✍️ در عرصه دین پژوهی معاصر، سه گفتمان عمده قابل تعریف است: 🔻جریان متجمّد: مجموعه رویکرد سنتی در مطالعات دینی است که شاخصه اصلی این جریان، تصلب بر دریافت ها و ذخایر بازمانده از پیشینیان است، از نوآوری هراسناک و از تحول نگران است. 🔻جریان متجدّد: رویکردی که در مقابل این جریان سنتی با ادعای تجدد و رویکرد متأثر از معرفت غربی جدید وارد مطالعات دینی شده است، 🔻جریان مجدّد: گفتمانی در این میان پدید آمده که نه متصلب به مواریث موجود است و نه در مقام انقطاع از پیشینه و تجدید نظر طلبی دینی است. این جریان در کار گشودن راه سومی میان تصلب و تجدد است. وجه اشتراک جریان اول و دوم تقلید است، جریان نخست، مقلد قدماء و متقدمان است و جریان دوم، مقلد غربیان و متغربان. مطلع گفتمان مجدد، ظهور حضرت امام خمینی(ره) و حضرت علامه طباطبایی(ره) و کانون آن نیز قم است. جریان سوم سعی می کند در عین این که دستی در انبان اندوخته های پیشینیان (میراث سلف) دارد و از اندوخته و آورده ملل دیگر نیز بهره می گیرد و با اعتماد به نفس علمی بشری و ملی سهم گذاری کند، و لازمه نوآوری را نیز در رد و نفی و طرد و انکار کلی گذشته خود نمی داند. 📚علی اکبر رشاد، دین پژوهی معاصر، ص۵۲ 🔹استاد خسروپناه: این تیپ شناسی جریان های دین پژوهی گرچه از امتیازهای ویژه ای برخوردار است، لیکن ویژگی های ذکر شده برای این سه جریان، دارای ابهام و نقایصی هستند. برای نمونه، ممکن است جریان متجمد و متجدد ادعا کنند که ما مقلدانه از سنت ها يا غرب پیروی نمی کنیم و اگر در مقام پذيرش اندیشه های سنتی یا دیدگاه های غربی قرار داریم، نه از باب تقلید معللانه، بلکه زاییده منطق و استدلال است. مطلب دیگر اینکه، شاخصه های پیش گفته، جنبه تبلیغاتی داشته و با بار معنای فرهنگی تعریف شده اند که چه بسا این گونه نسبت ها را جریانهای دیگر نیز به جریان رقیب نسبت بدهند. #آسیب_شناسی_دینی #کلام #فلسفه_دین #استاد_خسروپناه #تأمل 👇👇 @Taammolate_talabegi

✍️ گونه شناسی جریان های فکری و دین پژوهشی از منظر استاد خسروپناه 💠جریان های فکری و دین پژوهشی را با مثلث دغدغه ای سه ضلعی یعنی: دغدغه انحطاط مسلمین، فرهنگ و تمدن غرب، میراث سنت اسلامی ایرانی می توان این گونه دسته بندی کرد: 🔹 روشنفکری سکولار: میان اسلام و مدرنیته نمی توان آشتی داد و دین عامل انحطاط مسلمین بوده و بر حفظ مدرنیته اصرار دارند. این دسته معمولا مدرنیته و غرب را یک هویت یکپارچه و تجزیه ناپذیر می دانند که یا بر اصالت غرب و گرایش لیبرالیستی اصرار می ورزند و یا اینکه اصالت را به شرق و گرایش‌های مارکسیستی و سوسیالیستی می‌دهند. 🔹روشنفکری دینی: میان اسلام و مدرنیته سازگاری وجود دارد که رویکرد آن متفاوت است: 🔻روشنفکری دینی علم گرایانه مثل آیت الله طالقانی، دکتر سحابی و مهندس بازرگان. 🔻روشنفکری دینی جامعه گرایانه مثل دکتر شریعتی. 🔻روشنفکری دینی با رویکرد فلسفه تحلیلی و هرمنوتیک فلسفی مثل دکتر سروش. 🔹 روشنفکری معنویت گرا که پروژه عقلانیت و معنویت را مطرح می سازد؛ جمع دین و مدرنیته را ممکن نمی داند و لزوم مدرنیته را نیز می پذیرد ولی بر ضرورت معنویت اصرار دارد. 🔹 دین و مدرنیته قابل جمع نیست و رویکردی تجدد ستیزانه دارند: 🔻تجدد ستیزی هایدگری 🔻تجدد ستیزی اخباری(سنتی) که رویکرد درون متون دینی دارد. 🔹 سنت گرایی: میان دین و مدرنیته جمع نمی کنند ولی به شدت دو گفتمان پیشین تجددستیز نیستند؛ بلکه معتقدند باید با سنت به تولید علوم مقدس و اصلاح تجدد پرداخت. 🔹فرهنگستان علوم اسلامی: اجتماع دین و مدرنیته را باور ندارند و در عین حال با رویکرد فلسفه درصدد تاسیس علوم دینی هستند مثل استاد میر باقری. 🔹 جریان روشنفکری دینی تحول‌گرا: دغدغه اسلام و مدرنیته و مسئله انحطاط مسلمانان را دارد که با بهره‌گیری از عقلانیت اسلامی به صورت مطلق داوری نمی کند و بر این باور است که باید به تولید علم دینی دست یافت به گونه ای که هم الهیات اسلامی تثبیت گردد و هم طبیعت با روش شناسی اسلامی شناسایی شود. این گفتمان به نمایندگی علامه طباطبایی و استاد مطهری آغاز شد و امروزه توسط فضلا و اساتید جوان ادامه دارد و نقش و کارکرد خود را در موسسه ها و پژوهشگاه هایی مانند پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، موسسه امام خمینی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، موسسه امام صادق و ...ظاهر می کنند. #آسیب_شناسی_دینی #کلام #فلسفه_دین #استاد_خسروپناه #روشنفکری #تأمل 👇👇 @Taammolate_talabegi

✍ آسیب شناسی دین پژوهی دکتر سروش(۱) 📚إنشاءالله سلسله گفتاری در مورد آسیب شناسی دکتر سروش خواهیم داشت که به تدریج در کانال بارگذاری خواهد شد. منبع مطالب از کتاب آسیب شناسی دین پژوهی معاصر استاد خسروپناه است. 🔹سخن گفتن درباره دکتر سروش و اندیشه ها و به ویژه فرایند فکری و اجتماعی او کار آسانی نیست؛ زیرا سروش بر خلاف سایر روشنفکران هم با علوم غربی آشنا است و هم دستی بر علوم اسلامی دارد و هم با سنت ادبی و شعری در فرهنگ اسلامی - ایرانی اُنس فراوانی دارد و هم مطالبش از گستردگی بیشتری برخوردار است. علاوه بر اینکه وی در بومی کردن فرهنگ و اندیشه غرب به فرهنگ اسلامی بسیار هنرمند است. 🔸رفتن به اعماق گذشته و کاوش در اعماق ذهنیت های آدمیان کار آسانی نیست، به خصوص وقتی که این کاوش بخواهد به دوران کودکی و نوجوانی اندیشمندان برگردد که تیرگی و تاریکی افزون تر می شود. حال با توجه به این تذکار و آشنایی بیش از بیست ساله نگارنده نسبت به اندیشه و شخصیت این روشنفکر تا آنجا که این تحقیق اجازه می دهد، به دین شناسی سروش و آسیب شناسی آن می پردازیم. #آسیب_شناسی_دینی #دکتر_سروش #فلسفه_دین #استاد_خسروپناه #تأمل 👇👇 @Taammolate_talabegi

💠بی عرضگی مسئولین حوزه از جمله اعضای شورای عالی حوزه علمیه از زبان استاد خسروپناه 🔹بعد از چهل سال که از انقلاب گذشته هنوز نتوانسته ایم به اندازه کافی مجتهد تربیت کنیم برای قضاوت کردن #تأمل #استاد_خسروپناه #نظام_آموزشی_حوزه #تحول_حوزه #نقد_حوزه 👇👇 @Taammolate_talabegi

👆👆 این چهار سخنرانی کوتاه استاد خسروپناه رو در زمانی مناسب گوش بدید. #استاد_خسروپناه #علوم_انسانی

✍جریان شناسی فکری جهان تشیع ⁉️پرسش جدی این است که جهان اسلام چگونه و چه تعاملی باید با جهان مدرن داشته باشد. این جریان ها و رویکرد ها در تلاش پاسخ به این سوال هستند. 1⃣ رویکرد کلامی: در سنت اسلامی ما از گذشته بود و هم اکنون هم حیات دارد که خود سه گرایش دارد: 🔹اخباری مسلکی 🔹کلامی اجتهادی، که مشرب خواجه نصیر الدین طوسی را قبول دارند و عمدتا متاثر از کشف المراد هستند. اصول فقه رو قبول دارند ولکن در مسائل اعتقادی فلسفه رو مبنای فکری قرار نمی دهند بلکه نصوص دینی معیار و مبنا در اجتهاد است. 🔹تفکر تفکیکی که خود شاهد سه نسل است: 🔸نسل اول ضد فلسفه و منطق مثل میرزا مهدی اصفهانی 🔸نسل دوم منطق را قبول دارد اما مباحث فلسفی را نمی پذیرد مثل میرزا جواد آقا تهرانی و آقا مجتبی قزوینی. 🔸نسل سوم از آیت الله سیدان شروع شده که منطق را قبول دارد و اگر نظریه فلسفی تعارض با نصوص داشت اجازه تأویل نصوص وجود دارد اما تاویلات فلاسفه را قبول ندارند. این رویکرد تفکیکی دغدغه پلورالیزم و تعارض علم و دین و دغدغه چالش های معاصر را ندارند. 2⃣ رویکرد فلسفی که خود سه گرایش است: 🔹تفکر مشائی که الان هم موجود است مثل آیت الله مصطفوی که ادعا دارند حکمت اشراق و متعالیه از گوهر تفلسف جدا شده اند. 🔹تفکر اشراقی 🔹تفکر حکمت متعالیه یا همان نوصدرایی که عمدتا این گرایش حاکم است و امروزه شبهات الهیات مدرن را پاسخ می دهند و با مبانی حکمت متعالیه می خواهند تولید علوم انسانی اسلامی کنند. 3⃣ رویکرد عرفانی با مبنای وحدت وجود و تکثر و تشکیک در تجلیات مطرح است. امثال شاگردان خاص آیت الله حسن زاده آملی که با این مباحث می خواهند مسائل امروز انسان معاصر را پاسخ دهند. 4⃣ رویکرد نواندیشی و روشنفکری غرب گرای مدرن: این افراد بین روشنفکری دینی و نواندیشی دینی فرق می گذارند. روشنفکری دینی آن است که نظریات فلسفی و مدرن و پسا مدرن را می گیرند و بر نصوص دینی تحمیل می کنند و دین را هم محدود می کنند. در نواندیشی دینی شواهد را از نصوص دینی پیدا می کنند و دیگر دین را محدود نمی کنند. #علوم_انسانی #استاد_خسروپناه #فلسفه #عرفان #کلام #روشنفکری #تأمل 👇👇 @Taammolate_talabegi

♦️تفاوت روش آیت الله حیدری و دکتر سروش در بازسازی معرفت دینی 🔹استاد سید کمال حیدری : من ضرورت بازسازی و نوسازی معرفت دینی را با رویکرد "درون دینی" اثبات می کنم! در ثانی حکمت مهم است و مهم نیست که اولین بار چه کسی این نظریه را مطرح کرده است . در هر زمانی - در عین اعتقاد به ثابتات دین -، باید فهمی متفاوت و نو نسبت به شرایط و اقتضائات جامعه بشری ارائه داد، تا دین حضور خود را در زندگی مردم حفظ کند ♦️چندی قبل دکتر عبدالحسین خسروپناه در پاسخ به پرسشی در مورد استاد حیدری گفته بودند که " جناب حیدری الان به شدت متاثر از روشنفکران سکولاریسم معاصر شده و اندیشه هایش همانند نصر حامد ابوزید و سروش شده و لذا نقدهای جدی بر ایشان وارد است." 🔹البته این کلام دکتر خسروپناه بی شباهت به مغالطه منشا نیست . 🔹 پ.ن : مغالطه منشا مغالطه ای است که شخصی برای رد یک سخن، آن را به یک شخصیت مذموم تاریخی نسبت دهد و بگوید «اولین بار او این سخن را گفته‌است» و بکوشد تا از منفی بودن آن شخصیت تاریخی، خطا بودن آن سخن را نتیجه بگیرد. پیش‌فرض نادرست این مغالطه آن است که سرمنشأ یک عقیده و رأی در درستی آن مؤثر است؛ در حالی که گاه افراد عادی و بی‌سواد عقاید عالی اظهار کرده‌اند و دانشمندان بزرگ دچار خطاهای بزرگ شده‌اند. #سید_کمال_حیدری #آزاد_اندیشی #تحمل_مخالف #تأمل #استاد_خسروپناه #معرفت_دینی 👇👇 @Taammolate_talabegi

♦️نظریه تفکیک بین دین و معرفت دینی 🔹اگر معرفت و برداشت هر عالمی عین دین باشد، لازمه اش آن است که در خارج صدها دین وجود داشته باشد!؛ 🔹زیرا هر عالمی (مثلاً عالِم شیعی) ادعا می کند نظر خودش عین دین است، حال آنکه عالم دیگر (مثلاً عالِم وهابی) هم که مخالف او است ادعا می کند برداشت او نیز عین دین است؛ پس دین در واقع و نفس الامر، متعدد و متکثّر خواهد بود، نه واحد! #سید_کمال_حیدری #آزاد_اندیشی #تحمل_مخالف #تأمل #استاد_خسروپناه #معرفت_دینی 👇👇 @Taammolate_talabegi

♦️ضرورت تفکیک بین حقیقت دین و قرائت های عالمان از دین -بخش اول 🔹دین دست ما نیست . ما به دین لوح محفوظ و عالم ثبوت دسترسی نداریم . آنچه ما به آن دسترسی داریم قرائتی از دین بوده و اصل دین فقط دست صاحب دین است 🔹لذا بنده قائلم مقام ثبوت دین ( اصل دین )و مقام اثبات دین ( فهم از دین )امکان دارد با هم تطابق داشته باشند و امکان دارد مطابق نباشند 🔹دین واحد ولی قرائت ها از دین متعدد است و این قرائت ها نمی تواند خود دین باشد ادامه دارد... #سید_کمال_حیدری #آزاد_اندیشی #تحمل_مخالف #تأمل #استاد_خسروپناه #معرفت_دینی 👇👇 @Taammolate_talabegi

♦️ضرورت تفکیک بین حقیقت دین و قرائت‌های عالمان از دین -بخش دوم 🔹 محاله در مقام اثبات فردی غیرمعصوم اثبات کنه که استنباط او از دین مطابق با دین هست 🔹نمیخواهم بگویم که هر چیزی که ما به آن رسیده ایم مخالف دین است بلکه امکان تطابق و راهی به واقع وجود ندارد 🔹در زمان حضور امام معصوم هم همینطور هست! چرا که هر کسی امکان تشرف به محضر معصوم برای هر استنباط را ندارد 🔹لذا هر حکمی که دست ما هست حکم ظاهری است #سید_کمال_حیدری #آزاد_اندیشی #تحمل_مخالف #تأمل #استاد_خسروپناه #معرفت_دینی 👇👇 @Taammolate_talabegi

♦️ یک مغالطه شایعِ مخالفین، علیه آیت الله حیدری 🔹نقد "معرفت دینی" و "اجتهادِ" مجتهدین، غیر از نقد "اصل دین" است! 🔹دین الهی معصوم و خطاناپذیر است، اما برداشت و قرائت عالمان از دین، به جهت بشری بودن، خطاپذیر و قابل نقد و ابطال است! 🔹اگر کسی نظرات علما را مقدّس قلمداد کرد، دیگر نمی تواند به نحو آزاد و مستقل فکر کند #سید_کمال_حیدری #آزاد_اندیشی #تحمل_مخالف #تأمل #استاد_خسروپناه #معرفت_دینی 👇👇 @Taammolate_talabegi

🔸علوم انسانی را باید در سه مقوله؛ توصیف انسان مطلوب، توصیف انسان محقَّق و تغییر انسان محقق به انسان مطلوب بررسی کرد. 🔹قبل از قرن 19 چه در جهان اسلام و چه در غرب تمرکز بر توصیف انسان مطلوب بود و توصیف انسان محقق مسئله علوم انسانی نبود. 🔻اما با ظهور کنت و دیلتای توصیف انسان محقَّق و موجود شروع شد با دو رویکرد اثباتی و تفهمی. ⁉️توصیف انسان محقق که منشا نظریات شده در علوم انسانی کدام انسان محقق را مطالعه کرده است؟ مثلا دورکیم در نظریه خودکشی کدام انسان محقق را مطالعه کرده است؟ آیا توصیفی که از مصرف و درآمد انسان آمریکایی شده می تواند توصیف گر انسان ایرانی و آسیایی و آفریقایی باشد با این همه اختلاف سنت ها و فرهنگ ها و ارزش ها و منش ها که سبب تغییر در کنش هاست؟! ⚠️این نظریات علوم انسانی بومی نیست و ناظر به ایدئولوژی و ارزش ها و مبانی غربی است. 〽️وقتی نظریات انسان مطلوب بومی نیست و مبتنی بر مبانی غربی است و نیز توصیف از انسان محقق هم ناظر بر انسان غربی است در نتیجه روش تغییر از انسان محقق به انسان مطلوب و باید و نباید ها هم ناظر به مبانی غربی خواهد بود و بومی نخواهند بود. 💯نظریه های علوم انسانی مدرن مبتنی بر مبانی هستی شناختی، انسان شناختی، معرفت شناختی، ارزش شناختی و دین شناختی است که در تولید علم بومی باید مبتنی بر مبانی خودمان قدم برداریم. ✍ برگرفته از سخنان استاد خسروپناه #استاد_خسروپناه #علوم_انسانی #جامعه_شناسی #فلسفه_دین #فلسفه #تأمل 👇👇 @Taammolate_talabegi