🔖 تاریخِ شَفاهیِ قُم🔖
🎬 مدرسه علمیه ای در دل کوچه‌های آذر ❓️نام این مدرسه #جهانگیرخان است یا #جانیخان؟ 🔗پاسخ این پرسش ر
❓️مدرسه #جهانگیرخان یا #جانیخان؟
🔹️نام مدرسه چنان‌که در منابع تاریخی آمده و در وقف‌نامه آن نیز ذکر گردیده، «مدرسه #جانیخان» است و شهرتش به #جهانگیرخان، بدون سند است.
🔸️میرزا عباس فیض قمی معتقد است این مدرسه یک بار در زمان صفوی از سوی عالم این عصر #میرزاجهانگیرخان، تعمیر شد اما این نظر مورد تایید نیست. چون در وقف‌نامه سال ۱۳۱۷ق که حدود دویست سال بعد از عصر #صفوی نگارش شده، از مدرسه با عنوان «#جانیخان» یاد شده است.
🔹️از این مدرسه با نام مدرسه #ناصری نیز یاد می‌شود چون بخشی از مخارج طلاب و روشنایی مدرسه از جانب #ناصرالدین_شاه قاجار پرداخت شده بود.
🔸️عده ای معتقدند منظور از جانیخان پادشاه تاتار #ترکستان است اما عده‌ای می‌گویند بانی این مدرسه جانی‌خانِ #شاملو، از امرای شاه‌صفی و شاه عباس ثانی است.
🔹️طایفه شاملو، در قم خدماتی کرده‌اند که بنای مدرسه #مؤمنیه از آن جمله است و از این رو احتمال می‌رود بنای مدرسه جانی‌خانِ قم مربوط و منسوب به #جانیخان_شاملو باشد.
🔸️این مدرسه امروزه با نام جهانگیرخان شناخته شده و در کاشی‌کاری جدید در سال ۱۳۸۳ش، نام #جهانگیرخان بر سر در ورودی مدرسه نگاشته شده است.
🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید:
@tarikhqom
🌀محله باغ پنبه
🔸️این محله بین خیابان ۵۵ متری #عماریاسر و خیابان ۱۹ دی واقع شده است. آغاز آن از چهار راه #بازار و پایان آن هفت متری #باجک، مسجد #رضویه و منطقه #عربستان است.
🔹️علت نامگذاری این محله به دلیل این بوده است که سالها قبل در این محل #پنبه کشت می‌شده و بعدها در دوران #ناصرالدین_شاه قاجار یکی از تاجران بزرگ و خیّر قم به نام حاج علی‌اکبر #ارباب که به القاب تاجر و #پالان‌دوز و #باغ_پنبه‌ای هم موسوم بوده است، آب انبار و مسجدی در این محل می‌سازد که ساختمان قدیمی آن تا دهه شصت شمسی باقی بود که پس از تخریب، مسجد #نوبنیاد کنونی جای آن ساخته می‌گردد. بازماندگان وی هنوز در این محل ساکن هستند.
🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید:
@tarikhqom
📸مقبره مهد علیا، مادر ناصرالدین‌شاه
📍حرم حضرت معصومه (س)
🔸️ملک جهان خانم، دختر #امیرمحمد_قاسم_خان قاجار قوانلو (ملقب به ظهیرالدوله) و #بیگم‌جان (دختر دوم فتحعلیشاه قاجار) بود.
🔹️در ۱۶ سالگی او را به عقد پسردایی‌اش #محمدمیرزا که آن زمان ولیعهد بود درآوردند. او پس ازآنکه پسرش شاه شد، #مهد_علیا لقب گرفت.
🔸️وی بسیار #باهوش بود. بر ادبیات فارسی و زبان عربی مسلط بود، با موسیقی و آواز آشنا بود و خط ریز و خط درشت می‌نوشت. #شعر می‌گفت و در سخنانش از مثل‌ها و روایات زیادی استفاده می‌کرد. او #قرآن را به صورت دودانگ در آهنگ حجاز می‌خواند.
🔹️وی در سن ۷۰ سالگی در ۶ ربیع‌الثانی ۱۲۹۰ ق. هنگامی که #ناصرالدین_شاه به سفر اروپا رفته بود در تهران درگذشت و در آرامگاه #محمدشاه در قم دفن شد.
📌این مقبره هم‌اکنون به دفتر مدیریت حرم مطهر تبدیل شده است.
🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید:
@tarikhqom
📜 توصیف #کهک در زمان سرشماری عهد #ناصرالدین_شاه
🔸️قریه #کهک از قراء معتبر قُهسَتان است. در هموار اتفاق افتاده. هشت رشته #قنات دارد و کم آب است. حاصل آنجا جو و گندم است. #جوزق [پنبه] آنجا خوب به عمل می‌آید. سردرختی از ییلاقی و گرمسیری دارد. خاصه #انجیر در آنجا خوب می‌شود.
🔹️دو رشته قنات #جدیدالنسق [نوساز] دارد که در عهد دولتِ ابدیت [یعنی دوران ناصرالدین‌شاه] آباد شده است. مالیات آنجا از قرار ممیزی مرحمت پناه آقامیرزا باباست. زبان #فارسی دارند.
🔸️مرتع آنها در هموار است. حمام سه باب و مسجد پنج باب دارد. آب انبار دو باب، دکاکین [مغازه‌ها] بیست و نه باب، #طاحونه [آسیاب] دو باب. خانه شمار آنجا سیصد و پنجاه و پنج خانه است. امامزاده #معصومه (س) در برابر قریه مدفون است. عدد نفوس [تعداد افراد] ۱۴۶۹ نفر: ذکور [مرد] ۸۳۰ نفر، اناث [زن] ۶۳۹ نفر."
📚منبع: کتابچۀ اعداد نفوس اهالی دارالایمان قم؛ سرشماری عهد ناصرالدین شاه (۱۲۸۵ ق)
🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید:
@tarikhqom