eitaa logo
در مسیر اجتهاد
7هزار دنبال‌کننده
343 عکس
23 ویدیو
25 فایل
🔹مطالب کاربردی #فقهی ، #اصولی ، #رجالی و #فلسفی 🔸 قابل استفاده اساتید و طلاب #حوزه علمیه 📣 این کانال توسط مدیریت سطوح عالی مدرسه #شهیدین (رهما) قم اداره می‌شود 🔻 کپی مطالب کانال تنها با ذکر #لینک بلامانع است. 🔺 ارتباط با مدیر و ارسال مطالب @Smousavi
مشاهده در ایتا
دانلود
در مسیر اجتهاد
#تاریخ_فقه #آثار #فقها 🔺 آشنایی با فقها و آثار مهم آنها (از قرن #چهاردهم تا قرن #پانزدهم ) 🔺 🔰 مدر
📣 شرح حال زندگی فقهای بزرگوار امامیه و توضیح کوتاهی در مورد آثار آنان به تدریج در کانال بارگذاری خواهد شد. 🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم 🆔 @Dar_masire_ejtehad
1 ✅ آشنایی با کتاب کافی و مؤلف آن: 🔻مؤلف: ابو جعفر، محمد بن يعقوب كلينى رازى از برجسته ترين علماى شيعه در آغاز قرن چهارم هجرى (متوفاى 329 ق) 🔹 كتاب كافى جزو معدود کتاب هایی است که شامل مجموعه روايات در باب و فروع دين است و اولین کتاب از کتب اربعه حدیثی و شاید معتبرترین آنها باشد. 🔸 این كتاب از قديمى‌ترين و معتبرترين كتاب‌هاى روايى شيعه مى‌باشد كه در عصر نگاشته شده است و مرحوم کلینی مدت سال برای آن زمان صرف کرده است. 💠 از ويژگی هاى مهم اين كتاب: 1️⃣ هم عصر بودن مؤلف با نواب خاص امام زمان عج و دسترسى به آنهاست، خصوصا كه سال وفات ایشان مصادف با سال وفات آخرين نایب خاص (على بن محمد سمرى) بوده است. 2️⃣ مؤلف در اين كتاب مقيد به ذكر كل سند تا امام معصوم عليه السلام است و اين خود ارزش و اعتبار خاصى به روايات كتاب مى‌دهد. 3️⃣ شيخ كلينى اين كتاب را به درخواست يكى از دوستان خود به نگارش درآورده است؛ چنانچه خود در مقدمۀ كتاب تصریح کرده است. 4️⃣ ایشان عباراتی در مقدمه آورده، که برخی از آن، حجیت کل روایات و یا اعتبار کل روات کتاب را استفاده کرده اند. 📚 برگرفته از نرم افزار فقه اهل بیت (2) 🔰مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم 🆔 @Dar_masire_ejtehad
در مسیر اجتهاد
#تاریخ_فقه #آثار #فقها 🔺 آشنایی با فقها و آثار مهم آنها (از قرن #چهارم تا قرن #یازدهم ) 🔺 🔰 مدرسه
2 💠 ابن بابویه (پدر شیخ صدوق) 🔻 ابْن‌ِ بابِویه‌ْ، ابوالحسن‌ علی‌ بن‌ حسین‌ بن‌ موسی‌ بن‌ بابویه‌ قمی‌ (۳۲۹ق‌)، فقیه‌، محدث‌ شیعی‌ و مرجع‌ مردم‌ و اطراف‌ آن‌ بود. ایشان به «فقیه» و «الصدوق الاوّل» و «ابن بابویه» شهرت داشته است. 💯 در بیان عظـمت علمی و منزلت قدس و تقوای او، همین بس است که فقهای ما در مواردی که حدیثی از اهل بیت عصمت و طهارت (ع) نرسیده باشد و از ایشان فتوایی در آن زمینه وجود داشته باشد، فتوای او را نشانی از وجود حدیث در آن زمینه قلم‌داد می‌کنند. 🕌علی بن بابویه در سال ۳۲۹ هـ ق در همان سال رحلت ثقة الاسلام محمد بن یعقوب درگذشت، و در قم، نزدیک صحن مطهر حضرت معصومه (ع) (نزدیک مدرسه آیت الله گلپایگانی فعلی) مدفون گردید و مزارش هماکنون مورد زیارت و عنایت مردم می‌باشد. 🔹 سال‌ وفات‌ ایشان را به‌ علت‌ درگذشت‌ چند تن‌ از بزرگان‌ شیعه‌، سال‌ «» گفته‌اند. 📕 از آثار او می‌توان به کتاب‌های‌: الوضوء، الصلوة، الجنائز، الامامة و التبصرة من‌ الحیرة، الاملاء، نوادر، کتاب‌ المنطق‌، الاخوان‌، النساء و الولدان‌، الشرایع‌ (که‌ برای‌ فرزندش‌ فرستاده‌)، کتاب التفسیر، النکاح، مناسک الحج، قرب الإسناد، التسلیم،الطب، المواریث و المعراج اشاره کرد. 📚رجال النجاشی، ج1، ص261 و262؛ تنقیح المقال، ج2، ص283 🔰مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم 🆔 @Dar_masire_ejtehad
در مسیر اجتهاد
#تاریخ_فقه #آثار #فقها 🔺 آشنایی با فقها و آثار مهم آنها (از قرن #چهارم تا قرن #یازدهم ) 🔺 🔰 مدرسه
3 💠 ابن ابی عقیل عمانی: 🔻 حسن بن ابى عقيل ملقب به «حذاء» معروف به «عمانى» و «ابن عقيل»، كنيه‌اش «ابو على»، از فقهاى بزرگ اماميه و از متكلمين وارسته‌اى است كه معاصر با ثقة الاسلام كلينى (م 329) بوده است. او در آغاز غيبت كبرى مى‌زيسته و از اساتيد شيخ مفيد به شمار مى‌آيد. 🔸 او كسى است كه در اوایل كبرى، فقه را مهذب كرد و با قواعد اصوليه تطبيق نمود و طريق و تطبيق احكام با ادله و اصول آنها را باز كرد. شيخ مفيد به غايت او را ستوده و شیخ طوسی و نجاشی نیز در کتب رجالی خود از او یاد کرده‌اند. 🔹 نجاشی ابن ابی عقیل را «فقیه» و «ثقه» می‌شمارد و از کتاب او بحبل آل الرسول یاد می‌کند و می‌گوید این کتاب در میان امامیه شهرت تام دارد و کسانی که از خراسان به قصد سفر حج از عراق می‌گذرند، از این کتاب سراغ می‌گیرند و آن را می‌خرند. سپس نجاشی می‌نویسد که خود نیز کتاب الکرّ و الفَرّ ابن ابی عقیل را که در باب امامت است، نزد شیخ مفید خوانده است. (رجال نجاشی، ص36) 👈 بعد از ایشان «ابن جنيد اسكافى» هم همان طريق را پيمود. بدين جهت است كه در اصطلاح فقها، از اين دو فقيه جليل القدر به «» تعبير مى‌شود. ✳️ کتاب ایشان به دست ما نرسیده است؛ اما علامه حلی (ره) در کتاب «» و ابن ادریس و محقق حلی اقوال و نظریات ایشان را نقل کرده‌اند، که معلوم می‌شود کتاب وی در دسترس ایشان بوده است. مرحوم آشیخ علی‌پناه اقوال ابن ابی عقیل را از لابلای آثار قدما جمع آوری نموده و آن را با عنوان «فتاوی ابن ابی عقیل» منتشر کرده است. 💎 ابن ابی عقیل دارای آرای ویژه‌ای در احکام بوده، که از آن میان می‌توان از این حکم یاد کرد که هنگامی که با نجاست تماس پیدا کند، نمی‌گردد، که گروهی از فقیهان متأخر شیعی همچون مرحوم کاشانی نیز در این مسئله از وی پیروی کرده‌اند. (الوافی، ج4، ص5) 📚ریحانة الأدب، ج7، ص360 🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم 🆔 @Dar_masire_ejtehad
در مسیر اجتهاد
#تاریخ_فقه #آثار #فقها 🔺 آشنایی با فقها و آثار مهم آنها (از قرن #چهارم تا قرن #یازدهم ) 🔺 🔰 مدرسه
4 💠 شیخ صدوق: ✅ محمدبن على بن حسين بن بابويه قمى، مشهور به «شيخ »، در سال 305 هجرى قمرى در خاندان علم و تقوا در شهر قم ديده به جهان گشود. 🔻 شيخ طوسى جريان ولادت وى را چنين نقل می‌کند: 👈 «على بن بابويه با دختر عموى خود ازدواج كرده بود، ولى از او فرزندى به دنيا نيامد. او در نامه‌اى از حضور تقاضا كرد تا از محضر حضرت بقية الله (عج) بخواهد براى او دعا كند تا خداوند اولاد صالح و فقيه به او عطا نمايد. 👈 از ناحيۀ آن حضرت اين گونه جواب رسيد: «تو از اين همسرت صاحب فرزند نخواهى شد؛ ولى به زودى كنيزى ديلميه نصيب تو مى‌شود كه از او داراى دو پسر فقيه خواهى گشت.»‌ 🔹 او كه نزديك به عصر ائمه (عليهم‌السلام ) مى‌زيست، با سفرهای متعدد از اساتید بی‌شماری بهره برده و شاگردان بزرگی همچون شیخ ، را پرورش داده و با جمع‌آورى روايات اهل بيت ع خدمات ارزنده و كم‌نظيرى به اسلام و تشيع كرده است. نجاشی حدود ۲۰۰ اثر وی را می‌آورد، که بسیاری از آثار ایشان به دست ما نرسیده است. 📖 از جمله تأليفات ايشان 👈 1- کتاب من لا يحضره الفقيه‌ 2-مدينة العلم‌ 3- كمال الدين و تمام النعمة‌ 4- التوحيد‌ 5- الخصال‌ 6- معاني الأخبار‌ 7- عيون أخبار الرضا عليه‌السلام‌ 8- الأمالي‌ 9- المقنع في الفقه‌ 10- الهداية بالخير‌ 🔺 ایشان در قبرستان (ابن بابویه) شهرری مدفون است ( فوق👆) و در مورد سالم بودن بدن ایشان در دوران قاجار بعد از حدود هزار سال مطالبی در تاریخ ذکر شده است. 📚 نرم افزار جامع فقه اهل بیت2 🔰مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم 🆔 @Dar_masire_ejtehad
در مسیر اجتهاد
#تاریخ_فقه #آثار #فقها 🔺 آشنایی با فقها و آثار مهم آنها (از قرن #چهارم تا قرن #یازدهم ) 🔺 🔰 مدرسه
5 💠 شیخ مفید: ✅ محمد بن محمد بن نُعمان (مشهور به شیخ مُفید) متکلم و امامیه در قرن‌های چهارم و پنجم قمری است. 🔻 وی با تدوین علم اصول فقه، روشی جدید در فقهی ارائه داد، که راه میانه‌ای در برابر دو روش عقل‌گرایی افراطی و اکتفاکردن به روایات بدون توجه به عقل بود. 🔹شیخ ، ابن جنید اسکافی و ابن قولویه از مشهورترین استادان شیخ مفید بودند. 🔸 شیخ ، سید مرتضی، سید رضی و نجاشی تنها چند تن از صدها شاگرد ایشان بودند. 🔹المُقنِعَة در علم فقه، اوائل المقالات در دانش کلام و الاِرشاد در شرح‌حال‌ امامان شیعه معروف‌ترین آثار شیخ مفید است. 🔸 شیخ مفید در بسیاری از که در حضور خلفای عباسی صورت می‌گرفت، حاضر می‌شد و به نقدها نسبت به مذهب شیعه پاسخ می‌داد و در خانه ایشان نیز مجلس بحثی برپا می‌شد که علماء مذاهب گوناگون اسلامی از جمله معتزله و زیدیه و اسماعیلیه در آن شرکت می‌کردند. ✳️ کرامات شیخ مفید: 1️⃣ تصحیح فتوا توسط امام زمان عج: روزی مردی روستایی نزد شیخ مفید رفت و از او پرسید که اگر زنی باردار از دنیا برود و جنین در شکمش زنده مانده باشد، باید جنین را با زن دفن کرد، یا آن را درآورد؟ شیخ مفید به مرد گفت که زن را بدون درآوردن فرزند از شکمش دفن کنید. در راه بازگشت، فردی سوار بر اسب خود را به مرد روستایی رساند و گفت که شیخ گفته شکم زن را بشکافید، طفل را بیرون بیاورید و سپس زن را دفن کنید. اما چندی بعد که مرد روستایی، داستان را برای شیخ مفید نقل کرد، شیخ تعجب کرد و فرستادن فردی برای اصلاح فتوا را انکار کرد و متوجه شد که آن فرد، امام زمان بوده است. شیخ مفید دست از فتوا دادن برداشت، تا آنکه در توقیعی از امام زمان، به وی گفته شد: « بده، و ما خطاهای آن را اصلاح می‌کنیم». 2️⃣ لقب شیخ مفید از طرف امام زمان عج: در مدت 30 سال، 30 از ناحیه مقدس امام عصر(عج) برای شیخ مفید صادر شد، که در عنوان یکی از توقیعات نوشته بود: «للاخ الاعز السدید الشیخ » 3️⃣ رؤیای صادقه شیخ مفید: شیخ مفید در عالم رویا مشاهده کرد که زهرا (س) دست حسن و حسین (ع) را گرفته و پیش او آورده است و می‌فرماید: «به این دو فرزند فقه بیاموز». صبح همان شب، فاطمه مادر سید مرتضی و سید رضی، با خدمتگزاران خود که دور او بوده اند، دو پسر خود را که در آن موقع خردسال بودند پیش شیخ آورده و همان عبارت مذکور در رویا را به زبان آورد و گفت: «ای شیخ این دو پسران من هستند، اینها را پیش تو آورده‌ام که به آنان فقه تعلیم دهی». 4️⃣ آن عالم فرزانه در شب جمعه سوم رمضان سال 413 در حالی از دنیا رفت که 80 هزار نفر از های مختلف اسلامی جنازه او را تشییع کردند. در برخی منابع آمده است که پس از دفن او، اشعاری به خط امام عصر(عج) بر سنگ قبر او نقش بسته بود: لا صوت الناعی بفقدک انه یوم علی آل الرسول عظیم ان کنت قد غیبت فی جدث الثری فالعلم و التوحید فیک مقیم «خبر دهنده مرگ، خبر فقدان تو را نیاورد، امروز بر آل محمّد (علیهم السلام) روز بزرگی است». 📚 ر.ک: الاحتجاج علی اهل اللجاج، ج2، ص496؛ واکاوی فتوایی منسوب به شیخ مفید، ص۳۱-۳۲؛ داستان‏‌هایی از زندگی علماء،محمدتقی صرفی. 🔰مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم 🆔 @Dar_masire_ejtehad
💠 در کانال «در مسیر اجتهاد» می‌توانید مطالب زیر 👇را دنبال کنید: 🔹 🔸 🔹 🔸 🔹 🔸 🔹 🔸 🔹 🔸 🔹 🔺 برای مشاهده مطالب در هر یک از موضوعات فوق 👆 کلیدواژه مدنظر را لمس کنید. 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
6 💠علی بن حسین بن موسی معروف به سیدِ مرتضی، شریف مرتضی و علم الهدی (۳۵۵-۴۳۶ق) 🔻فقیه و متکلم امامی و از شخصیت‌های پرنفوذ اجتماعی شیعه در دوره بود. سید مرتضی مانند پدر و برادرش ، مدتی نقیب طالبیان، امیرالحاج و رئیس دیوان مظالم بود و در بغداد زندگی می‌کرد و نزد خلفای عباسی و حاکمان آل بویه احترام ویژه‌ای داشت. 🔹داستان رؤیای صادقه شیخ مفید در مورد ایشان و برادرش در شرح حال شیخ مفید گذشت. 🔸الانتصار، الناصریات، الذریعة الی اصول الشریعة، الامالی، تنزیه الانبیاء، الشافی فی الامامة، الدرر و الغرر و... از مهمترین آثار اوست. 🔹شیخ مفید، حسین بن علی بن بابویه (برادر شیخ صدوق)، سهل بن أحمد دیباجی، ابن جندی بغدادی و أحمد بن محمد بن عمران کاتب از او و شیخ طوسی، سلار، ابوالصلاح حلبی، عبدالعزیز حلبی و ابوالفتح کراجکی از مهمترین وی می‌باشند. 🔸سید مرتضی متفکری عقل‌گرا و جزو بزرگان مکتب کلامی عقل‌گرای بغداد بود. برخی وی را پایه‌گذار مکتب کلامی بغداد متأخر دانسته و معتقدند مکتب کلامی سیدمرتضی، اولین مکتبی بود که نظامی منسجم و مفصل از اعتقادات امامیه ارائه کرده است. همچنین این مکتب را عقل‌گرایانه‌ترین مکتب در کلام امامیه شمرده‌اند. 🔹سید مرتضی مانند استادش شیخ مفید، حجیت خبر واحد را نمی‌پذیرفت. به عقیده او استناد به خبر واحد نه تنها در موضوعات اعتقادی، بلکه در فقه نیز جایز نیست. به نظر او، عدالت راوی در حجیت خبر واحد شرط است. 📚 ر.ک: طبقات اعلام الشیعه ج2، ص120، روضات الجنات، ج4، ص259 🔰مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم 🆔 @Dar_masire_ejtehad
7 ✅ تقی‌الدین بن نجم‌الدین، معروف به ابو الصلاح حلبی (۳۷۴-۴۴۷ق)، فقیه و متکلم امامی در قرن چهارم و پنجم هجری قمری است. 🔹اساتید: او از شاگردان سید مرتضی و شیخ طوسی بود. ایشان از حلب به بغداد رفت و در آنجا نزد سید مرتضی درس خواند و در زمره شاگردان مبرِّز او قرار گرفت 🔸 شاگردان: از شاگردان مشهور وی می‌توان به ابن‌ بَرّاج و محمد بن علی کراجکی اشاره کرد. 🔻 نیابت از سه فقیه علی الاطلاق: ایشان از سوی سید مرتضی (فقیه مشهور قرن پنجم هجری) و پس از او، از سوی شیخ طوسی و سلاّر، مقام نیابت داشت و به نمایندگی از آنان، به حل مشکلات و پاسخ به مسایل شرعی و دینی سرزمین شام می‌پرداخت. این سه شخصیت، مردم شام را به ابوالصلاح ارجاع می‌دادند و خود در مسایل آن دیار دخالت نمی‌کردند. پاسخ آنان به استفتاءکنندگان شامی این بود: 🔹 «ابوالصلاح در بین شماست، او را دریابید». 🔸 لقب‌های «خلیفة السید» و «خلیفة الشیخ» بیانگر نیابت ابوالصلاح از سوی سید مرتضی و شیخ طوسی است. 🔻 مکتب فکری: دیدگاه‌های فقهی حلبی تا حد زیادی نزدیک به مکتب بغداد و متأثر از نظرات سید است. بر طبق دیدگاه حلبی، منصب قضا تنها در صلاحیت امامان معصوم و نایبان آنهاست و کسانی که به نیابت از امام معصوم عهده‌دار امر قضا می‌شوند، باید ویژگی‌هایی مانند عقل، بصیرت، ورع، عدالت، بردباری و قصد و تصمیم جدّی در اجرای احکام داشته باشند. ابوالصلاح در نظریه ولایت فقیه بر بسیاری از فقیهان پیشی گرفته است. وی همچنین حکم به لزوم بر پایی نماز جمعه در زمان غیبت کرده است. 🔹آثار مشهور: از آثار مشهور وی می‌توان فی الفقه و تقریب المعارف را نام برد. ⚫️ وفات: او در ۴۴۷ق در مسیر بازگشت از سفر حج، در رَمله فلسطین وفات نمود. 📚 ر.ک: ابن‌شهرآشوب، کتاب معالم‌العلماء. 🔅لطفا با معرفی این کانال به دوستان و گروه های دیگر، ما را در این امر خیر یاری فرمائید: https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
3 8 💠 بررسی کتاب تفسیر عیاشی: 🔹 تفسیر نوشته محمد بن مسعود عیاشی (متوفای 320ق) است، که در آغاز با توجه به محيط نشو و نماى خود كه حدود سمرقند و بخارا بوده و اكثر ساكنان آن ديار از فقه اهل سنت پيروى مى‏كردند، پيرو مكتب فقهى اهل سنت بود، ولى در اثر مطالعه و ممارست در كتابهاى شيعه، توفيق نصيب او گرديد و مكتب پر فيض فقه جعفرى را پذيرفت و تمامى تَركه پدر را كه بالغ بر سيصد هزار دينار بود در راه علم و نشر حديث انفاق و خرج نمود. در مقدمه ای که علامه بر این کتاب نوشته، فضایل نویسنده ذکر شده است. 🔸 کتاب تفسیر او از کتب معتبر روایی ـ تفسیری بوده که همه روایات آن تا امام ع سند داشته است،اما طبق بیانی که در مقدمه کتاب آمده، مستنسخی که این کتاب را کرده است ـ و الآن، همین نسخه در بازار موجود است، ـ گفته است که من این کتاب را در جایی پیدا کردم و چون سندی به مؤلف از طریق سماع و قرائت و اجازه نداشتم، همه واسطه ها بجز راوی آخر را سقط و کردم. لذا تفسیر عیاشی مرسل شده است. 🔹 إني نظرت في التفسير الذي صنفه أبو النصر محمد بن مسعود بن محمد بن عياش السلمي بإسناده، و رغبت إلى هذا و طلبت من عنده سماعا من المصنف أو غيره فلم أجد في ديارنا من كان عنده سماع أو إجازة منه: حذفت منه الأسناد. و كتبت الباقي على وجهه ليكون أسهل على الكاتب و الناظر فيه، فإن وجدت بعد ذلك من عنده سماع أو إجازة من المصنف أتبعت الأسانيد، و كتبتها على ما ذكره المصنف‏. 🔸این بهترین شاهد بر این مطلب است که آنچه را که مرحوم صاحب وسائل نقل می کند از اصل تفسیر عیاشی نیست، (گرچه به آن طریق دارد، ولی طریقش تشریفاتی است). زیرا تفسیر عیاشی اصلی دار بوده است، ولی روایات تفسیر عیاشی موجود در وسائل، بدون سند هستند. 🔹 پس هم طریق صاحب وسائل به عیاشی ثابت نیست و هم روایاتی که در تفسیر عیاشی نقل شده، است؛ زیرا مستنسخ آنها را مرسل کرده است. 📚 ر.ک: تفسیر العیاشی، ج1، ص2. 👈 نکات بیشتر را از این طریق دنبال کنید: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
9 💠 شیخ الطائفة محمد بن الحسن 🔹 شیخ طوسی (۳۸۵-۴۶۰ق) از مشهورترین محدثان و فقیهان شیعه، نویسنده دو کتاب از کتاب‌های چهارگانه حدیثی شیعه (تهذیب و استبصار) است و سه کتاب از کتب چهارگانه رجالی (رجال، فهرست و رجال کشی) است، که در ۲۳ سالگی از خراسان به عراق آمد و از اساتیدی چون شیخ ، سید استفاده کرد. خلیفه عباسی، کرسی تدریس کلام بغداد را به او سپرد. 🔸 نظرات و نوشته‌های فقهی او مورد توجه فقیهان شیعه است. وی در سایر علوم اسلامی مثل رجال، کلام و اصول فقه نیز صاحب‌نظر بود و کتاب‌های او جزء کتاب‌های مرجع علوم دینی است. او تحول در اجتهاد شیعی را آغاز کرد و مباحث آن را گسترش داد و در برابر اجتهاد اهل سنّت به آن استقلال بخشید. 300 تن از علما در مجلس درسش شرکت می‌کردند، که نامدارترین شاگرد او ابوالصلاح است. 🔹 شیخ طوسی از سرآمدان مکتب کلامی عقلگرای بغداد بود، که از طریق نفوذی که در جامعه علمی شیعه یافت تاثیری دیرپای بر تفکر علمای شیعه گذاشت. اجتهاد و عقلگرایی در فقه و عقاید شیعه با کوشش‌های شیخ طوسی بین شیعیان شیوه غالب شد و به سیطره روش برای چند سده پایان داد. وی را احیاگر علم اصول فقه و اجتهاد و نخستین کسی شمرده‌اند که باعث ورود اجتهاد به فقه شیعه شد. 🔸پس از حمله ترکان سلجوقی به بغداد و حوادث پس از آن مانند آتش‌سوزی در کتابخانه شاپور و نزاع شیعه و سنی در بغداد، شیخ به مهاجرت کرد و فعالیت علمی خود را در این شهر آغاز کرد و حوزه علمیه نجف با تلاش‌های او پاگرفت و طولی نکشید که شهر نجف مرکزیت علمی و فکری تشیع را از آن خود کرد. 🔹وارد کردن روش و استدلال گرایانه در احکام فقهی به عنوان برجسته‌ترین دستاورد شیخ طوسی در تاریخ فقه شیعی شناخته می‌شود. پس از شیخ حتی آرای فقهی وی نیز مورد قبول علما بود و کسی جسارت مخالفت با نظریات وی را نداشت، تا اینکه (متوفی ۵۹۷ ق.) (نوه دختری شیخ) باب اعتراض بر وی را گشود. 🔸 کتاب التبیان شیخ نخستین نوشته شیعیان است که تمام سوره‌های قرآن را در برمی‌گرفت، که ویژگی دیگر آن، رویکرد اجتهادی و عقل گرایانه او در تفسیر قران است که با رویکرد روایی مفسران قبل از او متفاوت بود. شیخ طوسی با استناد به آیات قرآنی، قرآن را متنی قابل فهم برای عقل بشر می‌داند و روایاتی را که تنها راه فهم قرآن را مراجعه به احادیث می‌دانند، نمی‌پذیرد. 📚 ر.ک: طبقات أعلام الشیعة، آقا بزرگ تهرانی، ج2، ص161؛ سیری در زندگی شیخ طوسی، دوانی، ص20. 👈 را از این طریق دنبال کنید: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
10 💠 ابویعلی حمزة بن عبدالعزیز (متوفای ۴۶۳ق)، مشهور به (سالار گیلانی یا سلّار دیلمی) از فقیهان و اندیشمندان نامدار و از شاگردان شیخ و سید علم‌الهدی 🔸 نویسنده أعیان الشیعه و مؤلف ریاض العلما نوشته‌اند: سلار اسمی است كه در لغت فارسی و عربی اصلا وجود ندارد، ولی در رجال بحرالعلوم آمده است كه سلار معرب سالار است. مترجمین، سالار را در فارسی به معنای رییس و امیر و در عربی به معنای شریف معنا می كنند. 🔹 سیوطی در طبقات النحویین النحاة، سلار را از دانشوران علم نحو دانسته است و علامه حلی در خلاصه نوشته است: سلار بن عبدالعزیز دیلمی از فقهای مورد وثوق شیعه است كه در فقه و ادبیات، سرآمد و ممتاز بود. 🔸 سید مرتضی را باید احیاگر علوم اسلامی در قرن چهارم دانست. آن بزرگوار از اوضاع سیاسی و اجتماعی عصری كه مقارن با اوج قدرت دولت شیعی آل بویه بود، به خوبی بهره‌برداری نمود. سید مرتضی، شاگردان فقیه و دانشمندش را به اقصی نقاط كشور اسلامی، برای گسیل می‌داشت. یكی از شخصیت‌های برجسته شیعه كه از سوی سید مرتضی برای منصب قضا به مناطق حلب (از توابع سوریه) اعزام شد، دیلمی بود. وی در این مناطق، زعامت دینی مردم را به‌عهده گرفت و به‌عنوان شرع اسلامی، به حل و فصل نزاع‌ها و اختلافات دینی ـ اجتماعی پرداخت و به ارشاد و هدایت مردم، اقامه جماعت و رفع مشكلات و پاسخ‌گویی به مسائل دینی شیعیان نیز اشتغال داشت. 🔹 این فقیه هوشمند و زیرک، با درک موقعیت اجتماعی و سیاسی زمان خویش كه زعامت دینی شیعیان را بعد از شیخ به‌عهده داشت، اقدام به صدور شجاعانه فتوای نماز جمعه نموده است، زیرا سلار زمانی زعامت و رهبری مردم را به‌عهده گرفت كه حکومت آل بویه كه دولتمردانی شیعی بودند به سلجوقیان كه سنی مذهب بودند، انتقال یافته بود و فتنه و آشوب و جنگ‌های خونین مذهبی علیه شیعیان آرامش بغداد را به مخاطره انداخت و باعث فروپاشی حوزه علمیه بغداد شد و فقیهان و عالمان دین، دست به اقدامات اساسی زدند و حتی ناگزیر به هجرت از بغداد شدند. 🔸 روشن است كه برگزاری نماز جمعه و خواندن خطبه در آن فضای سیاسی حاكم بر جامعه، چیزی جز مدح و ستایش حاكمان جور نبود و اصولا حاكمان جور انتظار دارند كه از محافل عبادی ـ سیاسی نماز جمعه به نفع خویش بهره‌برداری كنند. نماز جمعه از سوی زعیم بزرگ شیعیان در حقیقت حکمی در اعلان برائت از حاكمان جور و تنفر از اقدامات ظالمانه و ستم‌گرانه آنهاست. این اقدام سلار، حكایت‌گر تفكر عدم جدایی دین از است كه از سوی فقهای بزرگوار شیعه در تمام اعصار در عمل به اثبات رسیده است. پذیرش منصب در دوره‌ای و تحریم نماز و عیدین در دوره‌ای دیگر، نشان می‌دهد كه وی فقیهی سیاست‌مدار و ژرف‌اندیش در عصر خویش به‌شمار می‌آمده است. 📚 الذریعة، ج20، ص298، أعیان الشیعة، ج7، ص171. 👈 را از این طریق دنبال کنید: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
11 💠 سعدالدین‌ ابوالقاسم‌ عبدالعزیز بن‌ نحریر طرابلسی‌ (۴۰۰-۴۸۱ ق)، معروف‌ به‌ اِبْن‌ِ بَرّاج 🔹 وقتی فقیهان‌ امامی‌ به‌ نحو مطلق‌ از «قاضی‌» یاد می‌کنند، مرادشان‌ ابن‌ براج‌ است‌. او شاگرد سید مرتضی و شیخ طوسی، و نماینده شیخ طوسی در بلاد بود كه چندین سال منصب قضا را در طرابلس بر عهده داشت. از ایشان کتاب‌های فقهی برجای مانده که کتاب فی الفقه و را می‌توان نام برد. 🔸 سید که‌ کمک‌ هزینه طلاب‌ را به‌ اندازه شأن‌ علمی‌شان‌ می‌پرداخت‌، به‌ شیخ‌ طوسی‌ ماهانه‌ ۱۲ و به‌ ابن‌ براج‌ ۸ دینار می‌داد و از این‌رو می‌توان‌ او را برجسته‌ترین‌‌ شاگرد علم الهدی‌، پس‌ از شیخ‌ طوسی‌ دانست‌. 🔹از برخی‌ نوشته‌های‌ قاضی‌ می‌توان‌ پی‌ برد که‌ وی‌ در مجلس‌ درس‌ شیخ‌ طوسی‌ یک‌ شاگرد معمولی‌ نبوده‌، چنان‌که‌ در مباحثه‌ای‌ را می‌بینیم‌ که‌ میان‌ شیخ‌ با ابن‌ براج‌ رخ‌ داده‌ و شیخ‌ در این‌ گفت‌وگو مجاب‌ گردیده‌ است‌. 🔸 همچنین شیخ‌ طوسی‌ در سرآغاز برخی‌ از نوشته‌هایش‌ تصریح‌ می‌کند که‌ این‌ کتاب‌ها را به‌ درخواست‌ «شیخ‌ فاضل‌» می‌نویسد و آقا بزرگ طهرانی در حاشیه‌ پاره‌ای‌ از نسخ‌ کتاب‌ الجمل‌ و العقود وی‌ دیده‌ که‌ مراد از شیخ‌ فاضل‌، ابن‌ براج‌ است‌. 📚 روضات الجنات، خوانساری، ج7، ص 408 ـ 409. 👈 را از این طریق دنبال کنید: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
12 💠 أفقه فقها 🔹 شیخ محمد بن مکی عاملی (۷۸۶–۷۳۴ق) از فقهای مشهور شیعه است. «دروس»، «ذکری» و «لمعه دمشقیه» از مهمترین آثار اوست. 🔸 برخی عالمان سنّی به وی اتهام ارتداد زده و طوماری را علیه وی امضا کردند. شهید اول با وضع دلخراشی در نهم جمادی‌الاولی سال ۷۸۶ به فتوای قاضی برهان الدین مالکی و تأیید عباد بن جماعه شافعی در میدان قلعه دمشق با شمشیر کشته‌شد. آن‌گاه بدن شریفش را پس از به دار آویختن، سنگ باران کرده و به کشیدند. 🔹 آیت‌الله زنجانی می‌نویسند: مرحوم حاج آقای ما درباره اینکه أعلم علمای شیعه به طور در تمام أزمنه کیست، نوشته است: برخی شهید اوّل را می‌دانند. شهيد اول خيلى فوق العاده بود. اگر حواشى ايشان بر «» را ملاحظه كنيد، مبهوت می‌‏شويد كه چقدر بر فقه احاطه دارد. 🔸كتاب دروس شهيد اول ـ كه ناتمام هم ماند ـ بعد از مراجعه به جواهر و همه كتابها، هنوز هم تازه است و مطالب زيادى در آن وجود دارد كه در اين كتابها نيامده است. كتاب دروس كتاب تازه‌‏اى است و بر لازم است كه حتى بعد از مطالعه «جواهر الكلام»، به «دروس» مراجعه كند و از مطالب ابتكارى آن بهره ببرد. 🔹 شهيد در بعضى از نُسَخ دروس حاشيه هايى دارد كه با «منه» مشخص شده است . اين حواشى خيلى قوى است و مثلاً ذكر می‌کند كه فلان مطلب در كجا ثمره دارد و يك دفعه حدود ده مورد از ثمرات آن را ذكر می‌‏كند. اینها شاهد بر احاطه فوق العاده شهيد بر فقه است و نشان می‌‏دهد كه فقه مثل موم در دستش بود. 📚 جرعه ای از دریا، ج2، ص 308 🔰دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
13 💠 مرحوم سید نعمت الله جزایری (ره) در شرح حال استادش مرحوم علامه می‌نویسد: 🔹 سالیان زیادی، شب و روز با ایشان معاشرت داشتم؛ یک کار از او ندیدم چه برسد به مکروهات! زیرا ایشان فرمایش حضرت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) را امتثال می‌کردند که می‌فرماید: "ای اباذر! در هر چیزی سعی کن نیت داشته باشی حتی در خوابیدن و خوردن." بلکه همه فعالیت‌های ایشان طاعت الهی بود. 🔸با وجود جوانی و بالا نبودن سن ایشان، در علوم به نحوی تتبع می‌کردند که هیچ یک از فضلای عصرشان به ایشان نمی‌رسیدند. سؤالی در مورد حدیثی از ایشان نمی‌پرسیدم مگر اینکه با مفصلی که پاسخ آن حدیث مجمل بود، پاسخ می‌دادند. 🔹ایشان در مسجد جامع ، مردم را موعظه می‌کردند و من فصیح تر و بیانی شیرین تر از ایشان ندیدم. 🔸 روایاتی را که در شب‌ها مطالعه می‌کردیم، اگر در روز از ایشان می‌شنیدیم، گویا اصلا چنین چیزی را نشنیده‌ایم! از بس که تقریر مطالب ایشان زیبا و بیانشان شیرین بود. 📚 کشف الأسرار في شرح الاستبصار؛ ج۲، ص ۷۵. 📌 تصویر بالا، ضریح مرقد مطهر ایشان در اصفهان است. 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
14 💠 علامه امینی (به بهانه عید سعید و سالروز شمسی وفات علامه) 🔹 عبدالحسین امینی تبریزی معروف به علامه امینی (۱۳۲۰-۱۳۹۰ق)، نویسنده کتاب الغدیر، فقیه، محدث، متکلم، مورخ و نسخه‌شناس، از ٢٢ سالگی برای تحصیل علوم اسلامی به نجف رفت و از سید ابوالحسن اصفهانی، میرزا محمدحسین نایینی، محمدحسین غروی اصفهانی و شیخ عبدالکریم حائری یزدی، اجازه دریافت كرد. 🔸 علامه امینی علاوه بر نگارش آثار مهم علمی، امیرالمؤمنین(ع) را در نجف تاسیس کرد که حاوی ۷۰ هزار نسخه خطی و ۵۰۰ هزار عنوان کتاب است. 🔹 سید ابوالحسن اصفهانی در تقریظ بر کتاب شهداء الفضیلة، علامه امینی را پرچمدار دانش، ادب و قهرمان جنبش فکری اسلامی دانسته است. 🔸 عبادت بسیار زیاد، تقوا و زهد از ویژگی‌های اخلاقی علامه امینی دانسته شده است؛ به صورتی که تا آخر عمر خانه شخصی در نجف نداشت و در خانه زندگی می‌کرد. 🔹 علامه امینی، ۱۲ تیر ۱۳۴۹ش (۲۸ ربیع‌الثانی ۱۳۹۰ق) درگذشت. ۱۳ تیر ۱۳۴۹ش، پیکر او تشییع شد. افزون بر تهران، در شهرهای بغداد، کاظمین، کربلا و نجف نیز پیکر علامه تشییع شد و پس از طواف دادن بر گرد آستان مقدس علوی به وصیت خود او، در حجره‌ای در امیرالمؤمنین که خود بنیانگذار آن بود، به خاک سپرده شد. امینی در وصیت‌نامه‌اش خواست کسی را نایب او قرار دهند تا ده سال به برود. وی همچنین وصیت کرده بود ده سال مجلس عزا در روزهای شهادت (س) برگزار کنند. روحش شاد. 👈 آشنایی با شخصیت‌های جهان اسلام: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین
هدایت شده از در مسیر اجتهاد
💠 در کانال «در مسیر اجتهاد» می‌توانید مطالب زیر 👇را دنبال کنید: 🔹 🔸 🔹 🔸 🔹 🔸 🔹 🔸 🔹 🔸 🔹 🔺 برای مشاهده مطالب در هر یک از موضوعات فوق 👆 کلیدواژه مدنظر را لمس کنید. 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم