#آسیب_شناسی_حوزه_تهران 🔺حوزه تهران نیازمند یک #فیضیه است! 👇👇👇👇👇👇👇

💡#آسیب_شناسی_حوزه_تهران 🔺حوزه تهران نیازمند یک #فیضیه است! ✍طلبه که باشی، از هر نقطه کشور که به شهر مقدس قم مشرف شوی، بعد از حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) مکانی را سراغ داری که میتوانی با دیگر طلبه‌ها ساعاتی را سپری کنی. آری؛ #مدرسه_فیضیه این خصوصیت پدرانه را دارد که به روی هر طلبه‌ای آغوش بگشاید. مدرسه فیضیه نگهبان دارد، اما جلوی ورود هیچ طلبه‌ای را نمی‌گیرد. چون اینجا سالیان درازی است که مأمن طلاب علوم دینی است. فرقی نمی‌کند از کدام شهر یا از کدام مدرسه دیگر آمده باشی. در فیضیه می‌توانید به ملاقات هم بروید، دور هم بنشینید و مباحثه و گفتگو کنید. 🔅 فیضیه مأمن و مأوی و مدرس‌ و مصلی و میعادگاه است؛ هم برای اساتید بزرگ حوزه، هم برای طلاب، هم برای تجمعات بزرگ و اثرگذار. مرکز مدیریت حوزه به‌جای خود، اما وجود فیضیه و #دارالشفاء و حرم مطهر و مسجد اعظم و مراکزی عمومی از این دست، نقش مهمی در یکپارچه‌سازی و پیوند میان مدارس متعدد و متنوع قم آن هم با آن گستردگی، و شناساندن و بهره‌مندسازی از محضر جمع کثیری از اساتید بزرگ در فنون مختلف دارد. 🍃اما تهران؛ کجاست مکانی که مأوی و مدرس‌ و میعادگاه اساتید و طلاب باشد؟ اگر اهل علمی از شهری دیگر به تهران بیاید، کجا را دارد که بی‌آنکه از نام و نشانش بپرسند، برای ساعتی هم که شده در آن مأوی گیرد و تنی بیاساید؟ اصلا طلبه‌های همین شهر تهران، اگر بخواهند چند ساعتی در یک محیط حوزوی، آسوده‌خاطر کنار هم به گفتگو بنشینند، کجا را دارند؟ آری؛ تهران فیضیه ندارد! تهران دارالشفائی ندارد که اهل علم آن از پیر و جوان به همدلی یکدیگر، ساعتی در سایه‌سار درختان آن به ملاقات و گفتگو بنشینند. البته تهران هم فیضیه داشت؛ اما در سالهای پس از انقلاب با محذوراتی که بود، محدودش کردند و درب آن را به روی عموم بستند. اما در سالهای کمی دورتر اساتید مبرز حوزه جایی برای بروز و ظهور داشتند، بی‌آنکه درب و دربانی مانع حضور آنها شود، تا جویندگان علم از برکات آنها بهره ببرند. 🔹وقتی مراکز عمومی و پر رفت و آمد حوزه، به مدارس خصوصی تبدیل شد، (منظورم از مدارس خصوصی مدارسی است که تنها به طلبه‌های همان مدرسه اختصاص دارد و مانع حضور دیگر طلاب میشود)، خیلی از اساتید صاحب‌نام #حوزه_تهران هم به خانه و مسجد خود محدود شدند. جویندگان علم تنها می‌توانستند به مدارسی بروند که در آن پذیرش شده بودند و ناگزیر از فیض حضور اساتید بزرگ بازماندند. 👈اگر امروز در تهران اساتیدی هستند که بقیة السلف علمای ماضین اند و کاملا از وجودشان بی‌خبر و از نورشان بی‌بهره‌ایم، یک دلیل آن نبود یک مرکز علوم دینی عمومی است که محل رفت و آمد طلاب و فضلای حوزه تهران باشد. نمی‌دانم شاید اگر مراکز اداری حوزه‌ی تهران یا به عبارتی #مرکز_مدیریت_حوزه_علمیه_تهران هم به جای یک آپارتمان، در مسجد_مدرسه‌ای بزرگ از همان مدارس کهن تهران استقرار می‌یافت کمی صورت مسأله فرق می‌کرد. شاید میشد از این همه پراکندگی مدارس تهران جلوگیری کرد. ✨سخن کوتاه؛ حوزه تهران نیازمند یک فیضیه است! 🔹ان،شاءالله در هفته‌های پیش‌رو کمی جزئی‌تر در اینباره خواهم نوشت. #حمید_سبحانی_صدر 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

#آسیب_شناسی_حوزه_تهران ⚡️روز گذشته پرچم گنبد #قبله_تهران حرم حضرت عبدالعظیم (ع) با حضور یکی از اساتید #حوزه_علمیه_قم تعویض شد. 🌿ضمن احترام فراوان به حجت‌الاسلام #سید_حسین_مؤمنی که از اساتید بنده بودند و برخی از دروس مقدماتی را از محضرشان استفاده کردم و در مراسم تعویض پرچم حضور داشتند؛ ✍ دیروز که این تصاویر را دیدم اولین عبارتی که به ذهنم خطور کرد، این بود: از ماست که بر ماست! ☀️آستان حضرت عبدالعظیم (ع) قبله تهران است. اصلا به گواهی تاریخ آنگاه که #شاه_طهماسب_صفوی برای زیارت حضرت عبدالعظیم (ع) و نیایش خود #امام_زاده_حمزه (ع) از قزوین به شهرری آمد، از تهران گذر کرد و کثرت درختان و فراوانی آب و نزهت و صفای طهران نظر وی را به خود جلب کرد و از این‌رو در سال ۹۶۱ق به دستور او دیواری بر گرد تهران کشیدند تا آنکه بعدها و در زمان قاجار تهران به دارالخلافه تبدیل شد و حضرت عبدالعظیم (ع) نیز قبله تهران گردید. ▫️در تمام این دو سه قرن گذشته، علمای تهران و شهرری در تکریم و تعظیم حضرت عبدالعظیم (ع) از هیچ تلاشی فروگذار نکردند. چه بسیار عالمان و مراجع بزرگ تهران همچون #حاج_ملاعلی_کنی و بسیاری دیگر که طبق وصیت، در این حرم ملک‌پاسبان به خاک سپرده شدند. ✨حتی در این سالهای اخیر، استوانه‌های علم و عرفان تهران، کنج این حرم مقدس را آرامگاه خود برگزیدند. اینها همه ارتباطی عمیق با هویت #حوزه_تهران و پیوند بدنه اجتماعی پایتخت با حوزه و روحانیت آن دارد که متأسفانه و ناخواسته، روز به روز رو به ضعف می‌گذارد. الغرض، آیا شایسته و بایسته نبود که یکی از علمای تهران را برای تعویض پرچم قبله تهران در روز بزرگداشت حضرت عبدالعظیم (ع) دعوت نمایند؟ عبدالعظیم حسنی(ع) از عالمان و محدثان شیعه و اصحاب ائمه(ع) بود. آیا جا نداشت عالمان تهران یا همان شهرری را فرابخوانند؟ اصلا در این تصاویر چند طلبه و عالم می‌بینید؟! 👌شاید این امر از نظر بعضی چندان اهمیتی نداشته باشد، اما ما معتقدیم که اینها همه از تبعات کم‌اهمیت و کمرنگ شدن حوزه تهران در نظر متولیان امر و بالتبع عموم مردم است. اگر در این صفحه اهتمام جدی به مرور #تاریخ_حوزه_تهران و #مفاخر_حوزه_تهران داریم، هدفمان نشان دادن هویت تاریخی آن برای احیای این حوزه استراتژیک است. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

✍پی‌نوشت: #آسیب_شناسی_حوزه_تهران در آن مقطع شهر تهران و حوزه آن به حضور مرحوم میرزا عبدالعلی تهرانی احتیاج داشت. از این‌رو یکی از مراجع بزرگ تهران همچون آیت‌الله آشتیانی که به نحوی ریاست حوزه تهران را برعهده داشت، از ایشان می‌خواهد در تهران بماند و وی نیز می‌پذیرد. این امر را در سیره علمایی که در ۲۰۰ سال گذشته ریاست حوزه تهران را برعهده داشتند بسیار می‌بینیم که در مواقع ضروری برای تقویت فضای علمی و معنوی حوزه تهران و تأمین نیازهای فرهنگی پایتخت، از فقها، مدرسین و علمای اخلاقی صاحب‌نام دعوت می‌کردند که در تهران بمانند و با پر کردن خلأهای موجود، به تقویت #حوزه_عاصمه بپردازند. تهران امروز هم فراوان به این راهکار نیازمند است تا تصمیم‌گیران و دلسوزان، با دعوت و حمایت همه‌جانبه از عالمان و حکیمان و مدرسانی بزرگ که بتوانند با فضای علمی و اجتماعی آن پیوند بخورند، به تقویت آن بپردازند.

✍ شاید مهمترین #مکتب_تربیتی_حوزه_تهران ، مکتبی است که آیت‌الله #شیخ_احمد_مجتهدی نمونه درخشانی از آن را از آغاز در مدرسه علمیه خود نمودار ساخت. شیوه‌ای تربیتی که بخش عمده‌ای از آن را از اساتید خود همچون آیت‌الله #شیخ_علی_اکبر_برهان و #شیخ_محمدحسین_زاهد به ارث برده بود. ✨عالمانی که همه مردم اعم از طلبه و غیرطلبه را حقیقتا فرزندان خود می‌دانستند و به همان اندازه برایشان وقت می‌گذاشتند. نگارنده خود از حاج شیخ حسین انصاریان که از شاگردان آیت‌الله برهان بود شنیدم که می‌فرمود: «در همه ایران مانند برهان را ندیده‌ام». 🔅یکی از جلوه‌های این مکتب تربیتی اثرگذار این بود که پایان هفته به همراه شاگردان خود از تهران و فضای مدرسه خارج شده و به مناطق نسبتا خوش آب و هوای اطراف می‌رفتند. مثلا شیخ محمدحسین زاهد که همراه با شاگردانش به امامزاده داوود می‌رفت و شیخ علی‌اکبر برهان به روستاهای اطراف دماوند. 🌿آیت‌الله مجتهدی هم روزهای جمعه به اتفاق شاگردانش به شهرری و نواحی آن از جمله امامزاده ابوالحسن می‌رفت و من خود از برخی قدیمی‌ها که در آن اردوهای یک روزه شرکت کرده بودند، خاطراتی شیرین و به‌یادماندنی شنیده‌ام که چگونه در فضای طبیعت، هم درس و بحث برقرار بود و هم بازی و تفریح. ✨بسیاری از چهره‌های اثرگذار در دهه‌های گذشته، تربیت یافته این مکتب بودند و اساسا تربیت در چنین فضاهایی شکل می‌گیرد، نه در جلسات اخلاقی یک طرفه و آن هم از شیوه کنونی‌اش که هر هفته یک استاد اخلاق و آن هم از طریق فضای مجازی. دلیل گرایش خیلی از بازاری‌ها و فرزندان آنها به طلبگی در آن دوران همین تعاملات شیرین و پرمهر علمای سلف بود که جای آن در روزگار ما خالی است و حوزه در گام دوم انقلاب، چاره‌ای جز طی آن طریق ندارد. #آسیب_شناسی_حوزه_تهران #حوزه_تهران_را_احیاء_کنیم 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📃 به این برگ از تاریخ حوزه تهران دقت کنید: 🔹«در محرم ۱۳۷۰ ق / ۱۳۳۱ ش که آیت‌الله #حاج‌_آقا_یحیی_سجادی وفات کرد، اهالی تهران از آیت‌الله‌العظمی بروجردی(ره) تقاضا کردند که شخصیت با کفایتی را به تهران اعزام دارند تا در #مسجد_حاج_سید_عزیزالله اقامه نماز کرده و به امور دینی مردم بپردازند و مرحوم آیت‌الله بروجردی، آیت‌الله #سید_احمد_خوانساری را به تهران می‌فرستد. ایشان بلافاصله تمام اشتغالات علمی خود را قطع و به تهران عزیمت کرد و در آنجا علاوه بر امامت جماعت مسجد سید عزیزالله و رفع گرفتاری‌های مردم، به تدریس خارج فقه نیز پرداخت.» 💠 #آسیب_شناسی_حوزه_تهران 💡این یک نمونه از ساز و کار انتخاب امام جماعت برای مسجدی بزرگ در گذشته‌ی تهران است که الگویی برای مهاجرت علمای طراز اول به پایتخت هم به حساب می‌آید. آیت‌الله خوانساری پس از انتقال به تهران، اعلم علمای تهران و در زمره مراجع تقلید به شمار می‌آمد. در گذشته عمدتا به این شکل بود که جمعی از اهالی متدین و معتمد محله به محضر مرجع اعلای وقت رسیده و از وی درخواست می‌کردند امامی برای محله و مسجد آنها اعزام کند. گاهی نیز خودشان مستقیما از عالمی درخواست می‌کردند که امور مسجد را در دست بگیرد. مواردی هم بود که یکی از علما در محله‌ای ساکن می‌شد و با کمک اهالی آن مسجدی بنا می‌کرد و به امور دینی و اجتماعی مردم می‌پرداخت‌ و آنقدر در میان مردم اثرگذار بود که نام او بر سردر مسجد نقش می‌بست و اکنون نیز آثار این دسته از مساجد باقی است. در این سازوکار، امور مسجد کاملا مردمی اداره می‌شد و عالم مذکور چند مشخصه بارز داشت که از جمله آن می‌توان به دانش فقهی بالا و روحیه مردمی قابل توجه او اشاره کرد. امروزه علاوه بر ضعف بنیه علمی و روحیه اجتماعی در برخی ائمه جماعات، مشکل جدی‌تر آن است که امام جماعت، امام محله نیست! نماز جماعت صبح که هیچ، نماز ظهر و عصر هم هریک امام جماعتی جداگانه دارد که البته هیچ کدام در آن محله ساکن نبوده و به عبارتی امام محله نیستند. در گذشته مردم با روحانیت زندگی می‌کردند و دینداری و اخلاق را نه تنها در موعظه، که در عمل نیز می‌آموختند، ولی متأسفانه، اکنون هر دو امر آسیب دیده است. به ذهن می‌رسد که #امور_مساجد که در سالهای بعد از انقلاب به تصدیگری امور مربوط به مساجد پرداخته، باید با تغییر در برخی سیاست‌ها که در بالا ذکر شد، خود تنها نقش نظارتی و حل اختلاف داشته باشد یا لااقل با راهکارهایی به هرچه بیشتر شدن پیوند ائمه جماعات (آن هم عالمانی در رتبه اجتهاد یا قریب اجتهاد) با مردم به عنوان امامان محله کمک کند. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

سرمایه‌های انسانی حوزه حکمی تهران ✍ در دوره متأخر که حکمایی بزرگ همچون #علامه_شعرانی ، #علامه_رفیعی_قزوینی ، #آیت_الله_جولستانی ، #حکیم_الهی_قمشه_ای و دیگر بزرگان، مسند نشین تدریس فلسفه و عرفان در #حوزه_تهران بودند، دو طیف از جویندگان حکمت از محضرشان بهره میبردند که در طبقه بعدی تدریس حکمت، نقش آفریدند. یک دسته آنها که در کسوت روحانیت بسر میبردند و متاسفانه جز اندکی، دیگر اثری از آن نسل باقی نمانده و آن قلیل هم کالمعدوم؛ دسته دیگر حکمایی که گرچه برخاسته از #حوزه_حکمی_تهران هستند، و بعضا در دوران گذشته در لباس روحانیت بودند، اما در این عرصه دیده نمیشوند؛ با این حال سهم بزرگی در حراست از میراث حکمی تهران دارند و متأسفانه قدرشان ناشناخته است. امروز هم که چراغ حکمت در حوزه تهران بسیار کمفروغ شده، این اندک روشنایی که سوسو میکند، بخش عمدهای مرهون همین طیف از اهل حکمت است. بزرگانی چون #دکتر_دینانی ، #دکتر_مهدی_محقق ، #دکتر_اعوانی ، #دکتر_صدوقی_سها و دیگران که بهخاطر ضعف در مدیریت صحنه، ارتباطشان با محیط حوزوی قطع شد، اما در حال حاضر تقریبا تنها بازماندگان سلسله حکمی تهراناند. از همین خیل مفاخر حکمی تهران، استاد #غلامحسین_رضانژاد متخلص به نوشین بود که در روزهای گذشته دار فانی را وداع گفت و متاسفانه قدر او دانسته نشد. 📜مرحوم آیت‌الله #حاج_آقارضی_شیرازی در حاشیه لوح تقدیمی خود به مرحوم استاد رضانژاد نوشین (تصویر بالا) مرقوم فرمودند: «هدیه منی الی الأستاد العلامه الفحل الادیب العارف الحکیم الدکتور رضانژاد» 🔹آیت‌الله سید رضی شیرازی در جای دیگری دربارهی استاد رضانژاد به مناسبت ذکر خیری از استاد مشترکشان آیت الله رفیعی قزوینی میفرمایند: «مرد فاضل و آگاه و مسلط بر ادبیات فارسی است و شاعر بزرگواری است و مسلط است بر کتب فلسفه و عرفان، شرح فصوص را شرح کرده، شرح منظومه را شرح کرده و این مرد در فن خودش استادی است و انصافاً مرد جامعی است.» 📖 (حافظان شریعت؛ سیری در حیات علمی و اخلاقی آیت الله سیّد رضی شیرازی؛ ص ۹۴) 🔹 #آسیب_شناسی_حوزه_تهران 🙏باتشکر از آقای شهاب‌الدین شهرابی که مستندات این نوشتار را در اختیار این کمترین قرار دادند. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran