🍃 اندیشه های ناب آیت الله مطهری
⬅️ راه پدران...
✅ امام صادق (ع) فرمودند: یاهشام، ان الله ذِم الذین لایعقلون فقال: و اِذا قیلَ لَهُم اتّبعوا ما اَنزَل الله قالو بل نتّبِعُ ما اَلفَینا عَلَیه آباءَنا اَوَ لَو کان آبائُهُم لا یَعقِلونَ شَیئا و لا یَهتَدون(بقره ۱۷۰)
✅ مسئله ی #تقلید را زیاد شنیده اید، #قرآن با این مسئله ی به اصطلاحِ امروز "سنت گرایی" #یعنی پذیرفتن آنچه که در گذشته بوده است، با این حالتِ #گوسفندصفتی در انسان و با پیروی کورکورانه از آباء و اسلاف و نیاکان #فقط به دلیل اینکه آنها آباء و نیاکان هستند، سخت #مبارزه کرده است.
✅ من استخراج کرده ام، دیده ام هر #پیغمبری، با امتش که مواجه بوده، مسئله ی بالخصوصی بوده که روی آن تاکید داشته است و مردم را به آن دعوت می کرده است، ولی دو سه چیز #مشترک بوده که هر #پیغمبری آنها را طرح می کرده است، بعضی مثبت و بعضی منفی. مثلا #توحید از امور مثبتی است که هر پیغمبری آن را طرح می کرده است. یکی از چیزهایی که مشترک بوده و هر #پیغمبری آن را مطرح کرده است، و معلوم می شود همه ی ملت ها #گرفتار آن بوده اند، #پیروی از #اسلاف است که می گفتند: ما حرف تو را قبول نمی کنیم چون حرف تو #تازه است و ما نسل گذشته و پدرانمان را بر راه دیگری دیده ایم و راه #پدران خودمان را می رویم.
✅ این حالت #تسلیم در مقابل #گذشتگان یک حالت #ضدعقل است. #قرآن می خواهد که #انسان راه خودش را به حکم #عقل انتخاب کند. پس #مبارزه قرآن با #تقلید و به اصطلاح "سنت گرایی" مبارزه ای است به عنوان #حمایت از #عقل.
⬅️ هم رنگ جماعت نشو...
✅ مسئله ی دیگر مسئله ی #عدد است. انسان همانگونه که #گوسفندصفت از گذشتگان پیروی می کند در مقابل جمع و عدد که قرار می گیرد، می خواهد هم رنگ #جماعت شود. می گویند: "خواهی نشوی رسوا هم رنگ جماعت شو." وقتی جماعت #رسوا باشد، هم رنگ #جماعت شدن رسوا شدن است؛ ولی در #انسان تمایل به اینکه هم رنگ جمع شود زیاد است.
✅ در فقهاء، این قضیه زیاد است. یک فقیه مسئله ای را #استنباط می کند ولی جرات نمی کند #ابراز نماید. می رود می گردد ببیند در فقهاء عصر، هم فکر و هم رای برای خودش پیدا می کند یا نه، و کمتر فقیهی است که وقتی رفت و گشت و دید هیچ کس چنین چیزی نگفته جرات کند فتوایش را #اعلام نماید. یعنی وقتی خودش را در راهی #تنها می بیند، وحشت می کند.
✅ سایر رشته ها هم چنین است، گو این که حالا تک روی #مد شده و فرنگی ها تک روی را مد کرده اند، یعنی قضیه روی غلتک افراط افتاده است، هرکس کوشش می کند یک جور مخصوص باشد که بگویند فکر #تازه_ای دارد. درست بر ضد قدماء.
✅ #قدماء اگر یک حرفی از خودشان بود از #تنهائی وحشت می کردند بگویند، و برای این که بگویند ما تنها نیستیم عده ای را هم فکر خود اعلان می کردند. #بوعلی تصریح می کند که من هر حرفی دارم به زبان #ارسطو می گویم، برای اینکه اگر از زبان خودم بگویم کسی #قبول نمی کند. #ملاصدرا اصرار دارد که حرف قدما را بیاورد و حرف های خودش را با آنها #توجیه کند. چون آن وقت پیروی از جمع #مد بود.
✅ حالا به عکس اگر کسی #سخنی بگوید که دیگری آن را گفته است، دیگر #ارزشی ندارد. ولی به هرحال #قرآن ملاک قرار دادن #کثرت را #مذمت می کند و می گوید #کثرت معیار نیست. امام (ع) می فرمایند: قرآن کثرت را مذمت کرده است آن جا که می فرماید: وَ اِن تُطِع اَکثَرَ مَن فی الاَرض یُضلُّوکَ عَن سبیل الله ان یَتَّبعُون اِلا الظَّنَّ وَ اَن هُم اِلّا یَخرُصُون (انعام۱۱۶) اگر #اکثر مردم را #پیروی کنی تو را #گمراه می کنند، چون #اکثر مردم تابع #عقل نیستند، تابع گمان و تخمین اند. همین که چیزی در #خیالشان پیدا می شود #دنبالش می روند. چون اکثر این جور هستند پس به اکثر #اعتماد نکن. این هم خودش نوعی دیگر #استقلال بخشیدن به #عقل است و دعوت به اینکه #عقل باید #معیار باشد.
📚 تابلوهای خطر
📩 سمیّه خیرزاده اردکان
@zarrhbin
#حدیث_بزرگان
✍امام حسن علیه السلام :
عادت‌ها #مقهور کننده اند،پس هرکس در نهان و خلوت های خود به چیزی #عادت کند ،آن چیز او را در آشکار و در میان جمع #رسوا سازد .
📗تنبیه الخواطر جلد۲ ص ۱۱۳
@zarrhbin