یا امام کجایی؟ من توی خانهی کوچکی هستم نبش کوچهای بلند، آنسوی پارک. روی زمین نشستهام به انتظار. صفحه سیاه میکنم به بیچارگی. هی فکر میکنم تماشای جهان برای چشمهای بصیرِ تو چه حالی دارد. هی فکر میکنم و واژه میبافم. دنیا را دارند رنگ میکنند، سیاه و سفید. تاریک و روشن. بعضیها آدم میکشند و دوستداشتنی میشوند، بعضیها میمیرند و لعن. خوانده بودم بد میشود خوب و خوب میشود بد. یکجور جایشان عوض میشود که گمان میکنی کورند. بصیر که نگو، بینا که مپرس. یا امام آدمهای زیادی را میکشند. گاهی به نام دین و گاهی بینام و نشان. زور دارند، و پولهای افسانهای. توی خانهی ما نمیشود صفرهایشان را شمرد، توی خانهای دیگر، شاید. میگویند جنگ خوب نیست اما میجنگند. میآیند دستهایشان را دور گردنمان قلاب میکنند. لبخند میزنند که:"نفس بکش!" و جان را میبخشند اگر قسم بخوریم که راست میگویند. یا امام! راست نمیگویند. ما نوری را که انداخته بودید سمت راه گم کردیم. تا یکجایی آمدیم اما نفهمیدیم چه شد دستمان را کشیدند. رفتیم به بيراههای دور، به جهانی تیره و سیاه. خوانده بودم از نگه داشتن آتش توی دست سختتر است. من دارم میسوزم یا امام. بعضی حرفها را همهجا نمیشود گفت چون الگوریتمها تو را خط میزنند. حذف شدن در جهان مجاز مثل خاموش کردن چراغ مطالعه کوچک من است. سرانگشتم را که میکشم روی دکمهاش، صفحهی سفید کاغذ سیاه میشود.
یا امام کجایی؟ من وقتی العجل العجل میخوانم زار نمیزنم. تصورم این است که باید بزنم. سهبار میزنم روی پای راستم و صدا میکنم تو را. خبری از زاری نیست اما داغ میشوم از اشک. خوانده بودم که فقط زور تو به آنها میرسد. که صبح میشود نیمهشبِ سیاهمان آخر. که من اینهمه حرف میزنم ولی اصلش را نگه میدارم توی دلم. یا امام نگذار بیچاره جان دهم از دنیا. چاره شو قبل از آنکه سفید شود مویم و پردرد شود استخوانهایم. چاره شو که چشمها کورند و گوشها کر، چاره شو که دردها بی درماناند و جهان بیمار. خوانده بودم یرونهُ بعیدا و صبح به صبح که میرسد به خودم میگویم قریبا. قریبا. قریبا. یا امام وقتی من دارم چشمهایم را میگردانم روی صفحهی سفید کاغذ، وقتی صبح را میرسانم به شب و شب را به صبح، تو دقیقا کجایی؟
جمعه
بیست و پنجم آذر ۱۴۰۱
جوری بغلش کردم انگار که رفیق صمیمیام را. پرسیدم:"اینجا چیکار میکنی؟" و تعجب را رساندم به ابروها.
گفت:"اینجام دیگه. به نظرم جالبه."
چادر سرش بود و طور دیگری شده بود، ریمل چشمهایش کمتر بود و لباسهایش سنگینتر.
وقتی خداحافظی میکردیم، از خودم شرمسار بودم. از فکرهای قدیمی، از حسی که قبل این دیدار از او میگرفتم و رابطهی دوستانهای که نمیگذاشتم عمیق شود.
تا دوشنبه که دوباره ببینمش، هزاربار آن لحظهی اتفاقیِ دیدار را مرور کردم. چقدر زود قضاوت کردهبودم، چقدر خجالتبار بود.
سه روز بعد، دوشنبه، دم عصر، کنار حوض کوچک حیاط، گفت که "از اسلام متنفرم." و "همهچیز، به معنای واقعی گند خورده."
زیر ماسک دهانم باز شده بود و ادامهی کلمات سردش را نمیشنیدم. خواستم بگویم:"پس اونروز، اونجا، چیکار میکردی؟" خواستم بپرسم:"تو کدومی؟" نگفتم. نپرسیدم. چشمهایم روی سنگینی سیاهِ مژههایش، روی لبهای سرخش، و موهای بژِ بیرون زده از روسری قفل مانده بود. او میگفت و من نه پیِ کلمه، که دنبالِ حرف میگشتم. دنبال رسوخ کوچکی در جانش، یک نشانهی خوب و روشن، چیزی که نجاتبخش هردویمان باشد، اما دهانم بسته بود. گوش کردم و صبر و سکوت. و معجون دردناکی بود، پر از خاکستر و دود. پر از تنهایی.
وقتِ خداحافظی چنان بغلم کرد که یک دوست واقعی را. و من تمام بعد روز را فکر کردم و فکر کردم و فکر کردم. به این که آدم چطور میتواند دو جور باشد. دو شکل باشد، دو تناقض غلیظ باشد روی صفحهی بوم. دو مصرع بیربط یک بیتِ مثنوی باشد. و آدم اگر پی حقیقت است، پی راستی است، چرا یکی نیست، چرا یکجور نیست، شکل خودش، آنطور که فکر میکند، آنطور که واقعا میخواهد؟
سهشنبه
بیست و نهم آذر ۱۴۰۱
دو پیام صوتی از خانم ح دارم و دو ایمیل. خانم ح ۱۴ تا عکس فرستاده و ۴۲ متن. میگوید:"خودت یه کاریش بکن."
میپرسم:"چهکارش بکنم؟"
جواب میدهد:"نمیدونم، درستش کن، با خلاقیت خودت."
با خلاقیت خودم؟
خدایا! تمام روز دربارهی خلاقیت و ابتکار و ایدههای بدیع وراجی کردهام، اما به شب نرسیده ترس میخزد زیر پوست گرمم و تنم را یخ و بیرنگ میکند. هیچ ایدهای نیست، هیچ فکر تازهای.
خانم ح میگوید:" تا شنبه."
و "اولِ صبح" را میکشد.
خدایا. من چاهی ندارم که از آن آب بکشم یا چشمهی جوشانی فراخ.
خواب میخواهم و خواب، و کمی آسودگی.
چهارشنبه
سیام آذر ۱۴۰۱
بهار گفت از غم ننویسم. اینجور نه، اما همین حرف را داشت.
"همهی متنهاتون رو خوندم و خیلی خوب بود. اما بیشترشون پر از ناامیدیه."
گفتم خودم هستم. بدون هیچ فاصلهای با غمها. بعد فکر کردم پس سهم شادیهایم کجاست؟ سهم روزی که برای بار اول دخترکان روشن مدرسه را دیدم، روزی که دایی سرزده برایمان غذای نذری آورد، آن دوساعتی که پشت تلفن با زهرا غشغش خنده راه انداخته بودم، سهم سهشنبه، که از صبح تا غروب مهمان روضه بودیم و عجب حال خوشی داشتم، سهمِ دقیقهای که خواهرم پرتقال توی دستش را پوست کند و نصفش را داد به من، و آن دو روز بارانیِ تهران، دور از خاکستری آسمان. سهم اینها کجا بود در متنهای من؟
بعد دیدم راست میگوید. و من چقدر به رنجها نزدیکترم. و این خوب است؟ بد است؟ نمیدانم. فقط انگار یاد گرفتهام جنس کلمههایم جورِ غم باشد، جورِ فکر آشفتهای که تمام روز با خودم حمل میکنم و دم غروب میکشانم خانه.
وقتی روز تمام میشود و یادم میآید بنویسم، من فقط مینویسم. بدون فکر، بدون مقصد. متنهایم اینجا شبیه یکجور بیهوانویسیِ سامانیافته است، بیآنکه نگران کلمهها باشم آنها را میرسانم به قلم، بدون مکث و نگرانی.
حرفی که بهار زد مرا نشاند سرجایم و بعد از مدتها دوباره به کلمههایم فکر کردم. چهچیزی بود که شکل نوشتههایم را پر از درد و رنج میکرد؟ بازگشتم و دوباره خواندمشان. به اُمیدِ آنکه چیزی را در خودم پیدا کنم، به اُمیدِ اُمید. یادم آمد وقتی این متنها را مینوشتم چه احساسی داشتم، گاهی خوش بودم و گاهی بیقرار. و حالا اعتراف میکنم که خواندنشان امید را نمینشاند توی قلب، شاید، تنها، فکر را به کار میانداخت. دریچهای میشد که من از آن به دنیا نگاه میکنم و میگذاشتم دوستانم هم از همانجا، جهان را سیر کنند. رد امید را میشود در ذهن شلوغم پیدا کرد، در ذهن آشفتهای که دارد تکههای هزاران پاره جورچینش را کنار هم میچیند. ولی در متنهایم چیزی هست که میگوید:"این تو هستی." و میپرسد:"پس شادیها کجایند؟"
نوشتن از قیمه نذری روز سهشنبه که دایی سرزده آورد دمِ خانهمان، ابدا ایدهی بدی نیست. یا نوشتن از تماشای ریزههای سفید برف پشت پنجرهی کلاس، یا نوشتن از حال خوب روضهی دوم توی خانهای پنجاه متری، در کوچه پس کوچههای تنگ تهران. دارم به نقطههای روشنی فکر میکنم که میشود ردشان را روی کاغذ گذاشت. مثلا روزی که برایم نوشت:"اما شما بهم کلی امید میدادین و این باعث شد الان این همه پرانگیزه باشم برای نوشتن."
دارم به روزهای خوب فکر میکنم و اتفاقات خوشِ ساختنی. به سالی که با بهار شروع کردم و زمستانی که به سر میرسد. به صبحی که از جا بلند شدم و دیدم آفتاب بالا آمده. به شادی، سُرور، خندههای ماندنی.
ممنونم بهار.
پنجشنبه
هشتم دی ۱۴۰۱
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
نظاره کن نگاهِ ما را
که پردهای دیگر بکنم
برهنه میکنم صدا را
که با دلت حرفی بزنم...
❄️🌨️💙
#برفی_که_نیامد
من جزو دستهی بیخیالها بودم. یک عکس ماجرایم را به هم ریخت. نیمهشبی که گذشت و صبحی که نیامد، فهمیدم خبری شده. اول، عکس بود و غم و بهت و سؤالها. بعد اما فقط بیچارگی. اول پرسیدم:"که بود؟" شنیدم:"فرمانده." بعد پرسیدم:"چه کرده بود؟" شنیدم:"دفاع." جنگ بود مگر؟ صدایی نمیآمد از کوچه و خیابانمان. صبح که چای را دم میکردم، نان را میگذاشتم گرم شود، و پنجره را باز میگذاشتم تا بوی صبح بدمد توی اتاق، خبری از گلوله و آتش و خشم نبود، خبری از ترس و تشویش و دلآشوبه. مادرم گفت:"باید رفت." پدرم از جا بلند شد. من کوتاهیِ خودم را بلند کردم سر طاقچه، تا جهان را دید بزنم، و تماشا کردم امنی را که داشتم و امانی را که بود.
امروز دوباره صبح شد و چای را دم کردم. حواسم رفت روی زمان. خانه ساکت بود. میشد نشست دم پنجره و به نور تابیده روی گلدان نگاه کرد. میشد برای نان داغ سنگک برنامه ریخت. میشد انتخاب کرد بین پنیر شور و مربای شیرین. میشد دمی را نفس کشید و نترسید. و نفهمید که "ترس" یعنی چه. میشد روی صندلی لم داد و با سرانگشتان سفت روی صفحهی مجاز نوشت:"همهچیز فدای امنیت؟" و باز نوشید و خورد و خوابید و زندگی کرد. میشد بیخیال بود و تاریخ را مُرور نکرد.
اما من، همهچیز را مُرور کردم.
سهشنبه
سیزدهم دی ۱۴۰۱
#جان_فدا
دعا میخوانم برای ماهیهای زیر آب. برای مصیبتی که تازه سر رسیده. برای سهشنبه و جملهی:"باید همهی سیبها را بخوری." برای آغوشهای آخر دم در، برای گلی که هنوز برایت نخریدم، برای طعم چای و عسل، دعا میخوانم که خوب شوی. راستش، من تازه دارم یاد میگیرم چطور باهم حرف بزنیم. چطور نگاهت کنم و چطور دوستت داشته باشم. من تازه دارم یاد میگیرم وقتی میبینمت، سفت توی آغوشت بمانم. تازه فهمیدم که جای دیسهای بلورت کجاست و تازه دیدم آن قندان گلسرخ چینیات، در ندارد. من سهشنبه، سیزدهم دی هزار و چهارصد و یک، برای اولین بار توی خانهات، لباسهایم را اتو کردم، برای اولین بار تخممرغ عسلی خوردم، برای اولین بار تای گوشهی فرش را باز کردم. و یادم آمد چه نسبتی باهم داریم.
حریمها نمیگذارند کلمات را حتی روی کاغذ غلیظ کنم، نمیگذارند به تو نزدیکتر شوم، اما امان از آغوشها، امان از کاسهی پر از تکههای سیب پوست کنده، امان از توفیر تخممرغ آبپز سفت شده با عسلی. امان از سهشنبه و حرفهای نگفتهی در گلومانده. یکروز عاقبت جرئت میکنم بگویم دوستت دارم. میگویم دوستت دارم و تو باید این را بشنوی.
برای همهی سالهای دور از خانهی تو، برای تمام فاصلههای لعنتی، برای جادهای که بینمان بود و راهی که سخت به آغوش تو میرسید، من دعا میخوانم مادربزرگ. دعا میخوانم که خوب شوی.
دوشنبه،
نوزدهم دی ۱۴۰۱
#کمی_خسته
#مادربزرگ
شبیه خوابی بود که هیچوقت ندیده بودم و برفی بود چنان سفید که رنگ نُه سالگی را داشت. درست مثل همان کپههای لطیف سپید روی سقف پیکان سفید بابا.
انگار که توی حیاط بودم و برف را دید میزدم. انگار که زیر کارتن بژ مقوایی، آدمبرفی داشت با لوبیای چشمهایش نگاهم میکرد. انگار که صبح شده بود و قرار نبود تاریکی سر برسد.
و همهچیز خیلی خوب بود، همهچیز.
متعلق به:
یکشنبه
بیست و پنجم دی ۱۴۰۱
#برفی_که_آمد
#برف
هان رفیق؟ بگو زمستان آمده. من ازین قاب میبینم که آمده. گفتی قبلترها و آنچه خوبتر بود. میگویم بعدها و آنچه بهتر می شود.
برفی بود در پاییز که دوستش داشتیم. جوری میبارید که یادمان رفت تنها ماندهایم. دانشگاه سرد و ساکت و سفید بود و ما در گذر روزهای تازه حل میشدیم، سرخوش و رها، بیمحابا و شاد.
تصویر پنجرهی بلند ساختمان یادم هست. سبزِ روشن شیشه و آن انبوه سفیدی که روی زمین و آسمان میریخت. چکمههایمان فرو میرفت توی برف و میخندیدیم، و نشانهی جوانی همین بود، خندههای مدام.
هان رفیق؟ من تو را فراموش نمیکنم. بهار باشد یا زمستان، سرد یا گرم، ما به آغوشِ دور خو گرفتهایم. در خاطرات میگردیم و تاب میآوریم، و به تو قول میدهم بعدها بهتر است، پر از خاطرههای خوش و رنگیتر. و بهار میرسد از پس ثانیههای زمستان.
قول میدهم.
پنجشنبه،
ششم بهمن ۱۴۰۱
#رفیق
#برای_میم
و جهانِ قشنگِ اینروزهایش✨
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
فردا باید بنویسم از تو.
امشب خواب ندارم.
دندانم که نه، تمام سر و صورتم تیر میکشد و ژلوفن بعدی را باید دوازده بخورم و یک ساعت و نوزده دقیقه مانده.
اگر بپرسند:"چطور می شود دور بود و دور نشد؟"
میگویم:"از او بپرسید. خوب بلد است به نام کاملِ ریحانه سادات هاشمی مرا بکشاند دم در و بستهی محبتش را حوالهام کند!"
پنجشنبه،
بیستم بهمن ۱۴۰۱
من آن پرندهی کوچکی هستم که توی آب افتاد و آبشش درآورد و زنده ماند. و تو یادآور روزهای پروازی. روشن و دور و بیتکرار. نقشهی گوگل میگوید صد و شصت و سه کیلومتر فاصله اما من میگویم انگار که نشستهای همینجا کنارم و به دستخط عجولم روی کاغذ خیره ماندهای. انگار که بدانی دقیقا چه حالی دارم و این جمعه چطور دارد خودش را از لای پنجرهی بستهی اتاق به زور میکشاند تو. انگار که ما بلد شده باشیم دور از هم بمانیم اما از هم دور نشویم. و تو بيشتر از من، خیلی بيشتر، این را یاد گرفتهای. نقشهی گوگل میگوید بینمان کوچهها، خیابانها، بزرگراهها و یک جادهی طولانیست. میگوید نمیشود مثل قبل سر ربع ساعتی خودم را برسانم به کوچهی دوم و در سفید خانهیتان. میگوید باید دو ساعت و سی و پنج دقیقه صبر کنم. میگوید نمیتوان برای جمعه به جمعه برنامه ریخت یا توی سلف دانشگاه شکلات داغ خورد یا تمام عصر را به قولِ تو، توی "بوک سیتی" سر کرد و هی کتاب ورق زد و هی مجله نشان کرد و قولِ شرف داد که بار آخر باشد. نقشهی گوگل میگوید یک ترافیک سنگین بینمان هست که زمان را کند میکند و وقت قرار را دیرتر. میگوید بیخیال آمدنی شوم که ماندنی نیست. میگوید باور کن از او دور افتادهای. نقشهی گوگل راست میگوید. من دور افتادهام.
من دور افتادهام و یادم هست یکبار به تو گفتم:"از دل برود هر آنکه از دیده رود." و سخت پایش ایستادم. حالا اما اعتراف میکنم که باختهام. حتی اگر نقشهی گوگل بگوید بینمان هزار هزار کیلومتر فاصله است و خیابانها و جادهها و شهرها، تو از دل نمیروی. تو از دلِ من نمیروی حتی اگر دیدهام دیر به دیدهات برسد، تو از دلِ من نمیروی و این قانونی را که سخت به آن معتقدم میشکنی، تو از دلِ من نمیروی و من هرروز، بيشتر دلم برایت تنگ میشود. این جبرِ کوچ است که چیزهای تازه یادم میدهد. که روی دوپایم بایستم و دوباره جنگیدن را آغاز کنم، با وجود شکستهایی که هست و رنجهایی که هنوز نبردهام و دردهایی که هنوز نچشیدهام. من پرندهی کوچکی هستم که توی آب افتاده و از پرواز مانده، اما آبشش درآورده و حالا نفس میکشد. دیگر بال بال نمیزند و هوای آب برایش خفه و سرد نیست. یاد گرفته چطور به پرندههای توی آسمان نگاه کند و از دور، بيشتر دوستشان داشته باشد. یاد گرفته چطور شبیه ماهیهای زیر آب شنا کند، نفس بکشد و رویای آسمان را ببافد. یاد گرفته چطور زنده بماند.
___________
جمعه،
بیست و یکم بهمنِ ۱۴۰۱
#رفیق
#کوچ
برفی بود چُنان و یادت میبارید و کوچه سپید و سرد و ساکت بود.
میشد منتظرِ معجزه ماند و باور کرد زیر آن سفیدیِ یکدست تمامنشدنی، هیچ لکهی سیاهی نیست. برای آسمان فرقی نمیکرد که روی کدام بام ببارد یا شانهی کدام عابر خسته را نشانه برود.
توی کوچهی ما سهم همه به یک اندازه مینشست و من یک لحظه تازه یادم آمد امروز چندم زمستان است.
#از_برفی_که_بارید
#برف
دیروز از هفت و نیم صبح که بیرون زدم تا ده شب که رسیدم خانه، هزار چرخ خوردم و هزار شکل گرفتم. صبح امیدی بودم که از نور سپیده برآمده و ظهر آتشی که خودش میسوخت و نمیسوزاند. از خانم میم متنفر شدم و برای اولین بار پشت تلفن کسی سرم داد کشید. نزدیک بود بزنم زیر گریه و بعد فکر کردم این احمقانهترین کار جهان است. نیمساعت گیج و مبهوت و افسرده بودم و بعد از جا بلند شدم و خانم ح گفت:"کسی حق نداره باهات اینجوری حرف بزنه." و خانم ز گفت:"تو اشتباه نکردی." و رفتم و گفتم که:"من اشتباه نکردم." و غمم سبک شد و دخترک کلاس اولی پرسید:"شما معلم چی هستین؟" و گفتم و گفت:"آخه چرا معلم ما نیستین؟" و ذوق کردم و طرحهای مهدویت را اصلاح کردم و چای خوردیم و توت خشک. بعد چهارمیها آمدند توی کلاس و بالاسرشان بودم تا زنگ و کمی خندیدم و کمی ترسیدم و خیلی خسته و گشنه بودم. سه تا نانی با آبمیوه خوردم جای ناهار و یاد خانم میم افتادم و باز متنفر شدم.
بعد چهار رسیدم سرکلاس خودم و استاد آمد و من لِه بودم و تا نُه گفت و شنیدم و خندیدم و بیشتر فکر کردم. آخرش کسی از علیاکبر(ع) خواند و جمعیت دست میزدیم و حتی یک آبنبات افتاد پس کلهام و دختر بغلی نگران شب بود و راه دور خانه و نشانش دادم باید کدام خط بیآرتی را پی بگیرد و آرام شد. ساعت ده وقتی خسته و نزار رسیدم خانه نمیدانستم دنبال کدام حس را بگیرم و تا آخر برسانم. غم داشتم و دلی شکسته و ناامید بودم از همه و به خود امیدوار و یاد جشن آخر کلاس که میافتادم هی شور بود که مدام میریخت توی دلم. شاد بودم و دوست داشتم تا صبح حرف بزنم و از بیخوابی جانم ته کشیده بود و دلم میخواست بنویسم و کم نیاورم و دوست داشتم همهجا ساکت باشد و سکوت و دلم میخواست صبح زودتر برسد و دوباره نور بتابد و آدمها خیابان را شلوغ کنند و بچهها دوباره مدرسه را و من یادم برود که اشتباه نکرده بودم و خانم میم سرم داد کشید.
دوشنبه،
پانزدهم اسفندِ ۱۴۰۱
#پرتوپلا
#اسفند
کیک کشمشی را گذاشتم توی بشقاب. شمع طلاییِ یک را با شمع صورتیِ دو جفت کردم. گذاشتمشان روی کیک و فندک را گرفتم روی شمعها.
همهی چراغها را خاموش کردیم و دور کیک کوچک حلقه زدیم. نور آرام میتابید روی سایه روشن صورتهایمان.
بابا دعای فرج خواند و ما آمین گفتیم و بعد پرسیدم:"کی شمعا رو فوت کنه؟" مامان گفت:"بابا." و بابا یک را فوت کرد و گفت:"دومی برای مامان." خانه تاریک شد و من باز پرسیدم:"چند سال میشه؟"
و حانیه حساب کرد:"از ١۴۴۴، ٢۵۵تا کم کن. میشه ١١٨٩."
________
برای هزار و صد و هشتاد و نهمین سالی که حضور دارید، و چشمهایمان به دیدهتان نیفتاده.
من کجای تاریخم و شما کجا، شصت سال دیگر شاید؟
میلادتان مُبارک همهمان.
ما درماندگانِ خوابِ اُمیدوار.
برای سربهراهیمان دعا کنید.
سهشنبه،
ساعتی مانده به نیمهی شعبانِ ١۴۴۴
#نیمه_شعبان