🔻 آیت الله هادوی تهرانی در درس خارج «مکتب و نظام اقتصادی اسلام» بیان کرد: ⬅️ اسلام در تمام حوزه‌های بشری که استقرایی هستند مجموعه‌ای از آموزه‌ها را در قالب یک سیستم مرتبط و منسجم ارائه داده است. این سیستم را در هر زمینه که بازگشایی کنیم با پنج مقوله فلسفه، اخلاق، مکتب، نظام و سازوکار مواجه می‌شویم. شاید بتوان مقوله ششمی را نیز اضافه کرد به نام حدود که برخواسته از نظام، مکتب و سازوکار است. ⬅️ عناصر فوق در اقتصاد نیز وجود دارد به عنوان نمونه مراد ما از فلسفه در اقتصاد اسلامی یعنی عناصری در حوزه جهان شناسی، خداشناسی و انسان شناسی که در موضوع اقتصاد تأثیر می‌گذارند؛ مانند رزاقیت الهی. ⬅️ مکتب به مجموعه اهداف و مبانی گفته می‌شود. اسلام در حوزه اهداف، برخی مسائل را به عنوان هدف اقتصاد اسلامی بیان کرده است که حکومت اسلامی باید به آنها برسد. همچنین اسلام برای رسیدن به آن اهداف اموری را به عنوان پیش فرض قرار داده است مانند احترام مالکیت، تنوع مالکیت و پذیرش مالکیت که زمینه ساز تحقق عدالت اقتصادی هستند. ⬅️ عدالت یعنی اینکه همه مردم از همه امکانات برخوردار باشند (رفع فقر) و فاصله میان دهک‌های اقتصادی کنترل شود. در اقتصاد اسلام مهم این نیست که مردم بالاتر از خط فقر قرار بگیرند بلکه مهم این است که همه افراد جامعه به سبد معیشت برسند. مراد از سبد معیشت که اقتصاد دانها استعمال می‌کنند، حد متوسطی است که در فقه بیان می کنیم. فقه اسلامی بر این نظر است که حاکم اسلامی از طریق زکوات باید جامعه را به سطح متوسط برساند و تا زمانی که فرد به این سطح نرسیده باشد واجب الزکات است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد #آیت_الله_هادوی_تهرانی 🔎@fiqhenezam_com

✅ آیت‌الله علیدوست در درس خارج «فقه سیاسی» مطرح کرد؛ 🔻 تعینات دال بر عدم اعتبار رأی مردم ✅ دلیل دوم: اسناد نقلی دال بر جانشینی فقیه در عصر غیبت از معصوم علیهم السلام در اداره امور اجتماع و مسلم انگاری عدم اعتبار به رأی مردم در اداره شئون آنها در عصر حضور امام علیه السلام. ❇️ إذَا مَاتَ الْمُؤْمِن‏ ... ثُلِمَ فِي الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا يَسُدُّهَا شَيْ‏ءٌ لِأَنَّ الْمُؤْمِنِينَ الْفُقَهَاءَ حُصُونُ الْإِسْلَامِ كَحِصْنِ سُورِ الْمَدِينَةِ لَهَا. ⬅️ این روایت از سند معتبری برخوردار نیست و حتی وجود شخص عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَة از نقاط ضعف این حدیث به شمار می‌رود اما امام خمینی(ره) این روایت را پذیرفته است. با توجه به اینکه رجال احادیث برای ما در اولویت دوم قرار دارد فرض را بر این می‌گذاریم که این روایت صحیح است و به تحلیل محتوایی حدیث می‌پردازیم. 🔻 وجه دلالت از منظر امام خمینی(ره): ⬅️ اینکه فقیه به بیان احکام، تبلیغ و استنباط بپردازد، حصن اسلام نیست. زمانی فقیه حصن اسلام است که تشکیل حکومت بدهد و به اجرای عدالت، گرفتن مالیات و ... بپردازد و حافظ جمیع شئون باشد؛ بنابراین فقیه والی است و آنچه در جیمع امور سلطانیه برای رسول و ائمه علیهم السلام وجود دارد، برای فقیه نیز باید باشد. 🔻نقد استدلال: ⬅️ محل بحث تشکیل دولتی است که بدون رأی مردم همه شئون آنها را اداره می‌کند. امام خمینی در بیان خود از رأی مردم به صراحت سخن نگفته است. ⬅️ آیا در خصوص معصوم می‌توان گفت که او بدون رأی و رضایت مردم تشکیل حکومت میدهد و عهده دار همه شئون آنها می‌شود؟ هرچند صرف احکام ، اسلام نیست اما بخشی از اسلام احکام و اعتقادات است که اجرای آنها یعنی حکومت. امام در استدلال خود فرموده است احکام، مطلوبات بالعرض هستند در حالی که حکومت، مطلوب بالعرض برای اجرای احکام می‌باشد. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_سیاسی #آیت_الله_علیدوست 🔎@fiqhenezam_com

✅ آیت الله اراکی در درس خارج «فقه نظم سیاسی» ذکر کرد؛ 🔻تأمین حقوق شهروندی و برابری شهروندان ❇️ حق پنجم: حق تملک بانوان؛ 🔻محدوده اختیار تصرف بانوان در اموال خود: 1️⃣ تصرف زن در اموال خود که برای انجام واجبات بکارگیری می‌شود، متوقف بر اذن زوج نیست؛ مانند حج واجب، خمس و زکات. 2️⃣ تصرفات زن در اموال مربوط به نیازهای شخصی خود متوقف بر اذن زوج نیست؛ مانند خرید لباس یا وسائل خانه برای خود. 3️⃣ تصرف زن در اموالی از خود که صرف امور مستحب می‌شود، با توجه به ادله متوقف بر اذن زوج است؛ زیرا مستحبات، حد و حصر ندارند و اگر زن بخواهد مشغول مستحبات شود، با حقوق مرد در تنافی خواهد بود. ⬅️ از مجموع روایات استفاده می‌شود که تقیّد تصرف به اذن زوج، مرهون به تصرفاتی است که با حقوق زوجیت زوج منافات دارد. ⬅️ از روایات استفاده می‌شود که اشتغال زن به مستحبات علاوه بر تزاحم با حقوق زوج، موجب خالی ماندن خانه از مدیریت است. با توجه به اینکه تربیت انسان در خانه شکل می‌گیرد؛ از این رو مدیریت خانه در اسلام از اهمیت زیادی برخوردار است. از ادله شرعی استفاده می‌شود که زن مدیر خانه و «ربّة البیت» است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_سیاسی #آیت_الله_اراکی 🔎@fiqhenezam_com

💢 نخستین شماره از دوفصلنامه تخصصی «فقه نظام» از سوی پژوهشگاه فقه نظام ویژه بهار و تابستان 1400 منتشر شد. 📚 نخستین شماره این نشریه به سردبیری حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی‌حاجی، معاون پژوهش حوزه‌های علمیه کشور با هفت عنوان مقاله در حوزه فقه نظام منتشر شده است. 🔻 عناوین مقالات؛ 1️⃣ مفهوم شناسی فقه نظام و نسبت سنجی آن با نظام سازی در دیدگاه آیت‌الله اراکی/ مجید رجبی 2️⃣ رابطه فقه و حقوق در الگوی کلان نظام اسلامی از منظر فقه نظام/ محمود حکمت نیا و نصیرالله حسنلو 3️⃣ آسیب‌شناسی روش عدم مغایرت در اسلامی سازی بانک/ محمد مادرشاهی و احمدعلی یوسفی 4️⃣ بررسی فقهی شرط عدالت در صلاحیت نامزدهای نمایندگی مجلس شورای اسلامی/ محمدسهیل بهرام نسب و مسیح الله آصفی 5️⃣ بررسی فقهی سطح معیشت کارگزاران حکومت اسلامی/ محمدرضا عبداللهی 6️⃣ ثمرات سیاسی قاعده الزام(تعامل حکومت اسلامی با ادیان، مذاهب و دیگر حکومت‌ها)/ علی صالحی منش، سید سجاد ایزدهی 7️⃣ وحدت یا تعدد رهبری و استلزامات آن در فقه سیاسی شیعه/ رضا انصاری 📙 گفتنی است؛ نشریه تخصصی فقه نظام، درصدد اخذ مجوزهای علمی و پژوهشی است و بر آن است تا آوردگاه آرا و اندیشه‌های فرهیختگان نواندیش و نظریه‌پرداز باشد و در همین راستا، پذیرای آثار پژوهشگران و اساتید حوزوی و دانشگاهی است. 💻 سایت و ایمیل ارسال مقاله به ترتیب بدین شرح است؛http://jiiss.ir/fa/article/list و feghenezam@gmail.com ————————— #فقه_نظام #دوفصلنامه_تخصصی #قم 🔎@fiqhenezam_com

🔻 آیت‌الله کعبی در درس خارج «حقوق اساسی» مطرح کرد؛ ⬅️ شخصیت افراد متأثر از وراثت، مدرسه، محیط پیرامون، دوستان، نوع حکومت و مدل روابط اجتماعی شکل می‌گیرد؛ بنابراین جامعه بر روی شخصیت و نگاه افراد اثرگذار است. از سوی دیگر رفتار و عملکرد افراد نیز بر نحوۀ شکل‌گیری جامعه تأثیر داشته و حکومت بازتاب اعتقادات، اخلاق، رفتار و عملکرد آحاد جامعه است. ⬅️ اینکه گفته شد جامعه بر فرد اثرگذار است به معنای اصاله الاجتماع، جبر اجتماعی و بی‌اختیار شدنِ افراد نیست، بلکه هر انسانی حتی اگر در اقلیت باشد دارای اختیار بوده و باید پاسخگوی رفتار خود باشد. ⬅️ بر اساس قرآن، اجرای دین از همة افراد جامعه اعم از زمامداران و فرمانبران خواسته شده است. خداوند متعال در آیۀ 200 سورۀ آل عمران وظایفی را برای مومنان و کلانِ جامعه بیان می‌کند. پروردگار در این آیۀ شریفه فرقی بین حاکم و افراد عادی جامعه نگذاشته و همگی را مخاطب قرار داده است. ⬅️ حضرت علی علیه السلام حقوق متقابل دولت و ملت را فریضه برشمرده و علت جعل این حقوق را به وجود آمدنِ نظمی که مبتنی بر دوستی، انسجام، هم‌بستگی و حفظ وحدت جامعه باشد، عنوان کرده است. ⬅️ هر جامعه‌ای که افراد آن تکالیفِ خود را انجام دهند، دارای انسجام اجتماعی گردیده و دارای دولتی قوی و پایدار می‌شود؛ بنابراین پایه و مبنای جامعۀ سیاسی، انجام فریضۀ الهی است. ⬅️ در قرآن کریم جامعۀ یکپارچۀ انسانی به عنوان یک شخصیت حقوقی و واحد سیاسی به رسمیت شناخته شده است. در برخی از آیات برای آن عنوان مستقلی به نام امت به کار رفته است. امت چیزی است که وجود حقیقی داشته و دارای اجل، کتاب، شعور، عمل، اطاعت و معصیت است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #حقوق_اساسی #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

✅ آیت‌الله اعرافی در درس خارج «فقه تربیتی» بیان کرد؛ 🔻عوامل تأثیرگذار بر نوع وظایف تربیتی حکومت 1️⃣ فلسفه سیاسی حکومت‌ها. 2️⃣ رویکردهای متفاوت در تشکیل حکومت؛ ⬅️ در نگاه فلسفی سیاسی اسلام - که فلسفه سیاسی اجتماعی و حکومتی است - در عصر غیبت نگاه فقیه در باب تشکیل حکومت، تأثیر زیادی بر نوع وظایف حکومت در باب تربیت دارد. 🔻 نهادهای تربیتی: ✅ نهاد خانواده: خانواده در مسائل تربیتی، هم در تربیت عام کلان و هم در تربیت خاص دینی وظیفه دارد. ✅ نهاد جامعه: کل جامعه به عنوان یک مجموعه در قبال تربیت مسئول‌ هستند. ✅ نهاد عالمان: که امروزه مصداق آن حوزه است و وظایفی دارند. ✅ نهاد حکومت: حاکمیت می‌تواند مجمع چند عنوان باشد، هم از حیث اینکه مکلفی از مکلفان است و همه مکلفان در مسایل تربیتی وظیفه دارند. حکومت از سه جهت در تربیت جامعه وظیفه دارد؛ مکلف بودن، عالم دین بودن و به طور خاص حاکم بودن. 🔻 وظایف حکومت در امر تربیت: 1️⃣ تربیت دینی: که مراد از «تربیت دینی به معنای خاص» تربیت اعتقادی، اخلاقی و حکمی می‌باشد؛ یعنی آنچه که مربوط به مسائل دینی به معنای خاص است در محدوده اعتقادات و احکام و امثال این‌ها است. 🔻ادله‌ای که می‌توان به صورت عام یا خاص به وظایف حکومت در امر تربیت دلالت داشته باشد عبارتند از؛ ⬅️ اولین دلیل در این باب، آیات و روایاتی است که مربوط به وظایف انبیاء به طور کلی یا پیامبر اکرم صلی الله وعلیه وآله به طور خاص می‌باشند. مجموعه‌ی آیات و روایاتی با موضوع وظایف انبیاء بیان شده است که نیازمند بررسی محتوایی دارد. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_تربیتی #آیت_الله_اعرافی 🔎@fiqhenezam_com

✅ آیت الله سیدمنذر حکیم در درس خارج «فقه نظام جامع خانواده» گفت: ⬅️ خانواده در مفهوم غربی عبارت‌اند از هر دو شخصی که زیر یک سقف به قصد زندگی مشترک با هم جمع شوند. در حالی ‌که در مفهوم قرآنی گفته می‌شود «من ذکرٍ و أنثی» یعنی آن دو شخص باید مذکّر و مؤنّث باشند؛ از این رو دو همجنس نمی‌توانند تشکیل خانواده بدهند. ⬅️ باید ارتباط زن و مرد در خانواده قانون‌مند باشد؛ به این معنا که در ابتدا دو شخص با یک‌دیگر نامحرم هستند اما به وسیله عقد شرعی محرمیّت میان آنها به صورت زوجیّت برقرار می‌شود. ⬅️ مبنای اولیه تشکیل خانواده به دلیل نیاز هر زن و مرد به همدیگر، تعاون و همکاری است. نیازهای مختلفی مانند: جسمی، جنسی، عاطفی و فکری نیز وجود دارند. ⬅️ در نظریه‌های جامعه‌شناسی، نظریه‌ی استخدام مطرح است یعنی هر شخصی برای رسیدن به نیازهای خود، دیگری را به خدمت قرار می‌گیرد. اما قرآن کریم از عنصر زوجیّت استفاده می‌کند «و خلق منها زوجها». در واقع قرآن با این بیان به این سمت می‌رود‌ که زوجین چگونه با همدیگر تعامل داشته باشند. ⬅️ قرآن کریم در خصوص عنصر هویّتی ازدواج سعی می‌کند انسان را از خودخواهی و خودمحوری بیرون بیاورد. همچنین خودخواهی انسان را تبدیل به خداخواهی می‌کند؛ یعنی این خودخواهی را به درجاتی که به خداخواهی منتهی شود ارتقا می‌دهد. ⬅️ در تشکیل خانواده، اوّلین گام خروج از خودخواهی است. یعنی انسان از تنها بودن و از این‌که فقط به فکر خودش باشد و از «من» به «ما» تبدیل شود. زمانی که این ارتباط به وجود می‌آید، انسان براساس آگاهی و تجاربی که به دست می‌آورد احساس می‌کند باید از خودخواهی فاصله بگیرد و دیگرخواهی و دیگران را نیز در نظر بگیرد و برای دیگران حقّی قائل شود. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_نظام_جامع_خانواده #آیت_الله_سید_منذر_حکیم 🔎@fiqhenezam_com