✍ با نگاهی به ریشه های تربیت معنوی علمای تهران در اوایل قرن چهاردهم هجری قمری، شاهد حضور جمعی از عالمان اهل معرفت هستیم که با جمع میان فقاهت و عرفان عملی، حضور چشمگیری در عرصههای اجتماعی و سیاسی داشتهاند. به تعبیر دیگر، اینان دستهای از عالمان اند که عرفان عملی شان در عرصه اجتماعی و سیاسی تبلور یافته و سلوک عرفانی شان، مانع از مجاهدتهای فکری و تعاملات اجتماعی شان نشده است.
این دسته از عالمان اهل معنا که در شهر تهران منشأ تحولات اجتماعی و سیاسی بودند، عمدتا تربیت یافته #مکتب_سامرا و از شاگردان #میرزای_شیرازی بودند و در سلوک عرفانی از محضر آخوند #ملافتحعلی_سلطان_آبادی بهرهمند گردیده بودند.
✨ از آنجمله میتوان به شهید حاج #شیخ_فضل_الله_نوری و آیتالله #شیخ_عبدالنبی_نوری اشاره کرد که هردو از ملازمان آخوند ملافتحعلی بوده و علم #مشروطه_مشروعه را برافراشته و به نحوی به مخالفت با مشروطهخواهان پرداخته بودند.
🔹 از جنبههای مغفول شهید شیخ فضل الله نوری جنبههای سلوک معنوی وی بود. ایشان ارتباط معنوی عمیقی با آخوند ملافتحعلی داشت و از آن انسان کامل دستورالعمل ذکر میگرفت. شرح حالات و مکاشفات حاج شیخ عبدالنبی نوری هم که خود دفتری مجزا میطلبد.
🔰از دیگر شاگردان آخوند ملافتحعلی در تهران، عارف بالله آيتالله #حاج_آقابزرگ_ساوجی بود که در #مدرسه_مروی تدریس میکرد و شاگردی چون آقا #سید_مهدی_قوام داشت که خدمات فرهنگی و اجتماعیِ عارفانه اش، زبانزد خاص و عام است.
🔸این رویکرد در میان شاگردان آخوند ملافتحعلی کمی متفاوت با رویکرد شاگردان آخوند #ملاحسینقلی_همدانی میباشد.
🍃 @feyziye_tehran
✍ تا پیش از تأسیس حوزه علمیه قم، #حوزه_تهران نقش آمادهسازی طلاب پیش از اعزام به #حوزه_نجف را ایفا میکرد.
🔻از زمان #فتحعلی_شاه_قاجار که مقارن با تأسیس مهمترین مدارس علمیه تهران بود، اساتید مبرز حوزه تهران، در مرحله نخست، عمدتا شاگرد #میرزای_قمی، #صاحب_فصول، #صاحب_جواهر و #صاحب_ریاض، بودند.
📚 بگونهای که مرحوم #ملا_هادی_مدرس_طهرانی که شاید مهمترین مدرس فقه و اصول تهران بود، برای اولین بار به چاپ و نشر و تدریس اثر ارزشمند استاد خود، #کتاب_ریاض_المسائل در تهران پرداخت.
🔻در دورههای پس از آن، اساتید بزرگو فقه و اصول تهران عمدتا به ترتیب شاگرد #شیخ_انصاری، #میرزای_شیرازی، و #آخوند_خراسانی بودند.
📚 در میان شاگردان شیخ اعظم نیز #میرزا_ابوالقاسم_کلانتر با شرح #مطارح_الانظار و #میرزا_محمدحسن_آشتیانی با شرح #بحرالفوائد بهعنوان برترین شارحان مکتب علمی استاد خود شیخ انصاری، باعث هجرت جویندگان سطوح فقه و اصول به حوزه تهران میشدند.
⚡️✨ در این دوره میرزای آشتیانی به خاطر توانایی ویژه در تقریر مباحث شیخ انصاری به #لسان_شیخ شهرت داشت.
🍃 @feyziye_tehran
📜 متن استفتاء شیخ فضلالله نوری از محضر میرزای شیرازی
✍ #ناظم_الاسلام_کرمانی در کتاب #تاریخ_بیداری_ایرانیان معتقد است که در ماجرای #تحریم_تنباکو ، فتوای مشهور «الیوم استعمال توتون و تنباکو...» فتوای #میرزا_محمدحسن_آشتیانی بوده که برای تاثیر بیشتر و گسترده تر شدن دامنه اثرگذاری به #میرزای_شیرازی نسبت داده شده است.
🔻ظاهراً این شبهه در آن زمان جدی بوده، تا جایی که آیتالله شهید #شیخ_فضلالله_نوری در نامهای از محضر میرزا صحت انتساب این فتوا را جویا میشود و جناب میرزای شیرازی نیز با عبارت «بلی صحیح است» بر این انتساب یا این فتوا صحه میگذراند.
🍃 @feyziye_tehran
❓#اندکی_تامل
📷 تصویری از تجمع طلاب و روحانیون مشروطهخواه تهران
✍ #حوزه_تهران در گذشتهی خود، هجرتگاه درسخواندههای حوزه نجف و سامرا و سایر مراکز علمی بود.
فقها و حکمایی که با افتخار این هجرت برمیگزیدند تا در #دارالخلافه_طهران مرزبان دین و مروج شریعت و معرفت باشند.
🔻امثال #میرزای_آشتیانی اگر در نجف مانده بودند، مرجعیتی همتای #میرزای_شیرازی داشتند، اما با هجرت به تهران، خود را در مرجعیت میرزای بزرگ هضم کردند و در خط مقدم جهاد فرهنگی، آمال هجمه های سیاسی و اجتماعی شدند.
حتی رسم بود که اگر عالمی بزرگ در مسیر سفر به مشهد مقدس، از تهران گذر میکرد، علمای تهران از وی میخواستند در حوزه تهران اقامت گزیند و ایشان نیز به خاطر تعلیم و تربیت طلاب میپذیرفتند و ملجأ وپناه مردم و جویندگان علم میشدند.
💠 تصور کنید که دو حکیم بزرگ #آقا_محمدرضا_قمشهای، و #میرزا_ابوالحسن_جلوه در زمانی نزدیک به هم از اصفهان به تهران کوچیدند و در فاصلهای کمتر از ۵۰۰ متر دو حوزه حکمی بزرگ آن هم در مجاورت مدرس حکمی #آقا_علی_مدرس تشکیل دادند.
🕌 گرچه با تأسیس حوزه قم، از تمرکز مدرسین فقه و اصول در تهران اندکی کاسته شد، اما جویندگان حکمت همچنان تهران را مرکز تحصیل حکمت میدانستند و حتی از قم به تهران هجرت میکردند.
⁉️ اما چه شد که حوزه تهران از این مرکزیت خارج شد؟!
و چگونه میتوان این مرکز علمی را در جایگاه گذشته خود قرارداد؟ جایگاهی که تاثیر بسزایی در عرصه های مختلفی از جمله بازار اسلامی داشته و خواهد داشت.
🍃 @feyziye_tehran
📷 #آخوند_ملا_محمدکاظم_خراسانی صاحب کتاب #کفایة_الاصول بر منبر تدریس.
۱. #میرزا_احمد_کفایی فرزند جناب آخوند.
۲. #سید_محمدصادق_خاتونآبادی.
۳. #آیتالله_سیدحسین_بروجردی.
۴. #شیخ_آقابزرگ_تهرانی.
۵. #شیخ_محمدحسین_غروی_اصفهانی (کمپانی).
✍ در گذشته چنین بود که مراجع عراق، مرجعیتی فراگیر داشتند و گستره مرجعیتشان بر شیعیان جهان بود. مانند #شیخ_انصاری، #میرزای_شیرازی و #آخوند_خراسانی که مجتهدان و مراجعی را نیز به سرزمین های دیگر اعزام میفرمودند.
📜 در این دوره حکم ایشان در امور حکومتی کشورهای اسلامی نافذ بود. مانند فتوای تحریم تنباکو توسط میرزای شیرازی یا فتوای مشروطه توسط آخوند خراسانی که هردو بر تهران تاثیرگذار بود.
💠 مراجع تقلید تهران تا پیش از تأسیس حوزه علمیه قم، شخصیت های بزرگی بودند که گرچه عمدتا از سوی مراجع نجف به تهران میآمدند، اما گاه مرجعیتی بر همه ایرانیان و حتی سرزمینهای دیگر پیدا میکردند. همچون #حاج_ملاعلی_کنی و #میرزا_مسیح_مجتهد.
🕌 @feyziye_tehran
🗓به مناسبت هشتم ماه صفر سالروز درگذشت #میرزا_ابوالفضل_تهرانی
✍شخصیت میرزا ابوالفضل ثقفی تهرانی از چند جهت حائز اهمیت است:
▫️فرزند #میرزا_ابوالقاسم_کلانتر است.
▫️پدر بزرگ همسر #امام_خمینی(ره) است.
📚صاحب کتاب ارزشمند #شفاء_الصدور فی شرح زیارة العاشور میباشد.
▫️از کودکی نبوغ عجیبی داشت بهگونهای که در ۴ سالگی حافظ کل قرآن بود.
او که مقدمات و سطوح علوم دینی را در حوزه تهران و در #مدرسه_مروی پشتسر گذاشته بود، به نجف اشرف رفت و هنگامی که#میرزای_شیرازی از حضور این نخبه جوان مطلع شد، در پی وی فرستاد تا به #حوزه_سامرا قدم گذارد.
🔅به اعتقاد نگارنده میرزای شیرازی تعمد داشت تا نخبگان علمی حوزه را به سامرا دعوت کند و ادله این مدعا متعدد است.
🔹میرزا ابوالفضل چندی پس از بازگشت به تهران، اداره #مدرسه_سپهسالار_جدید را برعهده گرفت و به تکمیل بنا و تأسیس حوزه درسی آن همت گماشت.
🍂میرزا ابوالفضل کلانتر در سال ۱۳۱۶ق در سن ۴۴ سالگی وفات کرد و در همان زمان عدهای بر این باور بودند که وی را مسموم ساخته و به قتل رساندهاند.
🕌 @feyziye_tehran
💡فرمایش #رهبر_فرزانه_انقلاب درباره طلبگی #میرزا_کوچک_خان_جنگلی:
🍃میرزا کوچک - همین طور که اشاره کردید - یک روحانی است، یک طلبه است. البتّه من شنیده بودم، نقل شد برای ما از سالها پیش که ایشان مرحوم #میرزای_شیرازی را درک کرده، لکن خیلی باورکردنی نیست. این را مرحوم پدرم نقل میکرد از مرحوم آ سیّد علیاکبر مرعشی - که شوهر خواهر پدر ما بود، یعنی باجناق مرحوم #شیخ_محمّد_خیابانی بود - که او از بزرگان علمایی بود که منزوی بود در تهران؛ او گفته بود که میرزا کوچک درس میرزا را درک کرده. به نظرم نمیآید این خیلی قابل تأیید باشد، زیرا که سنّ میرزا کوچک در وقتی که میرزای شیرازی از دنیا رفته، چهارده پانزده سال بیشتر نبوده، بعید به نظر میرسد که ایشان توانسته باشد درک کند مرحوم میرزای شیرازی را؛ لکن در اینکه طلبه بوده، در اینکه روحانی بوده، هیچ شکّی نیست؛
۹۱/۸/۲۹
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
✍ در تاریخ پنجشنبه ۱ جمادیالاولی، با ورود پست به تهران، چنین منتشر شد که جناب #میرزای_شیرازی حکم به تحریم تنباکو دادهاند.
شور و غلغلهای در تمام شهر به راه افتاد و در تمامی بازارها و مساجد خبر آن اعلام گردید.
📜 اصل دستخط جناب میرزای شیرازی را که در پاسخ به یک استفتاء درباره حکم استعمال دخانیات صادر شده بود، فقط جناب #میرزا_محمدحسن_آشتیانی دیده بود، اما مضمون آن در همان روز پنجشنبه در صد هزار نسخه تکثیر شد و به دست تمامی مردم تهران بلکه روستاهای اطراف رسید.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷تصویر آیتالله سید محمدکاظم عصار
به مناسبت ۲ فروردین ۱۳۱۶ش وفات آیتالله #سید_محمد_عصار_لواسانی پدر حکیم الهی #سید_محمدکاظم_عصار/ سید محمد عصار مقدمات و سطوح را در تهران خواند و پس از آنکه در نجف و سامرا از محضر #میرزای_شیرازی و دیگر اساتید #مکتب_سامرا بهرهبرد، در سال ۱۳۰۱ ق به تهران آمد و از آن پس ۴۰ سال در تهران سکونت داشت تا آنکه اواخر عمر به مشهد مقدس هجرت کرد.
👇👇👇👇ادامه مطلب 👇👇👇
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
✍ ۱ ربیع الاول سالروز درگذشت آیتالله #سید_عباس_فشارکی معروف به «آقازاده» از علمای بزرگ اما گمنام تهران است.
به او آقازاده میگفتند به خاطر پدرش آیتالله #سید_محمد_فشارکی از علمای بزرگ سامرا و از همراهان #میرزای_شیرازی که حکایات و کرامات فراوانی از وی نقل شده است.
🔹آقا سید عباس داماد آیت الله #میرزا_احمد_آشتیانی بود.
#آیت_الله_جوادی_آملی در دوران تحصیل در #حوزه_تهران برخی از دروس سطح را از محضر ایشان فراگرفت.
✨آیتالله سید عباس فشارکی زاهدانه و در گمنامی میزیست. زمانی برای افتتاح حسینیه فشارک از وی دعوت کردند. ایشان به این شرط پذیرفتند که در این مراسم شرکت کنند که حضورشان بدون هرگونه تشریفاتی باشد و میگویند:
دوست دارم در این سفر در کمال سادگی دیداری با فامیلم داشته باشم و قبر جدم امیر مشرف الدین را زیارت کنم.
🍃 آیتالله #سید_عباس_آقازاده پس از سالیان متمادی تدریس، تعلیم و هدایت مردم در ۲۹ دی ۱۳۵۸ برابر با اول ربیع الاول ۱۴۰۰ ق. دعوت حق را لبیک گفت.
🔹پیکر وی با تشییع با شکوهی به بارگاه حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (علیه السلام) حمل گردید و در کنار قبر مرحوم میرزا احمد آشتیانی دفن شد.
______________________________
۱. فشارک روستایی خوش آب و هوا در اصفهان است.
۲. امير مشرف الدين طباطبايي فشارکي متوفي به سال ۱۱۲۱ ه ق است. وی و برادرانش از سادات اصيل، ريشه دار از نسل امام حسن(ع) و مشهور به علم و تقوا و کرامات عاليه بوده اند.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📚مرحوم شریف رازی در کتاب گنجینه دانشمندان ج۴ ص۶۳۵ حکایت تشرف مرحوم #حاج_ملاعلی_کنی و #میرزای_شیرازی در حرم #حضرت_زینب (س) در شام را نقل میکند که به اختصار در ذیل میآید:
✍زمانی یک مسافر تهرانی که از مکه بازمیگشت، وارد نجف اشرف شد و به خدمت میرزای شیرازی رسید و به ایشان عرض کرد:
به مکه مشرف بودم، پول و توشه راه خود را گم (یا تمام) کردم. در مسجد الحرام به خداوند تبارک و تعالی پناه آوردم و حضرت ولی عصر (عج) را واسطه نمودم تا خرجی و پولی برایم فراهم شود و در مکه معطل نمانم.
روزها این کار را با التماس فراوان ادامه میدادم… تا آنکه یک روز هنگامی که پرده خانه خدا را گرفته، تضرع می کردم، دستی برشانه ام خورد! برگشتم و شخص محترم و باوقاری را دیدم. او به من گفت: چه حاجتی داری؟
نیاز خویش را بازگو کردم، او چند لیره به من داد و فرمود:
✨با این وجه خود را به نجف اشرف برسان و در آنجا خدمت #میرزا_محمدحسن_شیرازی برو و بگو «سیدمهدی» گفت: «با این نشانی که به همراه حاجی ملاعلی کنی در بازگشت از مکه به شام، زیارت حضرت زینب (س) رفتید و حرم را گرد و غبار گرفته دیده، مشغول نظافت شدید و با گوشه عبای خود، خاک و خاشاک را بیرون بردید؛ بیست اشرفی به تو بدهد.»
🔸میرزای شیرازی تا این سخن را شنید، بسیار متغیر شد و بسرعت برخاست و بیست اشرفی به آن مسافر داد.
آن شخص با خوشحالی تمام و پس از زیارت عتبات مقدسه به تهران مراجعت کرد و خدمت آیتالله کنی رسید و ماجرای خود را به طور مبسوط به ایشان گفت.
🔹حاجی کنی پس از شنیدن ماجرا فرمود:
آیا حواله ای آن آقا به من نداد؟
گفت: خیر؛
حاج ملاعلی بسیار گریست و سپس فرمود:
میرزا در نظافت حرم حضرت زینب (س) بسیار کوشش میکرد و این تلاش، توجه امام زمان (عج) را به خود جلب ساخته است.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
✍ شیخ محمدباقر اصطهباناتی در سال ۱۲۸۳ق در سن ۳۰ سالگی به تهران آمد و به درخواست #حاج_ملاعلی_کنی به مدت ۱۲ سال در #مدرسه_مروی تدریس کرد. پس از آن به سامرا رفت و در زمره اصحاب #میرزای_شیرازی جای گرفت و در سال ۱۳۱۳ق در حوزه نجف به تدریس پرداخت و در صحن امیرالمؤمنین (ع) اقامه جماعت میکرد. او را که از شاگردان #آقا_علی_مدرس، #میرزای_جلوه و #صهبای_قمشه_ای بود، پایهگذار تدریس حکمت متعالیه در حوزه نجف میدانند.
🔹وی علاوه بر مقام فقاهتی و حکمی، در ریاضیات و نجوم هم صاحب نظر بود و اختراعاتی چند انجام داد: ساعت آبی، بادزن دوار، تلمبه ناعوریو...
علامه اصطهباناتی در سال ۱۳۲۳ق به شیراز هجرت کرد و در رأس اداره امور دینی شهر جای گرفت. با آغاز نهضت مشروطه، وی نیز در زمره عالمان مشروطهخواه جای گرفت و مستقلات و گاه در کنار #سید_عبدالحسین_لاری مجاهدت بسیاری در این راه کرد.
اما شیخ محمدباقر اصطهباناتی نیز از گزند جریانات معاند دور نماند و عاقبت او را در زمره #شهدای_مشروطه جای داد.
🔸بعد از کشته شدن #قوام_الملک در شیراز، خون او را به گردن مشروطهخواهان و در رأس آنها علامه اصطهباناتی انداختند در حالی که وی نقشی در آن نداشت.
🔹در برخی گزارشها آمده: «تفنگچی از دهات شخصی و ایلات خود در شهر حاضر کرده، شاهچراغ، سید علاءالدین تلگرافخانه، مدرسه خان و اماکن رفیعه شهر را سنگر بسته، تهیه قتل عموم مشروطه طلبان را میبندند. طرق و شوارع را مغشوش و نوکرهای خود را به راهزنی و غارتگری وامیدارند.»
روزی که ایشان همراه با سید احمد معین الاسلام در مجلس ختم قوام الملک شرکت کرد، افرادی مسلح از روی بامها وی را نشانه گرفتند. معین الاسلام که از معرکه گریخت، بدنش سلاخی شده و در آخر سوزانده شد.
آیتالله اصطهباناتی هنگام خروج با ضرب گلوله بر زمین افتاد. میرزا خلیل صباغ او را بر دوش گرفت اما تیری به کمر آیتالله اصطهباناتی میزنند که از سینه میرزا خلیل خارج میشود و بر زمین میافتند. تفنگچیها دور ایشان را گرفته و پیکر خونین این عالم هفتاد ساله را زیر ضربات قداره، قنداق تفنگ و طپانچه میگیرند.
🥀شیخ محمدباقر اصطهباناتی در حالی ۱۸ زخم برداشته بود در ۷ صفر ۱۳۲۶ق به شهادت رسید.
📚برگرفته از کتاب: #شهید_رابع
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷 مرحوم حاج سید مصطفی مجتهد قنات آبادی (طباطبائی قنات آبادی) از فقهاء شیعی و از محترمین دارالخلافه طهران.
✍ خواهر ایشان در نکاح #میرزای_شیرازی بوده و از این جهت تربیت اولیه ایشان و اخوانش تحت إشراف میرزای شیرازی و تعلیمات وی صورت پذیرفت.
پس از تحصیلات در عتبات عالیات و نیل به درجه اجتهاد، به طهران بازگشت و در محله قنات آباد سکونت گزید و به مصاهرت آیت الله حاج شیخ علی شریعتمدار طهرانی درآمد.
آیت الله قنات آبادی ضمن تدریس در #مدرسه_معیرالممالک، به رتق و فتق امور مردم و امامت جماعت و محضر شرعی در محله قنات آباد پرداخت.
ایشان در قضایای مشروطیت در معیت آقایان بهبهانی و طباطبایی و افجه ای و آشتیانی، از حامیان اولیه این جریان بوده و ایضأ دسته مشروطه چیان و تفنگچیان در محله قنات آباد تحت رهبری وی بودند.
منزل ایشان در جریان مشروطیت یکی از پایگاه های پر رفت و آمد بشمار میرفت.
پس از رحلت ایشان در ۱۳۰۰ خورشیدی دو فرزند وی: حجة الاسلام حاج سید محمدحسن صدرالواعظین قنات آبادی و حجة الاسلام حاج سید محمدحسین قنات آبادی در دو مسجد بزرگ و کوچک قنات آباد به امامت جماعت و رسیدگی به احوال مردم و امورات شرعیه پرداختند.
#شمس_قنات_آبادی از فعالان سیاسی در دههء ۳۰ و ۴۰ نوه ایشان بوده است.
🔹ارسال شده توسط آقای مجتبی شریفی
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
آنگاه که #حاج_ملا_علی_کنی و #میرزای_شیرازی با عبای خود حرم حضرت زینب سلام الله علیها را غبارروبی میکنند!👇
🕌 @tarikh_hawzah_tehran