آیه بامداد شنبه : #قرآن . سوره محمّد : فَإِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقابِ حَتَّى إِذا أَثْخَنْتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَ إِمَّا فِداءً حَتَّى تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزارَها ذلِكَ وَ لَوْ يَشاءُ اللَّهُ لَانْتَصَرَ مِنْهُمْ وَ لكِنْ لِيَبْلُوَا بَعْضَكُمْ بِبَعْضٍ وَ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَنْ يُضِلَّ أَعْمالَهُمْ «4» . پس هرگاه با كسانى كه كافر شدند (در ميدان #جنگ) روبرو شديد، گردن‏هايشان را بزنيد تا آن كه آنان را از پا درآوريد (و چون در دست شما اسير شوند) پس آنان را سخت ببنديد (تا فرار نكنند) سپس، يا بر آنان منّت نهيد (و آزادشان كنيد) و يا با گرفتن فديه و عوض، رهايشان كنيد تا #جنگ بار سنگين خود را بر زمين نهد. اين است (دستور خداوند) و اگر خداوند اراده مى‏كرد، (از طريق صاعقه و زلزله و ديگر بلايا) از آن كفّار انتقام مى‏كشيد، ولى خدا (فرمان جنگ داد) تا برخى از شما را به وسيله برخى ديگر #بيازمايد و كسانى كه در راه خدا كشته شدند، هرگز خداوند اعمالشان را از بين نمى‏برد. . نكته ‏ها: «أَثْخَنْتُمُوهُمْ» از «ثخن» به معناى غلبه كامل و زمين‏گير كردن دشمن است. «وثاق»، وسيله بستن مثل طناب است. . اين آيه مربوط به ميدان نبرد است، يعنى در صحنه‏ى جنگ كه كافران در برابر شما ايستاده ‏اند و قصد از ميان برداشتن شما را دارند، شما با قاطعيّت و صلابت بجنگيد و آنان را بكشيد و پس از غلبه كامل بر آنان و اطمينان از درهم شكستن قواى دشمن، #اسير بگيريد و پس از پايان جنگ، هرگونه كه رهبر اسلامى مصلحت دانست، جنگ، در قبال گرفتن عوض يا بدون آن، اسيران را آزاد كنيد. . لذا برخى كه گمان كرده ‏اند آيه مى‏گويد: هر كافرى را هركجا يافتيد #بكشيد ! ، به واژه «حرب» به معناى جنگ و مسئله اسارت كه در جنگ پيش مى‏آيد، توجّهى نكرده ‏اند. . از پيامبر صلى الله عليه و آله سؤال شد كه #شهيد در راه خدا كيست؟ آيا كسى كه با انگيزه به رخ كشيدن شجاعت خود و يا به خاطر تعصّبات خانوادگى و قومى و يا از روى ريا و خودنمايى جنگيده و جان خود را از دست داده، شهيد است؟ حضرت فرمودند: «من قاتل لتكون كلمة الله هى العليا فهو فى سبيل الله» شهيد، كسى است كه براى اعتلاى راه خدا جنگيده باشد. . پيام‏ها: 1- از ميان كافران، تنها آنان را كه در برابر شما به جنگ ايستاده ‏اند، از ميان برداريد. «فَإِذا لَقِيتُمُ» 2- #رزمنده مسلمان بايد آماده، آموزش ديده و شجاع باشد. «فَضَرْبَ الرِّقابِ» 3- هدف اصلى در حمله به دشمن، نقاط كليدى و حساس باشد. «الرِّقابِ» 4- تا دشمن از پاى در نيامده و زمين‏گير نشده، به فكر اسير گرفتن و جمع غنائم نباشيد. «حَتَّى إِذا أَثْخَنْتُمُوهُمْ» 5- در هنگام نبرد محكم كارى كنيد تا دشمن سوء استفاده نكند و اسيران فرار نكنند. «فَشُدُّوا الْوَثاقَ» 6- در جبهه بايد اختياراتى به فرمانده تفويض شود. «فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَ إِمَّا فِداءً» 7- هدف از جهاد، جلوگيرى از ظلم و يا از بين بردن ظلم و ستم است و لذا عفو و #بخشش اسيران از سفارش‏هاى اسلام است. «فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَ إِمَّا فِداءً» 8- در جهاد اسلامى، هم قدرت لازم است، «فَضَرْبَ الرِّقابِ» و هم عطوفت و مهربانى. «فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَ إِمَّا فِداءً» 9- آزاد كردن اسيران، بدون گرفتن عوض، بر آزاد كردن با عوض مقدّم است. «فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَ إِمَّا فِداءً» 10- جنگ و جهاد، يكى از زمينه ‏هاى آزمايش الهى است. «لِيَبْلُوَا بَعْضَكُمْ بِبَعْضٍ» 11- جهاد در اسلام، براى حفظ دين خداست، نه كشورگشايى، استعمار، تهديد، رقابت، انتقام، حسادت و .... «فِي سَبِيلِ اللَّهِ» 12- گرچه در جنگ بعضى شهيد مى‏شوند ولى خداوند اهدافشان را به ثمر مى‏رساند و زحمات آنان هرگز تباه نمى‏شود. «قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَنْ يُضِلَّ أَعْمالَهُمْ» 13- جنگ، ميدان #آزمايش الهى و كفّار، وسيله آزمايش و شهدا، پيروزمندان اين آزمايشند. لِيَبْلُوَا بَعْضَكُمْ بِبَعْضٍ وَ الَّذِينَ قُتِلُوا ... فَلَنْ يُضِلَّ أَعْمالَهُمْ‏

آیه بامداد یکشنبه : #قرآن . سوره محمّد : وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجاهِدِينَ مِنْكُمْ وَ الصَّابِرِينَ وَ نَبْلُوَا أَخْبارَكُمْ «31» . ما قطعاً شما را مى‏ آزماييم تا از ميان شما #مجاهدان و صابران را نشان دهيم و اخبار (و اعمالتان) را #آزمايش خواهيم كرد. . نكته‏ ها: «ابتلاء»، گاهى به معناى آزمايش افراد براى كشف حقيقت است، مانند: «إِذِ ابْتَلى‏ إِبْراهِيمَ رَبُّهُ» و گاهى به معناى ايجاد زمينه‏ هاى مختلف براى بروز حالات درونى است، مانند اين آيه. «نَبْلُوَا أَخْبارَكُمْ» جمله‏ «حَتَّى نَعْلَمَ» به معناى «معلوم داريم» از ماده «علم» به معناى #نشانه و علامت است نه از ماده «عِلم» در برابر جهل. يعنى آزمايش الهى، علامت شناسايى آنان است. . در آيه قبل خوانديم كه خداوند عملكرد ما را مى‏داند، «وَ اللَّهُ يَعْلَمُ أَعْمالَكُمْ» و براى علم و آگاهى خود نياز به آزمايش ندارد. بنابراين آزمايش براى آن است كه مردم كارى انجام دهند و بر اساس آن استحقاق پاداش يا كيفر را پيدا نمايند. همان گونه كه ما شغل افراد را مى‏دانيم، ولى بر اساس دانستن شغل به آنان مزد نمى‏دهيم، بلكه بايد از آنان كارى انجام پذيرد تا استحقاق دريافت مزد را داشته باشند. . تفكيك انسان‏ها از يكديگر مراحلى دارد: در مرحله اول، انسان‏ها با كفر و ايمان جداسازى مى‏شود و در مرحله دوم، اهل ايمان با جهاد و فرار از جهاد تفكيك مى‏يابند و در مرحله سوم، جهادگران با صبر و #مقاومت بيشتر. بنابراين آزمايش‏هاى الهى يكى پس از ديگرى ادامه دارد. . پيام‏ها: 1- آزمايش مردم، امرى #حتمى و همگانى و يكى از سنّت‏هاى الهى است. «وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ» (حرف لام و نون تأكيد، نشانه قطعى بودن آن است) 2- يكى از بسترهاى آزمايش و شناسايى انسان‏ها، ميدان جنگ است. منافقان در جبهه رسوا مى‏شوند. «حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجاهِدِينَ مِنْكُمْ» 3- در جهاد، صبر و #استقامت نقش بسيار مهمى دارد. «الْمُجاهِدِينَ مِنْكُمْ وَ الصَّابِرِينَ» 4- ادّعاها و سخنان انسان، در صحنه #عمل مورد آزمون الهى قرار مى‏گيرند. «نَبْلُوَا أَخْبارَكُمْ» 5- معيار ارزيابى الهى، موفقيّت در آزمون‏هاى عملى است. «نَبْلُوَا أَخْبارَكُمْ»

آیات بامداد یکشنبه : #قرآن . سوره قمر : وَ نَبِّئْهُمْ أَنَّ الْماءَ قِسْمَةٌ بَيْنَهُمْ كُلُّ شِرْبٍ مُحْتَضَرٌ «28» و به آنان خبر ده كه آب، ميان آنان و #شتر تقسيم شده است، هر كدام براى دريافت نصيب خود حاضر شوند. سوره قمر : فَنادَوْا صاحِبَهُمْ فَتَعاطى‏ فَعَقَرَ «29» سوره قمر : فَكَيْفَ كانَ عَذابِي وَ نُذُرِ «30» پس آنان رفيقشان را صدا كردند، پس پذيرفت، دست به كار شد و شتر را از پاى درآورد ! پس (بنگر) كه عذاب و هشدار من چگونه بود؟ سوره قمر : إِنَّا أَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ صَيْحَةً واحِدَةً فَكانُوا كَهَشِيمِ الْمُحْتَظِرِ «31» (به كيفر اين جنايت) ما #صيحه (و صاعقه ‏اى مرگبار) را فرو فرستاديم، پس آنان مثل گياه #خشك و خردشده‏ اى گشتند كه صاحب چهارپايان در آغل مى‏ريزد ! وَ لَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ «32» و البتّه ما قرآن را براى #پند گرفتن، آسان قرار داديم، پس آيا پندپذيرى هست؟ . نكته ‏ها: تقسيم آب ميان مردم و شتر، يك #آزمايش مهم الهى بود كه مردم بايد اين قانون را مراعات كرده و فقط روزى كه حق بهره‏ گيرى از آب را دارند، سر آب حاضر شوند. ( به تعبیر من ، در اون #معجزه آشکار و عجیب ، همیشه و در همه حال نظر کنند ، و دقت کنند و غافل نشوند ...) . در آيه‏ى 155 سوره شعراء مى‏خوانيم كه حضرت صالح فرمود: يك روز آب قريه براى ناقه و يك روز براى شما. «لَها شِرْبٌ وَ لَكُمْ شِرْبُ يَوْمٍ مَعْلُومٍ» «شِرْبٌ» به معناى قسمت و نصيب است كه در مورد سهم آب گفته مى‏شود. «تعاطى» به معناى برگرفتن چيزى يا انجام دادن كارى است كه سزاوار نيست و جرأت مى‏خواهد. چون كلمه «تعاطى» در قالب تفاعل است، گويا ميان قوم ثمود و قاتل شتر مبادله و تفاهمى صورت گرفته است. «عقر» به معناى از پاى درآوردن ناقه است. «هشيم» به معناى گياه خشك و خرد شده است. «محتظر» كسى است كه براى چهار پايان خود گياهان خشك را جمع آورى مى‏كند. با اينكه #كشنده ناقه يك نفر بيشتر نبوده، ولى در آيات ديگر قرآن به همه مردم نسبت داده است، «فَعَقَرُوها»* يا «فَعَقَرُوا النَّاقَةَ» كه به فرموده روايات به دليل هم فكرى و رضايت ديگران بر كار قاتل بوده و اين گناه به حساب آنان نيز محاسبه مى‏شود. . پيام‏ها: 1- گاهى امتحان با جيره ‏بندى آب است كه به دستور پيامبر جيره بندى مى‏شود. «أَنَّ الْماءَ قِسْمَةٌ» 2- افراد نااهل اگر خود نتوانند كارى انجام دهند، از كسانى كه جرأت فساد دارند دعوت مى‏كنند. «فَنادَوْا صاحِبَهُمْ» 3- قداست شكنى، جرأت لازم دارد. «صاحِبَهُمْ فَتَعاطى‏» 4- افراد شرور، آماده‏ى ايجاد شر هستند و فرصت سوزى نمى‏كنند. فَنادَوْا ... فَعَقَرَ 5- اگر از نعمتى كه فرستاده شد قدردانى نكنيم، «مُرْسِلُوا النَّاقَةِ» عذاب، فرستاده مى‏شود. «أَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ صَيْحَةً» 6- در نقل مطالب تاريخى قرآن، زمان و مكان و شخص مهم نيست، انگيزه و نتيجه مطرح است. (در اين آيات، نه نام كسى‏كه ناقه را كشت برده شده و نه زمان و مكان حادثه مشخص شده است). 7- گرچه قاتل يكى بود ولى به خاطر رضايت ديگران به كار او، همه نابود شدند. فَعَقَرَ ... أَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ صَيْحَةً 8- با اراده‏ى خداوند يك امت با يك صيحه محو مى‏شوند. «صَيْحَةً واحِدَةً» 9- گاهى يك امّت به خاطر يك نافرمانى و جسارت نابود مى‏شوند. «فَكانُوا كَهَشِيمِ الْمُحْتَظِرِ» 10- قهر الهى، افراد تنومند و غول پيكر را همچون گياه خرد شده مى‏كند. «كَهَشِيمِ الْمُحْتَظِرِ» 11- قرآن، بهترين و صحيح‏ترين تاريخ‏ها و عبرت‏ها را به راحتى در اختيار همگان قرار مى‏دهد. «وَ لَقَدْ يَسَّرْنَا»