💥طب اسلامی و مشکلات پیش رو (1) ✍استاد محمدباقر ملکیان(رجالی و نسخه پژوه) : ✅ مطلبی که ذهن مرا مدتی است به خود مشغول کرده مسأله طب روایی يا طب اسلامی است. امروزه برخی گمان می کنند که راه علاج بسیاری از بیماری ها را باید روایات جستجو کرد، و با مراجعه به روایات طبی می توان بسیاری از ناخوشی ها معالجه کرد. 🔻به نظرم این مطلب درست نمی نماید. سخنم در این باره پیرامون صدور روایات نیست، یعنی در صدد نیستم که اثبات کنم روایات طبی ضعیف السند است، هر چند با تتبعی که انجام داده ام بسیاری از روایات طبی ـ البته به غیر از مسائلی که مرتبط با حفظ الصحة و یا بهداشت عمومی، آداب غذا خوردن و امثال این مسائل است – ضعیف السند است، یعنی چیزی قریب به 90درصد، و در این میان بسیاری از آنها از لحاظ مصدری هم مشکل دارد، که نمونه روایات ضعیف – چه به لحاظ سندی و چه مصدری- روایاتی است که در کتاب طب الائمه پسران بسطام آمده که همه آنها ضعیف است هم سنداً و هم مصدراً. و مثل این کتاب است روايات کتاب طب النبی مستغفری. آنچه مرا در تمسک به روایات طبی به تردید می اندازد جهت صدور این روایات است. یعنی بسیاری از این روایات همانند نسخه های پزشکی است و نمی توان آنها را برای کسان دیگر تجویز کرد، و شاید به همین خاطر است کسانی مثل کلینی و شیخ طوسی دست به تألیف کتابی با عنوان «طب الائمه» نزده اند، و در این میان کسانی طب نوشته اند که چندان وجاهت علمی ندارند، مثل پسران بسطام صاحب کتاب طب الائمه (علیهم السلام). 🔸شاهد این مطلب تعبیر «شکوت الیه» یا «شکی الیه رجل» یا «قلت له» و تعابیری از این قبیل است که نشان می دهد امام معصوم علیه السلام در صدد القای یک اصل و قاعده کلی در درمان آن بیماری خاص نیستند، بلکه در صدد معالجه شخصی خاص اند که البته با توجه به شرائط (فصل/ محیط/ مزاج، و...) نسخه هر شخص نسخه خاصی است. 🔹شاهد دیگر این که این روایات ـ برفرض صدورـ نسخه های شخصی است نه دستورات کلی این که راوی می گوید: »امام علیه السلام درباره درمان کسی که صداع یا بواسیر داشتند فرمودند چنین عمل کن» در حالی که سردرد یا بواسیر و بیماری هایی از این قبیل یک بیماری ساده نیستند، بلکه اين بيماری ها ـ چنان که در مصادر طب سنتی هم آمده است ـ انواع مختلف دارند، بنابراین این نشان می دهد قرینه ای که نشانگر نوع بیماری است در روایات ذکر نشده است. ممکن است کسی این روایات را با روایات فقهی قیاس کند، و از آن اطلاق بگیرد. که این البته مخدوش است، یعنی بالفرض که بپذیریم امام علیه السلام در هنگام بیان مسائل فقهی درصدد القای قاعده کلی است، ولی این مطلب در مسائل طبی قابل اجراء نیست، چرا که پیش فرض در مسائل طبی این است که یک درمان تنها برای یک بیمار خاص است، يعنی هر نسخه تنها برای يک بيمار به عبارت دیگر تعبیر «قضیة فی الواقعة» که در کتب فقهی درباره برخی از روایات آمده در روایات طبی گویا یک اصل است إلا ما خرج بالدلیل. 🔻بالفرض اگر امام معصوم علیه السلام در روزگار ما یک مطب داشتند (اين مثال تنها برای تقریب به ذهن است والا شأن امام معصوم راه اندازی يک مطب يا بيمارستان نيست) آیا می شد نسخه های ایشان را که برای بیماران خاص تجویز شده، به عنوان نسخه های عمومی مورد توجه قرار داد؟! 🔹نکته دیگر اینکه آیا اصلاً می شود قائل به حجیت روایات طبی شد؟ چرا که اگر حجیت خبر واحد را هم قبول داشته باشیم - که برخی اين را هم قابل مناقشه دانسته اند ـ آیا اصلاً در غیر مسائل شرعی، حجیت معنا دارد؟! 🔸به نظرم دفاع از مکتب اهل بیت علیهم السلام هم این نیست که مثلاً در زمینه طب، تنها جمود بر روایات طبی داشته باشیم و سعی کنیم با رطب و یابس های خودمان روایات را به نحوی توجیه کنیم. ✅به نظر می رسد این شیوه دفاع و تعصب بی دلیل درباره روایات طبی نوعی اخباری گری جدید است؛ عصمنا الله من الزلل والفتن، بحقّ خير البرية محمّد وآله. 🌐 منبع 👉 #روایات_طبی #طب_اسلامی #ملکیان 🌸کشکول ناب حوزوی🔻 🌼 @kashkolenab

💥طب اسلامی و مشکلات پیش رو (2) ✍استاد محمدباقر ملکیان(رجالی و نسخه پژوه): ✅ طب اسلامی در یک تعریف ساده یعنی نظام بهداشت و سلامت برگرفته از معارف اسلامی. این نظام ادعایی مبتنی است بر نصوص اسلامی، یعنی آیات قرآن و روایات معصومین علیهم السلام. 🔻در این که آیات قرآن ظرفیت ساختن یک نظام سلامت موازی و مستقل در کنار دیگر نظام های سلامت را دارد حرف و سخن بسیار است، اما آنچه ما در این یادداشت پیگیر آن هستیم مسأله ديگری است و آن ابتناء و اتکای این نظام ادعائي بر روایات است. 🔸چنان که در یادداشت قبل هم به اجمال متذکر شدم بسیاری از روایاتی که در طب به اصطلاح اسلامی بدان ها استناد می شود از لحاظ سندی و برخی از لحاظ مصدری ضعیف است. 🔹به عنوان نمونه به دو مصدر از مهمترین مصادر طب اسلامی اشاره ای گذرا می کنم: 1. طب الائمه تألیف پسران بسطام نیشابوری: بیش از 400 روایت در این کتاب آمده است و در این روایات، بیماری های بسیاری و نحوه مداوای آنها بیان شده است. اما گذشته از اشکال در جهت صدور این روایات ـ که در یادداشت سابق بدان پرداختم ـ يکی ديگر از مشکلات اساسي این روایات، صحّت سندی و مصدری روایات است. بايد توجه داشت علاوه برعدم وثاقت مؤلّفین این کتاب، که همین باعث می شود ـ حتی بدون در نظر گرفتن سند روایات ـ همه روایات کتاب ضعیف باشد، هیچ سندی از روایات کتاب نمی یابید که در آن یک یا چند راوی مجهول یا ضعیف وجود نداشته باشد. درهم ريختگی اسانيد اين کتاب هم واقعاً شگرف است. این حجم از راویان ضعیف و مجهول واسانيد درهم وبه هم ريخته تنها با آثار غلات و اسانید روایات آنها قابل مقايسه است. تفصیل این مطلب را در کتاب «پژوهشی پیرامون کتاب طب الائمه» (که با کمک وهمياری دوست گرامی جناب آقای دکتر مجاهدی نگاشته شده) بیان کرده ايم. 2. طب النبی مستغفری وضعیت این کتاب از طب الائمه بدتر است. اولاً این کتاب نگاشته یکی از علمای سنی است که هيچ يک از رجاليون امامی هم او را توثيق نکرده اند. ثانیاً همه روایات این کتاب بدون سند و مرسل است. ثالثاً شواهدی وجود دارد که آنچه مستغفری با عنوان طب نوشته است با آنچه امروز به عنوان طب النبی مستغفری وجود دارد متفاوت است. تفصیل این مطلب را نيز با همراهی آقای دکترمرتضی مجاهدی در کتاب پژوهشی پیرامون طب النبی بیان کرده ایم. البته در طب النبی ـ بر خلاف طب الائمه ـ با داروهای ترکیبی مواجه نیستیم، بلکه بیشتر با مسائل بهداشت عمومی و مسائلی از این قبیل مواجه ایم. ✅اين مختصری است از مشکلات اين دو مصدر طب ادعايي اسلامی. با این حال اگر به کتب مدّعیان طب اسلامی نظری بیندازید کمتر صفحه ای را می بینید که در آن استنادی به روایات یکی از این دو کتاب نباشد. و ناگفته پیداست ادعای جبران ضعف اسانید روایات این دو کتاب با شهرت یا اجماع و مسائلی از این قبیل، مضحک تر از آن است که نیازی به نقد و بررسی داشته باشد؛ والحمد لله. #روایات_طبی #طب_اسلامی #ملکیان 🌸کشکول ناب حوزوی🔻 🌼 @kashkolenab

⁉️اینگونه برداشت سطحی از روایات بدون بررسی موضوعی و بررسی سندی و بررسی منابع و بررسی فقه الحدیثی و... توسط آقای تبریزیان ، اگر اخباری گری نیست ، پس چیست؟! 🔻برای نمونه یک بخشی از متن درس خارج طب اسلامی آقای تبریزیان را در اینجا قرار می دهیم. قضاوت با شما ▫️متن بخشی از درس خارج طب اسلامی : 💡موضوع درس: روشن کردن چراغ ها قبل از غروب با اینکه می‌دانیم اسلام روی مسئله‌ی اقتصاد و عدم اسراف تاکید دارد ولی در خصوص این مورد اسراف نیست و برای انسان نفع دارد. روشن کردن چراغ ها قبل از غروب حتما منافعی دارد. لَيْسَ فِيمَا يَنْفَعُ‌ الْبَدَنَ‌ إِسْرَافٌ‌ إِنَّمَا الْإِسْرَافُ فِيمَا أَتْلَفَ الْمَالَ وَ أَضَرَّ بِالْبَدَن‌ یعنی در چیزی که برای بدن نافع است اسراف نیست همانا اسراف در چیزی است که مال را تلف کند و به بدن ضرر برساند. با اینکه هوا روشن است، چراغ ها باید روشن شود و این کار اسراف نیست. البته روایات به مسئله‌ی فقر اشاره می‌کند و می‌فرماید روشن کردن چراغ ها قبل از غروب فقر را از بین می‌برد. جَصِّصِ الدَّارَ وَ اكْسَحِ الْأَفْنِيَةَ وَ نَظِّفْهَا وَ أَسْرِجِ السِّرَاجَ قَبْلَ مَغِيبِ الشَّمْسِ كُلُّ ذَلِكَ يَنْفِي‌ الْفَقْرَ وَ يَزِيدُ فِي الرِّزْق‌ یعنی خانه را گچ کن و حیاط خانه را جارو و تمییز کن و قبل از غروب خورشید چراغ روشن که هر یک از این کارها فقر را از بین می‌برد و روزی را زیاد می‌کند. به طور کلی روشن کردن چراغ مفید است. در روایت آمده است: إِسْرَاجُ‌ السِّرَاجِ‌ قَبْلَ أَنْ تَغِيبَ الشَّمْسُ يَنْفِي الْفَقْر یعنی روشن کردن چراغ قبل از غروب آفتاب فقر را از بین می‌برد. بر خلاف آنچه متصور است که روشن کردن چراغ، به جهت هزینه داشتن‌ شاید سبب فقر شود ولی ائمه(ع) می‌فرمایند نه تنها باعث فقر نیست بلکه روزی را زیاد می‌کند. در مقابل سفارش شده است موقع خواب چراغ ها خاموش بشود. این سفارش مخصوص است و علت آن این است که «فویسقه» یعنی موش چراغ ها را می‌اندازد و خانه آتش می‌گیرد. اگر علت خاموش کردن چراغ در شب موش و اتش گرفتن خانه باشد، امروزه با وجود لامپ های امروزی، این علت وجود ندارد. بنابراین شاید امروزه اگر چراغ موقع خواب روشن باشد، مشکلی نداشته باشد ولی از آنجایی که در گذشته امکان محافظت چراغ از موش وجود داشته است و با این حال امر به خاموش کردن چراغ شده است، بعید نیست که خاموش بودن چراغ هنگام خواب مطلوب باشد. این صرفا یک استشعار و برداشت است. 🌐منبع(بدون هیچگونه دخل و تصرفی)👇 https://www.eshia.ir/feqh/archive/text/tabrizian/teb/95/951105/ ✍پ.ن(۱): آقای تبریزیان بارها تاکید کرده که وی نه تنها اخباری نیست بلکه حتی خبر واحد را نیز مورد اعتماد نمی داند و فقط به خبر قطعی عمل می کند(برای نمونه مصاحبه وی با فطرس مدیا را ببینید) ، در حالیکه همانطور که به عنوان نمونه متن بالارو اگر کسی بررسی کند کاملا واضح است که این مبنارو ایشون به هیچ وجه رعایت نکرده! ✍پ.ن(۲): روایات طبی را باید بدون تعصب و تعبد مورد بررسی علمی(خصوصا تجربی) و بررسی فقهی قرار داد و نتیجه گیری کرد و این روش آقای تبریزیان غلط است. #طب_اسلامی 🔸کشکول ناب حوزوی🔻 ✳️ @kashkolenab

💥 رساله ذهبیه(طب الرضا) و نحوه ورود آن به اسانید شیعه 🎤آیت الله سید احمد #مددی #تحلیل_فهرستی #علوم_حدیث #روایات_طبی #طب_اسلامی 💎کشکول ناب حوزوی🔻 ✅ @kashkolenab

💥نظر شیخ صدوق درباره روایات طبّی 🔻باب الاعتقاد فی الأخبار الواردة فی الطب 🔹اعتقادنا فی الأخبار الواردة فی الطب أنّها علی وجوه: منها: ما قیل علی هواء مکّة و المدینة، فلا یجوز استعماله فی سائر الأهویة. و منها: ما اخبر به العالم-علیه السّلام-علی ما عرف من طبع السائل و لم یتعد موضعه، إذ کان أعرف بطبعه منه. و منها: ما دلّسه المخالفون فی الکتب لتقبیح صورة المذهب عند الناس. و منها: ما وقع فیه سهو من ناقله . و منها: ما حفظ بعضه و نسی بعضه. 🔸 وَ مَا رُوِیَ فِی اَلْعَسَلِ أَنَّهُ شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ فهو صحیح، و معناه أنّه شفاء من کل داء بارد. 🔹 وَ مَا رُوِیَ فِی اَلاِسْتِنْجَاءِ بِالْمَاءِ اَلْبَارِدِ لِصَاحِبِ اَلْبَوَاسِیرِ فإنّ ذلک إذا کان بواسیره من حرارة. 🔸 وَ مَا رُوِیَ فِی اَلْبَاذَنْجَانِ مِنَ اَلشِّفَاءِ فإنّه فی وقت ادراک الرطب لمن یأکل الرطب، دون غیره من سائر الأوقات . و أمّا أدویة العلل الصحیحة عن الأئمّة -علیهم السّلام-فهی آیات القرآن و سوره و الأدعیة علی حسب ما وردت به الآثار بالأسانید القویة و الطرق الصحیحة. 🔹 وَ قَالَ اَلصَّادِقُ -عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ-: «کَانَ فِیمَا مَضَی یُسَمَّی اَلطَّبِیبُ: اَلْمُعَالِجَ، فَقَالَ مُوسَی -عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ-: یَا رَبِّ، مِمَّنِ اَلدَّاءُ؟ فَقَالَ: مِنِّی یَا مُوسَی. قَالَ: یَا رَبِّ، فَمِمَّنِ اَلدَّوَاءُ؟ فَقَالَ: مِنِّی. قَالَ: فَمَا یَصْنَعُ اَلنَّاسُ بِالْمُعَالِجِ؟ فَقَالَ: یطیب [تَطِیبُ] أَنْفُسُهُمْ بِذَلِکَ، فَسُمِّیَ اَلطَّبِیبُ لِذَلِکَ» . و أصل الطب التداوی. 🔸 وَ کَانَ دَاوُدُ -عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ-تَنْبُتُ فِی مِحْرَابِهِ فِی کُلِّ یَوْمٍ حَشِیشَةٌ، فَتَقُولُ: خُذْنِی فَإِنِّی أَصْلُحُ لِکَذَا وَ کَذَا، فَرَأَی آخِرَ عُمُرِهِ حَشِیشَةً نَبَتَتْ فِی مِحْرَابِهِ، فَقَالَ لَهَا: مَا اِسْمُکِ، فَقَالَتْ: أَنَا الخروبیة [اَلْخُرْنُوبَةُ] فَقَالَ دَاوُدُ -عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ-: خَرِبَ اَلْمِحْرَابُ، فَلَمْ یَنْبُتْ فِیهِ شَیْءٌ بَعْدَ ذَلِکَ». وَ قَالَ اَلنَّبِیُّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ: «مَنْ لَمْ تَشْفِهِ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ فَلاَ شَفَاهُ اَللَّهُ تَعَالَی» . 📚الاعتقادات للصدوق ، باب الاعتقاد فی الأخبار الواردة فی الطب ، ص ۱۱۵ #روایات_طبی #طب_اسلامی #صدوق 🌸کشکول ناب حوزوی🔻 🌼 @kashkolenab

📕 #مقاله نگاهی به دیدگاه‌های طبّی آیت الله سید احمد مددی ✍️ دکتر افشین احمدپور ✂️این مقاله نگاهی است اجمالی به اشارات طبی آیت الله سید احمد #مددی و نقطه نظرات خاص ایشان درباره مفاهیمی همچون طب اسلامی، اعتبار سنجی فهرست کتب و روایات طبی، تفاوت‌های طب قدیم و جدید و مسائلی از این دست که از خلال مصاحبه‌ها، دیدارها و دروس خارج فقه و اصول استاد استخراج شده و با حفظ نگاه انتقادی به رشته تحریر درآمده است. 🔻این جستار نشان می‌دهد که استاد مددی با دانشی قابل تحسین از طب قدیم و متون آن و تبحری کم‌نظیر در شناخت و تحلیل روایات و مصادر آن، نگاه منظومه‌ای منحصر به فردی در این زمینه دارد که می‌تواند در اعتبارسنجی روایات طبی و نقد و بررسی ادعاهای مدعیان #طب_اسلامی راه گشا باشد.../ موسسه طِبُنا #علوم_حدیث 🔹کشکول ناب حوزوی🔻 ✅ @kashkolenab