✅ شرح حکمت ۱۶۷ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻 ✨ ریشه خودپسندى #حب_ذات_افراطى است. 🔺 آن‌گونه که انسان #نقطه‌هاى_مثبت خود را #بزرگ‌تر از آنچه هست مى‌بیند و #نقطه‌هاى_ضعف را #هیچ‌گاه نمى‌بیند و یا #کمتر از آنچه هست مى‌بیند و در واقع #خودپسندى و #اعجاب_به_نفس یکى از حجاب‌ها و موانع شناخت و معرفت است. 1⃣ نخستین اثر آن این است که انسان را از #پیشرفت و #تکامل باز مى‌دارد، زیرا انسان تا زمانى که خود را ناقص مى‌بیند، براى پیشرفت تلاش مى‌کند. آن روز که خود را کامل دانست #متوقف مى شود. 💠 در حکمت ۳۸ و همچنین ۱۵۰ نیز اشاره‌اى به آثار سوء این رذیله اخلاقى شده بود تا آنجا که امام(علیه السلام) در حکمت ۳۸ فرمود: «بدترین تنهایى خودبینى است». 2⃣ اثر سوء دیگر همان است که در بالا اشاره شد: افراد خودپسند دوستان خود را از دست مى‌دهند و در زندگى تنها و منزوى مى‌شوند، زیرا لازمه خودپسندى خودبرتربینى و فخرفروشى است و این چیزى است که مردم آن را تحمل نمى‌کنند. 🔺 در روایات اسلامى اشارات گسترده‌اى به آثار سوء عُجب شده است؛در حدیثى امام صادق(علیه السلام) مى‌فرماید: «خدا مى‌داند که (حتى) گناه براى مؤمن از عُجب بهتر است (زیرا گناه، او را به نقایص خود آشنا مى‌سازد و به درگاه خدا مى‌رود، توبه مى کند و راه تکامل را مى‌پوید) و اگر چنین نبود هیچ گاه مؤمن به گناهى آلوده نمى‌شد». 🔹 در حدیث دیگرى از همان امام(علیه السلام) مى‌خوانیم: «کسى که گرفتار خودپسندى شود #هلاک مى‌شود». 3⃣ از دیگر آثار سوء عُجب و خودپسندى این است که گاه اعمال زشت خود را نیک و صفات رذیله خویش را حسنه مى‌پندارد و این #بلاى_بزرگى براى او مى شود؛ نه به #اصلاح خویشتن مى‌پردازد و نه از گناهان خود #توبه مى‌کند. 🔺 باز در حدیث دیگرى از آن حضرت آمده است: «انسان گاهى عملى انجام مى‌دهد و از آن بیمناک و ترسان است (چون مى داند یا احتمال مى دهد کار خلافى بوده) سپس کار نیکى انجام مى‌دهد و عُجب پیدا مى‌کند. امام(علیه السلام) فرمود: این شخص در حالت اول که #خائف است حالش #بهتر از حالت دوم است که #اعجاب_به_نفس دارد». 🔺 در ذیل حکمت ۴۶ نیز احادیثى دراین‌باره آورده‌ایم. ❇️ نقطه مقابل عُجب #خودکم‌بینى و #تواضع و #فروتنى است که سبب مى‌شود انسان در صدد #اصلاح خویش و #رفع_نقائص از وجود خود برآید و به یقین خداوند به چنین بندگانى نیز کمک خواهد کرد. 🍃 #سعدى در این زمینه مثال زیبا و پرمعنایى زده است: یکى قطره باران ز ابرى چکید خجل شد چو پهناى دریا بدید که جائى که دریاست من کیستم گر او هست حقا که من نیستم چو خود را به چشم حقارت بدید صدف در کنارش به جان پرورید سپهرش به جایى رسانید کار که شد نامور لؤلؤ شاهوار بلندى از آن یافت کو پست شد دَرِ نیستى کوفت تا هست شد... 🔹 این سخن را با سخنى از رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) خاتمه مى‌دهیم: یکى از وصایاى آن حضرت به على(علیه السلام) این بود: «سه چیز است که انسان را هلاک مى‌کند؛ #بخلى که انسان از آن پیروى کند و #هواى_نفس که شخص در برابر آن تسلیم گردد و #اعجاب_به_نفس». @syed213

✅ شرح و تفسیر حکمت ۱۷۹ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻 🍃 اللَّجَاجَةُ تَسُلُّ الرَّأْى.🍃 ✨ «تسل» از ریشه «سلّ» بر وزن «حلّ» در اصل به معناى #بیرون‌کشیدن_شمشیر_از_غلاف_با_نرمش و یا #خارج‌کردن‌هرچیزى‌به‌مداراونرمى است. به #فرزند هم به همین مناسبت #سلیل مى گویند، چون از وجود دیگرى خارج شده است. 🔺 گاهى این واژه را به #نابود‌کردن تفسیر کرده‌اند، زیرا چیزى را که از محلى بیرون بکشند آن محل خالى مى‌ماند و به اشخاصى که مخفیانه و به اصطلاح به طور قاچاقى از جایى مى‌گریزند و یا به جایى وارد مى‌شوند «متسلّلون» گفته مى‌شود. 🔹 به هرحال منظور امام (علیه السلام) از این کلام نورانى #بازداشتن لجوجان از #لجاجت است، زیرا لجاجت به انسان اجازه #درست‌اندیشیدن و #فکر_صحیح را نمى‌دهد و غالباً لجوجان به راه #خطا مى‌روند و منافع و موقعیت‌هاى خود را از دست مى‌دهند، چرا که تصمیم‌گیرى‌هاى آنها #نابجا و #ناصواب است. 🔸 بعضى از شارحان در تفسیر این کلام حکیمانه احتمال دیگرى نیز داده‌اند و گفته‌اند منظور آن است که هرگاه رئیس و مدیر و بزرگ‌تر ببیند افراد زیردست لجاجت به خرج مى‌دهند از #اصلاح آنها صرف‌نظر مى‌کند و #حمایت خود را از آنها بر مى‌گیرد و آنان را به حال خود وامى‌گذارد که سبب #خسارتى_عظیم براى آنان مى‌شود. ❇️ ولى تفسیر اول صحیح‌تر به نظر مى‌رسد، زیرا منظور این است در همانجا که لجاجت است این اثر منفى وجود دارد، به علاوه افراد لجوج کمتر حاضرند به #مشورت تن بدهند. آنها روى افکار خود پافشارى مى‌کنند و محروم‌بودنشان از مشورت ضربه دیگرى نیز بر آنان وارد مى‌سازد، هر چند جمع میان دو تفسیر در یک عبارت مانعى ندارد و استعمال لفظ در بیش از یک معنا به اعتقاد ما جایز است. 💠 #مفاسد لجاجت به قدرى زیاد است که گاهى سرچشمه بروز جنگ‌هاى خونین مى‌شود؛ همان‌گونه که در حدیثى از امام امیرمؤمنان آمده است: «از خصلت نکوهیده لجاج بپرهیز که آتش جنگ‌ها را شعله‌ور مى‌سازد». ✅ لجاجت گاه سبب از هم پاشیدن خانواده‌ها، به هم خوردن دوستى‌هاى پرسابقه، ایجاد اختلاف در میان شرکا و به هم خوردن وحدت صفوف مى‌شود و اگر لجاجت در مدیران جامعه پیدا شود آثار سوء آن بسیار گسترده‌تر است. 🔺 به همین دلیل در احادیث فراوانى که از رسول خدا و ائمه هدى(علیهم السلام) به ما رسیده لجاجت سخت# نکوهش شده است؛ از جمله در حدیثى از رسول خدا (صلى الله علیه وآله) مى‌خوانیم: «خوبى سبب مى‌شود که انسان به کار خیر عادت کند و انجام کارهاى بد ناشى از لجاجت است». 🔺 در حدیث دیگرى از امیرمؤمنان مى‌خوانیم: «لجاجت بذر بدى هاست». 🔺 در حدیث دیگرى از همان حضرت آمده است: «لجاجت زیان.بارترین اشیا در دنیا و آخرت است». 🔺 در حدیث دیگرى لجاجت به #مرکب_چموشى تشبیه شده که انسان بر آن سوار مى‌شود؛ امام امیرمؤمنان مى‌فرماید: «هیچ مرکبى سرکش‌تر و چموش‌تر از مرکب لجاجت نیست». 🔺 این احادیث را با حدیثى از رسول خدا (صلى الله علیه وآله) پایان مى‌دهیم که فرمود: «از لجاجت بپرهیز که آغازش نادانى و سرانجامش پشیمانى است». ✅ نکته: لجاجت و ریشه‌ها و پیامدهاى آن لجاجت در اصل به معناى #پافشارى، #سرسختى و #اصرار بر یک سخن یا یک کار است و معمولا در #امور_باطل به کار مى رود؛ ولى به طور نادر در امورى که جنبه مثبت دارد نیز این واژه به کار رفته است، مانند حدیث معروف یا برگرفته از حدیث معروف «کسى که درى را بکوبد و اصرار ورزد و ایستادگى کند سرانجام در باز مى‌شود و وارد خواهد شد». 🔺 قرآن مجید نیز این واژه را در مورد #طغیان به کار برده مى فرماید: «آنها در طغیانشان لجاجت می‌ورزند و در این وادى سرگردان مى‌مانند». از جمله شواهدى که دلالت مى‌کند لجاجت معمولا بار #منفى دارد حدیث امام صادق(علیه السلام) است که مى‌فرماید: «شش چیز است که در مؤمن وجود ندارد: ناتوانى و بخل و لجاجت و دروغ و حسد و ظلم و ستم بر دیگران». ❇️ سرچشمه لجاجت امور زیادى مى‌تواند باشد؛ 1⃣ از جمله #حب_ذات_افراطى که سبب پافشارى بر رأى و عقیده خود مى‌شود 2⃣ و خودبزرگ‌بینى که سبب مى‌شود نظر خود را از همه برتر ببیند 3⃣ و بخل و حسادت که او را از پذیرش نظر دیگران باز مى‌دارد 4⃣ و جهل و نادانى که به انسان اجازه نمى‌دهد تمام جوانب مطلب را ببیند 5⃣ و تعصب شدید که سبب پافشارى بر امور باطلى مى‌شود که مورد تعصب اوست 6⃣ و دفاع بى دلیل از قوم و قبیله و خانواده و بستگان که سبب مى‌شود بر اعتقادات آنها پافشارى کند و امورى از این قبیل.... ❇️ یکى دیگر از عوامل اصلى لجاجت #عدم‌شجاعت در #بازگشت از نظرات #باطل و پذیرفتن نظرات صحیح است؛ شجاعتى که متأسفانه در بسیارى از افراد وجود ندارد و همین امر گاه سبب مى‌شود عمرى در مسیر باطل بمانند و به پرتگاه‌ها کشیده شوند. 🔹 تاریخ صحنه‌هاى زیادى از بدبختى‌هایى که باعث آن افراد لجوج بودند به خاطر دارد. 🔺 قرآن مجید در سوره «ملک» بعد از آنکه آ