدات خود از شخصیت معنوی و جایگاه رفیع اجتماعی #حاج_ملاعلی_کنی را چنین گزارش میکند:
«حاج ملا علی کنی مردی مسن، محترم و خیلی با وقار و هیبت است؛ ولی علیرغم مقام و موقعیت خود، زندگی مجلل و باشکوهی ندارد و خیلی ساده و معمولی به سر میبرد. با آنکه املاک و دارایی هم دارد، معهذا در صدد نمایش دادن آنها نیست و در کمال سادگی زندگی میکند. موقعی که از منزل خارج میشود، فقط سوار بر یک قاطر سفید رنگ میگردد و یک نفر نوکر همراه اوست؛ ولی مردم وقتی از آمدن او مطلع میشوند، از هر طرف نزد وی میآیند و مانند یک وجود فوق طبیعی از این روحانی استقبال میکنند.
یک اشاره از طرف او کافی است که شاه را از تخت سلطنت به زیر آورد و هر فرمان و دستوری که دربــارۀ خارجیان و غیرمسلمانان صادر کند، فورا از طرف مردم اجرا میگردد.
سربازان گارد محافظ سفارت در تهران به من میگفتند با آنکه از طرف شاه، مأمور حفاظت جان من و اعضای سفارت شدهاند، اگر حاج ملا علی کنی به آنها دستور دهد، بدون درنگ، من و دیگر اعضای سفارت را خواهند کشت.
خوشبختانه مردی که این همه قدرت و نفوذ کلام دارد، کسی است که خیلی رئوف و مهربان و ملایم است و هیچوقت دستورات شدیدی صادر نمیکند؛ ولی به هرحال باید توجه داشت که هیچ کار اجتماعی و مهمی در ایران، بدون جلب نظر و صلاحدید حاج ملا علی کنی انجام نخواهد شد.»
📚ایران و ایرانیان ص۳۳۲
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷مزار #حاج_ملاعلی_کنی در حرم حضرت عبدالعظیم (ع)
✍ حاج ملاعلی کنی در ۲۷ محرم ۱۳۰۶ق وفات کرد و تا چهار روز در تهران عزاداری برپا و بازار نیز بسته بود و پس از آن پیکر پاک وی را به سوی حضرت عبدالعظیم(ع) تشییع نمودند.
▪️در مراسم تشییع وی حتی گبر و ارمنی و یهودیها هم دسته عزا داشتند و یهودیهای تهران پیشاپیش جمعیت به سینه میزدند و میخواندند:
واویلا صد واویلا ستون دین ناپیدا
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
▪️انا لله و انا الیه راجعون
فقیه و حکیم عالیقدر، بقیة السلف حکمای تهران، آیتالله سید حسن سعادت مصطفوی به ملکوت اعلی پیوست.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
🗓 ۷ شهریور ۶۹ درگذشت آیتالله العظمی مرعشی نجفی (نفر دوم از راست)
✍ آیتالله مرعشى نجفى در تاریخ ۱۳۰۲/۱۱/۸ش پس از بازگشت از نجف اشرف وارد تهران گردید و نزدیک به یک سال یا کمتر در تهران توقف کرد و در حوزههاى درس شخصیتهاى بزرگ علمى، مانند آیتالله شیخ عبدالنبى نورى، آقاحسین نجمآبادى، میرسیدحسن رضوى قمی، میرزاطاهر تنکابنی، میرزامهدى آشتیانى و میرزا حیدرعلى نائینى، دروس فقه، اصول، فلسفه و کلام را دنبال کرد و از کتابخانههاى مهم آن روز تهران نیز بازدید به عمل آورد.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
✍ روزی که گذشت یعنی اول ماه صفر (سال ۱۳۰۶ق) سالروز رحلت عارف و حکیم بزرگ #آقا_محمدرضا_قمشه_ای متخلص به صهبا بود. او یکی از اضلاع مثلث حکمت در #حوزه_حکمی_تهران در زمان خود بود.
▪️در منابع شرح حال، تصریحی به زمان و مکان دقیق رحلت #صهبای_قمشه_ای نشده است. گویا این امر به خاطر همزمانی وفات وی با تشییع پیکر #حاج_ملاعلی_کنی بوده و چون همه شهر از رجال حکومتی و توده مردم به اقامه عزای حاج ملاعلی مشغول بودند، از درگذشت عارف شهر غافل شدند.
▪️امر تشییع و تدفین آقا محمدرضا به همت حکیم #میرزا_ابوالحسن_جلوه برگزار شد و #حاج_شیخ_هادی_نجم_آبادی بر بدنش نماز خواند.
برخی گزارشها حکایت از آن دارد که صهبای قمشهای در #مقبره_امام_جمعه دفن شده است.
📚 استاد #صدوقی_سها در کتاب «تاریخ حکما و عرفای متأخر» درباره زمان وفات، اول ماه صفر و درباره مکان دفن، مقبره امام جمعه را قویتر میداند.
.................. پینوشت:
۱. اینک در ایام وفات حکیم آقا محمدرضا قمشهای، حوزه حکمی تهران داغدار حکیمی دیگر، آیتالله #سید_حسن_مصطفوی شده است.
روز سهشنبه ۸ شهریور ساعت ۹ صبح، از تکیه نیاوران، پیکر ایشان را بدرقه خواهیم کرد.
۲. تصویر فوق مربوط به تشییع پیکر #میرزا_حسن_آشتیانی در سال ۱۳۱۹ق در تهران است.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷 سه تن از دانشآموختگان #حوزه_حکمی_تهران؛ آیتالله العظمی صالحی مازندرانی در کنار آیات #جوادی_آملی و #حسن_زاده_آملی
🗓 ۹ شهریور سالروز رحلت آیتالله العظمی #صالحی_مازندرانی
آیتالله العظمی صالحی مازندرانی علاوه بر آنکه پیش از عزیمت به قم مدتها در #حوزه_تهران به تحصیل اشتغال داشتند، بعدها نیز ارتباط علمیشان با این حوزه قطع نشد.
📖 ایشان در خاطرات خود میفرمایند:
سال ۱۳۴۶ش سه ماه تابستان را در #مدرسه_مروی گذراندم و در این مدت با مرحوم #علامه_شعرانی آشنا شدم... از محضر ایشان استفادههای زیادی بردم. مدتی را که در تهران بودم مرحوم شعرانی علاقه و محبت خاصی به من پیدا کردند و دو سال بعد جویای احوالاتم شدند. در آن دیدار از مرحوم شعرانی تقاضا کردم که به قم بیاید تا حوزه قم از محضرشان استفاده کند. ایشان فرمودند: من به قم بیایم که چه کنم؟ خرج من ماهی دو هزار تومان است. (ایشان عیالوار بودند و این مبلغ هم در آن زمان پول زیادی بود) چه کسی به من این مبلغ را میدهد و در حالی که تاسف میخوردند این جمله را میفرمودند که موجب تأسف است که نمیتوانند در قم رحلت اقامت کنند.»
📚خاطرات آیتالله شیخ اسماعیل صالحی مازندرانی ص۴۱ و ۴۲
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
▪️به بهانهی درگذشت همسر مکرمه #آیت_الله_مجتهدی
🔸آیتالله حاج #شیخ_احمد_مجتهدی:
🔹ما یک خانه نقلی و کوچک گرفتیم و تازه حاج خانم را به قم آورده بودیم. یکی از روزهای آخر ماه که جیبم هم خالی بود آمدم به درس بروم، حاج خانم فرمودند: آقا هر وقت از درس میآیید چهار تا تخم مرغ و مقداری هم روغن بگیرید و به منزل بیاورید. هیچ چیزی در خانه نداریم. تا این را ایشان گفت مثل اینکه دنیا را بر سرم خراب کردند. نه اهل نسیه خریدن بودم و نه اهل پول قرض گرفتن. چیزی نگفتم و رفتم. دو جا درس می دادم و بعدش هم درس خارج داشتم ولی همه جا شیطان دنبالم بود. حتی یک جا یک مرتبه از خود بیخود شدم و گفتم چرا دست از سرم برنمیداری؟
پس از درس به منزل آمدم تا وضو بگیرم و برای نماز ظهر به حرم بروم. خانم فرمودند: آقا گرفتی؟ گفتم: آمدهام تطهیر کنم به نماز بروم و در برگشت بگیرم؛ ولی دلم مثل سیر و سرکه میجوشید. چهار تا تخم مرغ و روغن مگر چقدر بود! مدام میگفتم خدایا آبرویم را جلوی این تازه عروس نبر.
🔸 قبا را پوشیده و عبا را میاندازند؛ وقتی میخواهند بروند یک مرتبه صدای در میآید. در را که باز میکنند میبینند که یک دوچرخه سوار است. میگوید:
احمد مجتهدی؟
_بله؛
_بیا اینجا را امضا کن؛
یک پاکت به حاج آقا میدهد و میرود. حاج آقا پشت پاکت را که نگاه میکند میبیند که نوشته: فرستنده باقر حبیبی؛ مرحوم دایی بعد از ۵ سال این ۱۵تومان را پست کرده بود. آن زمان ۱۵ تومان برای ایشان خیلی پول بود.
📚 حاج آقا مجتهدی ص۱۱۱ و ۱۱۲
🔹راوی: آقای محمود مجتهدی
📷 آیتالله مجتهدی در کنار شاگرد خود حاج شیخ محسن حبیبی
@tarikh_hawzah_tehran
✍️ برای دیدن بعضی بناهای تاریخی تهران در میانه بازار قدم میزدم تا رسیدم به #تیمچه_امین_اقدس در #بازار_مسگرها
یکی دو تا عکس از تیمچه گرفتم که صاحب یکی از حجرهها به شوخی گفت از ما هم عکس بگیر!
با بگو و بخند رفتم داخل حجره و سر صحبت باز شد:
پدرش مرحوم #حاج_جواد_اطمینان از بازاریان متدین و از شاگردان مرحوم #آیت_الله_مجتهدی بود. عکسی هم زیر میز کارش بود؛ جوانیهای حاج آقای مجتهدی در جمع طلاب؛ پدرش آقا جواد هم در ردیف دوم نشسته بود.
✨پدرش بیش از همه متأثر از عالم ربانی آیتالله #حاج_شیخ_ابوالفضل_خراسانی بود و امیر آقای اطمینان خاطرات زیادی از پدرش حاج آقا جواد، حاج شیخ ابوالفضل، آقا سید هاشم حسینی داماد شیخ ابوالفضل و از اعضای فدائیان اسلام و... گفت.
از روابط پدرش با برخی بزرگان اهل معنا خاطراتی گفت، از جمله این حکایت:
پدرم تصمیم داشت برای بهرههای معنوی، چله ترک حیوانی بگیرد و این مطلب را به هیچکس نگفته بود. تصمیم داشت دیگر ظهر هم به غذاخوری #حاج_مرشد_چلویی نرود.
همان روز در وسط بازار عارف عظیمالشأن آقا #سید_رضا_دربندی را میبینید و مرحوم دربندی به آقا جواد میگوید: «اگر قرار باشد کسی به جایی برسد، اینطور نیست که با نرفتن به مغازهی مرشد به جایی برسد.» به این معنا که برای لوازم سیر و سلوک معنوی چیزهای دیگری است نه اینها.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷 نمایی از حرکت آیتالله حاج شیخ یحیی نوری و مردم از «مدرسهالشهدا» به سوی میدان شهدا برای بزرگداشت حماسه ۱۷ شهریور (سال۵۸)
🕌 @tarikh_hawzah_tehran