eitaa logo
✳️ جستارهای قرآنی رحیق
2.8هزار دنبال‌کننده
3.3هزار عکس
1.4هزار ویدیو
787 فایل
«رحیق» نوشیدنی گوارا و ناب بهشتیان. ۲۵مطففین . مستمع صاحب سخن را بر سر کار آورد غنچهٔ خاموش، بلبل را به گفتار آورد صائب @s_m_a57 @Sayyedali_1997
مشاهده در ایتا
دانلود
60 🔅🔅🔅 ⏪ مثَل سگ هار 3 ▫️حرص وولع وفزون طلبی نسبت به مال ومقام برای آدمی بسیارخطرناک می باشد که اگر آن را در کنترل عقل و شرع در نیاورد درّنده خویی در او بوجود خواهد آورد . از امام صادق علیه السّلام روایت است که فرمود : ((مَثَل الدُّنْیا کَمَثَلِ ماءِ الْبَحْرِ کُلَّما شَرِبَ مِنْهُ الْعطْشانُ ازْدادَ عَطَشاً حَتّی یَقْتُلَهُ ؛ (141) مثل دنیا (پرستی و جاه طلبی ) همانند آب دریاست که آدم تشنه هرچه از آن بیاشامد ، تشنگی اش زیادتر می شود (و آن قدر از آن می نوشد تا) سرانجام او را می کشد)) . ⏺از امام باقرعلیه السّلام روایت شده که فرمود : ((مَثَلُ الْحَریصِ عَلَی الدُّنْیا کَمَثَلِ دُودَةِ الْقَزِّ ، کُلَّمَا ازْدادَتْ عَلی نَفْسِها لفّاً کانَ اءَبْعَدَلَها مِنَ الْخُرُوجِ حَتّی تَموُتَ غَمّاً ؛ (142) مثل شخص حریص دنیا طلب ، همچون مثل کرم ابریشم است که هرچه بیشتر بر خود می تند راه بیرون آمدن و نجاتش دور تر می شود ، تا آن که از غصّه می میرد)) . 📋خطر بلعم باعوراهای هر عصر (عالمان دنیا گرا) همانگونه که ملاحظه کردید آیات مورد بحث نامی از کسی نبرده ، بلکه سخن از عالم و دانشمندی می گوید که نخست در مسیر حقّ بود ، آن چنان که هیچ کس فکر نمی کرد روزی منحرف شود ، امّا سرانجام دنیا پرستی و پیروی از هوای نفس چنان به سقوطش کشانید که در صف گمراهان و پیروان شیطان قرار گرفت . 🔹از روایات بسیار و کلمات مفسّران استفاده می شود که منظور از این شخص ، مردی به نام ((بلعم باعورا)) است که در عصر حضرت موسی علیه السّلام زندگی می کرد و از دانشمندان و علمای مشهور بنی اسرائیل محسوب می شد و حتّی موسی علیه السّلام از وجود او به عنوان یک مبلغ نیرومند استفاده می کرد و کارش در این راه آن قدر بالا گرفت که دعایش در پیشگاه خدا به اجابت می رسید ، ولی بر اثر تمایل به ((فرعون )) و وعد و وعیدهای او ، از راه حقّ منحرف شد و همه مقامات خود را از دست داد تا آنجا که در صف مخالفان موسی علیه السّلام قرار گرفت . ⏺از امام باقرعلیه السّلام روایت شده است که فرمود : ((اصل آیه در باره بلعم است ، سپس خداوند آن را به عنوان یک مثال در باره هر کسی که هوا پرستی را بر خدا پرستی ترجیح دهد ، بیان داشته است )) . (143) ▫️اصولاً کمتر خطری در جوامع انسانی به اندازه خطر دانشمندانی است که علم و دانش خود را در اختیار فراعنه و جبّاران عصر خود قرار می دهند و در اثر هوا پرستی و تمایل به زرق و برق جهان مادّه (وإ خلاد إ لی الا رض ) همه سرمایه های فکری خود را در اختیار طاغوتها می گذارند و آنها نیز برای تحمیق مردم عوام از وجود این گونه افراد حدّ اکثر استفاده رامی کنند . 🔹این موضوع اختصاص به زمان موسی علیه السّلام یا سایر پیامبران نداشته ، بعد از عصر پیامبر اسلام صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و تا به امروز نیز ادامه دارد که ((بلعم باعوراها)) علم و دانش و نفوذ اجتماعی خود را در برابر درهم و دینار یا مقام و یا به خاطر انگیزه حسد در اختیار گروه های منافق و دشمنان حقّ و فراعنه و بنی امیّه ها و بنی عبّاسها و طاغوتها قرار داده و می دهند . (144) صدهزار ابلیس و بلعم در جهان همچنین بوده است پیدا و نهان این دو را مشهور گردانید اله تا که باشند این دو بر باقی گواه این دو دزد آویخت بر دار بلند ورنه اندر شهر بس دزدان بدند این دو را پرچم به سوی شهر برد کشتگان قهر را نتوان شمرد(145) 🔹امام خمینی قدّس سرّه در بخشی از پیامشان در سال 1367 به مناسبت سالگرد کشتار خونین حجاج ایرانی در مکّه ، مفتی های دربار سعودی را ((نوادگان بلعم باعورا)) خواند و فرمود : ((آری در منطق استکبار جهانی هر که بخواهد برائت از کفر و شرک را پیاده کند متّهم به شرک خواهد شد و مفتی ها(146) و مفتی زادگان این نوادگان ((بلعم باعورا))ها به قتل و کفر او حکم خواهند داد . . . )) . (147) =========== 141-اصول کافی ، ج 1، ص 136، ح 24. 142-اصول کافی ، ج 2، ص 143، ح 20. 143-تفسیر مجمع البیان ، ج 4، ص 500، ذیل آیه مورد بحث . 144-اقتباس از تفسیر نمونه ، ج 7، ص 14 16. 145-مثنوی معنوی ، دفتر اوّل ، چاپ انتشارات کلاله خاور، ص 65. 146-البتّه این مفتی ها حرف مفت می زنند، ولی مفت حرف نمی زنند، زیرا اجیر زر و زورند و در برابر حرفهای مفتشان اجرت می گیرند. 147-صحیفه نور، ج 20، ص 228. 🍀🍀🍀 🔅تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom
61 🔅🔅🔅 ⏪ مثَل سگ هار 4 ⏪ توضیح چند مطلب ☑️ 1 ((اِنْسَلَخَ)) از مادّه ((انسلاخ )) به معنای از پوست بیرون آمدن است ، همان گونه که مار از پوست خود بیرون می آید . به قصاب از این جهت سلاّخ می گویند که پوست گوسفندان را از بدنشان بیرون می آورد . این تعبیر نشان می دهد که آیات و علوم الهی در آغاز چنان بر ((بلعم باعورا)) احاطه داشت که همچون پوست تن او شده بود ، امّا او باگرایش به هوا پرستی از این پوست بیرون آمد و با یک چرخش تند ، مسیر خود را به کلّی تغییر داد ! (148) ☑️ 2 از تعبیر (فَاءَتْبَعَهُ الشَّیْطانُ) چنین استفاده می شود که در آغاز شیطان تقریباً از ((بلعم باعورا)) قطع امید کرده بود ، چراکه او کاملاً در مسیر حق قرار داشت ، امّا همین که دید تمایل به هواپرستی پیدا کرده و از راه حقّ منحرف شده است ، به سرعت او را تعقیب کرد و به او رسید و بر سر راهش نشست و به وسوسه گری پرداخت و سرانجام او را در صف گمراهان قرار داد(149) ؛ یعنی سگ درون که همان هوا پرستی و جاه طلبی است ، با سگ برون دست به دست هم دادند و ((بلعم باعورا)) را به خاک مذلّت نشاندند ؛ به عبارت دیگر دشمن داخلی ، یعنی خواهش های نفسانی و دشمن خارجی ، یعنی شیطان او را به سیه روزی کشاندند. از شرّ این دو دشمن خطرناک باید به خدا پناه برد چنان که در دعا آمده است :((واغَوْثاهُ بِکَ یا اَللّهُ مِنْ هَویً قَد غَلَبَنی وَمِنْ عَدُوٍّ قَدِ اسْتَکْلَبَ عَلَیَّ ؛ خدایا ! فریاد از (هوای نفس ) که بر من مسلّط شده و پناه بر تو از دشمنی که همچون سگ بر من حمله ور شده و مرا دنبال می نماید)) . (150) ☑️ 3 جمله (وَلَوْ شِئْنا لَرَفَعْناهُ) به معنای این است که : ((اگر می خواستیم ، می توانستیم او را در همان مسیر حق به اجبار نگاه داریم و به وسیله آن آیات و علوم ، وی را مقام والا دهیم )) . ولی مسلّم است که نگهداری اجباری افراد در مسیر حق با سنّت پروردگار که سنّت اختیار و آزادی اراده است ، سازگار نیست و نشانه شخصیّت و عظمت کسی نخواهد بود ، لذا بلافاصله اضافه می کند : ما او را گذاشتیم و او به جای اینکه با استفاده از علوم و دانش خویش هر روز مقام بالاتری را بپیماید ، ((به پستی گرایید و بر اثر پیروی از هوا و هوس نفس سقوط کرد)) ؛ (وَلکِنَّهُ اخْلَدَ إِلَی الاَرْضِ وَاتَّبَعَ هَواهُ) . ((اخلد)) از مادّه ((اخلاد)) به معنای سکونت دائمی در یک جا اختیار کردن است ، بنا بر این (اَخْلَدَ إِلَی الاَرْض ) یعنی برای همیشه به زمین چسبید که در اینجا کنایه از جهان ماده و زرق و برق و لذّات نامشروع زندگی مادی است )) . (151) در پایان درباره این گونه افراد هوا پرست می گوید : (وَاءَنْفُسَهُمْ کانُوا یَظْلِمُونَ) ؛ ((اینها بر خویشتن ستم روا داشته اند)) . چه ستمی از این بالاتر که سرمایه های معنوی علوم و دانشهای خویش را که می تواند باعث سربلندی خود آنها و جامعه هایشان گردد ، در اختیار صاحبان ((زر)) و ((زور)) می گذارند و به بهای ناچیز می فروشند و سرانجام خود و جامعه ای را به سقوط می کشانند . (152) ================ 148-اقتباس از تفسیر نمونه ، ج 7، ص 12. 149-همان . 150-حاشیه مفاتیح الجنان ، کتاب باقیات الصالحات ، دعای حزین . 151-تفسیر نمونه ، ج 7، ص 13. 152-همان ، ص 17. 🍀🍀🍀 🔅تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom
برداشت از آیات ۵۹ ـ ۵۶ 📌تسلیم در برابر اولیای خدا الی باید و بحث های بی فایده را بخصوص در مقابل و علیهم السلام کنار بگذارد و الهی را به نگیرد و بداند که اگر کسی آیات پروردگار را سبک بشمارد، آنچنان توفیقاتش کم می شود که به هیچ وجه نخواهد شد. ولی در عین حال است. اگر این را نمی داشت، همه مردم مورد واقع می شدند، آنچنان که بعضی از گذشتگان که را به نهایت رسانده بودند شدند. 📎تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom
برداشت از آیات ۵۱ – ۴۹ 📌 الهی الی اگر به خدا و روز داشته باشد و عمل شایسته مقام را دقیقا انجام دهد خدای تعالی او را می بخشد و خوبی به او خواهد داد و بالعکس کسانی که فکر می کنند الهی نمی توانند مردم را کنند و آنها را تصوّر می کنند، هستند. 🌱🌱🌱 📎تفسیر و علوم قرآنی @rahighemakhtoom
برداشت از آیه ۶۶ 📌 الهی الی باید بداند پروردگار همه و نشانه ‏هایش را برای مردم بیان کرده است پس باید از این آیات و ‏ ها بهره ببرد و هیچ وقت پروردگار را فدای رسم و غلط گذشتگانش نکند. 🌱🌱🌱 📎تفسیر و علوم قرآنی @rahighemakhtoom
برداشت از آیات ۷۰ – ۶۸ 📌اهمیت کردن الی باید تفکر و تدبّرش را در آیات و کلام الهی بکار بیندازد تا بتواند استفاده را از الهی ببرد و بتواند سخنان پیامبران را که الهی را بر زبان جاری می‏ کنند و کلام اکرم صلی ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله را که جز حق و را نمی‏ گفت، بپذیرد و منکر آنها نشود زیرا سخنان پیامبران سبب نابودی انسان می‏ شود و مانع و رسیدن انسان به می‏ گردد. 🌱🌱🌱 📎تفسیر و علوم قرآنی @rahighemakhtoom
برداشت از آیه ۴۶ 📌 الی باید بداند که الهی روشن و واضح است و باید به راست و صراط را از خدای تعالی تقاضا کند تا به او این عظمی داده شود. 🌱🌱🌱 📎تفسیر و علوم قرآنی @rahighemakhtoom
📝 تناسب آیات و سوره‌های قرآن (1) 👈 اشاره قرآن کریم از نظر بعد زیبایی شناختی در میان همه‌ی کتاب‌ها بی‌نظیر است. نحوه‌ی چینش حروف، تک‌واژه‌ها، عبارت‎ها و آیه‌ها با وزن و آهنگشان، بیش‌ترین نقش را در آفرینش این پدیده بی‌بدیل هنری ایفا کرده است. در میان انواع تناسبی که بین الفاظ و معانی قرآن برقرار است. تناسب بین سوره‌ها و تناسب بین برخی از مجموعه آیات یک سوره که در مواقع مختلف نازل شده‌اند مورد اختلاف دانش‌مندان قرآن شناس است. برخی به این قسم از تناسب قایل بوده و سخت از آن دفاع کرده‌اند تا جایی که یکی از مفسران، تفسیر خود را «نظم الدرر فی تناسب الآیات و السور» نامیده است. در مقابل، عده‌ای نیز چنین تناسبی را به ویژه بین سور قرآن نپذیرفته‌اند. هر دو اندیشه بر مبانی چندی مبتنی است. در این مقاله ضمن بحث از مبانی طرفین و گزارش دلایل موافقان و مخالفان. از اندیشه‌ی تناسب بین همه‌ی اجزای قرآن جانب‌داری شده و به بیان تناسب بین آیاتی پرداخته شده است که به ظاهر نامتناسب می‌نمایند. 📋 1. مقدمه موضوعی که در این مقاله مورد بررسی قرار می‌گیرد، به صورت پراکنده در بسیاری از تفاسیر مورد بحث قرار گرفته و با عناوین مختلفی چون تناسب و مناسبت،[ از تعابیری است که فخر رازی در این مورد به کار برده است. ر.ک: مفاتیح الغیب، ج 3، ص 222 و... . ابوحیان نیز در البحر المحیط این تعبیر را به کار گرفته است.] اتصال (پیوستگی)،[ تعبیری است که طبرسی در مجمع البیان آن را به کار برده است. فخر رازی نیز در برخی موارد از آن استفاده نموده است. ر.ک: مفاتیح الغیب، ج 12، ص 104.] نظم[عنوان این مبحث در مجمع البیان بوده و فخر رازی هم در مفاتیح الغیب از این تعبیر استفاده نموده است.] و تعلق[فخر رازی در پاره‌ای موارد از این تعبیر استفاده نموده است. ر.ک: مفاتیح الغیب، ج 22، ص 121 و 123 و... .] معرفی شده است. ◽ نخستین کسی که در مورد وجه تناسب آیات به ظاهر غیر مرتبط و نیز مناسبت میان سوره‌های قرآن به بررسی جدی پرداخته است، ابوبکر نیشابوری (م 324ق) است که در بغداد به این بحث می‌پرداخته و عالمان بغداد را به خاطر ناآگاهی از این علم سرزنش می‌کرده است. پس از وی بسیاری از مفسران به اختصار یا تفصیل در این موضوع سخن رانده‌اند که می‌توان از اینان به ترتیب تاریخ یاد کرد: 1. ثعلبی (م 427ق) در الکشف و البیان عن تفسیر القرآن. 2. طبرسی (م 548م) در مجمع البیان. 3. فخر رازی (م 606ق) در مفاتیح الغیب. 4. احمد بن زبیر (م 708ق)در البرهان فی مناسبه ترتیب سور القرآن. 5. ابوحیان (م 745ق)در البحر المحیط. 6. بقاعی (م 885ق) در نظم الدرر فی تناسب الآیات و السور. 7. عمادی (م 982ق) در ارشاد العقل السلیم الی مزایا الکتاب الکریم. ▪ در سده‌های اخیر نیز شماری از مفسران به این بحث همت گماشته و حتی برخی از آنها محور کار خود را همبستگی آیات و سور قرار داده‌اند که در این میان می‌توان به آلوسی، سید قطب، علامه طباطبایی، حجازی، شلتوت، مراغی، زحیلی، و حوی اشاره نمود.[ آلوسی: روح المعانی؛ سید قطب: «فی ضلال القرآن» و «التصویر الفنی فی القرآن»؛ علامه طباطبایی: المیزان فی تفسیر القرآن؛ حجازی: التفسیر الواضح و الوحده الموضوعیه؛ شلتوت: «تفسیر القرآن الکریم» و «الی القرآن الکریم»؛ مراغی: تفسیر المراغی؛ زحیلی: التفسیر المنیر؛ سعید حری: الاساس فی التفسیر.] در مقابل این گروه بسیاری از مفسران، به نحو شایسته، بدین مبحث نپرداخته و حتی اعتنایی به آن نداشته‌اند. برخی نیز این بحث را بیهوده و نادرست پنداشته‌اند. این عدم اعتنا را می‌توان ناشی از عوامل زیر دانست: ☑ 1. اعتقاد به اجتهادی بودن ترتیب همه یا بعضی از آیات؛ ☑ 2. پیچیدگی و تا حد زیادی ذوقی بودن موضوع بحث. در این مقاله ضمن اشاره به انواع ارتباط بین اجزای قرآن و نظریه‌های موافقان و مخالفان، به بیان ارتباط بین آیاتی می‌پردازیم که به ظاهر غیرمرتبط هستند. اگرچه نمی‌توان به یقین گفت که آنچه به ذهن ما خطور می‌کند تنها وجه یا وجوه ارتباط این آیات است، ولی دست‌کم می‌تواند پاسخ‌گوی انتقادهای عده‌ای باشد که آشکار نبودن ارتباط میان بعضی از آیات مجاور را دلیل بر تحریف قرآن و یا حتی عدم نزول آن از سوی خداوند دانسته‌اند: «ام یقولون افتراه بل هو الحق من ربک» «سجده (23)، 2» ===ادامه دارد=== 🌱🌱🌱 🌴🌴🌴 قدر ار نشناسد دل و کاری نکند بس که از این حاصل ایام برد 🔅 تفسير و علوم قرآنی @rahighemakhtoom
📝 تناسب آیات و سوره‌های قرآن (2) 📝 2. نظریه‌های مختلف در باب ارتباط اجزای قرآن ▪ مساله‌ی لزوم ارتباط و یا عدم لزوم ارتباط از دیرباز مورد اختلاف بوده است؛ عده‌ای همچون شوکانی منکر وجود این ارتباط‌اند؛[6] آلوسی ارتباط هر آیه را با ماقبل در جایی لازم می‌داند که بر ماقبل عطف شده باشد؛[7] ▪ علامه‌ی طباطبایی نیز موجب ارتباط را تنها در سوره‌هایی می‌داند که یکباره نازل شده‌اند و یا در آیاتی که پیوستگی آنها روشن است.[8] ▪ به عنوان نمونه، شوکانی چنین می‌گوید: «نزول قرآن برحسب حوادث مختلف می‌باشد که این وقایع با هم متفاوت و گاهی منتاقض است، پس آیات نیز به سبب آنها با هم اختلاف دارند و سخن گفتن در مورد تناسب آیات سبب می‌شود که افراد نادان و یا مغرض تصور کنند که بلاغت و اعجاز قرآن به ظهور این تناسب بستگی دارد، چنانچه او این ظهور را نباید به عیب‌جویی می‌پردازد... .»[9] ▪ در جواب باید گفت: هم‌نشینی مطالب متضاد از نظر موضوع با فرضیه‌ی تناسب آیات مغایرتی ندارد، برای مثال، مدح و سرزنش با هم تضاد دارند ولی بیان آن دو در کنار هم نه تنها پسندیده است، بلکه هریک مورد تاکید قرار می‌گیرد، به همین دلیل گفته‌اند «تعرف الاشیا باضدادها». هم‌چنین تعداد نسبتا کمی از آیات هستند که وجه یا وجوه ارتباطشان آشکار نیست که با اندکی تامل می‌توان حداقل، عدم امکان ارتباط این آیات را نفی کرد و اگر شرط بیان مطالب، عدم برداشت ناصحیح فرد مغرض یا نادان باشد پس باید تمامی آیات متشابه از قرآن حذف شود. در ضمن، یافتنن وجه مناسبت میان آیات به ظاهر غیرمرتبط، انگیزه‌ای برای تعمق و تدبر انسان در آیات الاهی می‌باشد. نیز از مزایای کلام بلیغ، استفاده‌ی بیش از یک معناست. بی‌گمان خداوند حکیم و خبیر پیش از وقوع حوادث مختلف بر آنها آگاهی داشته و در بیان مطالب برترین روش‌های بلاغت را می‌پیماید. به طور کلی، سخنان منکران وجود ارتباط بین اجزای قرآن با دو اشکال روبه‌رو است که باید به آن پاسخ گویند. این دو اشکال عبارتند از: 1. قرآن مجموعه‌ای به هم پیوسته و واحد بوده است که نزول تدریجی آن بر اساس حکمت‌هایی صورت گرفته است: « و قرآنا فرقناه لتقراه على الناس على مکث و نزلناه تنزیلا» «اسرا (17)، 106» بنابراین نباید تدریجی بودن نزول قرآن موجب آن شود که این پیوستگی مورد غفلت قرار گیرد. ▪ 2. میان وجود ارتباط با آگاهی از ارتباط، تفاوتی قایل نشده‌اند. چه بسا بین برخی از آیات، ارتباط وجود داشته باشد، ولی ما موفق به فهم آن نشده باشیم. ====== [6] . شوکانی: فتح القدیر: ج 1، ص 72 و 73. [7] . آلوسی: روح المعانی، ج 1، ص 206 و ج 18، ص 218. [8] . محمد حسین طباطبایی: المیزان فی تفسیر القرآن، ج 6، ص 150. [9] . شوکانی: پیشین، ص 73. ===ادامه دارد=== 🌱🌱🌱 🌴🌴🌴 قدر ار نشناسد دل و کاری نکند بس که از این حاصل ایام برد 🔅 تفسير و علوم قرآنی @rahighemakhtoom
📝 تناسب آیات و سوره‌های قرآن (3) 3. انواع ارتباط بین اجزای قرآن ارتباط میان اجزای قرآن را می‌توان به چندین صورت فرض کرد. در این جا ضمن شمارش آنها، برای هریک نمونه‌ای ذکر می‌کنیم. 3 1. ارتباط میان اجزای یک آیه: طبیعی است که میان اجزای یک آیه ارتباطی باشد و در مواردی چون آیه‌ی 26 سوره‌ی رعد که ظاهرا بین «الله یبسط الرزق لمن یشا و یقدر» با آیه‌ی قبل و دیگر بخش‌های آیه به ظاهر ارتباطی وجود ندارد، وجوه ارتباطی را می‌توان در نظر گرفت. 3 2. ارتباط میان آیات یک سوره با ابتدای آن: ارتباط آیات 127 سوره‌ی نسا: «و یستفتونک فی النسا...» و آیه 176: « یستفتونک قل الله...» را با آیات 1 تا 13 این سوره، می‌توان به عنوان نمونه‌ی این نوع ارتباط ذکر کرد. 3 3. ارتباط میان آیات مجاور در یک سوره: همانند آیات سوره‌ی حمد و یا سوره‌ی ناس. 3 4. ارتباط بین آیات غیرمجاور در یک سوره: مانند آیات 48 و 123 در سوره‌ی بقره. 3 5. ارتباط میان ابتدای یک سوره با انتهای سوره‌ی قبل: مانند ابتدای سوره‌ی حدید (57) و انتهای سوره‌ی واقعه(56). 3 6. ارتباط بین بخشی از یک سوره با ابتدای سوره‌ی بعد: مانند آیات 7 و 8 سوره‌ی محمد (47) و آیات ابتدای سوره‌ی فتح (48). 3 7. ارتباط میان بخشی از یک سوره با بخشی از سوره‌ی بعد: نمونه‌ی این ارتباط در سوره‌ی 27 (آیات 7 تا 14) و سوره‌ی قصص (28) آیات ابتدای سوره تا آیه‌ی 48 و آیات 76 تا 82 مشاهده می‌شود. 3 8. ارتباط بین بخشی از یک سوره با سوره‌ی بعدی: مانند آیه‌ی 2 سوره‌ی عصر (103) و سوره‌ی همزه (104). 3 9. ارتباط میان بخشی از یک سوره با سوره‌ی دیگر: مانند سوره‌ی هود (11) آیات 25 تا 48 و سوره‌ی نوح(71). 3 10. ارتباط بین بخشی از یک سوره با بخشی از سوره‌ی دیگر: این نوع ارتباط برای نمونه میان آیات 10 تا 11 سوره‌ی حدید (57) با آیات 16 و 17 سوره‌ی تغابن (64) مشاهده می‌شود. 3 11. ارتباط میان یک سوره با سوره‌ی دیگر: برای نمونه میان سوره‌ی ضحی (93) با انشراح (94) به حدی که برخی گفته‌اند: ممکن است این دو سوره جمعا یک سوره باشد. ============= ===ادامه دارد=== 🌴🌴🌴 قدر ار نشناسد دل و کاری نکند بس که از این حاصل ایام برد 🔅 تفسير و علوم قرآنی @rahighemakhtoom
📝 تناسب آیات و سوره‌های قرآن (4) 🔰4. برخی از وجوه ارتباط آیات وجوه گوناگونی از ارتباط بین آیات و اجزای قرآن کریم وجود دارد که در این جا برخی از مهم‌ترین آنها را برمی‌شمریم.[10] 4 1. تاکید ماسبق: برای نمونه در آیات 5 و 6 سوره‌ی انشراح (94) ملاحظه می‌شود: «فان مع العسر یسرا ان مع العسریسرا». 4 2. تفصیل و تشریح مطالب گذشته: مانند آیات 17 تا 19 سوره‌ی ذاریات (51) که ویژگی‌های محسنین را که در آیه‌ی 16 از آنها یاد شده، تشریح می‌نماید. 4 3. بیان مصداق ماسبق: آیات 7 و 8 سوره‌ی عنکبوت (29) نمونه‌ای از این نوع ارتباط است. 4 4. تعلیل مطلب در گذشته: در آیات 41 و 48 سوره‌ی واقعه این ارتباط را می‌توان مشاهده کرد. 4 5. تبیین مجمل: برای مثال آیه‌ی 74 سوره‌ی حجر (15) مبین آیه‌ی 173 سوره‌ی شعرا (26) است. 4 6. تقیید مطلق: برای مثال آیه‌ی 127 سوره‌ی بقره (2) که مقید آیه‌ی 5 سوره‌ی مائده (5) می‌باشد. 4 7. تخصیص عام: نمونه‌های این وجه زیاد است، مثل آیات 2 و 3 سوره‌ی عصر (103). 4 8. تنظیر و تمثیل: تمثیل در قرآن زیاد به کار رفته است، مانند آیه‌ی 21 سوره‌ی (59) که دل‌های کافران را از سنگ هم سخت‌تر بیان می‌کند. 4 9. ذکر متضاد ماسبق: همانند آیات 1 تا 17 سوره‌ی مطففین (83) که ابتدا از کم‌فروشان و بدکاران و سپس درباره‌ی نیکوکاران مطالبی ذکر می‌شود. 4 10. استطراد، حسن تخلص و حسن مطلب و انتقال: آیه‌ی 26 سوره‌ی اعراف (7) نمونه‌ای از استطراد است که به مناسبت ذکر لباس ظاهری، از لباس معنوی تقوا یاد شده است. =========== [6] . شوکانی: فتح القدیر: ج 1، ص 72 و 73. [7] . آلوسی: روح المعانی، ج 1، ص 206 و ج 18، ص 218. [8] . محمد حسین طباطبایی: المیزان فی تفسیر القرآن، ج 6، ص 150. [9] . شوکانی: پیشین، ص 73. [10] . ر.ک: عباس همامی: چهره‌ی زیبای قرآن، اصفهان، انتشارات بصائر، 1375ش، ص 43 47. ===ادامه دارد=== 🌴🌴🌴 قدر ار نشناسد دل و کاری نکند بس که از این حاصل ایام برد 🔅 تفسير و علوم قرآنی @rahighemakhtoom
برداشت از آیات ۷۷ – ۶۳ 🔲 خدا و کسانی که نفس کرده اند صفات زیر به خوبی از آنها مشاهده می شود: ☑️اوّل: در روی زمین بدون تشریفات و بدون سهل و ساده راه می روند. ☑️دوّم: وقتی با دشمن و افراد روبرو می شوند برای آنها جز نمی خواهند. ☑️سوّم: در شبها وقتی همه به خواب رفته اند آنها در مقابل پروردگارشان می کنند و یا ایستاده با او حرف می زنند. ☑️چهارم: در مناجاتهایشان بیشتر درباره از عذاب های سخن می گویند. ☑️پنجم: آنها وقتی می کنند دقیقا به قدر نیاز دیگران عمل می کنند و کم و زیادی در انفاقشان وجود ندارد. ☑️ششم: آنها به هیچ و هیچ وسیله ای مستقلاً توجّه ندارند و فقط و فقط همه چیز را اصالتا از خدا می خواهند. ☑️هفتم: هیچ کس را بدون آن که مجوزی از جانب خدای تعالی داشته باشند نمی کشند و یا عِرض و او را از دست او نمی گیرند. ☑️هشتم: آنها هیچ گاه نمی کنند زیرا کسی که زنا کند گناه بزرگی کرده و روز عذابش مضاعف می شود و در آن عذاب همیشه با ذلّت می ماند. ☑️نهم: آنها برای گناهانشان می کنند و اعمالشان را شایسته قرار می دهند که خدای تعالی در این صورت گناهان آنها را به مبّدل می کند. زیرا خدای تعالی به اینها خاصّی دارد و به طور کلی کسی که توبه کند و تزکیه نفس نماید و عمل انجام دهد خدای تعالی توبه اش را قبول می کند. ☑️دهم: آنها هیچ گاه باطل و به نمی دهند. ☑️یازدهم: آنها وقتی با و رفتار برخورد می کنند به آنها توّجه نمی نمایند بلکه کریمانه از اعراض می کنند. ☑️دوازدهم: آنها وقتی که الهی را متذکر می شوند با دقّت و چشم باز و گوش باز در مقابل آن سر فرود می آورند. ☑️سیزدهم: آنها در برای دنیایشان از خدای تعالی می خواهند که و خوبی داشته باشند تا روشنایی آنها باشند. ☑️چهاردهم: آنها در مناجاتشان از خدای تعالی می خواهند که مقام و مربّی بودن را برای اهل پیدا کنند و آنها را در مراحل تقوی به پیش ببرند. ☑️پانزدهم: خدای تعالی توجّه به دعاهای آنها می کند و خوب خودش را به خاطر تحمّل مشقّاتی که در راه کشیده اند به غرفه های وارد می نماید و و سلام برای آنها می فرستد و همیشه در این بهشت خوب استقرار پیدا می کنند. ♧♧♧ 🔅تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom
📝 تناسب آیات و سوره‌های قرآن (5) 🔰5. قاعده‌ی کلی برای شناخت ارتباط روش کلی مفید برای این شناخت، بررسی غرض کلی سوره و در نتیجه بررسی و دسته‌بندی مقدمات بی‌واسطه و باواسطه می‌باشد.[1] محمد محمود حجازی درباره‌ی ذکر آیات مختلف پیرامون یک موضوع در سوره‌های گوناگون می‌گوید که بین این معانی ارتباط تامی وجود دارد و چنین نتیجه می‌گیرد: هر سوره دارای وحدت کامل و هدف واحد و اغلب پی‌گیر اغراض مختلفی است که برای رسیدن به هدف خود از نظر لفظ، سیاق، فواصل و کلمات پایانی آیات سرشت خاصی دارد. موضوع سوره که نیاز سوره به آن قطعی است تناسب کاملی با آن سوره دارد؛ موضوعی که در سوره‌های مختلف تکرار می‌شود با آن سوره مناسبت دارد و نیز هیچ داستانی در یک سوره تکرار نشده است. حجازی آیه‌ی 72 سوره‌ی حجر (15) را مثال می‌زند و می‌گوید: «با وجود این که آیه 87 بنا به نظر بعضی از دانش‌مندان مدنی بوده و در میان آیات مکی قرار گرفته است، هیچ‌گونه ناهمگونی با آیات دیگر ندارد و هنگام تلاوت این سوره گویی که یکباره نازل شده است».[2] 🔸با توجه به اهمیت بحث تکرار یک موضوع در سوره‌های مختلف، مناسب است به بیان نمونه‌ای بپردازیم. ☑️5 1. داستان حضرت نوح علیه السلام در دو سوره‌ی یونس صافات نام حضرت نوح علیه السلام در بیست و هشت سوره و چهل و سه بار آمده است، اکنون آن را در دو سوره‌ی یونس و صافات بررسی می‌کنیم. ▫️الف: سوره یونس 1. در آیه‌ی 1 و 2 برخی آیات دیگر اثبات نبوت پیامبر صلی الله علیه و آله و حقانیت آیات الاهی و حسادت دشمنان و نیز در آیه‌ی 29، 62، 65 و برخی از آیات دیگر توکل بر خدا و عدم هراس از دشمنان دین خدا بیان شده است. همه‌ی این مطالب در مورد نوح علیه السلام در آیه‌ی 71 آمده است. 2. برائت پیامبر از کفار و اعلام بی‌نیازی از آنان در آیات 41 و 58 و بعضی دیگر از آیات، و نیز اثبات وحی و بیان استواری پیامبر در طریق ارائه شده از سوی خدا در آیه‌ی 15 و برخی آیات دیگر مطرح شده است، همین مطالب نیز در آیه‌ی 72 درباره‌ی نوح علیه السلام مطرح می‌گردد. 3. تکذیب پیامبر توسط کفار، یاری مومنان از سوی خداوند و اختصاص سرانجام نیکو به آنان، در آیه‌ی 64 و بعضی آیات دیگر بیان شده که در آیه‌ی 73 در خصوص حضرت نوح علیه السلام و مردم او نیز این مطالب آمده است. در آیات پس از 73 مناسبت بخش مطرح شده از داستان نوح علیه السلام با هدف کلی سوره را می‌توان مشاهده کرد. ▫️ب: سوره‌ی صافات با توجه به این که این سوره در مقام بیان مراحل دعوت به توحید و ویژگی‌های برجسته‌ی پیامبر صلی الله علیه و آله می‌باشد از آیات 75 تا 82 این سوره شخصیت حضرت نوح علیه السلام محور سخن قرار گرفته است. در آیات بعدی نیز که از پیامبران دیگر سخن به میان آمده، محور کلام بیش‌تر شخصیت و ویژگی‌های پیامبران علیهم السلام است، نه مطالب دیگر. داستان نوح علیه السلام در سوره‌هایی که از آن حضرت یاد شده است، با توجه به هدف سوره می‌باشد.[3] بنابراین ذکر هر آیه در هر سوره و در هر جای آن کاملا مناسب با آیات مجاور و هدف کلی سوره است. هرچند گاهی این هم‌گونی آشکار نیست و شاید ناسازگاری به نظر آید ولی این ناسازگاری بدوی و ظاهری است، زیرا سخنان بلیغ همواره و در عین داشتن معانی آشکار، نکات دقیقی را در خود جای می‌دهد، که تنها با تدبر و تامل به دست می‌آید. ========== [1] . سیوطی: معترک الاقران، ج 1، ص 49؛ الاتقان، ج 3، ص 376 به نقل از یکی از متاخران. [2] . الوحده الموضوعیه فی القرآن الکریم، دار الکتب الحدیثه، ص 24، 52، 53 و 112. [3] . ر.ک: عباس همامی: چهره‌ی زیبای قرآن، ص 57 59. ===ادامه دارد=== 🌴🌴🌴 قدر ار نشناسد دل و کاری نکند بس که از این حاصل ایام برد 🔅 تفسير و علوم قرآنی @rahighemakhtoom
📝 تناسب آیات و سوره‌های قرآن (6) 🔰6. بررسی آیات به ظاهر غیرمتناسب در سوره‌ی بقره این آیات بر دو گونه‌اند: 1. آیاتی که ارتباط آنها با آیات پیش از خود پس از کمی دقت و بررسی مشخص می‌شود. 2. آیاتی که تشخیص ارتباط آنها به آسانی ممکن نیست و نمی‌توان گفت قطعا مقصود خداوند از این‌گونه ترتیب چنین و چنان است. 🌱🌱🌱 6 1. بقره، آیه‌ی 30 «و اذ قال ربک للملائکه انی جاعل فی الارض خلیفه قالوا ا تجعل فیها من یفسد فیها و یسفک الدما و نحن نسبح بحمدک و نقدس لک قال انی اعلم ما لا تعلمون» وجوه ارتباط در آیات 28 و 29، نخستین نعمت خداوند (آفرینش) بر ما و سپس عطای نعمت‌های دیگر، با ذکر داستان آدم علیه السلام ، بیان می‌شود و نیز با سخن از زندگانی و مرگ و آفرینش این جهان، ما را به قدرت خداوند بر بعث رهنمون می‌سازد. سوره با سخن از پرهیزکاران و کافران آغاز شده، گویی که خدا می‌فرماید: پیمان پیروی از هدایت من از آغاز وجود داشته است (آیه‌ی 2 و 6). بنابراین امر (اعبدوا) و نهی (فلاتجعلوا) در آیات 21 و 22 و نیز (اسجدوا) در آیه‌ی 34 و (لاتقربا) در آیه‌ی 35 را کنار هم می‌یابیم، پس داستان آدم علیه السلام بدین منظور آمده است تا ضرورت التزام به اطاعت از فرمان خدا و دوری جستن از آنچه نهی فرموده را مسجل گرداند. 🌱🌱🌱 6 2. بقره، آیه‌ی 40 «یا بنی اسرائیل اذکروا نعمتی التی انعمت علیکم و اوفوا بعهدی اوف بعهدکم و ایای فارهبونی» وجوه ارتباط 1. پس از داستان آدم علیه السلام و ذکر جانشینی او، سرگذشت بنی‌اسرائیل به عنوان یک نمونه‌ی تاریخی بیان می‌شود. 2. در آیات 21 تا 24: «یا ایها الناس اعبدوا ربکم الذی» به موعظه‌ی کافران اهل کتاب، تحت عنوان عموم مردم می‌پردازد. 3. بنابراین آیه‌ی 40 دعوت خاص پس از دعوت عام می‌باشد و انتخاب گروه یهود بدین سبب است که آنها از کهن‌ترین امت‌ها و حامل کتب آسمانی هستند و نیز کینه‌توزترین مردم نسبت به مسلمانان بوده‌اند. اسلام آوردن آنها حجتی قوی بر نصارا و پیروان دیگر مذاهب است. تذکر: شایسته است درباره‌ی شباهت میان داستان آدم و بنی‌اسرائیل نکاتی خاطرنشان شود. الف: نسیان عهد آدم (20 / 115) و نقض میثاق بنی‌اسرائیل (2 / 84 و 85). ب: تکریم آدم در برابر ملائکه (2 / 34) و تفضیل بنی‌اسرائیل (2 / 47). ج: محرومیت آدم از بهشت (2 / 36) و محرومیت بنی‌اسرائیل از سرزمین مقدس موعود (5 / 26). 🌱🌱🌱 6 3. بقره، آیه‌ی 124 «و اذ ابتلى ابراهیم ربه بکلمات فاتمهن قال انی جاعلک للناس اماما قال و من ذریتی قال لا ینال عهدی الظالمین» در ادامه‌ی احتجاج با اهل کتاب (از آیه‌ی 40 تا 123)، ادعای آنان که از تبار ابراهیم علیه السلام و جانشین او هستند و بنیان دین اسلام (یعنی دین حنیف) ذکر می‌گردد. پس از خرده‌گیری از گمراهان که عمده‌ی آنان از نسل ابراهیم علیه السلام بودند به اثبات اسلام پرداخته است. داستان ابراهیم علیه السلام که عطف بر سرگذشت امت بنی‌اسرائیل شده، نیز دعوت به آیین اسلام و ترک تعصب در دین می‌کند و این‌که سزاوار است مدعیان تبار ابراهیم علیه السلام بیش از همه‎ی‌ مردم از شریعت وی پیروی نمایند، لذا ارج نهادن به کعبه بر آنان لازم است. پس از ذکر داستان آدم علیه السلام و بنی‌اسرائیل که راه راست به آنها ارائه شد ولی منحرف شدند داستان ابراهیم علیه السلام به عنوان نمونه‌ای کامل از هدایت‌شدگان و جانشینان خدا در زمین عرضه می‌شود. با دقت در آیه‌ی 30 و 124 در داستان آدم و ابراهیم علیهما السلام مشاهده می‌شود که تعبیر به «قرار داده شدن از طرف خدا» شده است و نیز پیش از سخن از آدم علیه السلام ، به توحید دعوت شده (آیه‌ی 20 و 21). در این داستان نمونه‌ی والای توحید که در ابراهیم، اسماعیل، اسحاق و یعقوب علیهم السلام تجلی یافته است، ارائه می‌شود. ===ادامه دارد=== 🌴🌴🌴 قدر ار نشناسد دل و کاری نکند بس که از این حاصل ایام برد 🔅 تفسير و علوم قرآنی @rahighemakhtoom
_شناسی #تناسب #آیات #سوره 📝 تناسب آیات و سوره‌های قرآن (۷) 🔰6. بررسی آیات به ظاهر غیرمتناسب در سوره‌ی بقره 6 4. بقره، آیه‌ی 158 «ان الصفا و المروه من شعائر الله فمن حج البیت او اعتمر فلا جناح علیه ان یطوف بهما و من تطوع خیرا فان الله شاکر علیم» وجوه ارتباط 1. از آیات 154 تا 157 نکاتی در خصوص امتحان از بندگان، شکیبایان و جهاد یاد شده است. در این‌جا نیز مطرح می‌شود که از جمله‌ی این امتحان‌ها حج (به خصوص سعی میان صفا و مروه) و بعضی از اعمال دشوار حج نیازمند شکیبایی می‌باشد، ضمن این‌که حج و جهاد با هم سازگارند و هر دو فریضه نیاز به تن‌فرسایی و هزینه‌ی مال دارند. 2. سعی میان صفا و مروه نیز یکی از مصادیق شکر خداست که در آیه‌ی 152 فرمود: «فاذکرونی اذکرکم و اشکروا لی و لا تکفرون» در آخر همین آیه نیز بار دیگر مساله‌ی شکر مطرح می‌شود. 🌱🌱🌱 6 5. بقره، آیه‌ی 168 «یا ایها الناس کلوا مما فی الارض حلالا طیبا و لا تتبعوا خطوات الشیطان انه لکم عدو مبین» وجوه ارتباط 1. پس از تبیین توحید و دلایل آن (آیات 163 و 164) سخن از مومنان و مشرکان و راه و رسم شرک و نتایج آلوده‌ی آن (آیات 165 تا 168)، در این آیه خاطرنشان می‌شود که معصیت گنه‌کار و کفر کافر در قطع احسان الاهی نقش همیشگی ندارد. خداوند خالق و رزاق در این آیه به امور پاکیزه و سودمند و حلال فرمان می‌دهد که طاعت انسان متوقف بر آن است و یادآور می‌شود تنها هموست که تشریع نموده و حلال و حرام را مشخص می‌کند. بدین‌سان تشریع و مساله‌ی عقیده پیوندی ناگسستنی می‌یابد. 2. در آیات 168 تا 174 گوشزد می‌شود که حلال شمردن خوردنی‌های حرام، همگام با شیطان و تقلید از راه و رسم نادرست پدران، همگی از مظاهر شرک است. تذکر: با توجه به آیات بعد (به خصوص آیه‌ی 174) نزول آیه درباره‌ی عبدالله بن سلام و اشخاصی همانند وی تقویت می‌شود. 3. در داستان ابراهیم علیه السلام سخن از خانه‌ی خدا (آیه‌ی 127) و دعای «ارنا مناسکنا» (آیه‌ی 128) و سپس قبله و تغییر آن که اتمام نعمت بر مسلمانان است طی آیات 142 تا 150 می‌باشد و بار دیگر خانه‌ی خدا و مراسم سعی یادآوری می‌شود تا گمان نشود فقط بزرگداشت خانه‌ی خدا از شعایر است، بلکه در منطقه‌ی حرم موارد دیگری از شعایر نیز وجود دارد. 🔅تفسير و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom
📝 تناسب آیات و سوره‌های قرآن (8) 🔰6. بررسی آیات به ظاهر غیرمتناسب در سوره‌ی بقره 6 6. بقره، آیه‌ی 238 «حافظوا على الصلوات و الصلاه الوسطى و قوموا لله قانتین» این آیه از جمله آیاتی است که با ماقبل خود کاملا غیرمرتبط می‌نماید، بدین لحاظ برخی مفسران وجوه ضعیفی برای ارتباط آن ذکر کرده‌اند. حال به طرح احتمالات قابل قبول می‌پردازیم: 1. خداوند حکیم پس از بیان بسیاری از احکام زناشویی مانند «و لا تنکحوا المشرکات حتى یومن» (آیات 221 تا 227) با ذکر این آیه، به نماز که حلقه‌ی اتصال او با بنده‌اش است، فرمان می‌دهد. وقتی که در حال خوف به مداومت بر نماز امر می‌شود مسلما به طریق اولی در حالت اشتغال به روابط و مسایل زناشویی نیز چنین است. 2. در آیات قبل به اطاعت از دستورات الاهی تشویق شده و در این آیه به مداومت بزرگ‌ترین طاعات فرمان داده می‌شود. 3. فرمان به مداومت بر نماز پس از تشویق به گذشت و نهی از فراموشی نیکی بدین جهت است: الف: برقراری پیوند میان بزرگ داشتن فرمان خدا و مهربانی با بندگانش؛ ب: آماده ساختن جان انسان برای رسیدن به مکارم اخلاق. 4. بیان آیات مداومت بر نماز در میان احکام خانواده بدین جهت است: الف: انسان نیاز به محرکی دارد که او را به یاد خدا انداخته تا از ستم و تجاوز در مسایل خانوادگی به خصوص طلاق که معمولا کینه‌انگیز دور بماند و به عدل و نیکی بپردازد. ب: طاعت خداوند در احکام زناشویی نیز از جنس طاعت او در اقامه‌ی نماز (یعنی احکام عبادت) است. ج: پس از طلاق ممکن است کسی به روابط نامشروع روی آورد، لازم است عاملی بازدارنده در مقابل او نهاده شود و این عامل نماز است. 6 7. بقره، آیه‌ی 243 «ا لم تر الى الذین خرجوا من دیارهم و هم الوف حذر الموت فقال لهم الله موتوا ثم احیاهم ان الله لذو فضل على الناس و لکن اکثر الناس لا یشکرون» ⏪ وجوه ارتباط 1. با توجه به این‌که آیه‌ی قبل سخن از ظهور نشانه‌های خداوند قادر است، در این آیه قدرت خدا ذکر می‌شود. 2. طبق عادت قرآن پس از ذکر بخشی از احکام، داستانی برای پند، فرمان‌برداری و ترک عناد شنونده بیان می‌شود./ 3. پس از طرح احکام خانواده (طی آیات 220 تا 224)، احکام جهاد و دفاع از امت و مقدسات ذکر می‌شود زیرا استحکام خانواده منوط به صیانت جامعه است. تذکر: با توجه به مجموع روایات، برخی گفته‌اند: این آیه زمینه‌ساز ‌آیه‌ی 244 (وقاتلوا فی سبیل الله...) است تا بدین‌وسیله مسلمانان به جهاد تشویق شده و برای شهادت آمادگی داشته باشند. 👈ادامه دارد... 🌴🌴🌴 قدر ار نشناسد دل و کاری نکند بس که از این حاصل ایام برد 🔅 تفسير و علوم قرآنی @rahighemakhtoom
📝 تناسب آیات و سوره‌های قرآن (قسمت پایانی 9) 🔰6. بررسی آیات به ظاهر غیرمتناسب در سوره‌ی بقره ☑️6 8. بقره، آیه‌ی 254 «یا ایها الذین آمنوا انفقوا مما رزقناکم من قبل ان یاتی یوم لا بیع فیه و لا خله و لا شفاعه و الکافرون هم الظالمون» 🔘وجوه ارتباط 1. طی آیات گذشته به جهاد با جان تشویق شده است: «الم تر الی الملا...» (آیات 246 تا 253) و این آیه به جهاد با مال و انفاق آن فرا می‌خواند. 2. پس از بیان داستان امت‌های پیشین (آیات 243 تا 253) که حقانیت رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله ثابت می‌شود، در این آیه به فرمان‌برداری از دستورات الاهی (که یکی از آنها انفاق است) تشویق می‌شود. تذکر: در آیات 244 و 245 نیز جهاد و انفاق بلافاصله پس از یکدیگر مطرح شده‌اند. ☑️6 9. بقره، آیه‌ی 261 «مثل الذین ینفقون اموالهم فی سبیل الله کمثل حبه انبتت سبع سنابل فی کل سنبله مائه حبه و الله یضاعف لمن یشا و الله واسع علیم» 🔘وجوه ارتباط 1. در آیات گذشته شواهدی بر بعثت بیان گردیده است (آیات 259 و 260). در این آیه یکی از کارهایی که انجام آن برای روز قیامت سودمند است، ذکر می‌شود. 2. این آیه از «اضعافا کثیره» (در آیه‌ی 254) رفع اجمال می‌کند و بین این دو آیه شواهدی برای اثبات قدرت خداوند بر بعث ذکر می‌گردد تا تکلیف به انفاق پسندیده باشد. 3. این تمثیل اشاره به قدرت عظیم خداوند است که می‌تواند مردگان را زنده کند و نیز موکد مفهوم آیات 259 و 260 می‌باشد. 4. در آیه‌ی 257 خداوند بیان فرمود که ولی مومنان است و در مقابل آن، «طاغوت» ولی‌ کافران می‌باشد در این آیه درباره‌ی انفاق مومن تمثیلی بیان شده که در آیه‌ی 264 در مقابل آن درباره‌ی انفاق کافر نیز تمثیلی به کار می‌گیرد. . 🔘7. نتیجه از آنچه گفتیم نکات زیر به دست می‌آید: 1. تناسب بین آیات و سوره‌های قرآن از شاخه‌های علوم قرآنی است که قرآن‌پژوهان در آن اختلاف نظر دارند. 2. توفیقی بودن جمع و ترتیب آیات و سوره‌های قرآن، از مبانی تناسب بین اجزای قرآن است. 3. باید بین عدم وجود تناسب و عدم فهم آن، تفکیک قایل شد. چه بسا مواردی که بین اجزای قرآن تناسب وجود دارد، اما هنوز کسی به کشف آن نایل نشده است. قرآن در آینه پژوهش - عباس همامی 🌴🌴🌴 قدر ار نشناسد دل و کاری نکند بس که از این حاصل ایام برد 🔅 تفسير و علوم قرآنی @rahighemakhtoom
برداشت از آیات ۵۴ – ۵۳ 📌# ایمان به الهی الی وقتی که آیات الهی بر او می شود به آنها ایمان می آورد و را تصدیق می کند و اوامر الهی می گردد و از آن چه خدای تعالی به او داده است می کند. لذا خدای تعالی به خاطر این عملش را دو برابر می دهد و بدیهای او را به خاطر اعمال خویش از بین می برد. 🌷🌷🌷 💢نکته مهم: تلاش صادقانه از ما و توفیق و راهنمایی از خداوند_(نشر حقایق) 🔅تفسير و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom
🔰 128 #عالم 🔅🔅🔅 ⏪37- مَثَل دراز گوش (مَثَلُ الَّذِینَ حُمِّلُواْ التَّوْرَلةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوهَا کَمَثَلِ ا لْحِمَارِ یَحْمِلُ اءَسْفَارًا* بِئْسَ مَثَلُ ا لْقَوْمِ الَّذِینَ کَذَّبُواْ بَِایَتِ اللَّهِ وَاللَّهُ لاَ یَهْدِی ا لْقَوْمَ الظَّلِمِینَ ) . (سورجمعه آیه 5) ((کسانی که مکلّف به تورات شدند ، ولی حق آن را ادا نکردند ، مانند درازگوشی هستند که کتابهایی حمل می کند ، (آن را بر دوش می کشد اما چیزی از آن نمی فهمد ! ) گروهی که آیات خدا را تکذیب کردند ، مثال بدی دارند ، و خداوند قوم ستمگر را هدایت نمی کند)) . در مثل آنان که بر تورات چند بار کرده گشته اند اندر پسند حمل آن را پس نکردند آن کسان آن چنانکه بود حقِّ حمل آن بر مثال آن حماری کز عتاب می نماید حمل اسفار و کتاب بی خبر از پشت خویش آن بی تمیز کآنچه در بار است می باشد چه چیز بد بود مانا مثال آن گروه که به آیات خداوند از وجوه آن کسان تکذیب کردند از گمان راه ننماید خدا بر ظالمان 🔰وجه تشبیه خداوند متعال در این آیه ، قوم از خود راضی ((یهود)) را که تنها به نام تورات یا تلاوت آن قناعت کردند ، بی آنکه در محتوای آن اندیشه کنند و عمل نمایند ، به ((دراز گوشی تشبیه کرده )) که کتابهایی بر پشت آن حیوان بار کنند ، و او از کتاب چیزی جز سنگینی احساس نمی کند ، و برایش تفاوت ندارد که سنگ و چوب بر پشت دارد یا کتابهایی که دقیق ترین اسرار آفرینش و بهترین برنامه های زندگی در آن است . 🔶وجه شباهت ((حماقت و نادانی )) است که این حیوان در این جهت ضرب المثل خاصّ و عام است. ((این گویا ترین مثالی است که برای ((عالم بی عمل )) می توان بیان کرد که سنگینی مسؤ ولیت علم را بر دوش دارد بی آنکه از برکات آن بهره گیرد . و افرادی که با الفاظ قرآن سر و کار دارند ، ولی از محتوا و برنامه عملی آن بی خبرند ، مشمول همین آیه اند . این احتمال نیز وجود دارد که ((یهود)) با شنیدن آیات نخستین این سوره و مانند آن که از موهبت بعثت پیامبرصلی اللّه علیه و آله و سلّم سخن می گوید ، گفته باشند که ما نیز اهل کتابیم ، و مفتخر به بعثت ((حضرت موسی کلیم )) هستیم ، قرآن در پاسخ آنها می گوید : چه فائده ؟ که دستورهای ((تورات )) را زیر پا نهادید و آن را در زندگی خود هرگز پیاده نکردید . ▪️ولی به هر حال هشداری است به همه مسلمانان که مراقب باشند سرنوشتی همچون یهود پیدا نکنند ، این فضل عظیم الهی که شامل حال آنها شده ، و این ((قرآن مجید)) که بر آنها نازل گردیده ، برای این نیست که تنها در خانه ها خاک بخورد ، یا به عنوان ((تعویذ چشم زخم )) حمایل کنند ، یا برای حفظ از حوادث به هنگام سفر از زیر آن رد شوند ، یا برای میمنت و شگون خانه جدید همراه ((آیینه )) و ((جاروب )) به خانه تازه بفرستند ، و تا این حدّ آن را تنزّل دهند ، و یا آخرین همّت آنها تلاش و کوشش برای تجوید و تلاوت زیبا و ترتیل و حفظ آن باشد ، ولی در زندگی فردی و اجتماعی کمترین انعکاسی نداشته باشد و در عقیده و عمل از آن اثری به چشم نخورد)) . 🌱🌱🌱 🔅تفسير و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom
🔰 129 #عالم 🔅🔅🔅 ⏪37- مَثَل دراز گوش (مَثَلُ الَّذِینَ حُمِّلُواْ التَّوْرَلةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوهَا کَمَثَلِ ا لْحِمَارِ یَحْمِلُ اءَسْفَارًا* بِئْسَ مَثَلُ ا لْقَوْمِ الَّذِینَ کَذَّبُواْ بَِایَتِ اللَّهِ وَاللَّهُ لاَ یَهْدِی ا لْقَوْمَ الظَّلِمِینَ ) . (سورجمعه آیه 5) ((کسانی که مکلّف به تورات شدند ، ولی حق آن را ادا نکردند ، مانند درازگوشی هستند که کتابهایی حمل می کند ، (آن را بر دوش می کشد اما چیزی از آن نمی فهمد ! ) گروهی که آیات خدا را تکذیب کردند ، مثال بدی دارند ، و خداوند قوم ستمگر را هدایت نمی کند)) . 🔰عالم بی عمل ((بدون شک تحصیل علم ، مشکلات فراوانی دارد ، ولی این مشکلات هر قدر باشد در برابر برکات حاصل از علم ناچیز است ، بیچارگی انسان روزی خواهد بود که زحمت تحصیل علم را بر خود هموار کند ، امّا چیزی از برکاتش عائد او نشود ، درست بسان چهارپایی است که سنگینی یک بار کتاب را به پشت خود احساس می کند ، بی آنکه از محتوای آن بهره گیرد)) . 🔹در بعضی از تعبیرات ، عالم بی عمل به ((ابر بی باران )) ، و ((درخت بی ثمر)) و ((کمان بی زه )) (یعنی تفنگ بی فشنگ ) تشبیه شده است ، چنانکه گفته اند : ((اَلْعِلْمُ بِلا عَمَلٍ ، کَالسَّحابِ بِلا مَطَرٍ وَکَالشَّجَرِ بِلا ثَمَرٍ وَکَالْقَوْسِ بِلا وَتَرٍ)) و مانند این تشبیهات که هر کدام بیانگر گوشه ای از سر نوشت شوم عالم بی عمل است . 🔹سعدی در این باره می گوید : ((دو کس رنج بیهوده بردند و سعی بی فایده کردند یکی آنکه گردکرد و نخورد و دیگر آنکه علم آموخت و عمل نکرد)) . ((هر که علم خواند و عمل نکرد بدان ماند که گاو راند و تخم نیافشاند)) . اصولاً از بعضی از روایات استفاده می شود که عالم بی عمل ، شایسته نام عالم نیست ، چنانکه رسول اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلّم می فرماید : ((لا یَکُونُ الْمَرْءُ عالماً حَتّی یکُونَ بِعِلْمِهِ عاملاً ؛ انسان آنگاه عالم است که به علمش عمل کند)) . 🔹امام علی علیه السّلام می فرماید : ((الْعِلْمُ مَقْرُونٌ بِالْعَمَلِ ، فَمَنْ عَلِمَ عَمِلَ ، وَالْعِلْمُ یَهْتِفُ بِالْعَمَلِ فإِنْ اءَجابَهُ وَإِلاّ ارْتَحَلَ عَنْهُ ؛ علم با عمل تواءم است ، پس هر کس چیزی را می داند ، باید به آن عمل کند و علم فریاد می زند و عمل را به سوی خود دعوت می کند ؛ اگر به او پاسخ مثبت داد از آن علم سود برده می شود و الاّ ، از آنجا کوچ می کند)) . از امام سجادعلیه السّلام نیز روایت شده که می فرماید : (( وما العلم باللّه و العمل إ لاّ إ لفان مؤ تلفان ، فمن عرف اللّه خافه ، وحثّه الخوف علی العمل بطاعة اللّه ، وإ نَّ اءرباب العلم و اءتباعهم الّذین عرفوا اللّه فعملوا له و رغبوا الیه )) . ((علم و عمل دو دوست صمیمی یکدیگرند ، بنا بر این هر کس خدا را بشناسد از (مخالفت در برابر دستورات ) او می ترسد ، و همین ترس او را به عمل و اطاعت خدا وا می دارد ، و عالمان حقیقی کسانی هستند که خدا را به خوبی شناخته اند و به مقتضای علمشان عمل می کنند و به سوی او رغبت دارند)) . چنانکه خداوند می فرماید : ( . . . إِنَّمَا یَخْشَی اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ ا لْعُلَمَّؤُاْ . . . )؛ ((همانا از میان بندگان خدا ، تنها دانشمندان از او می ترسند)) . 🔹امام صادق علیه السّلام نیز در مورد کلمه (ا لْعُلَمَّؤُاْ) فرمود : ((یعنی بالعلماء مَن صَدّق قوله فعله و مَن لم یصدق فعله قوله فلیس بعالم )) . ((عالم کسی است که گفتارش با عملش هماهنگ باشد و کسی که کردارش گفتارش را تصدیق نکند ، عالم نیست )) . 🌱🌱🌱 🔅تفسير و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom
🔰 130 🔅🔅🔅 ⏪37- مَثَل دراز گوش (مَثَلُ الَّذِینَ حُمِّلُواْ التَّوْرَلةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوهَا کَمَثَلِ ا لْحِمَارِ یَحْمِلُ اءَسْفَارًا* بِئْسَ مَثَلُ ا لْقَوْمِ الَّذِینَ کَذَّبُواْ بَِایَتِ اللَّهِ وَاللَّهُ لاَ یَهْدِی ا لْقَوْمَ الظَّلِمِینَ ) . (سورجمعه آیه 5) ((کسانی که مکلّف به تورات شدند ، ولی حق آن را ادا نکردند ، مانند درازگوشی هستند که کتابهایی حمل می کند ، (آن را بر دوش می کشد اما چیزی از آن نمی فهمد ! ) گروهی که آیات خدا را تکذیب کردند ، مثال بدی دارند ، و خداوند قوم ستمگر را هدایت نمی کند)) . 🌱🌱🌱 🔰عالم بی عمل ⚡️سعدی هم با اقتباس و استفاده از این آیات و روایات می گوید : علم چندانکه بیشتر خوانی چون عمل در تو نیست نادانی نه محققّ بود نه دانشمند چارپایی بر او کتابی چند آن تهی مغز را چه علم و خبر که بر او هیزم است یا دفتر ⚡️امام خمینی قدّس سرّه در این باره می فرمود : ((علمی که تربیت در او نباشد ، تزکیه در او نباشد ، این علم فایده ندارد ، همانطوری که اگر الاغ و حمار ، اگر چنانچه الاغ به بار او کتاب باشد ، هر کتابی باشد ، کتاب توحید باشد ، کتاب فقه باشد ، کتاب انسان شناسی باشد ، هر چه باشد ، در بار او باشد و به دوش او باشد چطور فایده ندارد و آن حمار از او استفاده نمی کند ، آنهایی هم که انبار علم در باطنشان هست و باطنشان تمام علوم را فرض کنید ، تمام صناعات را ، تمام تخصصات را داشته باشند ، لکن تربیت و تزکیه نشده باشند ، آنها هم آن علومشان برای آنها فایده ندارد بلکه بسیاری از اوقات مضر است . . . ▫️چه بسا عالمانی که برای بشر تباهی هدیه می آورند ، آنها از جهال بدتر هستند و چه بسا متخصصانی که برای بشر هلاکت ایجاد می کنند ، تباهی ایجاد می کنند ، آنها از مردم عامی بدتر هستند ضررشان بیشتر است ، همان است که قرآن فرمود که ((کمثل الحمار)) و از آن هم بالاتر اینکه موجب صدمه به دیگران می شود . . . ▫️میزان علم را خدای تبارک و تعالی به وسیله انبیا ذکر فرموده است و واقع مطلب همین است که ((العلم نورٌ)) علم نوری است که خدا در قلوب مردم او را وارد می کند ، اگر نورانیت آورد ، برای انسان این علم است و اگر چنانچه حجاب شد برای انسان ، آن علم نیست ، آن حجاب است ((العلم هو الحجاب الاکبر)) . ◾️البتّه همان گونه که علم بی عمل بی فائده ، بلکه مضرّ است ، عمل بدون علم نیز بی ثمر است . ▪️چنانکه پیامبر گرامی اسلام در این باره می فرمایند : ((مَن عَملَ علی غیرِ عِلمٍ کان ما یفسده اءکثر مّما یصلح ؛ هر کس بدون علم عمل نماید ، فسادش بیشتر از اصلاح است )) . 📙صاحب کتاب ((تفسیر امثال القرآن )) در ذیل تمثیل آیه مورد بحث می نویسد : ((امروزه که اغلب مردم از معنویّات رو بر تافته و بیشتر به مادّیات و عوامل ظاهری روی آورده اند ، مرسوم چنین است : که در منازل یکی از وسائل مبلمان و زینت سالنها و ویترن هائی است زیبا که در آن دوره هایی از کتابهای نفیس از قبیل تفاسیر قرآن مجید ، دائرة المعارف ، کتابهای لغت به زبانهای مختلف با قطعهای برابر و جلدهای رنگارنگ چیده شده ، بدون آنکه صاحبان خانه ها و ساکنان منازل توانایی علمیِ استفاده از آن را داشته باشند و یا آن که مختصر اشتیاقی برای مطالعه آنها نشان دهند . این کتابهای مفید که در حقیقت محبوس شده و دیگران هم که سواد کافی و علاقه برای خواندن آنها را دارند از توفیق مطالعه آنها محرومند و فقط برای خود نمایی و تظاهر تهیه شده است )) . 🌱🌱🌱 🔅تفسير و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom
برداشت از آیات ۴۷ – ۴۵ 📌صفات حسنه الی ا باید به خاطر آن چه برایش پیش خواهد آمد از گذشته اش بترسد، شاید مورد خدا واقع گردد و از الهی نکند و به آنها دقّت عملی نماید و از آن چه خدای تعالی به او روزی فرموده کند و انسانی داشته باشد و چون در این جهت باید بدهد، با خود نگوید که اگر خدا می خواست به هم خودش روزی کاملی می کرد که اگر این چنین فکری کرد، در و اشتباه کاملی خواهد بود. @rahighemakhtoom
📌برداشت از آیات ۲۴ – ۱۷ ۱ – رهرو خدااگر بخواهد به حقیقت برسد، باید خودش را از هرگونه پرستش غیر خدا دور نگه دارد. ۲ – بشارت بهشت وقتی به حق داده می شود که، درِ خانه خدا انابه و توبه کند. ۳ – اگر بخواهد از جانب خدا هدایت شود و صاحب و مغز و معرفت گردد. باید سخنان را بشنود و آن را انتخاب کند. ۴ – اگر بخواهد اش را انجام بدهد، باید به آنهایی که امر به معروف و نهی از منکر را می پذیرند، امر به معروف و نهی از منکر کند و آنهایی که نمی پذیرند، خودش را به زحمت برای آنها نیندازد. ۵ – اگر بخواهد در غرفه های بهشتی که از دامن آنها نهرها جاری است برسد، باید تا می تواند داشته باشد. ۶ – اگر بخواهد باورهایش صحیح باشد، باید معتقد به این که خدا وعده نمی کند، باشد. ۷ – اگر بخواهد از صاحبان مغز و عقل محسوب شود، باید به های خدا در آسمانها و زمین تفکر کند و چگونگی بیرون آمدن را از زمین بفهمد. ۸ – اگر بخواهد از طرف پروردگارش نوری به قلبش بتابد، باید در مقابل دستورات اسلام داشته باشد. ۹ – اگر بخواهد گمراه نشود باید از قلب با یاد خدا دوری کند. ۱۰ – اگر بخواهد در مقابل الهی بدنش بلرزد، باید کتاب خدا را با بخواند. ۱۱ – اگر بخواهد خدا او را کند، باید از هدایت غیر خدا دوری کند تا نشود. ۱۲ – اگر بخواهد از عذابهای سخت روز دور شود، به مسائل بالا عمل کند تا به او گفته نشود که عذابهای سخت را بچشید به خاطر آن چه که انجام داده اید. 🌷🌷🌷 @rahighemakhtoom
💢شعوانه تنها آیه ای از قرآن را شنید!! 📄فاضل در كتاب نوشته است: 🎆در بصره زنی بود به نام شعوانه. مجلسی در بصره از فسق و فجورو گناه و برپا نمی‌شد مگر این كه شعوانه در آن حضور می‌یافت. 🔸 روزی با جمعی از كنیزان خود در كوچه‌های بصره می‌گذشت، به در خانه‌ای رسید كه از آن ناله و گریه بلند بود. گفت: سبحان الله! در این جا خروش و غوغایی است. 🔸كنیزی را به اندرون خانه فرستاد تا از امر جویا شود. آن رفت و برنگشت. كنیز دیگری را فرستاد. او هم رفت و برنگشت. كنیز سومی را فرستاد و به او سفارش كرد كه زود برگردد. كنیز رفت و برگشت. گفت: ای خاتون، این غوغای نیست، ماتم است، ماتم بدكاران و نامه‌ سیاهان است! 🔹شعوانه چون این را شنید خود به درون خانه رفت. دید واعظی در آن جا نشسته و جمعی گرد او نشسته اند و او ایشان را موعظه می‌كند و از قهر و خشم خدا، می‌ترساند و مردم همگی بر گریه و زاری مشغولند. 🔹 هنگامی كه شعوانه به داخل رسید، واعظ این آیه را می‌كرد. إِذا رَأَتْهُمْ مِنْ مَكانٍ بَعِیدٍ سَمِعُوا لَها تَغَیُّظاً وَ زَفِیراً * وَ إِذا أُلْقُوا مِنْها مَكاناً ضَیِّقاً مُقَرَّنِینَ دَعَوْا هُنالِكَ ثُبُوراً؛[1] هنگامی كه آتش ، آنان را از مكانی دور ببیند، صدای وحشتناك و خشم‌آلودش را كه با نفس زدن شدید، همراه است، می‌شنوند و هنگامی كه در جای تنگ و محدودی از آن افكنده شود، در حالی كه در غل و زنجیرند، فریاد واویلای آنان بلند می‌شود! 🔹شعوانه چون این را شنید، سخت در او اثر كرد .گفت: ای شیخ، من یكی از روسیاهان درگاهم، آیا اگر كنم خداوند مرا می‌آمرزد؟ 🔹واعظ گفت: البته اگر توبه كنی خدا تو را می‌آمرزد، اگر چه تو مثل گناه شعوانه باشد. 🔻گفت: شعوانه منم كه بعد از این، گناه نكنم. 🔺 گفت: خدا اَرحم الرّاحمین است و البته اگر توبه كنی آمرزیده می‌شوی. 🔹 گریه كرد و بندگان و كنیزان خود را آزاد كرد و مشغول عبادت شد و تلافی گذشته‌های خود را می‌نمود، به نحوی كه بدنش گداخته شد و به نهایت ضعف و ناتوانی رسید. 🔹روزی در بدن خود نگریست، خود را بسیار ضعیف و نحیف دید. گفت: آه، آه! در دنیا به این نحو گداخته شدم، نمی‌دانم در آخرت جانم چگونه است! پس ندایی از غیب به گوش او رسید كه: دل خوش‌دار، ملازم درگاه ما باش، تا در روز قیامت ببینی جزای ما را. نیامد در این در كسی عذر خواه كه سیل ندامت نَشُسْتَن گناه[2] 🌱🌱🌱 [1] . سوره فرقان، آیه 12ـ13. [2] . مصطفی محمدی اهوازی، چهل داستان از عظمت قرآن، ص 80. 🎆 صفحه قرآنی رحیق @rahighemakhtoom