#برشی_از_کتاب ❓از نظر جنابعالی تعارض بين اين دو (علم و دين) در کجا می‌تواند رخ دهد؟ آیت‌الله جوادی‌آملی: 🔅تعارض منطقی بين علم و #دين رخ نخواهد داد، زيرا قلمرو علم، قلمرو معرفت و شناخت حقيقت است و قلمرو دين قلمرو ايمان و تسليم شدن نسبت به حقيقت و عملکرد بر اساس آن است. ▫️در #قرآن کريم خشوع در برابر خداوند سبحان متفرع بر علم به اوست (إِنَّما يَخشَي اللَّهَ مِن عِبادِهِ العُلَماءُ) و از اميرمؤمنان علی علیه‌السلام است که «أَوَّلُ الدِّينِ‏ مَعرِفَتُهُ‏» ، دين با معرفت خداوند سبحان آغاز می‌شود. 🔹تعارض هنگامی رخ می‌دهد که انسان اراده خود را تسليم حقيقت نکرده و نوری را که به عنوان علم بر او آشکار شده است تبعيت نکند. در اين حال تعارض بين علم و دين نيست، بلکه #تعارض بين علم با اعتقاد و ايمانی است که بر مدار علم سامان نيافته و خود را به خطا دين می‌نامد. هنگامی که يک فرد يا گروهی از مدار حقيقت عدول کنند، به تحريف حقيقت می‌پردازند، و يا آنکه اصل مرجعيت و هدايتگری علم را انکار می‌کنند و به جای آنکه ارادۀ خود را تابع علم بگردانند به مخالفت با علم پرداخته و يا آن که علم را تابعی از ارادۀ خود قرار می‌دهند و ارزش معرفتی و روشنگرانه #علم را انکار می‌کنند. 📚رابطه علم و دین از منظر چهار حکیم مسلمان، ص۳۳ 🖋دکتر مهدی گلشنی #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰علامه طباطبایی از پیشگامان فلسفه تطبیقی 🔹علامه طباطبایی از پیشگامان فلسفه تطبیقی است. او از نخستین فیلسوفان اسلامی است كه با برخی فلسفه‌های جدید غرب مقابله علمی كرده و به نقد و بررسی آنها پرداخته است. در نیمه نخست قرن 14 شمسی، به ویژه حدود دهه سی، فلسفه ماركسیسم در ایران به ویژه از طریق حزب توده منتشر می‌گردید و توجه بسیاری از روشنفكران را به خود جلب كرده بود. انتشارات حزب توده و به ویژه آثار تقی ارانی در این زمینه قابل ذكر است. اندیشه‌های فیلسوفان كلاسیك غرب، همچون دكارت و كانت نیز اندك اندك در محافل دانشگاهی و در میان تحصیل‌كردگان غربی مطرح بود. 🔸علامه طباطبایی كه با این اندیشه‌ها از طریق آثار و ترجمه‌های فارسی و عربی آشنا بود، نخستین واكنش را با تشكیل جلسات درسی كه حاصل آن تألیف كتاب اصول فلسفه بود، نشان داد. وی در این كتاب، ضمن نقد فلسفه ماركسیسم، تقریری نو از فلسفه اسلامی ارائه داد. 📚 برخی از فیلسوفان معاصر اسلامی در حوزه علمیه 🖋 محمد فنایی اشکوری #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰علامه مجلسی و مساله اعاده معدوم 🔹به نظر می‌رسد نزاع میان علامه مجلسی - که اعاده معدوم را ممکن می‌داند - با فیلسوفان - که اعاده معدوم را محال می‌دانند - نزاعی تصوری است نه تصدیقی؛ زیرا همان‌طور که بیان شد، ادله عقلی، امتناع اعاده معدوم را اثبات می‌کنند؛ به‌نحوی که هیچ‌گونه شکی در آن باقی نمی‌ماند. منتها اینکه خلق دوباره بدن، مصداقی از اعاده معدوم است یا نه، مطلبی است که باید مورد دقت قرار گیرد. ⬅️#علامه_مجلسی مدعی آن است که بازگشت دوباره بدنِ معدوم، مصداق اعاده معدوم است و به همین جهت، معاد جسمانی نیز نوعی اعاده معدوم خواهد بود. درحالی‌که فیلسوفان، بازگشت دوباره بدنِ معدوم را هرگز اعاده معدوم نمی‌دانند. فیلسوفانی که #معاد جسمانی را با بدن عنصری پذیرفته‌اند‌، همانند علامه مجلسی معتقدند که معاد جسمانی در روز قیامت با بدن عنصری است و ارواح به ابدان عنصری تعلق می‌گیرند. اما این سخن به معنای اعاده معدوم (به معنای دقیق فلسفی) نیست تا به سبب آن، اعاده معدوم جایز و ممکن تلقی شود. به همین جهت، به نظر می‌رسد، علامه مجلسی امر دیگری را به جای اعاده معدوم تصور کرده و آن را ممکن دانسته است. 📚معاد جسمانی عنصری از دیدگاه عقل و نقل 🖋سید محمدمهدی نبویان #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰ورود علامه طباطبایی به قم و رشد فلسفه ▪️در زمان ورود #علامه_طباطبایی به قم، فلسفه از موقعیت مطلوب و مناسبی برخوردار نبود. نگاه حاكم در حوزه، نظر مثبتی نسبت به #فلسفه نداشت و جز در حلقه‌های محدود و منزوی، فلسفه مجال عرض اندام نمی‌یافت. ▫️علامه به رغم مخالفت‌ها و مزاحمت‌های بسیار، كوشید فلسفه را احیا و فضلای حوزه را با فلسفه آشنا كند. او طی چند دهه فعالیت خستگی‌ناپذیر موفق شد جمعی قابل توجه از فیلسوفان متفكر را بپرورد و توجه نسل جدید حوزه را به فلسفه جلب كند. قبل از ورود علامه به #قم، امام خمینی از معدود مدرسان برجسته فلسفه و #عرفان در قم بودند و بسیاری از شاگردانی كه در دروس علامه شركت می‌كردند، از شاگردان امام محسوب می‌شدند. 📚 برخی از فیلسوفان معاصر اسلامی در حوزه علمیه 🖋 محمد فنایی اشکوری #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰شاید بتوان گفت او بیشتر به ابن‌سینا توجه دارد... ▫️در آثار علامه جعفری علاقه چندانی به پی‌گیری مباحث سنتی فلسفه اسلامی مانند هستی‌شناسی و شرح و تفسیر حكمت مشایی، اشراقی یا حكمت متعالیه دیده نمی‌شود. از میان فلاسفه اسلامی، شاید بتوان گفت او بیشتر به #ابن‌سینا توجه دارد. از مقدمه او بر جلد سوم حكمت بوعلی سینا اثر شیخ محمدصالح حائری مازندرانی و همزبانی او با مؤلف در برخی نقدهای او بر ملاصدرا به ویژه در بحث اصالت وجود و وحدت وجود نیز این نكته استفاده می‌شود كه او دست‌كم در جوانی چنین گرایشی داشته است. 👈او هم در انتخاب موضوعات، هم شیوه بحث و گاه در دیدگاه‌ها بیشتر مستقل است و به سختی می‌توان او را در یكی از سنت‌های رایج فلسفی یا كلامی قرار داد. شاید یكی از علل این مسئله، این است كه او به مدت طولانی نزد فیلسوف خاصی به فلسفه‌آموزی نپرداخته است. دوره فلسفه‌آموزی رسمی او نزد استادان نسبتاً كوتاه بوده و تفكر فلسفی او بیشتر در خلال مطالعه آثار فیلسوفان شرق و غرب، به ویژه در مسائل روز #فلسفه بوده است. 🔹در #عرفان نیز مشی او مستقل است. او با اینكه به عرفان اسلامی علاقه‌مند است، به سختی می‌توان او را پیرو یك جریان یا شخصیت خاصی در عرفان اسلامی دانست. تعلق خاطر او به عرفانی است كه خود از قرآن و سنت و اندیشه‌های عرفای اسلامی استفاده می‌كند. 📚 برخی از فیلسوفان معاصر اسلامی در حوزه علمیه 🖋 محمد فنایی اشکوری #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب ❓از نظر جنابعالی تعارض بين اين دو (علم و دين) در کجا می‌تواند رخ دهد؟ آیت‌الله حسن‌زاده آملی: 🔸ممکن است برخى از دانستنی‌ها که نه در متن تعیّش و تمدّن انسانى ضرورى باشد و نه در #معرفت به اسرار و حقایق #دین دخیل؛ و آگاهى بدان جز تباهى و اتلاف سرمایه زندگانى و زیان به سعادت جاویدانى نیست، از دیدگاه نورانى دین الهى منفور و مطرود باشد، چنان که برخى از خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها مانند مردار و می‌ که دین از خوردن آنها منع فرموده است. 📚رابطه علم و دین از منظر چهار حکیم مسلمان 🖋دکتر مهدی گلشنی #آیت‌الله_حسن‌زاده_آملی #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰دو ویژگی از شهید مطهری(ره) 🔹یكی از ویژگی‌های شهید #مطهری تنوع و گستردگی موضوعاتی است كه او درباره آنها اندیشیده و نوشته است. این تنوع، هم در موضوعات فلسفی و هم در موضوعات غیرفلسفی چشمگیر است. هر موضوعی را كه احساس می‌كرد بحث درباره آن لازم است، مورد توجه و پژوهش قرار می‌داد. هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، دین‌شناسی، انسان‌شناسی، روان‌شناسی، اخلاق، فقه، حقوق، تاریخ، اقتصاد، اجتماع و انقلاب، برخی از موضوعاتی است كه مطهری درباره آنها قلم زده و سخن رانده است. 🔸یكی دیگر از ویژگی‌های مطهری در عرصه #فلسفه، فارسی‌نگاری است. گرچه در میان آثار پیشینیان نیز كمابیش به آثار فارسی برمی‌خوریم، اما زبان علمی حاكم در حوزه‌های علمیه اسلامی و از جمله ایران، زبان عربی بوده و سنت غالب در فلسفه‌نگاری نیز به همین زبان بوده است. مهم‌ترین آثار فلسفی اسلامی از آغاز تا به امروز به زبان عربی نگارش یافته است، با اینكه اكثر پدیدآورندگان این آثار فارسی‌زبان بوده‌اند. ازاین‌رو جز عده اندكی به این آثار روی نمی‌آوردند. 📚 برخی از فیلسوفان معاصر اسلامی در حوزه علمیه 🖋 محمد فنایی اشکوری #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰شهید مطهری به کرات در جاهای مختلف بیان کرده است که بی‌جهت برهان نظم را بزرگ‌نمایی می‌کنند 🔹#شهید_مطهری در آثار مختلفشان مکرر فرموده که برای اثبات وجود خدایی که ادیان ابراهیمی قائل به آن هستند، #برهان_نظم کافی نیست و نیازمند کمک است. بی‌جهت برهان نظم را بزرگ‌نمایی می‌کنند و انتظارات زیادی از آن دارند و بر این اساس، آن را مورد نقد قرار می‌دهند. 👈به نظر شهید مطهری، تلقی #هیوم از نظم یک تلقی خیلی خام و بسیط است و وی اصلاً درک درستی از نظم مخلوق خداوند ندارد. هیوم نظم جهان را نظم مکانیکی می‌پندارد درحالی‌که نظم جهان، نظم طبیعی است. ▫️شهید مطهری این بحث‌ها را بیشتر در مباحث مربوط به علت غایی و مباحث مربوط به حکمت و عنایت الهی مطرح کرده است که در جای خودش خیلی قابل استفاده و خوب است و اگر چنانچه بخواهیم، همچنان از برهان نظم استفاده کنیم باید همه آنها لحاظ شود تا اینکه یک تقریر خردپسندی از برهان نظم داده شود نه به این بساطتی که قدما مطرح کرده‌اند. 📚 خداباوری در گذر اندیشه‌ها 🖋 مجموعه مباحث ارائه شده از سوی اساتید و فضلای مختلف حوزوی و دانشگاهی #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰از ویژگی‌های شهید مطهری در تبیین مباحث فلسفی، وضوح بیان او است. ◽️در همه جا #فلسفه به دشواری و پیچیدگی معروف است. حتی فلاسفه‌ای كه در گذشته آثارشان را به زبان فارسی نوشته‌اند، از دشواری فهم فلسفه چندان نكاسته‌اند. ⬅️ از ویژگی‌های #شهید_مطهری در تبیین مباحث فلسفی وضوح بیان او است. قریحه ذاتی و تجربه تدریس مباحث فلسفی در محیط‌های مختلف حوزوی و دانشگاهی و عمومی، به او توانایی فوق العاده‌ای در بیان واضح مباحث دشوار فلسفی داده بود. او حتی گاهی در خطابه‌هایی كه برای مردم عادی كوچه و بازار سخن می‌راند، مباحث عمیق فلسفی را به صورت قابل فهمی طرح می‌نمود؛ بدون اینكه از دقت و اتقان مطلب بكاهد. 📚 برخی از فیلسوفان معاصر اسلامی در حوزه علمیه 🖋 محمد فنایی اشکوری #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰اشکال برخی از اندیشمندان مسلمان به نسبت دادن وصف «نامتناهی» به خدا 🔸بحث از وصف «عدم تناهی» خداوند ظاهراً در میان علمای مسلمان مطرح نبوده است و در ادله فلسفی در الهیات بالمعنی‌الاخص در نزد قدمای ما ظاهراً این بحث جایگاه خیلی مهمی نداشته است و طرح آن از سوی اندیشمندان مسلمان جدید است. اما در جهان غرب، در قرون وسطی فیلسوفانی بودند که به عدم تناهی خدا اشاره می‌کردند. 🔹یکی از اشکالات برخی از مخالفان #فلسفه و عرفان این است که فلسفه و عرفان، خداوند را نامتناهی معرفی می‌کنند. به نظر این مخالفان، این توصیف از خدا تصوری مادی‌گرایانه‌ نسبت به خدا ارائه می‌دهد؛ زیرا تناهی و عدم تناهی درباره موجودات زمانی و مکانی و کمیت‌دار است. به عبارت دیگر، تعبیر نامتناهی اذهان را به سمت امری می‌برد که دارای کمیت است و فاصله‌ای بین اجزایش وجود دارد و هرچه آن را طی کند تمام نمی‌شود. 📚 خداباوری در گذر اندیشه‌ها 🖋 مجموعه مباحث ارائه شده از سوی اساتید و فضلای مختلف حوزوی و دانشگاهی #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰جسم عنصری... 🔻جسم عنصری در اصطلاح، مشترک لفظی میان دو معناست. 🔸در معنای اول، جسم عنصری، جسم متغیری است که پایین‌تر از افلاک قرار دارد؛ بر خلاف جسم اثیری یا همان افلاک که اجسامی ثابت هستند. براساس این معنا، اجسام به دو قسم عنصری و اثیری تقسیم می‌شوند که عنصریات، منفعل از اثیریات بوده و از آنها تأثیر می‌پذیرند و مرتبه اثیریات در سلسله وجود نیز پیش از عنصریات است. 🔹اما معنای دوم جسم عنصری، جسم مادی است. موجود مادی، موجودی است که هر آنچه در عالَم ماده وجود دارد را شامل می‌شود؛ خواه جسم عنصری باشد یا اثیری. روشن است که معنای دوم جسم عنصری، اعم از معنای اول آن است؛ زیرا افزون بر اجسام عنصری، اجسام اثیری را نیز در بر می‌گیرد. همچنین جسم عنصری به معنای دوم در برابر موجود مجرد است که در عالَم دیگری غیر از عالَم ماده - یعنی عالَم مثال یا عقل - قرار دارد، اما معنای اول جسم عنصری، در برابر جسم اثیری است که قسمی از موجودات عالَم ماده می‌باشد. ▫️پس از بیان معانی جسم عنصری متذکر می‌شویم که جسم عنصری در محل بحث و در عنوان کتاب، معنای دوم آن، یعنی جسم مادی در برابر جسم مجرد است. 📚معاد جسمانی عنصری از دیدگاه عقل و نقل 🖋سید محمدمهدی نبویان #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

🔰شهید مطهری و استقلال رأی... 🔸#شهید_مطهری با اینكه فیلسوفی صدرایی بود، اما استقلال رأی داشت و نقد اندیشه‌ها پیشه او بود. 👈او حتی برخی آرای استاد بسیار محبوب و مورد احترامش، #علامه_طباطبایی را نیز مورد نقادی قرار می‌داد. مثلاً در بحث اعتباریات، رأی علامه را نقد و نظری متفاوت با نظر علامه طرح می‌كند. 🔹ایشان كلام سنتی را قادر به تبیین و دفاع از باورهای دینی نمی‌داند؛ ولی #فلسفه الهی اسلام را در این زمینه بسی تواناتر می‌خواند. امتیاز متكلمانی مانند نصیرالدین طوسی را در تفكر فلسفی آنها می‌داند. او می‌كوشد كلامی عقلانی با استفاده از میراث اسلامی و معارف امروزی تأسیس كند. 📚 برخی از فیلسوفان معاصر اسلامی در حوزه علمیه 🖋 محمد فنایی اشکوری #برشی_از_کتاب #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami