🔰 حوزه و چالش وابستگی
✍🏻 یادداشت برادر مهدی شمقدری
📍طلبه سطح سه و عضو تشکل طلبگی ربیون
🔸رهبرانقلاب در بیانی، نسبت #حوزه_های_علمیه را با نظام مقدس اسلامی، راهنمایی در حرکت کلی نظام نه فقط برای امروز بلکه برای آینده کشور تعریف کردند(1/12/1370). حوزههای علمیه باوجود آنکه میتوان به عنوان نهاد مذهب نگریسته شوند در عین حال، بخشی از نهاد #علم در کشور مارا تشکیل میدهند وازآنجا که حاکمیت سیاسی، برآمده از اندیشه دینی ومذهبی است، بستر تاثیرات متقابل میان حوزه و نظام سیاسی به طور گسترده وجود دارد.
🔹 #پیشرفت هر جامعهای به سوی اهداف خود، متضمن #پیوستگی_متوازن میان سیاست و دانش است. نهاد علم است که توانایی درک درست اهداف و گام های لازم را دارد و در رفت و برگشت دائمی میان واقعیتها و #آرمانها و مشاهده از نظرگاهی بیرونی و کلی، میتواند وظیفه خود در #راهبری_جامعه وتشخیص وتعیین راهبردها، نیازها واولویتها را بانجام رساند. وآنجاکه باید، #خطر را گوشزد کند یا تصمیم درست را تایید نماید.
🔸آنچه موجب نقش آفرینی درست #نهاد_علم خواهد بود، #استقلال آن از عوامل نقشآفرین دیگر است. تاریخ نشان می دهد حوزه شیعی در طول اعصار وقرون، همیشه در تلاش برای حفظ استقلال مالی خود از #حاکمان_سیاسی بوده است تا وابستگی اقتصادی منجر به توجیهگری ومشروعیت بخشی به رفتارهای خودکامه نگردد. امروز نیزحوزه دغدغه حفظ استقلال مالی از دولت های جمهوری اسلامی را دارد. اما استقلالِ نهاد دانش، تنها در امور مالی نیست آنچه پراهمیت تر می نماید #استقلال_بینشی و فکری از اندیشهها و عملکرد مجموعه حاکمیت است.
🔹آرمانخواهی برای نهاد علم به خلاف «حاکمیت»ی که میل به سکون و حفظ وضع موجود دارد، لازمه ادامه حیات است واین ویژگی تنها با عدموابستگی به نهاد سیاسی بدست میآید. اگر حوزهیعلمیه، جمهوری اسلامی را با تمام عرض طولش به چشم وضعمطلوب بنگرد ودلخوش به تطبیق مبانی نظام با گزارههای کلامی یا ارزش انگاشتن فقه شیعی در کالبد حکومت باشد، ودرنتیجه خود را مسئول حفظ تمامیت آن بداند، پس به ناچار باید از آرمانخواهی دست شسته و با کنارگذاشتن آیندهنگری، به جای توجّه به ریشه مشکلات به انتقاد از شاخ وبرگ ناهنجاری ها بپردازد. و چه بسا در توهم نقش آفرینی از راه تولید سیاستمدار، در خدمت «دیگری» درآید.
🔸چنین کانون دانشی، نسبت به تحولات اجتماعی وسیاسی جامعه دچار #انفعال خواهد بود و متاثر از تغییرات سیاسی و اجتماعی به برخی از آرمانها رضایت داده و دیگرآرمانها را در حاشیه وامیگذارد. درحالی که ازآن انتظار می رود نهتنها #ایده_حکمرانی نخواهد داشت بلکه با تایید وضع موجود و درکنار بیمسئولیتی درقبال تولیدعلم، به توجیه گِرهها وچالشهای عمیق کشور پرداخته و چاره را در جای دیگری می جوید. وبدینگونه خودرا در مسیر افول خویش خواهد یافت.
🔹«راهبری» نیازمند اِشراف و برتری است. نهادعلمیای که نگاه و خط مشی خود را از نهاد سیاست بگیرد چگونه میتواند نقش خود را راهنمایی حاکمیت برای «فرداها» بداند ودر راه تحقق آرمان «#نظام_انقلابی» گام بردارد؟
تحول حوزه در مقیاس مدیریت عام، نخست منوط به #استقلال_همه_جانبه این جایگاه از نظام اسلامی است و همزمان باید بالاترین مسئولیت پذیری نسبت به آرمانهای انقلاب و حاکمیت را داشته باشد. اگر این تغییر موقعیت پاییندستی در نهاد دانش نسبت به نهاد سیاست روی دهد، می توان چشم به راه زنجیرهای از #تحولات دیگر در حوزههای علمیه بود.
💠"تشکل طلبگی ربیون"
🌐@rebbiion
#ماه_رمضان
📖تفسیر سوره حمد
به بیان استاد #امینینژاد
خلاصه جلسه اول و دوم
۶ رمضان ۱۴۴۵
🔰فرصتی به نام رمضان
🔸روح همه عبادات اسلامی، شکل گیری #ادبار به طبیعت و #اقبال به ماوراء طبیعت است.
🔸شدت این ادبار به طبیعت را میتوان در ماه مبارک #رمضان، به وضوح مشاهده کرد. عبادتی به نام روزه و صیام، یک عبادت سلبی و امساکی است.
🔸مهمترین عنصری که میتواند جنس ما را عوض کند، عنصر #علم و #معرفت است.
لذا انس با معارف و علوم و مسائلی که حقیقت نوری دارند، در ماه رمضان بسیار لازم و مفید است.
🔰درآمدی بر مبانی تفسیر
🔸قرآن، کلام خداست و هویت گفتوگویی بلکه القائی دارد.
در هر تخاطب و القائی، برای فهم دقیق و عمیق آن تخاطب و القاء باید #چهار_رکن اساسی را مورد اندیشه و تامل قرار داد:
1⃣ رکن متکلم
🔹متکلم در این تخاطب و سخن کیست؟
متکلم گاهی فرد عادی است، گاهی دانشمند متخصص است، گاهی عالم ربانی، گاهی امام معصوم و گاهی پیامبر. حتی بین اینکه متکلم امام معصوم باشد یا پیامبر، فرق است.
ما میگوییم متکلم خداوند سبحان است؛ فاصله کلام خداوند با خلق، به میزان فاصله خود خداوند با خلق است. لذا تحلیلهای متفاوت از وحی، تاثیر دارد بر اینکه متکلم را چگونه فرض کنیم و این در فهم کلام موثر است.
🔹حتی نوع خداشناسیها نیز تاثیر دارد. مثلا خداشناسی بر اساس دادههای کلامی، باعث میشود فهم ما از آیات از یک سطحی بالاتر نرود.
2⃣رکن مخاطب
🔹فرد #حکیم ناظر به فهم و درجه و شخصیت مخاطب سخن میگوید.
مخاطب قرآن به ادله عقلی و ادله قرآنی و روایی، یا همهی بشر از اولین تا آخرین است، یا اقلا مردم از عصر پیامبر تا آخرین هستند. از یک فرد معمولی گرفته تا نخبه و عارف و… .
🔹بحثی داریم تحت عنوان تفسیر و فهم #عصری؛ یعنی قرآن با خصوص هر فردی با توجه به شرایطی که در آن زندگی میکند حرف دارد.
🔹با این طیف وسیع از مخاطب از اول تاریخ تا آخر و چنین متکلمی که بی نهایت است، یعنی یک طیف وسیعی از تفسیر با تنوع بسیار بالا قابلیت رویداد دارد.
3⃣رکن کلام و ابزار انتقال پیام
🔹بخش های زیادی از مباحثه اصول فقهی، ذیل این رکن است. ظرفیت های کلامی بحث مهمی است. مثلا یک بحث مهم، جواز یا عدم جواز استعمال لفظ در اکثر از معنا است.
🔹یا اینکه آیا قرآن از صناعات کلامی مانند مبالغه، مجاز و... استفاده میکند یا خیر؟
4⃣رکن موضوع تخاطب
🔹اگر موضوع گفتگو یک امر تکلیفی باشد یا یک امر هستی شناسانه یا یک امر حکومتی یا یک امر تربیتی باشد، این تاثیر دارد در فهم ما از آن گفتگو.
🔹اگر موضوع یک موضوع تخصصی است، قطعا مخاطب، مخاطب خاصی است و قطعا کلامش به شکلی تخصصی است و متکلم به شکل تخصصی القاء میکند.
🔹در بحث های دینی بسیاری از مباحث در سطح گفتگوی عمومی نیست. مثل بعضی از دقائق علم توحید یا معاد.
🔰 مقدمهای بر تفسیر سوره حمد
🔸اسامی مختلفی برای این سوره قرار داده شده است. نام و اسمی که بسیار عمیق میتواند سطح آیات سوره حمد را مشخص کند، این عنوان است که در روایات از آن یاد شده: #امالکتاب یا #امالقرآن
🔸روایات را که بررسی میکنیم، میفهمیم سوره حمد یک کلام فوق فوق سنگین است. مرحوم صدرالمتألهین در تفسیر سوره حمد میگوید: نسبت سوره حمد با کل قرآن مانند نسبت #انسان است با کل #جهان. انسان عصاره تمام عالم و هستی است، و عالم صغیر است.
🔸همه کلمات الهی با اینکه همه از خداست، در یک سطح قرار ندارد. برخی در سطوح عالی تری قرار دارد.
چرا که خود معارف سطوح مختلف دارد. لذا طبقه بندی آیات قران هیچ اشکالی ندارد.
🔸بصورت اجمالی، دو بحث در سوره حمد مطرح شده است:
الف) مباحث #توحیدی
ب) مباحث #سلوکی
یعنی سوره حمد از این دو صحبت میکند: توحید و موحد.
تمام معارف دین راجع به همین دو است.
💠 تشکل طلبگی ربیون
🌐 @rebbiion