📚 گاه‌نامه‌ی #نیم‌خط - شماره‌ی سه! 📍 این شماره حاصل همکاری جمع علمی-ترویجی رستا و انجمن علمی ژرفا است. 💡 در این شماره خواهید خواند: 🔸 سرمقاله 🔹 مهمون ناخونده 🔸 داستان من و مریم 🔹 معرفی کتاب 🔸 داستان رمزنگاری 🔹 اثبات بدون کلام 🔸 پرونده ویژه: فیزیک ▫️ حل بزرگ‌ترین معمای فیزیک و اتحاد دو اصل بزرگ قوانین طبیعت ▫️ معرفی فیلم ▫️ او می‌کشد قلاب را... ▫️ هلیکوپتر کاغذی 🆔 @Rastaiha 🆔 @Zharfa90

مقاله «هستی شناسی خلاء» 👤 احمد حکیم @ontology_of_physics 🆔 @Zharsfa90

🎥 سلسله جلسات مصاحبه با افراد متخصص فیزیک تجربی: 🔺 قسمت سوم از گفتگو با دکتر #علی_اسفندیار عضو هیئت علمی #دانشگاه_صنعتی_شریف و از اساتید برجسته حوزه #ماده_چگال_تجربی در کشور 🔹 در این قسمت، به بررسی درس های فیزیک تجربی ارائه شده در #دانشگاه_شریف می‎پردازیم. 🔹‌ این قسمت را با کیفیت بیشتر در آپارات ژرفا نیز می‌توانید مشاهده کنید. https://www.aparat.com/v/T1pLE #فیزیک_تجربی_در_ایران #پیشرفت_با_فیزیک_تجربی 🆔@Zharfa90

🔰پیشنهاد می‌کنیم مقاله پیوست را از کانال علم و سیاست فارسی بخوانید: 🔹متن کامل مقاله‌ی «آیا دانشمند می‌تواند عهده‌دارِ جهانِ علم باشد؟» 🔻بریده‌ای از متن: امروز که ما در دانشگاه نشسته‌ایم بیش از همیشه موقعیت کشف و شهود علمی تبدیل به شغل دانشگاهی و مشارکت در سازمانهای علمی شده است. این البته کاملاً مسیری طبیعی علیه دانشمند علوم تجربی است، که پیشتر بی‌تعهدی او به زندگی در قرن بیستم تجربه و شهود شده است. با این حساب تکلیف ما در دانشگاه چیست؟ آیا دانشگاه به آن معنا دیگر نمی‌تواند و بلکه نمی‌خواهد راهی به علم داشته باشد؟ آیا دانشمند هنوز باید نیروی کار علمی‌اش را از جایی غیر از علم، چه بازار باشد و چه دولت، بگیرد؟ 🆔@elmosiasatfarsi 🆔@Zharfa90

نشست دهم چالش‌های فیزیک با فلسفه اسلامی و مناسبات آن ها با یکدیگر با ارائه‌ی دکتر سعید حسن‌زاده (دکترای فلسفه اسلامی دانشگاه تربیت مدرس. پژوهشگر طبیعیات) با موضوع : مکان و جهت از منظر فلسفه ابن سینا پنجشنبه: ۲۸ دی ماه ۱۴۰۲ ساعت ۱۴ تا ۱۷ (با توجه به محدود بودن زمان جلسه لطفا رأس ساعت تشریف بیاورید) موسسه نفحات واقع در قم، خیابان شهید عطاران، کوچه ۸ ویژه برادران چکیده: آیا مکان امری قائم به ذهن است و یا بدون اذهان بشر نیز موجود است؟ آیا مکان معقول ثانی فلسفی است که از خارج انتزاع می شود و یا یک ماهیت موجود در خارج است که می توان به آن اشاره کرد؟ آیا برخی از نقاط عالم جسمانی به برخی دیگر ترجیح دارد و یا همه مشابه هم هستند؟ آیا در عالم نامتناهی جهت معنا دارد ؟ آیا عالم جسمانی تنها شش جهت دارد؟ در این جلسه با استفاده از اندیشه ابن سینا به این پرسش ها و پرسش های مشابه خواهیم پرداخت. ابن سینا با معرفی دیدگاه های مختلف درباره مکان و ارزیابی آنها مکان را سطح جسم دربرگیرده می داند که بر سطح جسم دربرگرفته شده مماس است. این نگاه به مکان لازم می آورد که مکان از جمله معقولات اولی باشد؛ مکان به طور خاص کمیت متصل است؛ کمیت متصل دو بعدی (غالبا خمیده) که یک جسم سه بعدی را احاطه کرده است. همه اجسام عالم به غیر از محیط ترین جسم عالم دارای مکان اند. نگاه ابن سینا به مکان دارای چالش هایی هست که خود او به برخی از آنها پرداخته است؛ تغییر مکان جسم بدون حرکت آن مهم ترین چالش اندیشه ابن سینا که ما نیز به آن می پردازیم. پس از بحث مکان به بحث جهت خواهیم پرداخت. جهت تناهی امتداد است. بنابراین با فرض عدم تناهی عالم جهت نخواهد داشت ولی این به معنای بی جهتی اجسام نیست. هر امتدادی که بالفعل متناهی باشد (مثلا اندازه یک میز) جهت های بالفعل خواهد داشت و هر امتدادی که بتوان آن را متناهی فرض کرد، جهت فرضی خواهد داشت. بنابراین جهت ها منحصر در شش نیستند. در میان جهات دو جهت طبیعی اند و با فرض و اعتبار ما تغییر نمی کنند. این دو جهت که عبارت اند از بالا و پایین نیاز به شیئی دارند که آنها را معین کند. این شیء که محدّد جهات نام دارد تنها می تواند جسم کروی باشد که با مرکز خود پایین و با محیط خود بالا را معین نماید. ابن سینا برای اثبات این مدعا حالات دیگر محدد جهات را بررسی کرده است که به آنها اشاره خواهیم کرد. محدد جهات برخی از نقاط عالم را برای برخی از اجسام دارای ترجیح قرار می دهد و چنین نیست که همه عالم برای همه اجسام یکسان و مشابه باشد. محدد جهات کروی، غیر قابل حرکت مستقیم، بسیط و فسادناپذیر است. 🆔 @Zharfa90

کانون نجوم و اخترفیزیک دانشگاه قم برگزار می کند: تلسکوپ جیمز وب🔭🔭🔭 چالش ها و دستاوردها در دو سال اخیر 📆زمان:چهارشنبه ۱۴۰۲/۱۰/۲۷ ⏰از ساعت ۱۹:۰۰ الی ۲۰:۰۰ 📍این برنامه به صورت برخط(مجازی) برگزار می شود. 🎓شرکت در این برنامه رایگان است. 📝جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید به ای دی @mma2040 در پیامرسان ایتا مراجعه نمایید. #مجازی #برخط #وبینار #رایگان آسمان برای توست... با ما در کانون نجوم و اخترفیزیک دانشگاه قم همراه شوید: @qomuni_astrophysic 🆔 @zharfa90

🔰 تکون علم جدید و تغییر نگرش در مطالعه طبیعت... 🔹قبل از تكون علم جدید، دانشمندان نگرش جامع‌تری نسبت به مطالعه طبیعت داشتند و در پی آن بودند که تصویری از کل جهان بدست آورند. تمام بخش‌های دانش، می‌بایستی در یک چارچوب کل‌نگرانه فلسفی قرار گیرند. در واقع این نوع نگرش در میان تمامی دانشمندان عصر تمدن اسلامی و قرون وسطی وجود داشت. بنیان‌گذاران علم جدید، نظیر گالیله، کپلر و نیوتن نیز همین نگرش را داشتند و به همین جهت نیوتن نام کتاب مشهور خود را «اصول ریاضی فلسفه طبیعی » نهاد. 🔸 اما در حالی که قبل از رنسانس همۀ علوم طبیعت بخشی از فلسفه بودند و بخش الهى فلسفه بر آنها حاکم بود، در دوره رنسانس، رشته ها از هم تفکیک شدند و کم کم مکاتب تجربه گرا بـر علـوم حاکم گشتند، مکاتبی که منشأ دانش ما در بارۀ جهان فیزیکی را صرفاً تجارب حسی می‌دانستند. اهم این مکاتب، پوزیتیویسم بود که با آثار آگوست کنت نضج گرفت. از نظر آگوست کنت، شناسایی انسان‌ها صرفاً به امور قابل تجربه تعلق می‌گیرد و طرح مسائل مابعد الطبیعه(متافیزیک) یک امر ارتجاعی است. این بینش حاکمیت داشت تا آنکه در نیمۀ دوم قرن بیستم بعضى مكاتب فلسفه علم مطرح شدند و مساله علم و غیر علم و شبه علم مطرح شد... 📚 علم و شبه علم 👤دکتر مهدی گلشنی 👤دکتر محمد جمالی 👤دکتر مرتضی خطیری 🔻صفحه ۱۵ و ۱۶ انتشارات نشر علم #بریده_کتاب #پیشنهادی_برای_خواندن 🆔️ @Zharfa90

2⃣قسمت دوم 🔸 صبح روز اول نمایشگاه، دکتر دهقانی فیروز آبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور نیز به نمایشگاه آمده‌بود. به این فکر افتادم، سیاست‌مداران چه نقشی در حمایت از علم و فناوری باید داشته‌باشند؟ در کشوری با ایدئولوژی خاص و تحریم‌های سنگین. طرح‌های مختلفی در کشور وجود دارد که فعلا به آن‌ها نمی‌پردازیم. اما در فضای دانشجویی شاید اسم مراکز رشد و شتاب‌دهنده‌ها و طرح احمدی روشن و پارک‌های علم و فناوری را شنیده‌باشید. شاید هر یک از این‌ها بتواند پلی بین دانشگاه و صنعت باشد. 🔹 اما سوال: چند درصد این چیز‌هایی که برچسب دانش‌بنیان به آن‌ها می‌زنیم، بر اساس دانش بومی خودمان است و چند درصد را از خارج می‌گیریم. قاعدتا انتظار نداریم که همه‌چی را خودمان بسازیم. ولی باید برنامه‌ریزی کنیم که بودجه خود را کجا صرف کنیم. و بدانیم در آینده قرار است چه نقش و حرفی در صنعت و تکنولوژی، در جهان داشته‌باشیم... 🔻 در این لینک، می‌توانید نقشه‌ای کلی از زیست‌بوم فناوری و نوآوری ایران را ببینید. http://tinet.ir/0001h6 #فیزیک_تجربی_در_ایران #پیشرفت_با_فیزیک_تجربی 🆔@Zharfa90

🔰 کتاب نورشناسی رساله نیوتن به فارسی ترجمه شد. 🔹 آقای بهنام شیخ‌باقری که در کارنامه خود، ترجمه کتاب‌های «اصول ریاضی فلسفه طبیعی» و «مجموعه آثار ارشمیدس» و «اصول نسبیت» را در داشتند؛ ترجمه کتاب «نورشناسی» را نیز انجام دادند. 🔻از سایت انتشارات نشر نی می‌توانید مشخصات این کتاب و سایر کتاب‌های ترجمه‌شده از آقای بهنام شیخ‌باقری را ببینید. البته کتاب «نورشناسی» هنوز برای خرید، موجود نشده است. 🆔@Zharfa90

💡 آیا در مثل قضیه «الف حرکت می‌کند.» لزوما باید پرسید، «نسبت به چه حرکت می‌کند؟» به عبارت دیگر آیا «حرکت می‌کند» یک محمول تام است یا ناقص؟ (دیدگاه ارسطو) 🆔 @Zharfa90

🔅 آیا «x حرکت می‌کند.» یک محمول تام است؟ پاسخ‌های پیشانیوتنی پرسش از اینکه آیا Px یک محمول تام است یا خیر، به این معناست که آیا P [علاقه و نسبت] یک طرفی است؛ یعنی آیا جایگزین کردن تنها یک اسم به جای x، ارزش صدقی را تعیین خواهد کرد؟ بدین‌ترتیب، «x بزرگ‌تر است از» یک محمول تام نیست، در حالی که «x بزرگ‌تر از y است» تام است: «بزرگ‌تر از» [علاقه و نسبتی] دو طرفی است نه یک طرفی. روشن است که «x نسبت به y حرکت می‌کند» یک محمول تام است و در مورد دو جسم صادق است، اگر که فاصله بین آنها تغییر کند. اما مسئله مهم فلسفی این است که آیا [مثل] «x حرکت می‌کند» یک محمول تام به شمار می‌آید؛ به طور مشخص، آیا به لحاظ فیزیکی یک معنای موجه و یک طرفی برای محمول «حرکت می‌کند» وجود دارد؟ در حقیقت، تقریباً در تمام تفسیرها از حرکت، «x حرکت می‌کند» محمولی تام است، لکن درباره معنای آن اختلاف دارند. با این حال، شروع با پرسش خودمان بسیار راهگشا خواهد بود، زیرا این وجه اشتراک مهم را آشکار می‌کند مبنی بر اینکه اکثر تفاسیر از طریق تأکید بر وجود معنایی یک طرفی برای «حرکت می‌کند»، در رد نوع خاصی از «ربط‌گرایی» درباره حرکت مشترک هستند. این ملاحظه برای فهم بحث بسیار مهم است، چرا که معانی دیگری از «ربط‌گرایی» وجود دارد که بازیگران اصلی را از هم جدا می‌کند؛ بالأخص این ادعا که تمام حرکت‌ها را می‌توان بر حسب حرکات نسبی اجسام تحلیل کرد. ارسطو «x حرکت می‌کند» را تام می‌داند و پیشنهاد می‌کند (چنانکه دیدیم) که باید آن را به عنوان حرکت نسبت به مرکز جهان فهم کرد. اینکه می‌گوییم -مثلاً- x رو به پایین حرکت می‌کند، بدین معنا است که x به سمت مرکز حرکت می‌کند. باید توجه داشت که هرچند ارسطو «مخالف ربط‌گرایی» است به این معنا که کاربرد یک طرفی «حرکت می‌کند» را می‌پذیرد، حرکت انتسابی حرکتی است نسبت به چیزی (یعنی مرکز جهان). اما در اینجا مشکل‌ساز نیست. «X حرکت می‌کند» کامل است، زیرا در نفس خودش قید شده که حرکت باید به مرکز جهان ارجاع شود، بنابراین نیازی به اثبات ثانوی نیست. به عبارت دیگر اینکه می‌گوییم محمولی یک طرفی است، به این معنا نیست که نمی‌توان آن را با استفاده از نسبت‌ها تحلیل کرد، بلکه فقط یک اثبات و استدلال برای ارزش صدقی قطعی لازم است. 📚 نیکلاس هیوگت، مدخل حرکت در دائرة المعارف فلسفه راتلج 🆔@Zharfa90

📌 هامیلتونی در کوانتوم چیست؟ در مکانیک کوانتومی برای بررسی هر سیستم فیزیکی در ابتدا باید هامیلتونی آن را داشته باشیم. در واقع هامیلتونی ابزاری است برای تحلیل سیستم های کوانتومی. چه یک الکترون، چه اتم یا کیوبیت های کامپیوتر کوانتومی. در این کلیپ کوتاه با این مفهوم مهم در کوانتوم آشنا میشویم. 🧩 @QuantumFoundations 🆔 @Zharfa90

نشست یازدهم چالش‌های فیزیک با فلسفه اسلامی و مناسبات آن ها با یکدیگر با ارائه‌ی حجت الاسلام و المسلمین محمد صادق کاویانی ( دانش آموخته فلسفه‌فیزیک دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام) با موضوع : بررسی انتقادی دیدگاه ایستانگرانه به زمان در فیزیک مدرن از منظر حکمت صدرایی پنجشنبه: ۲۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۲ ساعت ۱۴ تا ۱۷ (با توجه به محدود بودن زمان جلسه لطفا رأس ساعت تشریف بیاورید) موسسه نفحات واقع در قم، خیابان شهید عطاران، کوچه ۸ ویژه برادران چکیده: مباحث معاصر فلسفه زمان در تحلیل واقعیت سلسله حوادث زمانی، شاهد رویارویی دو نگرش عمده است. در دیدگاه ایستانگرانه تمامی حوادث زمانی به فعلیت خویش رسیدهاند؛ ولی در دیدگاه پویانگرانه مجموعه حوادث زمانی دائماً در حال افزایش است. تساوی نسبت خداوند متعال به تمامی زمان ها و پارادوکسهای زنون از عمده ترین ادله قائلیین دیدگاه ایستانگرانه است. این دیدگاه توسط شواهد متعددی از فیزیک مدرن تقویت گشته؛ زیرا پس از ظهور نظریه نسبیت، گذر زمان نه یک امر عینی؛ بلکه وابسته به فاعل شناسای آن معرفی گردیده است. از طرفی دیگر نظریه کوانتوم به گونه‌ای دیگر این دیدگاه را در ابعاد ریز تأیید نموده است؛ چرا که شواهد غیرجایگزیدگی زمانی کوانتومی ناسازگار با نگرش پویانگرانه اند. با این وجود نگرش پویانگرانه به زمان که از فیزیک ارسطویی و کلاسیک (همچون قانون دوم ترمودینامیک) مطرح بوده است نیز دارای شواهد تجربی مناسبی است که نفی آن - حتی بر اساس برخی شواهد تجربی فیزیک مدرن - چندان ساده نیست. نوشتار حاضر باهدف تبیین سازگاری شواهد مزبور با یک نگرش جامع فلسفی، به دیدگاه متفاوتی از نگرش ایستانگرانه و پویانگرانه رسیده است. مطابق حکمت صدرایی رویدادهای آتی به تشکیک موجودند؛ یعنی نه وجودی کاملا بالفعل و نه وجودی کاملا بالقوه؛ بلکه از فعلیتی ضعیف برخوردارند؛ به طوریکه آثار ضعیفی از آنها در زمان حاضر تحقق دارد. تشکیک صدرایی علاوه بر برون رفت از چالش قدیمی ارتباط امر متغیر با ثابت، شواهد فیزیک مدرن در این خصوص را سازگار با یکدیگر نشان میدهد؛ زیرا در عین حقیقی بودن گذر زمان، فعلیت تشکیکی پدیده های آتی میتوانند مؤثر بر روند کنونی پدیده های کوانتومی باشند. این خوانش، تفسیری صحیح از ناموضعیت ذوات کوانتومی در زمان است. حرکت جوهری عمومی عالم نیز که راسم زمان عام است میتواند معیاری برای نفی عدم وجود یک زمان عام مطلق ارائه داده و با زمان کیهانی قابلیت تشبیه داشته باشد. 🆔 @Zharfa90

کانون نجوم و اخترفیزیک دانشگاه قم برگزار می کند: 💫درآمدی بر ابرنواخترها💫 📆زمان:چهارشنبه ۱۴۰۲/۱۱/۲۵ ⏰از ساعت ۱۹:۰۰ الی ۲۰:۰۰ 📍این برنامه به صورت برخط(مجازی) برگزار می شود. 🎓شرکت در این برنامه رایگان است. 📝جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید به ای دی @mma2040 در پیامرسان ایتا مراجعه نمایید. #مجازی #برخط #وبینار #رایگان آسمان برای توست... با ما در کانون نجوم و اخترفیزیک دانشگاه قم همراه شوید: @qomuni_astrophysic 🆔 @zharfa90

کانون نجوم و اخترفیزیک دانشگاه قم برگزار می کند: 🔥سیری در تاریخ فیزیک🔥 📆زمان:چهارشنبه ۱۴۰۲/۱۲/۰۲ ⏰از ساعت ۱۹:۰۰ الی ۲۱:۰۰ 📍این برنامه به صورت برخط(مجازی) برگزار می شود. 🎓شرکت در این برنامه رایگان است. ✅برای ثبت نام و دریافت پیوند شرکت در برنامه از طریق پیوند اعلامی نسبت به تکمیل فرم ثبت نام اقدام نمایید: https://digiform.ir/wf53995b9 📝جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید به ای دی @mma2040 در پیامرسان ایتا مراجعه نمایید. #مجازی #برخط #وبینار #رایگان آسمان برای توست... با ما در کانون نجوم و اخترفیزیک دانشگاه قم همراه شوید: @qomuni_astrophysic 🆔 @zharfa90

https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-031-51855-3#toc در مورد این کتاب این کتاب راه حلی برای مسئله مفهوم انرژی ارائه می دهد. این مشکل خود را در این واقعیت نشان می دهد که فیزیکدانان به وضوح در مورد این سوال که انرژی چیست اختلاف نظر دارند. برخی آن را تعریف می کنند اما برخی دیگر می گویند که ما نمی دانیم چیست. اگرچه این یک مشکل برای فیزیکدانانی است که نیاز به توضیح مفهوم دارند، اما برای فیزیک مشکلی نیست که بتوان آن را با ابزارهای آزمایشگاهی حل کرد. این کتاب با نفوذ به منشأ مفهوم انرژی، ایده روشنی از آنچه کشف شد و آنچه برای تفسیر یافته ها اختراع شد ارائه می دهد. به دنبال توسعه این مفهوم، توضیحی در مورد روندهای کتاب های درسی معاصر ارائه می کند. تکرار نویسنده، در "تاریخ و فلسفه فیزیک آزمایشگاه" خود، از آزمایش معروف ژول - آزمایش چرخ دست و پا - با کالریمتری همانطور که در ابتدا توسط ژول استفاده می شد و با کالریمتری که در کتاب های درسی پیشنهاد شده بود، ارائه شده است، که بینش جدیدی را به دست می دهد. پدیده بنابراین، معلمان و دانش آموزان علوم و همچنین مورخان، فیلسوفان، دانشجویان تاریخ و فلسفه علم و همه کسانی که علاقه مند به دانستن آنچه ما انرژی می نامیم از خواندن این کتاب بهره مند خواهند شد. 🆔 @Zharfa90

کانون نجوم و اخترفیزیک دانشگاه قم برگزار می کند: 💥ریاضیات در گذر زمان💥 📆زمان:چهارشنبه ۱۴۰۲/۱۲/۰۹ ⏰از ساعت ۱۹:۰۰ الی ۲۱:۰۰ 📍این برنامه به صورت برخط(مجازی) برگزار می شود. 🎓شرکت در این برنامه رایگان است. ✅برای ثبت نام و دریافت پیوند شرکت در برنامه از طریق پیوند اعلامی نسبت به تکمیل فرم ثبت نام اقدام نمایید: https://digiform.ir/wf42389a6 📝جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید به ای دی @mma2040 در پیامرسان ایتا مراجعه نمایید. #مجازی #برخط #وبینار #رایگان آسمان برای توست... با ما در کانون نجوم و اخترفیزیک دانشگاه قم همراه شوید: @qomuni_astrophysic 🆔 @zharfa90