✡ بارون مونتسکیو از بنیانگذاران فراماسونری (٢)
1⃣ #مونتسکیو در سال ١٧٢٢ همسر خود را در املاک خویش تنها گذارد و به طرف پاریس رفت؛ به محافل درباری راه یافت و در جوار برخی زنان زیباروی دربار فرانسه زندگی سرشار از عیش و نوشی را آغاز کرد. در این زمان، حامی مونتسکیو و عامل اصلی راهیابی او به دربار فرانسه، #دوک_برویک بود. این دوک برویک در اصل جیمز فیتزجیمز نام دارد و پسر نامشروع دوک یورک (جیمز دوم بعدی پادشاه انگلیس) از معشوقه‌اش #آرابلا_چرچیل است. بدین‌سان، نامِ مونتسکیو از بدو شروع زندگی سیاسی و شهرت فرهنگی‌اش با #خاندان_چرچیل و #کانون_توطئه‌گرِ فوق پیوند می‌خورد. این پیوندی است که بعدها، تا پایان عمر مونتسکیو، تداوم می‌یابد.
2⃣ مونتسکیو در اواخر اکتبر ١٧٢٩ به‌همراه #ارل_چسترفیلد راهی انگلیس شد. او تا بهار سال ١٧٣١ در انگلستان زیست و در این دوران با متنفذترین محافل اشرافی بریتانیا محشور بود. مونتسکیو به حضور جرج دوم، ملکه کارولین و فردریک لویی ولیعهد بار یافت. مونتسکیو در زمرهٔ دوستان صمیمی دوک ریچموند و دوک مونتاگ (داماد جان چرچیل) جای گرفت و به عضویت #انجمن_سلطنتی پذیرفته شد. دائرةالمعارف بریتانیکا دوران اقامت در انگلستان را «یکی از مهمترین دوران‌های مؤثر در تکوین» شخصیت و اندیشهٔ مونتسکیو می‌داند.
3⃣ در جریان این سفر و در حوالی سال ١٧٣٠ مونتسکیو به‌عضویت #فراماسونری درآمد. مونتسکیو دوست مادام‌العمر «ارل چسترفیلد» بود. چسترفیلد مونتسکیو را به «سازمان ماسونی لندن» معرفی کرد. مونتسکیو در اجلاس لژی که در خانه چارلز لنوکس برگزار شد به‌عضویت فراماسونری درآمد.
4⃣ پس از بازگشت از سفر انگلیس، مونتسکیو به‌عنوان متنفذترین مُبلّغ فرهنگ سیاسی انگلیس و یکی از #بنیانگذاران_فراماسونری_فرانسه شناخته می‌شود. اولین سازمان شناخته‌شدهٔ ماسونی فرانسه، لژی است که قبل از ٧ سپتامبر ١٧٣۴ در خانه دوشس پورتزموث در پاریس برگزار شد و تعدادی از رجال فرانسه را به‌عضویت فراماسونری درآورد. در جلسهٔ فوق، دوک ریچموند و مونتسکیو حضور داشتند.
✍ استاد عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود
✡ فرانسیس بیکن و انجمن سلطنتی (٣)
1⃣ مهمترین رساله‌ی #فرانسیس_بیکن در عرصهٔ اندیشهٔ سیاسی #آتلانتیس_نو است. او در این رساله، جزیره‌ای به‌نام «بن سالم» را توصیف می‌کند که پادشاه آن فردی به‌نام #سلیمان است. در این سرزمینِ خیالی نهادی مرکب از خردمندان و دانشمندان وجود دارد که #خانه_سلیمان نامیده می‌شود. در خانه سلیمان برای تمامی رشته‌های علوم آزمایشگاه‌ها و مدارسی وجود دارد و دانشمندان به کار مشغول‌اند. در این سرزمین باغ‌های پهناوری است که تمامی انواع حیوانات در آن نگهداری می‌شود و خانه‌ها انباشته از انواع شگفتی‌های طبیعت و آثار هنری است. گروهی خاص از این خردمندان به‌طور دائم به سیاحت و جهانگردی مشغول‌اند و تمامی یافته‌های خود در سایر نقاط جهان را به خانه سلیمان منتقل می‌کنند.
2⃣ در واقع، این جامعهٔ آرمانی لرد بیکن تلفیقی است از افسانه‌ی یونانی #آتلانتیس و #اسطوره‌های_یهودی با آرزوهای دور و دراز مهاجمان ماوراء بحار آن عصر. (برای تصرف مستعمرات.)
3⃣ منظور بیکن هر چه بود، داستان او بر نخبگان بریتانیای نیمهٔ دوم سدهٔ ١٧ تأثیر فراوان بر جای نهاد و آرمانی قابل تحقق را فراروی اندیشه‌پردازان سیاسی، دولتمردان و ماجراجویان قرار داد. رؤیای بیکن دال بر حضور نهاد خردمندان در کنار مدیران سیاسی و اداره‌ی امور بر شالودهٔ دانش و تجربهٔ ایشان، در حوالی نیمهٔ سدهٔ ١٧ به تأسیس #انجمن_سلطنتی انجامید. اسقف اسپرات، نخستین مورّخ انجمن سلطنتی، آرمان این نهاد را چنین توصیف کرده است:
👈 دربارهٔ آنچه به اعضای بنیانگذار انجمن بازمی‌گردد باید متذکر شد که آنان آزادانه مردانی متعلق به ادیان، کشورها و مشاغل مختلف را برگزیده‌اند... زیرا آشکارا اعتراف می‌کنند که در پی تأسیس یک فلسفهٔ انگلیسی، اسکاتی، ایرلندی، لهستانی یا پروتستان نیستند، بلکه در پی تأسیس یک فلسفه بشری هستند.
4⃣ این آرمان را چندان بشر دوستانه نباید پنداشت زیرا مدعیان آن نه‌تنها بومیان آمریکا و سیاهان آفریقا بلکه حتی وارثان تمدن‌های کهن و نامدار شرقی را در زمرهٔ «بشر» نمی‌پنداشتند. این کلام نغز در سرلوحهٔ منظومه‌ای بلند جای دارد که بند بند آن با خون هزاران انسان بومی آمریکا و آفریقا و مشرق زمین نگاشته شده؛ و بر زبان کسانی جاری است که خود طراحان و کارگردانان این فاجعه بودند نه منتقدان آن. و تنها این نیست. این سخن در سرآغاز دورانی جای دارد که جزایر بریتانیا را به صحنهٔ کشتارهای موحش و گسترده‌ی کاتولیک‌ها و جاکوبیت‌ها بدل ساخت. اسقف اسپرات مورّخ انجمنی است که کمی بعد برخی از اعضای نامدار آن، به‌ویژه #اسحاق_نیوتون، مبارزه‌ای شدید را علیه تلاش جیمز دوم برای ورود کاتولیک‌ها به حوزه علمیه کمبریج آغاز کردند.
✍ استاد عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود
✡ فرانسیس بیکن و انجمن سلطنتی (۴)
1⃣ #فرانسیس_بیکن مؤلف رساله‌های فراوانی است که مجموعهٔ آنها در ١۵ جلد به چاپ رسیده است. او تمامی این رساله‌ها را در ادوار مختلف زندگی‌اش با هدف جلب توجه حکمرانان وقت، الیزابت و جیمز، و کسب مقامات و مشاغل حکومتی نگاشته؛ و بر پایهٔ همین آثار است که امروزه جایگاهی کم‌نظیر را در عرصه‌ی اندیشه به او اعطا نموده‌اند.
2⃣ گروهی او را "بنیانگذار دانش جدید تجربی" می‌خوانند. این ادعایی است بس بزرگ و زمانی پذیرفتنی است که به وجود دانش تجربی پیش از سدهٔ ١٧ قائل نباشیم. اثبات این ادعا کار آسانی نیست. در تاریخ‌نگاری جدید غرب چنین دعاوی فراوان به چشم می‌خورد:
🔸گالیله "کاشف" کرویت زمین انگاشته می‌شود،
🔸ویلیام هاروی "کاشف" گردش خون،
🔸اسحاق نیوتون "کاشف" قانون جاذبه،
و غیره و غیره.
3⃣ حال آن‌که بسیاری از این "اکتشافات" از سده‌ها پیش در تمدن‌های کهن شرقی شناخته شده بود. این "اکتشافات" درست به "کشف" آمریکا و هند و جاوه می‌ماند. جان‌مایه‌ی این‌گونه دعاوی، نوعی #نژادپرستی_فرهنگی است که #اروپامحوری نام دارد و مبداء و کانون تمدن بشری را، از آغاز تا به امروز، در #غرب می‌بیند. این نگرشی است انحصارگرایانه و خودپرستانه به تاریخ علم و اندیشه که #انجمن_سلطنتی لندن از بنیانگذاران آن بود.
4⃣ پیشتر دربارهٔ #نهضت_ترجمه و انتقال دانش از #تمدن_اسلامی به اروپا در سده‌های ١٢ میلادی به بعد و نقش #یهودیان در این فرایند سخن گفتیم. در واقع، آغاز بسیاری از شاخه‌های علوم در بریتانیا به سدهٔ ١٧ بازمی‌گردد و با نام انجمن سلطنتی و به‌ویژه رئیس نامدار، مقتدر و خودکامه‌ی آن، سِر #اسحاق_نیوتون، در پیوند است.
5⃣ به‌نوشتهٔ ویلیام کالیر، علوم طبیعی با اسحاق نیوتون در انگلستان تولد یافت. معهذا، تنها دانش مطبوع پادشاهان انگلیس شیمی بود و این به‌دلیل جاذبهٔ #کیمیاگری در دوران فوق است.
✍ استاد عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود
✡ فرانسیس بیکن و انجمن سلطنتی (۵)
1⃣ تأسیس #انجمن_سلطنتی لندن سرآغاز تحولی جدی در حوزه‌های علمیه بریتانیا، به‌ویژه آکسفورد و کمبریج، است. پیشینهٔ حوزهٔ آکسفورد به سدهٔ ١٢ و حوزهٔ کمبریج به سدهٔ ١٣ میلادی می‌رسد. معهذا، این دو نهاد تعلیم و تعلّم، به‌سان سایر نهادهای مشابه در اروپا، تنها در سده‌های ١٧ و ١٨ به‌تدریج به کانون‌های جدّی علمی بدل شدند و تدریس و تحقیق در شاخه‌های متنوع علوم را آغاز کردند.
2⃣ برای نمونه، کتابخانه بادلین آکسفورد را، که امروزه به‌دلیل انبوه نسخ کهن کمیاب و نایاب آن شهرت جهانی دارد، سِر توماس بادلی، از درباریان الیزابت تودور و جیمز استوارت، در سال ١۶٠٢ بنیان نهاد. معهذا، در سده‌های ١٨ و ١٩ و همپای گسترش امپراتوری جهانی بریتانیا بود که سیل نسخ خطی از هر گوشهٔ عالم به‌سوی این کتابخانه روان شد. این نیز تحقق یکی دیگر از آرمان‌های #فرانسیس_بیکن در رسالهٔ #آتلانتیس_نو بود.
3⃣ برخی محققین، تأسیس #فراماسونری در اوایل سده ١٨ را تحقق آرمانی می‌دانند که فرانسیس بیکن در رساله‌ی آتلانتیس نو بیان داشته است. این نهاد نیز، چون #خانه_سلیمان بیکن، مجمعی از نخبگان بود که به کار ساختن دنیای نو مشغول بودند. گروهی از اعضای انجمن سلطنتی لندن در تأسیس این نهاد نقشی مؤثر داشتند.
4⃣ کم و کیف پیوند اولیهٔ فراماسونری با انجمن فوق روشن نیست؛ ولی در این تردید نیست که برخی از اعضای انجمن سلطنتی از بنیانگذاران و اعضای #گراندلژ انگلستان بودند. بیهوده نیست که فراماسون‌ها سِر #رابرت_مورای، یکی از بنیانگذاران و اولین رئیس انجمن سلطنتی (١۶۶۶)، و تعدادی دیگر از اعضای نامدار این انجمن، چون #اسحاق_نیوتون، را از پیشکسوتان فراماسونری می‌دانند. این در حالی است که در دوران حیات برخی از ایشان، مانند مورای، نهادی به‌نام "فراماسونری" وجود نداشت!
✍ استاد عبدالله شهبازی / زرسالاران یهودی و پارسی، جلد٣، صفحات ٣٠۶-٣١٣
✅ اندیشکده مطالعات یهود