❇️ مذاق شریعت و گسترده آن در فقه خلاصه بیانات استاد حسینی فقیه (استاد خارج مشهد) - عرائض بنده فقط طرح مساله است و حرف آخر نیست. - اولین کسی که به این بحث پرداختند آسید جمال عاملی در مفتاح الکرامه ج ۶ . بعدشان در دو سده ی اخیر در فقه به آن پرداختند ولی در کتب اصولی بحث مستقلی ندارد. اول صاحب جواهر سپس ازجمله مرحوم آیات الهی خوئی و امام و حکیم و سبزواری. - مذاق در لغت چشیدن ( از طریق تجربه بدست می آید) و در اصطلاح (که در چند مقاله بصورت محدود به آن پرداختند) یعنی آگاهی از سبک و سیاق شارع در جعل احکام که از راههای متعددی حاصل میشود و فقیه بوسیله آن توانا بر درک و فهم حکم شرعی میشود که چند مولفه دارد ... - در کل فقه کاربرد دارد از جمله ... - دلائل حجیت تمسک به آن : اگر قطع آور (یا اطمینان آور : قطع عرفی) بود که ادله ی حجیت قطع شامل آن میشود. (مرحوم خوئی آنرا بر سائر ادله ی مساله ترجیح دادند) و اگر ظن آور بود اگر قائل به ظن انسدادی بودیم(مثل صاحب قوانین) ، حجت است و الا (ظن انفتاحی) از چند راه ممکن است دلیل آورد : ۱. #استقراء (استنتاج قانونی که شامل بررسی جزئیات است ) ... بیان چند مورد دیگری که از استقراء بدست آمده است :.... ۲. از راه #ادله_تشکیل_حکومت (در عصر غیبت بر فقیه): این بحث اختلافی است. ۳. #حق_الطاعه و حسن احتیاط : شهید صدر مفصل بیان کردند و قاعده قبح عقاب بدون بیان را جاری نمی دانند و می فرمایند احتمال تکلیف، تکلیف آور است. ۴. از باب ظهور ( مذاق شریعت ظهور ساز است در روایت ) ۵. ارتکاز قطعی متشرعه : ۶. روش شارع در جعل احکام و قانون گذاری (تقنین) - کاربرد مذاق : گاهی ابزاری(خودش سند نیست ، برای تفسیر سندی بکار میرود) است گاهی استقلالی (خودش سند است) - راههای وصول به مذاق شارع : ۱. از مجموعه احکام . ۲.از طریق آثار . ۳. از حکم عقل ۴. از صفات شارع ۵. از #قیاس_اولویت عناوین بعدی : در حد اشاره بعلت ضیق وقت جلسه - مصادیق آیت الله حکیم در مستمسک و فقه الصادق - کارآیی مذاق شارع : ۱. کشف از علت حکم ۲.مرجحیت در تعارض : صاحب مهذب الاحکام ج ۱ ۳. مرجحیت در تزاحم برای شناخت اهم از مهم ۴. شناخت موضوع حکم ۵. تقیید اطلاقات ۶. تخصیص عمومات : آیت اراکی مکاسب محرمه ۷. ظهور سازی - اشکالات : ۱. با تعبد گرایی چگونه جور میشود (با توقیفیت خصوصا در عبادات ) ۲. لازم می آید تاسیس فقه جدید ۳. استنباط احکام ضابطه دارد و شما خروج از ضابطه مندی حکم می کنید. ۴. تفاوت آن با اجتهاد به رای چیست ۵. در موارد مذاق شریعت معمولا یک دلیل شناخته شده وجود دارد، پس آن دلیل است نه این. و... پاسخ همه ی اشکالات موجود است. - سه اصطلاح دیگر که به گفته آیت الله ایروانی همان مذاق شریعت است یا به این بر می گردند : ۱. #روح_شریعت ۲. #نقض_غرض ۳. مقاصد شریعت (بنده سومی را قبول ندارم ، از اصطلاح اهل تسنن است ). - تفاوت مذاق شریعت با #قیاس - جایگاه #مناسبت_حکم_و_موضوع با مذاق شریعت پرسش و پاسخ جلسه : از دقیقه ۶۷ به بعد : - این بحث مذاق شریعت بازگشت به #مصالح_مرسله و #استصلاح اهل تسنن ندارد چراکه... - بحث #منطقه_الفراغ ( برای فقیه جواز حکم است در مواردی که شارع خودش حکمی جعل نکرده) را شهید صدر در اباحه ی لااقتضائی مطرح کردند و میتواند به مذاق شارع ارتباط داشته باشد . - در #مقاصد_شریعت (غایات و حکمتهایی که شارع برای بندگان در قواعد و قانون گذاری خود رعایت کرده) اول دسترسی به غایت و غرض میکنیم سپس استخراج حکم. اما در نحن فیه لزوما اینطور نیست + کاربرد مقاصد فقط در استنباط حکم است. خلاصه نویسی تا دقیقه ۸۲ انجام شد. جهت استماع تمام صوت 👇 https://eitaa.com/Moghaddemat/2311 #مذاق_شریعت #مذاق_شارع #روح_شریعت #اصول_فقه #مهم

بسم الله الرحمن الرحیم خلاصه بیانات آیت الله شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی در نقد و بررسی نظریه مقاصد شریعت (به دعوت آیت الله اشرفی حفظه الله در مشهد) ۲۴ رمضان المبارک ۱۴۴۴ مقدمه جلسه :جایگاه کنونی این نظریه : (بیانات مجری) این نظریه شاید در نیم قرن اخیر ، #نظریه_پیشران فقه و اصول اهل سنت و جهان عرب بوده و مدعی بودند به کمک این نظریه و این ابتکار توانسته اند بسیاری از #مسائل_مستحدثه را بررسی و حل کنند تا آنجا که برخی فقهای معاصر اهل سنت معتقدند پیشرفت نظریه مقاصد در مطالعات اهل سنت به جایی رسیده که به مثابه یک #دستگاه_مستقل در کنار دستگاه اصول فقه عمل میکند. بنظر میرسد بررسی و نقد این نظریه می تواند حوزه های شیعی را به مصاف حوزه های اهل سنت ببرد . 🔵 بخش اول بیانات آیت الله فاضل : معنا و جایگاه مقاصد الشریعه در اهل تسنن (و شیعه) 🔸این روش اجتهادی #چند_قرن اهل سنت است که به نظر ما در زمان ائمه چنین روشی وجود نداشته ، در آن زمان ابوحنیفه مساله قیاس را مطرح کرد و با برخورد شدید ائمه روبه رو شد. در دوره های متاخر مساله مقاصد الشریعه مطرح شد. البته اصرار مقاصدی های معاصر اهل سنت این است که این روش اجتهادی از صدر اسلام ، از زمان صحابه مطرح بوده است: میگویند برای مثلا برای مساله #جمع_القرآن نصی نداریم و از پیامبر دلیلی وارد نشده ! و صحابه تحت عنوان حفظ دین اینکار را کردند. (از قرن ۸ تا ۱۴ مقاصد کنار رفت ). 🔹می گویند بیشترین ارتباط با مقاصد را مالکی ها دارند. ... می گویند نصوص "ظواهر دین است و مقاصد روح دین است و هرجا این ظواهر با روح دین نسازد ، از آن دست بر میداریم. اولین کسی که میگوید نصوص را باید با مقاصد تفسیر کنیم ، #غزالی است. مقاصد بین آنها تطورات زیادی از حیث دایره و محدوده داشت: عده ای در عبادات هم پیاده کردند ،عده ای در اعتقادات هم آوردند. الان مقاصد نزد اهل تسنن اساس ادله (فوق قرآن و اجماع) است و تمام احکام و اعتقادات تحت تاثیر مقاصدالشریعه است . 🔻یکی از مقاصد شریعت آنها عدالت است ، عدالت در زمان نزول "للذکر مثل حظ الانثیین" این بوده ولی عدالت در زمان ما دیگر این اقتضا را ندارد. بعد غزالی فخررازی آمده ؛ #کتاب_المحصول #فخر_رازی خلاصه ی #کتاب_البرهان #جوینی و #کتاب_المستصفی #غزالی و #کتاب_المعتمد بصری است . تمام اینها درباره مقاصد است. افراد دیگر از جمله #قرافی مالکی مذهب (قرن ۷) در #کتاب_الفروق خود ۵۴۸ قاعده درست کرده بر محوریت مقاصد که گفته حتی در عبادات جاری میشود. ابن تیمیه (قرن ۸) هم خیلی روی مقاصد تکیه می کند . 🔺مقاصد از نظر قدمای اهل سنت ۵ تا بود : حفظ دین ، حفظ عقل ، حفظ مال ، حفظ نسل ولی متاخرین توسعه دادند (و گفتند مقاصد اساس است) ، مثلا ابن تیمیه گفت عدالت و آزادی و کرامت [ تساوی زن و مرد] 🔸 من امروز خطری را بزرگتر از مقاصد الشریعه برای دین نمی بینم. 🔹کافر کرامت ندارد (در آن روایت فرمودن واجب نیست تجهیز مسیحی همراه در سفر)، بله احترام چیز دیگری است:(در آن روایت فرمودن از بیت المال به آن مسیحی بدهید) . روشنفکرانی می گویند لا فرق بین المسلم و الکافر. 🔸بعد ابن تیمیه ، #ابن_قیم (قرن ۸) : تصریح میکند که تمام نصوص را بایستی بر اساس مقاصد تفسیر کنیم. فقه الحی (فقه پویا) در کلمات او یعنی تمام ظواهر را بایستی بر اساس مقاصد تفسیر کنیم. بعدش #شاطبی (اواخر قرن ۸ #کتاب_الموافقات ) قواعد بزرگی را در مقاصد مطرح کرد. اما بعد شاطبی هیچ حرفی بین اهل سنت نبود ، شاید فهمیدن موجب هدم دین است. در قرن ۱۴ محمد عبده #رشیدرضا را وادار کرد که روی الموافقات کار کنید و مجدد این فکر رشد کرد در اهل سنت تاکنون. برخی آقایان می گویند با مقاصد می توانیم ظواهر را تفسیر ‌کنیم. میرسد به #ابن_عاشور. چهار امام برای مقاصد درست کردند : جوینی ، عبدالسلام، شاطبی ، ابن عاشور تا میرسد به #قرضاوی که همین اواخر فوت شد. 🔺قرضاوی تقسیمات جدیدی را ارائه داد : فقه را به شش قسمت تقسیم کرد : ( بدانید چراکه متاسفانه گاهی اوقات این عناوین به گوش ما میخورد) ۱.فقه سنن در مباحث اجتماعی ۲.فقه مقاصد الشریعه ۳. فقه مَآلات : وقتی فقیه فتوا دار و آثارش را بررسی کرد و دید خوب نیست ، باید دست از آن فتوا بردارد. ۴. فقه موازنات : در تزاحم مصلحت و مفسده ۵. فقه اولویات ۶. فقه اختلاف علمای خودشان را سه دسته کرده : ظاهریون (جمود بر نصوص)، باطنیون (کنار زدن همه ی ظواهر)، اعتدالیون(تفسیر نصوص با مقاصد ) 🔵 بخش های دیگر در پیام بعدی عرض خواهدشد. جهت استماع تمام صوت 👇 https://eitaa.com/ircmashhad/492 #اصول_فقه #مقاصد_شریعت

ادامه خلاصه بیانات آیت الله شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی در نقد و بررسی نظریه مقاصد شریعت 🔵 بخش دوم : نتائج و آثار مقاصد الشریعه : 🔸 مقاصد را فوق ادله اربعه قرار دادند (یعنی حاکم بر آنها قرار داده) نه در عرض آن. برداشت من این است که میخواند شریعت را خودشان مهندسی کنند. با مقاصد دیگر آیه محکمی در قرآن نداریم ، هیچ حکم ثابتی نداریم حتی وجوب نماز. 🔹دایره مقاصد را از شریعت به تفسیر قرآن کشاندند : انا له لحافظون یعنی کلیات را حفظ میکنیم نه احکام جزئی ! 🔺بحث تاثیر زمان و مکان در اجتهاد (نظریه #مقتضیات_زمان_و_مکان ابداعی مرحوم امام ) ربطی به مقاصد ندارد. آن بحث در یک ضابطه مشخصی است. 🔸 اگر امروز توفیق رسیدن خدمت امام زمان بود و از حضرت درباره مقاصد سوال میشد ، صدها برابر آن چیزی که امام صادق در برخورد با ابوحنیفه درباره قیاس داشتند ، برخورد می کردند. 🔵بخش سوم : قاعده ترابط 🔸 اساس نظریه مقاصد الشریعه روی این قاعده است که از اول فقه تا آخر فقه بین تمام احکام ترابط وجود دارد . تمام احکام مثل دانه های تسبیح اند که نخ آن مقاصد است. 🔹این قاعده از کجا آمد؟ برخی احکام بر اساس تسهیل است و برخی عقوبت و برخی یسر و برخی مشقت . هیچ دلیلی بر قاعده ترابط نداریم. 🔵 بخش چهارم :مقاصد را کجا بدست می آورند : قرآن ، سنت ، استقراء #استقراء یعنی ده آیه ، بیست آیه را کنار هم بگذاریم تا یکی از مقاصد شریعت بدست بیاد. ۵۰ تا ، ۱۰۰ تا روایت . کثیری از آنها میگویند قطع به مقصد میخواهد ، برخی میگویند ظن کافی است. غزالی می گوید مقاصد را یا باید قرآن معین کند یا سنت یا اجماع اما از زمان بخصوص شاطبی به بعد می گویند عقل هم بیاید مقاصد را معین کند. مهمترین راه آنها استقراء است. اینها در مسائل مستحدثه گیر کردند، ۶۰ هزار روایتی که ما از امام باقر و امام صادق دادیم را ندارند ، با #قیاس و #استحسان نمی توانند درست کنند ،پناه آوردند به مقاصد . 🔹 گاهی اوقات به جای مقاصد الشریعه، #مصالح_مرسله می گویند و مصالح را سه قسم می کنند : معتبره، غیر معتبره، مرسله و رها (که خدا درباره ی این مصالح اظهار نظر نکرده). باقی اشکالات مقاصد در شب آینده گفته خواهد شد. 🔸تقریبا ۵۰ سال است که هر ساله علمای اهل تسنن حدود ۲۰ جلد کتاب و رساله ها و پایان نامه های دانشگاهی درباره مقاصد می نویسند ولی متاسفانه یک کتاب در رد اینها ما ننوشتیم. باید حوزه های ما آنها را نقد کنند. 🔵 بخش پنجم :بیانات استاد معظم آشیخ محمد حسن ربانی بیرجندی: دقیقه ۶۷ در این جلسه استاد در مقام ناقد مقاصد بودند ، لازم است کسی بیاید در مقام بیان آن ؛ #کتاب_تجدید_علم_اصول_فقه نوشتم و در آن بیست موضوع جدید که نیاز داریم را مطرح کردم یکی از آنها مقاصد شریعت است. در مقاصد دو نگاه است : ۱. بر همه چیز هیمنه دارد ۲.اما نگاه خیلی از فقهای اهل تسنن کنونی برای برون رفت از مسائل مستحدثه است (نه حاکم بر ادله). لازم است در اصول درباره مقاصد موضوع شناسی کنیم. چه اشکال دارد در مصادیق خاص از مقاصد استفاده کنیم و حدودش را مشخص کنیم. #صدها_فرع میتوانم مثال بزنم که فقهای ما انجام داده اند. عباراتی داریم که به مقاصد نزدیک است : اولین بار ابن ادریس #اصول_مذهب را به کار برد ، بعد در #کتاب_المناهل سید محمد مجاهد به استقراء اشاره کردند. شهید ثانی تعبیر به #قواعدکلی می کنند. صاحب جواهر تعبیر به #مذاق_شریعت ، مرحوم امام تعبیر به #روح_شریعت . #اجتهادکبروی را مرحوم آیت الله فاضل می گفتند یعنی منظومه فقه در ذهن تان باشد . مخالفت با اجماع با کمک مقاصد شریعت اشکالی ندارد. نقد مقاصد را باید کسیکه در تراز ابن عاشور است بنویسد مثل استاد فاضل. مثالها و توضیحات استاد در خلاصه نیامده است هرچند به فهم فرمایشات کمک می کند. جهت استماع تمام صوت 👇 https://eitaa.com/ircmashhad/492 #اصول_فقه #مقاصد_شریعت

●━━━━━━─────── ⇆ㅤ ◁ㅤㅤ❚❚ㅤㅤ▷ㅤㅤ ↻ 🎧 گفتگوی آقایان #فاضل_لنکرانی و #ربانی_بیرجندی پیرامون مقاصد شریعت 🎙 #استاد_فاضل_لنکرانی #استاد_ربانی_بیرجندی #پادکست_دانشهای_حوزوی #دانش_فقه #مقاصد_شریعت 💠 موسسه دین و تمدن ➕ @DinVaTamadon

بازخوانی عناصر اجتهاد با تکیه بر فقه معاصر آیت الله محمدی قائنی در دوره ی روش شناسی اجتهاد امروز 🔹ما در حوزه چه باید بکنیم؟ باید جوابهای سوالات صد سال آینده را آماده داشته باشیم. این ریل فقه های فردی را باید اصلاح و تکمیل کرد. مجتهدی باشیم که به درد روز بخوریم و مشکل گشا باشیم. 🔸۵ فاکتور : ۱. توجه به #مقاصد_شریعت احکام دین با توجه به مقاصد شریعت باید تنظیم شود. اهل سنت زودتر از ما وارد این بحث شدند. اول باید مقصود را بفهمیم سپس احکام را از ادله بگیریم. در شیعه تاحالا می گفتند علت و حکمت حکم و اسمی از مقاصد نمی بردند. ۲. لحاظ مقتضیات زمان و مکان ۳. دخالت عقل : عقل هم یکی از منابع ماست. عقل در ۳ جا دخالت دارد : قاعده ملازمه (مستقلات عقلی) ، مقام استدلال (صغری کبری کردن) ، باب استلزام (نهی از شی دال بر فساد است یا نه و...) ۴. رعایت مصلحت و مفسده در مقام اثبات احکام فعلیه ۵. ملاک در استنباطات ما فقه حکومتی باشد. اسلام اعتقاد دارد هم فرد اصالت دارد و هم جامعه. فرمایشات و نکات فراوان بود و احتیاج به استماع صوت است و صوت نشر داده خواهد شد. #روش_شناسی_اجتهاد

💠 بررسی استقلال عقل در استنباطات مقاصد الشریعة 👤 آیت الله اسلامیان 👤 آیت الله علیدوست 🗳@vajeazeh #اصول_فقه|#مقاصد_شریعت |#عقل | #مناظره ┄═✼🍃🌹🍃✼═┄ 🆔 https://eitaa.com/rahpoian