🔴هجرت و سفر حضرت امام رضا علیهالسلام به خراسان
🔴هجرت امام رضا علیه السلام از مدینه به مرو در سال ۲۰۰هجری یا ۲۰۱ هجری بود.
در تاریخ یعقوبی آمده است که #مأمون، امام رضا علیهالسلام را از مدینه به خراسان آورد و فرستاده وی جهت آوردن حضرت به خراسان، رجاء بن ابی ضحاک، خویشاوند فضل به سهل بود.
آن بزرگوار را از راه بصره آوردند تا به مرو رسید.
مأمون مسیر مشخصی برای سفر امام رضا به مرو انتخاب کرد تا آن حضرت از مراکز شیعه نشین عبور نکند، زیرا از اجتماع #شیعیان بر گرد امام میترسید.
او به طور خاص دستور داد که حضرت را از مسیر #کوفه نیاورند بلکه از طریق بصره و خوزستان و فارس، به نیشابور بیاورند.
▫️مسیرحرکت طبق کتاب اطلس شیعه چنین بوده است:
مدینه، نقره، هوسجه، نباج، حفرابوموسی، بصره، اهواز، بهبهان، اصطخر، ابرقو، ده شیر، یزد، خرانق، رباط پشت بام، نیشابور، قدمگاه، ده سرخ، طوس، سرخس، مرو.
شیخ مفید ره میگوید: مأموران مأمون، امام رضا (ع) و برخی ازبنیهاشم را از مسیر #بصره به مرو آوردند.
وی آنها را در خانهای جای داد و امام رضا را در خانهای دیگر و او را اکرام کرد و بزرگ داشت.
#هجرت #سفر #امام_رضا #مشهد
🏴 ماجرای فدك
روستايى يهودىنشين در نزديكى مدينه؛ از دهكدههاى آباد مدينه در نزديكى #خيبر بود كه در سال ٧ هجرى بدون خونريزى به دست پيامبر صلى الله علیه وآله فتح شد.
اهالى فدك با پيامبر (ص) مصالحه كردند به اين گونه كه نيمى از باغهاى خود را به آن حضرت واگذاشتند و نيم ديگر را براى خود نگاه داشتند و زراعتِ سهم پيامبر (ص) را نيز برعهده گرفتند و در برابر، حقّى از آن برداشتند ( الأمالى ، ٤٠؛ شرح نهجالبلاغة ، ١٦/٢١٠؛ تاريخ المدينة ، ١/ ١٩٣) .
بنابر حكم صريح #قرآن سرزمينهايى كه بدون درگيرى نظامى به فتح مسلمانان درآيند، ملك شخصى پيامبر (ص) مىشوند و پيامبر (ص) مىتواند هرگونه مصلحت بداند، دربارۀ آنها تصميم بگيرد (حشر/٦) .
فدك نيز از اين سرزمينها بود.
پيامبر (ص) آن را به فرمان خدا در زمان حيات خويش به دخترش فاطمه سلام الله علیها بخشيد و #بنى_هاشم تا پيامبر (ص) زنده بود، از محصول فدك بهره مىبردند ( مسند ابى يعلا ، ٢/٣٣٤؛ تفسير مجمع البيان ، ٣/٤١١؛ ينابيع المودّة ، ١/١٣٨) .
▫️بنابر روايات، پيامبر (ص) پس از فتح فدك، دخترش را فرا خواند و براساس آيۀ «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ» (اسراء/٢٦) آن را به فاطمه (س) بخشيد.
در همان مجلس على علیه السلام را خواست و سندى نيز تنظيم كرد كه اميرمؤمنان (ع) و امّ ايمن گواهان آن بودند ( اثبات الهداة ، ٢/١١٦؛ الخرائج ، ١/١١٢؛ بحارالانوار ، ٢٩/١١٤) .
حضرت زهرا (س) نمايندهاى براى خود برگزيد كه امور فدك را از نزديك اداره كند و كارمندانى نيز به فرمان او درآورد.
▫️پس از رحلت پيامبر (ص) #خليفۀ اوّل، نمايندۀ حضرت زهرا (س) را اخراج كرد و فدك را به بهانۀ حديث ساختگىِ «نَحْنُ مُعاشِرُ الانبياءِ لا نُوَرِّثُ» به تصرّف خويش درآورد ( احتجاج طبرسى ، ١/٢٠؛ الاختصاص ، ١٨٥-١٨٣؛ بحارالانوار ، ١٢٧ و ١٨٩) .
اميرمؤمنان (ع) و حضرت زهرا (س) از راههاى گوناگون كوشيدند فدك را بازپس گيرند و براى اثبات مالكيت خود، استدلال و #احتجاج كردند.
فدك مدّتها در اختيار حضرت فاطمه (س) بود و از اين رو، نيازى نبود كه آن حضرت براى اثبات مالكيت خويش بيّنه اقامه كند؛ امّا از او بيّنه خواستند. سرانجام، با اينكه حضرت فاطمه (س) بينه و شاهد اقامه كرد، نپذيرفتند و فدك را بازنگرداندند.
حجاج نيشابورى ماجراى مطالبۀ فدك از خليفۀ اوّل را به صورت مشروح نقل كرده است و در روايتى از عايشه آورده است كه چون خليفه فدك را بازپس نداد، فاطمه (س) با او قهر كرد و ديگر هيچگاه با او سخن نگفت.
فدك از آن پس چند بار دست به دست گشت.
چند بار به مالكيّت بنى هاشم درآمد و دوباره بازپس گرفته شد؛ امّا سرانجام در زمان خلافت #مأمون عبّاسى به گونۀ رسمى و مستند به مالكيّت فرزندان زهرا (س) درآمد ( الاختصاص ، ١٨٥-١٨٣؛ الصّواعق المحرقة ، ١٥٠؛ احتجاج طبرسى ، ١/١٢٠، ٢١٣-٢١٠؛ الغدير ، ٧/١٩٦ -١٩٤؛ السّقيفة و فدك ، ١٠٠ و ١٠٥ و ١٠٦؛ الخرائج ، ١/١١٢؛ بلاغات النّساء ، ١٤-١٢؛ شرح نهجالبلاغة ، ١٦/٢١٣-٢١٠؛ شرح الاخبار ، ٣/٣٤؛ صحيح مسلم ، ٣/١٣٨٠) .
▫️فدك براى شيعيان تنها يادآور يك نزاع مالى نيست؛ بلكه نمادى از مظلوميّت حضرت فاطمه سلام الله علیها و امام على علیه السلام است.
فدك با نام و ياد فاطمه (س) گره خورده است و ارزش اعتقادى يافته است.
#فدک #شیعه #حضرت_زهرا #علیهاالسلام
❤️مولودی پر خیر و برکت:
امام جواد علیه السّلام در اواخر عمر امام رضا عليه السّلام به دنیا آمد.
گفتهاند که قبل از تولد ایشان و با توجه به اینکه امام رضا عليه السّلام فرزندی نداشت، برخی از مخالفان #شبهه افکندند که امام رضا نسلی از خود باقی نمیگذارد و سلسله امامت قطع میشود.
به نقل #منابع_روایی، وقتی امام جواد به دنیا آمد و وی را نزد پدرش آوردند، امام رضا فرمود:
«این مولودی است که برای شیعیان ما با برکتتر از او زاده نشده است»
همچنین در روایتی، از ابن اسباط و عباد بن اسماعیل چنین نقل شده است:
«در حضور امام رضا بودیم که ابو جعفر (امام جواد) را آوردند.
عرض کردیم: این همان مولود پر خیر و برکت است؟
امام رضا عليه السّلام فرمود:
این همان مولودی است که در اسلام با برکتتر از او زاده نشده است.
▫️تولد مبارك امام جواد علیهالسلام نه تنها پایانبخش دلهرههای شیعیان و افشای نیت فرصتطلبان و سودجویانی چون فرقه واقفیه بود، بلكه آغاز فصل نوینی از #تاریخ ائمه اطهار علیهم السلام است.
شیخ طوسی از احمد بن محمد عیاش در كتاب انوار البهیه 10 رجب سال 195 هجری را روز ولادت حضرت دانسته است
برخی تولد حضرت را در شب جمعه و برخی روز جمعه ذكر كردهاند.
در این میان، فرازی از دعای ناحیه مقدس نیز ولادت آن امام را در ماه رجب تایید مینماید آنجا كه حضرت صاحب الامر علیه السلام میفرمایند:
"اللهم انی اسئلك بالمولدین فی رجب محمدبن علی الثانی و ابنه علی بن محمد المنتخب
🔸شیعیان پس از شهادت امام رضا عليه السّلام :
امام رضا در سال ۲۰۳ قمری به شهادت رسید. در این هنگام فرزندش جواد که ۸ سال بیشتر نداشت، به امامت رسید.
کودکی امام سبب اختلاف میان شیعیان شد؛ به گونهای که برخی از شیعیان به دنبال عبدالله بن موسی بن جعفر، برادر #امام_رضا عليه السّلام رفتند، ولی از آنجا که حاضر نبودند بدون دلیل، #امامت فردی را بپذیرند، برخی از آنها سوالاتی را از عبدالله پرسیدند. پس از اینکه عبدالله را از پاسخ دادن ناتوان دیدند وی را ترک کردند.
برخی از شیعیان نیز به #واقفیه پیوستند.
به نظر نوبختی علت پیدایش این اختلاف، آن بود که آنها رسیدن به سن بلوغ را یکی از شرایط امامت میدانستند.
با این حال، بیشتر #شیعیان به امامت امام جواد گرویدند.
امام جواد علیه السّلام در پاسخ به کسانی که مسئله سن امام را مطرح میکردند، با اشاره به جانشینی سلیمان از داوود، فرمود:
حضرت سلیمان هنگامی که هنوز کودکی بیش نبود و گوسفندان را به چرا میبرد، حضرت داوود او را جانشین خود کرد.
بنابر برخی روایات، وقتی امام جواد(ع) در سنین کودکی به امامت رسید، گروهی از بغداد و شهرهای دیگر در موسم حج به قصد دیدار وی به مدینه رفتند. آنان در دیداری که با عبدالله بن موسی (عموی امام) داشتند سوالاتی از او پرسیدند، ولی پاسخهای عبدالله درست به نظر نرسید وشیعیان متحیر و غمگین شدند. آنان سپس با امام جواد(ع) دیدار و همان مسئلهها را مطرح کردند و او به آنها پاسخهایی داد که شیعیان شاد شدند و امام را دعا کردند و ستودند.
▫️واقفیه:
واقفیه از دیگر فرقههای فعال عصر امام جواد بودند که بر امامت موسی بن جعفر علیه السّلام توقف کرده و امامت امام رضا را قبول نکردند. وقتی از امام جواد درباره نماز خواندن پشت سر واقفی مذهبان سوال شد آن حضرت در جواب، شیعیان را از این کار نهی کرد.
▫️سخنان بزرگان اهل سنت:
گفتگوها و مناظرات علمی امام جواد در دوران حکومت #مامون و معتصم که گره از مشکلات و مسایل علمی و فقهی میگشود باعث اعجاب و تحسین دانشمندان و #پژوهشگران اسلامی اعم از شیعه و سنی شده است. بسیاری از آنها شخصیت علمی امام را ممتاز دانسته و آن را ستودهاند.
سبط ابن جوزی میگوید:
او در علم و تقوا و #زهد و بخشش بر روش پدرش بود.
ابن حجر هیثمی مینویسد: مامون او را به دامادی انتخاب کرد زیرا با وجود کمی سن، از نظر علم و آگاهی و حلم، بر همه دانشمندان برتری داشت.
فتال نیشابوری بیان میکند که: مأمون شیفته او(امام جواد) شد زیرا میدید که او با وجود کمی سن، از نظر علم و حکمت و ادب و کمال عقلی به چنان رتبه والایی رسیده که هیچ یک از بزرگان علمی آن روزگار بدان پایه نرسیدهاند.
#میلاد #جوادالائمه #علیهالسلام
#دهم_رجب #امام_نهم