خلاصه ج ۲۳ از جلسات نقد متن حدیث: نقش سنت در متون روایات : روایات باب سنت فعلی و قولی (رسول الله ) #سنت_استظهاری : گاهی یک مطلب حقیقیتش سنت است ، تصریح به سنت نبود ، نصی (قضی، قال، سن) در کار نبود. کار اساسی فقیه این بود . اینرا بیشتر فتوا میدانن. روایات ما تاثیر و تاثری به دو جو داره ، جو مدینه و جو کوفه عنوان اعانه بر اثم از زمان علامه یا محقق ثانی است. تعاون یعنی همیاری (و تعامل یعنی همکاری.) اعانه یعنی شما کمک کردی به کسی عاون زید عمرا: کمکی از من و کمکی تو از باب جزا تعاون : هر کدام در حال کمک به دیگری است آیه اشاره به این دارد که در جامعه اسلامی همه کمک به هم میکنن. شافعی ابویوسف : بنای سلف بر این بود که غیر از تحریم کتاب الله را حرام نگویند، یکره بگویند. علمای ما هم این مطلب را گفته اند در جایی که سنن استظهاری بود. اصلاح جدید #حدیث_صحیح_اعلایی: وقتی تمام روات ثقه باشند و جزء اعاظم/اجلاء باشند. سنت استظهاری (حکم در کتاب و سنت نبوده، فقیه آنرا استظهار کرده) مشهور شد به #تصویب (تصویب اشعری)، قیاس هم همین است. #قیاس نوعی فضاسازی است یعنی این حکم در کتاب و سنت نیامده، با مقایسه این حکم با باقی احکام ، این حکم مناسب است. تصویبی که ابتدائا به مجتهدین نسبت دارند همین بود (ابتدا به مجتهدین نسبت دادند و از ابوالحسن اشعری نیست ، در حقیقت در کتب اهل سنت به عامه فقها نسبت داده بودند ) در قرن اول و اوائل قرن دوم حتی اگر حدیث هم می آوردند ، به عنوان فقیه ، از زاویه فقاهت بود. اجتهاد برای قوه است. در قرن دوم کم کم شد #حکایت. حکایت که تاثیری ندارد و مثل اجتهاد نیست. عده ای از اهل سنت اینجا هم قائل به تصویب شدند چون حکایت صرف نبود. حکایتی بود روی مبانی مختلف. نوعی اجتهاد در آن بود. لا ینبغی یک تعبیر فقهایی به معنای لایجوز است. ان لعمرة رجب فضله یک تعبیر فقهایی است و فقیه اهل سنت می فهمد. عمره رجب یک سنت است، حج اصغر نام داشت در جاهلیت، و لذا رجب از ماههای حرام نامیده شد. #تخصیص در دنیای اسلام بعد از قرن دوم است و آنرا شافعی مطرح کرده. در بین فقهای ما مثل شیخ طوسی متاسفانه قبول شد. تخصیص یعنی حکم را شامل همه افراد ندانیم. بله تعبیر امام در اینجا فقهایی است اما شان ائمه فراتر از فقه است. ( امام احکام واقعی را بیان میکند) بررسی چند روایت نیز در صوت انجام شد که بنده آنها را عرض نکردم هرچند برای فهم مباحث استاد لازم بنظر می آمد . #حدیث

❇️ مذاق شریعت و گسترده آن در فقه خلاصه بیانات استاد حسینی فقیه (استاد خارج مشهد) - عرائض بنده فقط طرح مساله است و حرف آخر نیست. - اولین کسی که به این بحث پرداختند آسید جمال عاملی در مفتاح الکرامه ج ۶ . بعدشان در دو سده ی اخیر در فقه به آن پرداختند ولی در کتب اصولی بحث مستقلی ندارد. اول صاحب جواهر سپس ازجمله مرحوم آیات الهی خوئی و امام و حکیم و سبزواری. - مذاق در لغت چشیدن ( از طریق تجربه بدست می آید) و در اصطلاح (که در چند مقاله بصورت محدود به آن پرداختند) یعنی آگاهی از سبک و سیاق شارع در جعل احکام که از راههای متعددی حاصل میشود و فقیه بوسیله آن توانا بر درک و فهم حکم شرعی میشود که چند مولفه دارد ... - در کل فقه کاربرد دارد از جمله ... - دلائل حجیت تمسک به آن : اگر قطع آور (یا اطمینان آور : قطع عرفی) بود که ادله ی حجیت قطع شامل آن میشود. (مرحوم خوئی آنرا بر سائر ادله ی مساله ترجیح دادند) و اگر ظن آور بود اگر قائل به ظن انسدادی بودیم(مثل صاحب قوانین) ، حجت است و الا (ظن انفتاحی) از چند راه ممکن است دلیل آورد : ۱. #استقراء (استنتاج قانونی که شامل بررسی جزئیات است ) ... بیان چند مورد دیگری که از استقراء بدست آمده است :.... ۲. از راه #ادله_تشکیل_حکومت (در عصر غیبت بر فقیه): این بحث اختلافی است. ۳. #حق_الطاعه و حسن احتیاط : شهید صدر مفصل بیان کردند و قاعده قبح عقاب بدون بیان را جاری نمی دانند و می فرمایند احتمال تکلیف، تکلیف آور است. ۴. از باب ظهور ( مذاق شریعت ظهور ساز است در روایت ) ۵. ارتکاز قطعی متشرعه : ۶. روش شارع در جعل احکام و قانون گذاری (تقنین) - کاربرد مذاق : گاهی ابزاری(خودش سند نیست ، برای تفسیر سندی بکار میرود) است گاهی استقلالی (خودش سند است) - راههای وصول به مذاق شارع : ۱. از مجموعه احکام . ۲.از طریق آثار . ۳. از حکم عقل ۴. از صفات شارع ۵. از #قیاس_اولویت عناوین بعدی : در حد اشاره بعلت ضیق وقت جلسه - مصادیق آیت الله حکیم در مستمسک و فقه الصادق - کارآیی مذاق شارع : ۱. کشف از علت حکم ۲.مرجحیت در تعارض : صاحب مهذب الاحکام ج ۱ ۳. مرجحیت در تزاحم برای شناخت اهم از مهم ۴. شناخت موضوع حکم ۵. تقیید اطلاقات ۶. تخصیص عمومات : آیت اراکی مکاسب محرمه ۷. ظهور سازی - اشکالات : ۱. با تعبد گرایی چگونه جور میشود (با توقیفیت خصوصا در عبادات ) ۲. لازم می آید تاسیس فقه جدید ۳. استنباط احکام ضابطه دارد و شما خروج از ضابطه مندی حکم می کنید. ۴. تفاوت آن با اجتهاد به رای چیست ۵. در موارد مذاق شریعت معمولا یک دلیل شناخته شده وجود دارد، پس آن دلیل است نه این. و... پاسخ همه ی اشکالات موجود است. - سه اصطلاح دیگر که به گفته آیت الله ایروانی همان مذاق شریعت است یا به این بر می گردند : ۱. #روح_شریعت ۲. #نقض_غرض ۳. مقاصد شریعت (بنده سومی را قبول ندارم ، از اصطلاح اهل تسنن است ). - تفاوت مذاق شریعت با #قیاس - جایگاه #مناسبت_حکم_و_موضوع با مذاق شریعت پرسش و پاسخ جلسه : از دقیقه ۶۷ به بعد : - این بحث مذاق شریعت بازگشت به #مصالح_مرسله و #استصلاح اهل تسنن ندارد چراکه... - بحث #منطقه_الفراغ ( برای فقیه جواز حکم است در مواردی که شارع خودش حکمی جعل نکرده) را شهید صدر در اباحه ی لااقتضائی مطرح کردند و میتواند به مذاق شارع ارتباط داشته باشد . - در #مقاصد_شریعت (غایات و حکمتهایی که شارع برای بندگان در قواعد و قانون گذاری خود رعایت کرده) اول دسترسی به غایت و غرض میکنیم سپس استخراج حکم. اما در نحن فیه لزوما اینطور نیست + کاربرد مقاصد فقط در استنباط حکم است. خلاصه نویسی تا دقیقه ۸۲ انجام شد. جهت استماع تمام صوت 👇 https://eitaa.com/Moghaddemat/2311 #مذاق_شریعت #مذاق_شارع #روح_شریعت #اصول_فقه #مهم

ادامه خلاصه بیانات آیت الله شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی در نقد و بررسی نظریه مقاصد شریعت 🔵 بخش دوم : نتائج و آثار مقاصد الشریعه : 🔸 مقاصد را فوق ادله اربعه قرار دادند (یعنی حاکم بر آنها قرار داده) نه در عرض آن. برداشت من این است که میخواند شریعت را خودشان مهندسی کنند. با مقاصد دیگر آیه محکمی در قرآن نداریم ، هیچ حکم ثابتی نداریم حتی وجوب نماز. 🔹دایره مقاصد را از شریعت به تفسیر قرآن کشاندند : انا له لحافظون یعنی کلیات را حفظ میکنیم نه احکام جزئی ! 🔺بحث تاثیر زمان و مکان در اجتهاد (نظریه #مقتضیات_زمان_و_مکان ابداعی مرحوم امام ) ربطی به مقاصد ندارد. آن بحث در یک ضابطه مشخصی است. 🔸 اگر امروز توفیق رسیدن خدمت امام زمان بود و از حضرت درباره مقاصد سوال میشد ، صدها برابر آن چیزی که امام صادق در برخورد با ابوحنیفه درباره قیاس داشتند ، برخورد می کردند. 🔵بخش سوم : قاعده ترابط 🔸 اساس نظریه مقاصد الشریعه روی این قاعده است که از اول فقه تا آخر فقه بین تمام احکام ترابط وجود دارد . تمام احکام مثل دانه های تسبیح اند که نخ آن مقاصد است. 🔹این قاعده از کجا آمد؟ برخی احکام بر اساس تسهیل است و برخی عقوبت و برخی یسر و برخی مشقت . هیچ دلیلی بر قاعده ترابط نداریم. 🔵 بخش چهارم :مقاصد را کجا بدست می آورند : قرآن ، سنت ، استقراء #استقراء یعنی ده آیه ، بیست آیه را کنار هم بگذاریم تا یکی از مقاصد شریعت بدست بیاد. ۵۰ تا ، ۱۰۰ تا روایت . کثیری از آنها میگویند قطع به مقصد میخواهد ، برخی میگویند ظن کافی است. غزالی می گوید مقاصد را یا باید قرآن معین کند یا سنت یا اجماع اما از زمان بخصوص شاطبی به بعد می گویند عقل هم بیاید مقاصد را معین کند. مهمترین راه آنها استقراء است. اینها در مسائل مستحدثه گیر کردند، ۶۰ هزار روایتی که ما از امام باقر و امام صادق دادیم را ندارند ، با #قیاس و #استحسان نمی توانند درست کنند ،پناه آوردند به مقاصد . 🔹 گاهی اوقات به جای مقاصد الشریعه، #مصالح_مرسله می گویند و مصالح را سه قسم می کنند : معتبره، غیر معتبره، مرسله و رها (که خدا درباره ی این مصالح اظهار نظر نکرده). باقی اشکالات مقاصد در شب آینده گفته خواهد شد. 🔸تقریبا ۵۰ سال است که هر ساله علمای اهل تسنن حدود ۲۰ جلد کتاب و رساله ها و پایان نامه های دانشگاهی درباره مقاصد می نویسند ولی متاسفانه یک کتاب در رد اینها ما ننوشتیم. باید حوزه های ما آنها را نقد کنند. 🔵 بخش پنجم :بیانات استاد معظم آشیخ محمد حسن ربانی بیرجندی: دقیقه ۶۷ در این جلسه استاد در مقام ناقد مقاصد بودند ، لازم است کسی بیاید در مقام بیان آن ؛ #کتاب_تجدید_علم_اصول_فقه نوشتم و در آن بیست موضوع جدید که نیاز داریم را مطرح کردم یکی از آنها مقاصد شریعت است. در مقاصد دو نگاه است : ۱. بر همه چیز هیمنه دارد ۲.اما نگاه خیلی از فقهای اهل تسنن کنونی برای برون رفت از مسائل مستحدثه است (نه حاکم بر ادله). لازم است در اصول درباره مقاصد موضوع شناسی کنیم. چه اشکال دارد در مصادیق خاص از مقاصد استفاده کنیم و حدودش را مشخص کنیم. #صدها_فرع میتوانم مثال بزنم که فقهای ما انجام داده اند. عباراتی داریم که به مقاصد نزدیک است : اولین بار ابن ادریس #اصول_مذهب را به کار برد ، بعد در #کتاب_المناهل سید محمد مجاهد به استقراء اشاره کردند. شهید ثانی تعبیر به #قواعدکلی می کنند. صاحب جواهر تعبیر به #مذاق_شریعت ، مرحوم امام تعبیر به #روح_شریعت . #اجتهادکبروی را مرحوم آیت الله فاضل می گفتند یعنی منظومه فقه در ذهن تان باشد . مخالفت با اجماع با کمک مقاصد شریعت اشکالی ندارد. نقد مقاصد را باید کسیکه در تراز ابن عاشور است بنویسد مثل استاد فاضل. مثالها و توضیحات استاد در خلاصه نیامده است هرچند به فهم فرمایشات کمک می کند. جهت استماع تمام صوت 👇 https://eitaa.com/ircmashhad/492 #اصول_فقه #مقاصد_شریعت