#سلسله_نوشتاری پیرامون بازشناسی #هویت_جغرافیایی_و_تاریخی رود #فرات (۷)
در #حوالی_بصره جایی که به نام #روستای_قرنه شناخته می‌شود، #فرات و #دجله بعد از #کیلومترها به یکدیگر #می‌پیوندند و پس از اتحاد با #کارون، #اروندرود (شط العرب) را تشکیل می دهند و پس از آن به #خلیج_پارس می‌ریزند.
برخی چون #ابن_رسته نام #اروند را #فرات نوشته‌اند و از #دریای_فارس در قسمتی که مجاور کناره‌های فرات است.
#فرات معمولاً #از_دجله #پهناورتر_و_پرآب_تر بوده است. این نکته به شکل #ضرب_المثل رواج داشته است. پرآبی فرات، گاه به اندازه‌ای بود که بر اثر تلاقی با #نهر_خابور (کنار شهر #رقه)، دژ مستحکم #قرقیسیا (اکنون قریه البصیره) به صورت #جزیره در می‌آمد.
این وضعیت به حدی بوده که در #قرن_چهارم_هجری #استخری، بیان کرده که #نهر_صرصر و #نهر_الملک و #نهر_عیسی که به نام هر سه، #شهرهای_آبادان نیز وجود داشته، #محل_کشتیرانی بسیار بوده است.
#ابن‌خرداد به #رئیس_مکتب_عراقی در #جغرافی و #وزیر_پست_عباسیان نیز از وجود کشتی‌های بسیار برای تجارت بر روی فرات در #قرن_سوم_هجری یاد کرده است.
در #قرن_ششم_هجری نیز این پرآبی در گزارش های بر جای مانده دیده می شود. در این قرن، #ابن_بطوطه از زورق‌هایی به نام « #صنبوق» بر فرات نام می‌برد و می‌نگارد:
«کشتیبانان این نواحی در حال ایستاده پارو می‌زنند. اکنون میزان تخلیه آن را تا #۲۵۰۰ (م) در ثانیه برآورد کرده‌اند.
ادامه دارد...
منبع: دلبری، شهربانو (۱۳۹۶).
#اندیشکده_حکمرانی_آب
@WaterGovernanceThinkTankNGO
#سلسله_نوشتاری پیرامون بازشناسی #هویت_جغرافیایی_و_تاریخی رود #فرات (۱۲)
✅ حومه #فرات در آبادانی و شهرسازی، از رود #دجله جلوتر بوده است. به نوشته #یاقوت_حموی، #حضرت_نوح (ع) اولین بنا را بعد از #طوفان در این سرزمین بنا کرد و به تدریج بر جمعیت آن جا افزوده گشت.
✅ #ایرانیان پیش از اسلام، ناحیه‌ی #میانرودان را به #۱۲_استان تقسیم کرده بودند: استان #شادشاپور (شاذسابور)، استان #شاذ_پیروز شامل #تسوگ‌های (واحد شهر) #پیروز_شاپور (فیروز سابور) همان #شهر_انبار، استان #اردشیر_بابکان، #ویهکوات_بالا (بهقباذ الاعلی)، #ویهکوات_میانی (بهقباد الوسط) و #ویهکوات_پایین (بهقباذ الاسفل)، در کنار فرات قرار داشتند.
✅ از آن جا که رود #فرات_مسافت_طولانی_تری را #در_مقایسه_با_دجله می‌پیماید و از طرفی دیگر به دلایل دیگری چون: #قرار_داشتن_بر_سر_راه‌های_تجاری و #بازرگانی مختلف، وجود #قلعه‌ها و #پایگاه‌های_نظامی در قبل و بعد از اسلام، نزدیکترین رود منطقه به موقعیت‌های طبیعی و مهمی چون بیابان #بادیه_الشام و #جزیرةالعرب و #دریاهای_مدیترانه، #سیاه و #خلیج_فارس و کمک به بهبود وضعیت #کشاورزی و #دامداری، #حضور_قبایل و #عشایر بسیار و #قبیله_مضر که به نام خود آنها به دیار مضر به مرکزیت #رقه معروف است، همه و همه باعث شد تا آبادی‌های بسیاری در حاشیه این رود ساخته شود.
ادامه دارد...
منبع: دلبری، شهربانو (۱۳۹۶).
#اندیشکده_حکمرانی_آب
@WaterGovernanceThinkTankNGO
#سلسله_نوشتاری پیرامون بازشناسی #هویت_جغرافیایی_و_تاریخی رود #فرات (۱۳)
✅ #نواحی_فرات، در دوره #هخامنشیان در #تصرف_دولت_ایران قرار داشت. این نواحی به دلیل #حاصلخیزی، گاه در این دوران به شکل #هدیه به #اطرافیان_شاه_ایران تعلق می‌گرفت.
✅ #فرات در این باره نشیب و فرازهای بسیاری را به خود دیده است. #نواحی_فرات در همان سالهای اولیه اسلامی در زمان #عمر_بن_خطاب، به دست #عیاض_بن_غنم و #عتبة_بن_فرقد_سلمی به جنگ گشوده شد.
✅ در زمان #فتح_اسلامی، #خالد_بن_ولید از فرماندهان عرب بر #ساحل_فرات به اماکن تاریخی بسیاری به جامانده از دوره قبل از اسلام برخورد مانند #قصر_امغیشیا و #الیس.
✅ رقه: #فرات همواره مرز میان سرزمین #شام و #دیار_ربیعه و #دیار_بکر بوده است. در #شمال_بین‌النهرین از دیرباز، #۳_گروه_از_اعراب #جزیره_العرب ساکن بودند.
✅ محل سکونت آنها به نام خود آن قبایل در #جغرافیای_عراق خوانده می‌شد که عبارت بودند از: #دیار_بکر به مرکزیت شهر آمد، #دیار_ربیعه به مرکزیت #شهر_موصل و #دیار_مضر به مرکزیت #شهر_رقه.
✅ #رقه در #ساحل_فرات قرار داشت. #حضرت_علی (ع) در #سال_۳۶_هجری، مجبور به جنگ با #معاویه شد. این جنگ که به #صفین مشهور است، در این ناحیه روی داد.
✅ اکنون #مزارات چند تن از #شهدای_صفین و #قبر_عمار_بن_یاسر در #جزیره و #منطقه_حفاظت_شده_الثوره در #دریاچه_اسد در #استان_رقه و نیز چند منزلگاه #امام_علی (ع) و یارانش و در مسیر ایشان به سوی #صفین در مناطق مجاور #رود_فرات، وجود دارد.
ادامه دارد...
منبع: دلبری، شهربانو (۱۳۹۶).
#اندیشکده_حکمرانی_آب
@WaterGovernanceThinkTankNGO
#سلسله_نوشتاری پیرامون بازشناسی #هویت_جغرافیایی_و_تاریخی رود #فرات (۱۷)
❇️ کربلا
✅ #قطربل، #بادوریا و #مسکن (مسگن) از جمله #تسوگ_های (طسوج به معنای شهرهای کوچک) #میان_رودان، بود. برخی این شهر را با #کربلا‌ی_فعلی یکی دانسته‌اند.
✅ #مقدسی ۶ رستاق را برای #مسکن ذکر کرده است. #کربلا در #جنوب_غربی_فرات قرار دارد؛ یعنی به سمت بیابان و نواحی کویری که منتهی به #بادیة_الشام می‌گردد.
✅ #کربلا حدود #۳۰_کیلومتر با رود #فرات فاصله دارد. #بادیة_الشام اولین کویر بزرگ و سوزناک #جزیرۀ_العرب محسوب می‌گردد که پس از آن ۳ ناحیه کویری #دهناء، #نفود و #ربع_الخالی آغاز می شود و تا #یمن امتداد می‌یابد.
✅ در #قرن_اول_هجری، گویا در محل قدیم کربلا، روستایی به نام #العین بوده است. با این حال، به گمان برخی این ناحیه تا قبل از آمدن #امام_حسین (ع) غیرمسکونی و خالی از سکنه بوده.
✅ به نوشته #طبری، امام حسین (ع) بعد از گذشتن از آبادی‌هایی چون: #ثعلبیه، #زباله، #عذیب، #قادسیه، و #ذیحسم در دوم محرم #سال_۶۱_هجری، در دهکده‌ای به نام « #عقر» در #نینوا فرود آمدند.
✅ تا #سده_سوم_هجری، #یعقوبی مورخ بزرگ و #ابن_خرداد_به وزیر دولت عباسی که از بسیاری از شهرهای این ناحیه یاد کرده اند، ذکری از کربلا با نام شهر به میان نیاورده‌اند. اما در اطراف این مکان روستاهایی بود؛ زیرا آب در نواحی گرم و خشک، باعث تجمع می‌گردد و این ناحیه نیز زمین‌ها و نخلستانهای بسیار داشته است.
ادامه دارد...
منبع: دلبری، شهربانو (۱۳۹۶).
#اندیشکده_حکمرانی_آب
@WaterGovernanceThinkTankNGO