✍ یکی از مدارس قدیم تهران (یا بهتر بگوییم مسجد-مدرسه) #مدرسه_قاسم_خان یا همان #مدرسه_مادرِشاه بود. 🔻بانی اولیه این مکان قاسم خان پدر #مهدعلیا (مادر #ناصرالدین_شاه) بود. مهدعلیا با به سلطنت رسیدن فرزندش این مسجد_مدرسه را توسعه داد. 🔹اولین مدرّس این مدرسه حکیم بزرگ #آقا_علی_مدرس بود که مدت ٧ سال روزی سه درس (فقه، اصول، حکمت) در آن مدرسه میداد. 🔸با پایان این هفت سال، آقا علی مدرس دیگر به مدرسه مادر شاه نرفت و مدتی کنج عزلت اختیار کرد و در منزل تدریس می‌نمود، تا آنکه با ساخت #مدرسه_سپهسالار_قدیم، در سال ١٢٨١ق به مدرسه سپهسالار رفت. 🕌 درباره مکان جغرافیایی مدرسه مادر شاه بحثهای متعددی صورت گرفته است. اما آنچه صحیح‌تر به نظر می‌رسد آن است که این مسجد_مدرسه در تقاطع خیابان باب همایون و صور اسرافیل واقع بوده که از آن مکان هم اکنون تنها مسجدی به نام #مسجد_توحید باقی مانده است. 🍃 @feyziye_tehran

❓#اندکی_تامل 📷 تصویری از تجمع طلاب و روحانیون مشروطه‌خواه تهران ✍ #حوزه_تهران در گذشته‌ی خود، هجرت‌گاه درس‌خوانده‌های حوزه نجف و سامرا و سایر مراکز علمی بود. فقها و حکمایی که با افتخار این هجرت برمی‌گزیدند تا در #دارالخلافه_طهران مرزبان دین و مروج شریعت و معرفت باشند. 🔻امثال #میرزای_آشتیانی اگر در نجف مانده بودند، مرجعیتی همتای #میرزای_شیرازی داشتند، اما با هجرت به تهران، خود را در مرجعیت میرزای بزرگ هضم کردند و در خط مقدم جهاد فرهنگی، آمال هجمه های سیاسی و اجتماعی شدند. حتی رسم بود که اگر عالمی بزرگ در مسیر سفر به مشهد مقدس، از تهران گذر می‌کرد، علمای تهران از وی می‌خواستند در حوزه تهران اقامت گزیند و ایشان نیز به خاطر تعلیم و تربیت طلاب می‌پذیرفتند و ملجأ و‌پناه مردم و جویندگان علم می‌شدند. 💠 تصور کنید که دو حکیم بزرگ #آقا_محمدرضا_قمشه‌ای، و #میرزا_ابوالحسن_جلوه در زمانی نزدیک به هم از اصفهان به تهران کوچیدند و در فاصله‌ای کمتر از ۵۰۰ متر دو حوزه حکمی بزرگ آن هم در مجاورت مدرس حکمی #آقا_علی_مدرس تشکیل دادند. 🕌 گرچه با تأسیس حوزه قم، از تمرکز مدرسین فقه و اصول در تهران اندکی کاسته شد، اما جویندگان حکمت همچنان تهران را مرکز تحصیل حکمت می‌دانستند و حتی از قم به تهران هجرت می‌کردند. ⁉️ اما چه شد که حوزه تهران از این مرکزیت خارج شد؟! و چگونه می‌توان این مرکز علمی را در جایگاه گذشته خود قرارداد؟ جایگاهی که تاثیر بسزایی در عرصه های مختلفی از جمله بازار اسلامی داشته و خواهد داشت. 🍃 @feyziye_tehran

🍃 آیت‌الله #سید_محمدرضا_افجه‌ای از علمای بزرگ تهران و از شاگردان میرزای آشتیانی، #میرزا_ابوالحسن_جلوه و #آقا_علی_مدرس، متوفای ۱۳۲۲ش 📖 برشی از کتاب #فیضیه_تهران: ✍ سید محمدرضا افجه‌ای در آغاز طلبگی و در همان روزهای نخستین ورودش به تهران، روزی از #کوچه_نقیب‌السادات می‌گذشت که ناگهان مرد محترمی صدایش کرد و نام او را پرسید. او که خود را معرفی کرد، با احترام بسیار آن شخص مواجه شد. آن شخص به او گفت: فردا به منزل اتابک برو، خود را معرفی کن و بگو: «لله باشی» مرا خواسته است. سید محمدرضا روز بعد به آنجا رفت و پس از معرفی، او را با احترام به اتاق لله باشی راهنمایی کردند. وقتی لله باشی آمد، او را در صدر اطاق نشانید و با کمال احترام و ادب گفت: غرض از مزاحمت آنکه، سه شب است که پیوسته حضرت نبی اکرم(ص) را در خواب می‌بینم که شما را معرفی نموده و نشان می‌دهند و می‌فرمایند که باید کتاب‌های مورد نیاز شما را تهیه و تقدیم‌تان کنم. لطفاً فهرست کتاب‌هایی که نیاز دارید مرقوم فرمایید. سید محمدرضا فهرست کتاب‌های درسی مورد نیازش را ارائه داد. کتاب‌ها خیلی سریع تهیه شد و او با را کتاب‌ها و مبلغی پول روانه کردند. پس از این واقعه، سید که دید تحصیلات علوم دینی‌اش مورد نظر و توجه جدش #رسول_خدا(ص) است، با شوق بیشتری به تلاش و کوشش پرداخت. 🔹پی‌نوشت: در نقشه بالا که نقشه تهران قدیم است، کوچه نقیب السادات را در مجاورت #مدرسه_مروی می‌بینیم. 🕌 @feyziye_tehran

💠به مناسبت سالگرد مرجع عالیقدر مرحوم آیت‌الله العظمی #حاج_آقا_حسین_طباطبایی_قمی که در تاریخ ۱۴ ربیع‌الاول سال ۱۳۶۶ق در نجف دار فانی را وداع گفت و در حرم حضرت علی(ع) به خاک سپرده شد. ✍ ایشان مقدمات علوم دینی را در زادگاه خود قم پشت‌سر گذاشت و در اوان بلوغ برای ادامه تحصیل به تهران آمد. اساتید وی در #حوزه_تهران در سطوح فقه و اصول و حکمت و عرفان عبارت است از: #آقا_علی_مدرس (متوفی ۱۳۱۰ ق.) #میرزا_ابوالحسن_جلوه (متوفی ۱۳۱۴ ق.) #میرزا_علی‌اکبر_حکمی_یزدی (متوفی ۱۳۲۲ ق.) #میرزا_هاشم_اشکوری (متوفی ۱۳۳۲ ق.) #شیخ_علی_نوری (متوفی ۱۳۳۵ ق.) #میرزا_حسن_کرمانشاهی (متوفی ۱۳۳۶ ق.) #میرزا_محمود_حکمی_قمی #شیخ_عبدالمحسن_مدرس_ریاضی #شیخ_فضل‌الله_نوری (متوفی ۱۳۲۷ ق.) #میرزا_محمدحسن_آشتیانی (متوفی ۱۳۱۹ ق.) 🔹آیت‌الله قمی پس از رحلت #آیت‌الله_سید_ابوالحسن_اصفهانی به مرجعیت عامه رسید. 🔹حاج آقا حسین قمی نقش بزرگی در مقابله با دین‌ستیزی #رضاخان از جمله #قیام_گوهرشاد داشت. ✨ایشان در آخرین جلسه‌ درس خود می‌فرماید: «به عقیده‌ من اگر پیشرفت این جلوگیری از خلاف مذهب، منوط به کشته شدن ده هزار نفر، که رأس آنها حاج آقا حسین قمی است باشد، ارزش دارد.» پس از آن در ربیع‌الاول ۱۳۵۴ق برای گفتگو با رضاخان و جلوگیری از استبداد وی از مشهد به تهران آمد. 🕌 @feyziye_tehran

📜 قسمتی از وقفنامه #مدرسه_سپهسالار_قدیم که توسط #میرزا_محمدخان_سپهسالار در مجاورت #مدرسه_مروی بنا و وقف شده است: 🔹مدرسه‏اي در محله‏ عودلاجان دارالخلافه‏ تهران در جنب شرقي مدرسه‏ فخريه‏ مرحوم خان مروي بنا کرد و در آن مدرسه دو مسجد مسقف تابستاني و زمستاني بنا نهاد... ... 🔹وظايف متولي در اعمال متعلقه به توليت حسب الشرط توليت و تصدي اعيان موقوفه از مدرسه، و مسجد و تکيه و مستغلات که ذکر خواهد شد، کلا به استثناي توليت حجرات و توليت کتب موقوفه چنانچه ذکر خواهد يافت، يا خود جناب واقف - دام اجلاله - است مادام الحيات و بعد از عمر طبيعي با اولاد ذکور و اولاد ذکور اولاد ذکور است... و با انقراض ذوي القربي نسبي، با شخصي عالم و عادل جامع المعقول و المنقول دارالخلافه... ... 🔹جناب جلالت مآب فخامت نصاب واقف - زيد اجلاله - حسب الشرط، تدريس مدرسه‏ي مذکوره را نوعا به عالمي مفوض فرموده‏اند که در علوم عقليه‏ي الهيه و طبيعيه ماهر و در علوم نقليه، از فقه و تفسير و حديث ناظر باشد و مدرسي است که طلاب را به تحصيل ترغيب نمايد و هر يک از طلاب که واجد شرايط مقرره در حق ايشان نباشد اخراج نمايد. ............... ✓‌تولیت مدرسه بر عهده خود سپهسالار بوده و بعد از او بر اولاد و ذوی‌القربی و در صورت فقدان بر «عالم عادل جامع معقول و منقول» ✓تدریس مدرسه هم بر عهده عالمی شد که در علوم عقلیه ماهر و در علوم نقلیه ناظر باشد. از اینرو اولین مدرس مدرسه، حکیم الهی #آقا_علی_مدرس گردید. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

🗓 به مناسبت ۱۴ تیر سالروز رحلت حکیم الهی #آقا_علی_مدرس 📽بیانات رهبر فرزانه انقلاب در جمع برگزار کنندگان #همایش_حکیم_تهران در معرفی جمعی از حکمای تهران در قرن اخیر، از جمله آقا علی مدرس 🕌@tarikh_hawzah_tehran

🥀به مناسبت #شهادت_امام_جواد(ع): ✍ آیت‌الله #سید_حسن_صدر در تکملة آمل الآمل ج۱ ص۳۹۷ در شرح حال پدر بزرگوارش آیت‌الله سید طاهر صدر که از علمای بزرگ #کاظمین بود، چنین حکایت می‌کند: ✨ «هنگامی که از تجهیز پیکر پدرم (سید طاهر صدر) فراغت یافتند، تابوتش را به صحن شریفِ [امامین کاظمین(ع)] آوردند. پس از زیارت، بنا بر وصیتش، خود بر پیکرش نماز خواندم. ✨هنگامی که بدنش وارد سرداب قبر شد تا آن را در لحد جای دهند، حاج ملا زمان مازندرانی که در جلوی درب سرداب، کنار من ایستاده بود، گفت: الله اکبر! و لرزه‌ای بر اندامش افتاد. به ایشان عرض کردم: چه چیز شما را به وحشت انداخته؟ فرمود: این حضرت حجت صاحب‌الزمان(ع) است که حضور یافته و اکنون در داخل سرداب‌اند. من عطر مبارک ایشان را می‌شناسم.» 🔹مرحوم #ملا_زمان_طبرسی_مازندرانی از تربیت شدگان #حوزه_تهران و از شاگردان #آقا_علی_مدرس و #میرزا_ابوالحسن_جلوه در حکمت، متوفای ۱۳۲۲ق/ ۱۲۸۳ش و مدفون در پشت سر امامین کاظمین(ع) در داخل رواق مطهر می‌باشند. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

🥀روزهای نخست ماه صفر سالروز شهادت #شهید_رابع است؛ شهید آیت‌الله #شیخ_محمدباقر_اصطهباناتی که در وقایع مشروطه در شیراز به شهادت رسید. این عالم مجاهد در حوزه تهران در فقه و اصول از محضر #حاج_ملاعلی_کنی و در حکمت از دروس #آقا_علی_مدرس و #میرزا_ابوالحسن_جلوه بهره برد. 📜 سند بالا اعلامیه آیت‌الله #سید_عبدالله_بهبهانی است که از همگان دعوت نموده تا در مجلس فاتحه شهید شیخ محمدباقر اصطهباناتی که در #مدرسه_سپهسالار_قدیم برگزار می‌شود شرکت نمایند. 🔹متن اعلامیه: «خدمت عموم انجمنهای محترمه متحده متحابه دارالخلافه زیدت توفیقاتهم و جمعت آرائهم فی حفظ بیضة الاسلام و قواعد دین خیرالانام اظهار می‌شود بر همه مخفی و پوشیده نیست که جناب مستطاب حجت‌الاسلام شیخ محمدباقر مجتهد اصطهباناتی در شیراز شهید گردیده و بر تمام مسلمین و برادران مؤمنین تعزیت داری و سوگواری در این باب واجب و لازم است؛ خصوصا سلسله جلیله اهل علم. لذا پس از تعزیت گویی به تمام اعضای انجمن های محترم اعلام می‌شود داعی به جهت اختصاصی که به شیراز و اهالی آن مملکت دارد از فردا صبح را که یوم پنجشنبه نهم [صفر] است در مدرسه مرحوم سپهسالار قدیم، اقامه مجلس فاتحه و تعزیت داری منعقد است، ان شاء الله همگی قدم رنجه داشته مستفیض شویم. الداعی خادم الشریعه الطاهره عبدالله بهبهانی» 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷 تصویر: جمعی از نمایندگان مجلس شورای ملی؛ جناب میرزا طاهر تنکابنی در سمت راست تصویر، با علامت مشخص شده است. ✍ فقیه، حکیم، عارف و سیاستمدار سترگ جناب #میرزا_طاهر_تنکابنی در کلاردشت متولد شد و در سال ۱۲۹۹ق در حالی که ۱۹ سال داشت به تهران آمد. ورود وی به تهران مقارن با پی‌ریزی مدرسه سپهسالار جدید بود. لذا برای تحصیل علوم، نخست در مدارس «کاظمیه»، «قنبرعلی خان» و «حاج حسن» مسکن گزید و چون کاربنای مدرسه سپهسالار پایان یافت در آن جا اقامت نمود. 🔻میرزا طاهر از شاگردان #آقا_علی_مدرس ، #آقا_محمدرضا_قمشه‌_ای ، #میرزا_ابوالحسن_جلوه و #میرزا_محمدحسن_آشتیانی بود. ✨شخصیت میرزا طاهر شگفتی‌آفرین است. او که از اساتید کم‌نظیر حکمت در عصر خود بود و سالیانی دراز در مدارسی چون #سپهسالار_جدید به تدریس اشتغال داشت، از عارفان و اوتاد عصر خود نیز به شمار می‌آمد و عجایبی از حالات و مقامات وی از جمله طی‌الارض نقل شده است. با این حال میرزا طاهر تنکابنی سیاست‌مداری آزادی‌خواه بود که سه دوره نمایندگی #مجلس_شورای_ملی را برعهده داشت و اولین دوره از طرف طلاب #حوزه_تهران به مجلس راه یافت. در دوران استبداد رضاخانی او نیز همچون #شهید_مدرس به خاطر اسلام خواهی و صراحتش در مبارزه با ظلم و استبداد مورد قهر و غضب واقع شد و مدتها زندانی و تبعید گردید. حتی پس از بازگشت از تبعید، به خاطر آنکه مدرسه سپهسالار زیر نظر دولت پهلوی اداره می‌شد، از ورود میرزا طاهر به این مدرسه جلوگیری به عمل آمد. 🍃میرزا طاهر تنکابنی در ۱۴ آذر ۱۳۲۰ش دار فانی را وداع گفت و پیکرش در ابن بابویه شهرری دفن گردید. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

✍ شیخ محمدباقر اصطهباناتی در سال ۱۲۸۳ق در سن ۳۰ سالگی به تهران آمد و به درخواست #حاج_ملاعلی_کنی به مدت ۱۲ سال در #مدرسه_مروی تدریس کرد. پس از آن به سامرا رفت و در زمره اصحاب #میرزای_شیرازی جای گرفت و در سال ۱۳۱۳ق در حوزه نجف به تدریس پرداخت و در صحن امیرالمؤمنین (ع) اقامه جماعت می‌کرد. او را که از شاگردان #آقا_علی_مدرس، #میرزای_جلوه و #صهبای_قمشه_ای بود، پایه‌گذار تدریس حکمت متعالیه در حوزه نجف می‌دانند. 🔹وی علاوه بر مقام فقاهتی و حکمی، در ریاضیات و نجوم هم صاحب نظر بود و اختراعاتی چند انجام داد: ساعت آبی، بادزن دوار، تلمبه ناعوری‌و... علامه اصطهباناتی در سال ۱۳۲۳ق به شیراز هجرت کرد و در رأس اداره امور دینی شهر جای گرفت. با آغاز نهضت مشروطه، وی نیز در زمره عالمان مشروطه‌خواه جای گرفت و مستقلات و گاه در کنار #سید_عبدالحسین_لاری مجاهدت بسیاری در این راه کرد. اما شیخ محمدباقر اصطهباناتی نیز از گزند جریانات معاند دور نماند و عاقبت او را در زمره #شهدای_مشروطه جای داد. 🔸بعد از کشته شدن #قوام_الملک در شیراز، خون او را به گردن مشروطه‌خواهان و در رأس آنها علامه اصطهباناتی انداختند در حالی که وی نقشی در آن نداشت. 🔹در برخی گزارش‌ها آمده: «تفنگچی از دهات شخصی و ایلات خود در شهر حاضر کرده، شاهچراغ، سید علاءالدین تلگرافخانه، مدرسه خان و اماکن رفیعه شهر را سنگر بسته، تهیه قتل عموم مشروطه طلبان را می‌بندند. طرق و شوارع را مغشوش و نوکرهای خود را به راهزنی و غارتگری وامی‌دارند.» روزی که ایشان همراه با سید احمد معین الاسلام در مجلس ختم قوام الملک شرکت کرد، افرادی مسلح از روی بام‌ها وی را نشانه گرفتند. معین الاسلام که از معرکه گریخت، بدنش سلاخی شده و در آخر سوزانده شد. آیت‌الله اصطهباناتی هنگام خروج با ضرب گلوله بر زمین افتاد. میرزا خلیل صباغ او را بر دوش گرفت اما تیری به کمر آیت‌الله اصطهباناتی می‌زنند که از سینه میرزا خلیل خارج می‌شود و بر زمین می‌افتند. تفنگچی‌ها دور ایشان را گرفته و پیکر خونین این عالم هفتاد ساله را زیر ضربات قداره، قنداق تفنگ و طپانچه می‌گیرند. 🥀شیخ محمدباقر اصطهباناتی در حالی ۱۸ زخم برداشته بود در ۷ صفر ۱۳۲۶ق به شهادت رسید. 📚برگرفته از کتاب: #شهید_رابع 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

💠خاطرات آیت‌الله حاج آقا #مهدی_حائری_یزدی متوفای ۱۸ تیر ۱۳۷۸ «#مدرسه_سپهسالار_قدیم را که ساختمانش برای مرحوم #آقا_علی_مدرس فیلسوف معروف در زمان #ناصرالدین_شاه ساخته شده بود و در وقفنامه آن تصریح شده که بایستی مدرسش ماهر در معقول یعنی در فلسفه و ناظر در منقول باشد به اینجانب واگذار کردند. قبل از من مرحوم آقا #میرزا_مهدی_آشتیانی که استاد فلسفه من بود و من کتاب شفا را پیش ایشان خواندم متصدی تدریس آنجا بودند بعد از مرحوم آقا علی مدرس. بعد از اینکه آقا میرزا مهدی آشتیانی هم فوت کرد آن مدرسه به مناسبتی بنده را تشخیص دادند که هم ماهر در معقول هستم و هم ناظر در منقول هستم من به جای مرحوم آقا میرزا مهدی آشتیانی مدرس مدرسه سپهسالار قدیم شدم و همه مدرسه سپهسالار به سرپرستی من واگذار شد... این همزمان با دانشکده رفتن بود البته (۱۳۳۱_۱۳۳۲). به این مناسبت چون سوابق علمی من آنجا مشخص بود دیگر دانشگاه تهران مرحله استادیاری از من نخواست و یکسره ما را به دانشیاری ارتقا داد... در زمان مرحوم #دکتر_مصدق‌ یک اختلافی راجع به برنامه‌های شرعیات بین دولت و مرحوم آقای بروجردی پیش آمده بود... بنده به معرفی مرحوم آقای بروجردی و به انتصاب مرحوم دکتر مصدق به عنوان مجتهد جامع الشرایط شورای عالی فرهنگ منصوب شدم تا به این اختلاف رسیدگی کنم.» 📚خاطرات دکتر مهدی حائری یزدی ص۲۶_۲۴ 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran