✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
🅰 قرطبی نیز این آیه را دلیلی بر #اثبات خلافت ابوبکر شمرده است .
🌀 #شیعه استفاده این گونه فضایل از آیه را نپذیرفته و شیخ مفید در آثار کلامی خود و به ویژه در رساله شرح المنام که به همین منظور تالیف شده ، #فضایل برداشت شده از آیه غار را نقد کرده و اجتماع ابوبکر را با پیامبر ، فقط به معنای #همراهی در شمارش و حضور در آن مکان دانسته ،
🅰 تعبیر #مصاحبت را که در قرآن به معنای مطلق #همراهی به کار رفته است ( و ما صاحبکم بمجنون * (تکویر ۲۲ ) دلیلی بر #فضیلت وی نمیشمرد ؛ به ویژه که در معنای لغوی و کاربردهای گوناگون آن نیز بار #ارزشی خاصی مشاهده نمیشود .
🌀 تعبیر * انّ الله معنا * نیز به معنای #حقانیت پیامبر و دین اسلام است و در مقام بیان #فضیلتی برای اشخاص نیست .
🅰شیخ مفید در پایان میگوید :
در هر حال ، مجرد #مصاحبت با پیامبران ، فضیلتی برای اشخاص به شمار نرفته ، موجب #مصونیت آنان از خطا نیست ؛
🌀 افزون بر اینکه درباره چگونگی #همراهی ابوبکر با پیامبر در منابع تاریخی و روایی ، #نقلهای دیگری نیز وجود دارد .
❇️ در بسیاری از روایات و گزارشها اشاره شده که او خود از #پیامبر تقاضای همراهی کرده بود
❇️ یا در #جستجوی پیامبر به خانهشان آمد که علی علیه السلام را در بستر حضرت دید و از او مسیر #حرکت پیامبر را جویا شد
❇️یا خود به جست و جوی #پیامبر صلی الله علیه و آله رفته ، در میان راه به طور #اتفاقی به هم رسیدند .
ادامه دارد .....
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
🌀در باره نزول #آرامش نیز گفته شده :
سیاق ضمایر مفرد مذکر در آیه که همگی به #پیامبر باز میگردند :
* الّا تنصروه فقد نصره الله اذ اخرجه * (توبه ۴۰ )
و تعبیر * انزل الله سکینته علی رسوله * ( فتح ۲۶ )
🅰 در آیات ، دیگر موید این #نظریه است که خداوند ، از نزول سکینه بر #پیامبر خبر میدهد نه ابوبکر ؛
از این رو عالمان #شیعه این آیه را دلیلی بر منقصد ابوبکر شمردهاند ؛ زیرا در آیات دیگر در کنار نام #پیامبر از مومنان نیز یاد شده :
* انزل الله سکینته علی رسوله و علی المومنین * ( توبه ۲۶ )
اما در این آیه ، #سکینه فقط بر پیامبر فرود آمده است .
🌀 رشید رضا بر واژه #مصاحبت تکیه کرده و انکار فضیلت بودن آن را مستلزم انکار #فضایل همه صحابه شمرده است ؛
البته در پاسخ این اشکال گفته شده که #مصاحبت در قرآن ، به معنای لغوی به کار رفته که بر هرگونه مصاحبتی اطلاق میشود و این غیر از #صحابه اصطلاحی است .
🅰فخر رازی تعبیر * #لا_تحزن * را به مفهوم * لا تحزن مطلقا مرده میگوید :
مقتضی نهی ، دوام و تکرار است و وی هنگام #مرگ و پیش و پس از آن ، محزون نخواهد شد که این معنا نیز با برخی گزارشهای تاریخی که #ابوبکر هنگام مرگ ، افسوس و اندوههایی را اظهار داشته ، ناسازگار است .
🌀تقارن این واقعه با #خوابیدن امام علی علیه السلام در بستر پیامبر برای حفظ جان ایشان و #وکالت از پیامبر برای ادای دیون و امانت و به همراه آوردن خانواده پیامبر ، بر #مجادلههای کلامی شیعه و سنی افزوده است .
ادامه دارد ......
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
🌀 مجاهد نقل میکند که روزی #عایشه به جایگاه پدرش نزد پیامبر در واقعه غار فخر ورزید که یکی از #فقیهان تابعان به نام عبدالله بن شداد بن هاد در پاسخش گفت :
چرا از #علی یاد نمیکنی که به رغم آگاهی از احتمال قتل و آزار با جان و دل در بستر پیامبر آرامید ؟
🅰 هشام بن حکم در حضور #هارون الرشید در پاسخ به کسی که ابوبکر را به استناد آیه غار ، از #علی برتر دانست ، او را به دلیل اندوه در محضر پیامبر که مورد نهی حضرت قرار گرفت : * لا تحزن *
🌀 و عدم تعلق #آرامش الهی به او که در آیات دیگر ، بر پیامبر و مومنان در کنار یکدیگر نازل شده و در این آیه فقط به #پیامبر اختصاص یافته ، مورد انتقاد قرار دارد .
🅰 از #مامون نیز مباحثهای با یکی از عالمان اهل سنت نقل شده که در آن با مقایسه مصاحبت در غار با #لیله_المبیت ، اندوه ابوبکر را خلاف رضایت خدا و پیامبر شمرده و وی را به دلیل عدم برخورداری از #لطف الهی در آیه مزبور ، در مقابل آیه ۲۶ توبه نکوهیده است .
🌀 این #ادعای هشام و مامون ، با گزارشهای تاریخی نیز سازگار است که ابوبکر از احتمال دستیابی #کافران به آنها ترس و دلهره داشت ؛ گرچه برخی بدون ذکر سند و دلیل ، حزن ابوبکر را بر جان #پیامبر دانستهاند .
🅰 از جاحظ نیز برتری #مصاحبت ابوبکر در غار بر خوابیدن علی علیه السلام در بستر پیامبر نقل شده و #وجوه گوناگونی نیز برای آن شمرده است که یکی از دانشمندان اهل سنت به نام ابوجعفر اسکافی در مقام پاسخ به وی نه تنها عمل #علی علیه السلام را غیر قابل مقایسه با فضایل دیگر اصحاب دانسته ، بلکه از آیه #غار ، فضیلت روشنی را برای ابوبکر برداشت نکرده است .
ادامه دارد ......
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
🅰 به جز آیه ۴۰ توبه که به اتفاق فریقین مربوط به #ابوبکر است ، در برخی منابع اهل سنت آیات دیگری بر اساس روایات درباره ابوبکر دانسته شده که بیشتر آنها در مقام #ستایش ابوبکر بوده مورد تایید شیعه نیست.
👈 ۱. و لا تجعلوا الله عرضه لایمانکم * ( بقره ۲۲۴ )
بر اساس این آیه ، خداوند ، #مومنان را از سوگند بر نیکی نکردن و آشتی ندادن میان مردم #نهی کرده است .
🌀 بر اساس یکی از #شأن نزولهای آیه ، ابوبکر سوگند یاد کرده که از این پس به یکی از #بستگان مادری اش به نام مسطح بن اثاثه که به صورت یتیم از او نگهداری میکرد ، به دلیل شرکت در قضیه #افک انفاق نکند و به نقل دیگری قسم خورد با پسرش عبدالرحمان رفت و آمد نداشته باشد یا از غذای وی ، نخورد ؛ آنگاه #آیه نازل شد و ابوبکر را از عمل به این سوگند بر حذر داشت .
👈۲ . * و شاورم فی الامر * ( آل عمران ۱۵۹ )
این آیه درباره #مشورت پیامبر با اصحاب در غزوه احد نازل شده است ؛ بنابراین ، ضمیر * هم * به عموم #اصحاب پیامبر باز میگردد .
🅰 بر اساس روایت #کلبی از ابن عباس ، این آیه درباره ابوبکر و عمر نازل شده است .
🌀 به نظر فخر رازی از آنجا که #مخاطبان * شاورهم * همان مخاطبان * فاعف عنهم و استغفر لهم * هستند ،
🅰 و در این صورت ابوبکر و عمر نیز جزو #فراریان از احد شناخته خواهند شد ؛ روایت مذکور غیر قابل پذیرش است .
👈 ۳ . * لقد سمع الله قول الّذین قالوا انّ الله فقیر و نحن اغنیاء * ( آل عمران ۱۸۱ ) طیّ این آیه ، خداوند #یهود را به دلیل فقیر خواندن خدا و قتل انبیا سرزمین سرزنش میکند و طی آیه ۱۸۶ به #مسلمانان یادآور میشود که شما از سخنان یهود نجهای فراوان را متحمل خواهید شد .
🌀 بنا به روایتی ، #ابوبکر ، فنحاص یهودی را به #اسلام دعوت کرد و از وی خواست تا مالش را در راه خدا انفاق کند .
🅰فنحاص گفت :
خداوندی که از #بندگانش قرض بگیرد ، به ناچار فقیر است .
🌀 ابوبکر ناراحت شد و او را #مضروب ساخت و چون فنحاص ، نزد پیامبر شکایت برد ، سخنان خود را #انکار کرد ، آنگاه آیه ۱۸۱ آل عمران از دروغ فنحاص پرده برداشت و گفته #ابوبکر را تایید کرد .
🅰 در روایتی دیگر ، #ابوبکر با شنیدن سخنان فنحاص ، خویشتن داری کرد و رنج #سخنان فنحاص را متحمل شد ؛ آنگاه آیه ۱۸۶ فرود آمد .
ادامه دارد ......
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
🅰 فخر رازی افزون بر #تعارض این نقلها میگوید :
از آنجا که سیاق آیه #جمع است ، به طور قطع در شأن #عدهای نازل شده است .
🌀رشید رضا نیز #ارتباط آیه ۱۸۶ را با فنحاص بی مناسبت دانسته است .
🅰بنابر دیگر روایات ، آیه ۱۸۱ در شأن #یهودیان فرود آمده که با شنیدن من ذا الّذی یقرض الله قرضا حسنا * ( بقره ۲۴۵ ) گفتند :
خداوند #فقیر است .
👈 ۴. * یا ایّها الّذین آمنوا لا تحرموا طیّبات ما احلّ الله لکم * ( مائده ۸۷ )
🌀بنا به روایتی ، هنگامی که #پیامبر درباره معاد و لزوم بندگی و اطاعت از خدا ، سخن گفت ، گروهی از جمله ابوبکر تصمیم گرفتند بر خود #سخت گرفته ، به روزهداری روزها یا به احیای شبها بپردازند یا از زنان کناره بگیرند که #پیامبر آنان را از این اقدام منع کرد ؛ سپس آیه پیش گفته نازل شد و از آنان خواست که آنچه را خداوند بر آنان #حلال کرده حرام نکنند .
👈 ۵. * و لا یاتل اولوا الفضل منکم و السّعه ان یوتوا اولی القربی و المسکین و المهاجرین فی سبیل الله * ( نور ۲۲ )
🅰 آیه درباره مسلمانانی است که سوگند یاد کردهاند به نزدیکان خود ، مسکینان یا مهاجران کمک #مالی نکنند و خداوند آنان را از این موضوع نهی کرد .
🌀 بنا به نقل مجاهد ، ابوبکر #سوگند یاد کرد که هیچ #یتیمی را در پناه خود نگیرد .
🅰 بنابر روایاتی از #عایشه و ضحاک و ابن عباس ، یتیمی که ابوبکر درباره او قسم خورد ، از #نزدیکان مادری او بود و مسطح نام داشت .
🌀بر اساس روایات ، او در جریان #افک و اتهام بر همسر پیامبر عایشه ، نقش موثری داشت و سوگند #ابوبکر به این جهت بوده است .
🅰 پس از رفع #اتهام از همسر پیامبر ، بر مسطح حدّ قذف جاری ؛ سپس این آیه نازل شد و ابوبکر را از #محروم ساختن مسطح منع کرد .
🌀 این در حالی است که ارتباط جریان #افک به عایشه محل تردید بوده ، داستان مسطح نیز در هالهای از #ابهام قرار دارد ؛
🅰 افزون بر اینکه تعبیر * اولوا الفضل منکم و السّعه * به قرینه موضوع #نهی در این آیه ، به معنای صاحبان ثروت بوده ، دلالتی بر #برتری ندارد .
ادامه دارد........
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۷. * و اتّبع سبیل من اناب الی * (لقمان ۱۵ )
🅰 در این آیه ، #خداوند در ادامه سفارشهای لقمان به فرزندش از انسان میخواهد که از پناه آوردگان به #خدا پیروی کند .
🌀واحدی در روایتی #مرسل از ابن عباس نقل میکند که این آیه در شأن ابوبکر است که سعد بن ابی وقاص را به #اسلام خوانده بود .
🅰 سعد با مخالفت جدی #مادرش روبرو شد ؛ آنگاه این آیه فرود آمد و سعد به پیروی از راه #ابوبکر بر اسلام خود باقی ماند .
🌀 قرطبی نیز همین #مضمون را در روایتی به نقل از نقاش آورده که سیوطی به جدّ وی را #تضعیف کرده است .
🅰 علامه طباطبایی ارتباط آیه با #حوادث صدر اسلام را به دلیل سیاق آیات گذشته که به وصایای #لقمان مربوط است ، بعید میداند .
ادامه دارد ........
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
🅰 ۶ . * وعدالله الّذین آمنوا منکم و عملوا الصالحات لا یستخلفنّهم فی الارض کما استخلف الّذین من قبلهم و لیمکّننّ لهم دینهم الّذی ارتضی لهم و لیبدّلنّهم من بعد خوفهم امنا * ( نور ۵۵ )
🌀 در شأن نزول این آیه گفته شده که مسلمانان #مکه یا مدینه ( بنا به اختلاف روایات ) از وضعیت خود اظهار ناامنی میکردند ؛ آنگاه این آیه نازل شد و #مسلمانان را به آینده ای با قدرت ، امنیت و معنویت بشارت داد .
🅰 از این آیه ، برای اثبات #مشروعیت حکومت خلفا استفاده شده است .
🌀 بنابر روایتی از ضحاک ، آیه درباره $خلافت ابوبکر ، عمر ، عثمان و علی علیه السلام است .
🅰 برخی نیز این مطلب را با روایتی از #پیامبر که دوره خلافت را ۳۰ سال میداند ، تاکید کردهاند .
🌀 در نقل دیگری از مالک ، #شأن نزول آیه ، ابوبکر و عمر دانسته شده ؛ این در حالی است که بر اساس روایات فراوانی در منابع اهل سنت ، #خلفای پس از پیامبر ، ۱۲ نفر تعیین شدهاند و اختصاص بشارتهای موجود در آیه به ۴ یا دو نفر ، با مفاد عام #آیه سازگار نیست ؛ به ویژه که خبر قابل قبولی نیز در این #زمینه ( تخصیص خلفا به چند نفر ) وجود ندارد ؛ چنانکه برخی از عالمان اهل سنت این برداشت را #ناصواب دانستهاند .
🅰 روایات دیگری در ذیل این آیه بیان شده که هنگام تحقق این #بشارتها ، خانههای سراسر کره خاکی ، تحت حاکمیت اسلام خواهند بود که در این صورت فقط بر #آخرالزمان صدق خواهد کرد .
ادامه دارد .....
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۸. * امّن هو قانت آناء اللیل ساجدا * ( زمر ۹ )
🅰 شأن #نزول این آیه درباره هر یک از پیامبر ، ابوبکر ، عثمان ، علی علیه السلام و عمار یاسر به صورت #جداگانه روایت شده است .
🌀 عمده روایات مزبور ، از جمله #روایت ذکر شده درباره ابوبکر ، مرسل و فاقد اعتبارند ؛ لذا #مفسرانی چون طبری ، فخر رازی ، ابن ابی حاتم و سیوطی در شأن نزول این آیه به #ابوبکر اشاره نکردهاند .
🅰 بر اساس روایات #شیعه ، شأن نزول این آیه #علی علیه السلام است .
ادامه دارد ........
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۹. * والّذین یجنبون کبائر الاثم و الفواحش و اذا ما غضبوا هم یغفرون * ( شوری ۳۷ )
🅰 این آیه #مومنانی را که خشم خود را فرو میخورند و از گناهان دوری میجویند ، #ستوده است .
🌀 قرطبی در یکی از شأن #نزولهای خود ، به ابوبکر اشاره میکند که در برابر دشنام یکی از #مشرکان یا سرزنش مردم به سبب انفاق اموالش ، از خود بردباری نشان داد .
🅰 عمده مفسران اهل #سنت چون طبری ، واحدی ، سیوطی ، ابن کثیر ، فخر رازی ، آلوسی و ماوردی ، به این #شأن نزول اشارهای نکردهاند .
ادامه دارد .......
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۱۰. * و وصّیناالانسان بوالدیه .... حمله و فصاله ثلثون شهرا حتّی اذا بلغ اشدّه و بلغ اربعین سنه قال ربّ اوزعنی ان اشکر نعمتک الّتی انعمت علی و علی والدی ..... * ( احقاف ۱۵ )
🅰در این آیه از #انسان خواسته شده به پدر و مادرش نیکی کند و از ۳۰ ماه کوشش مادر یاد کرده است و از آدمیانی #ستایش شده که در ۴۰ سالگی ، شکرگزار نعمتهای خداوند بر خویش و #والدینشان هستند .
🌀طبق روایتی از ابن عباس این آیه در #شأن ابوبکر نازل شده است ؛ زیرا به نظر برخی ، فقط او دوران حمل و #شیرخوارگی اش ۳۰ ماه بوده و او بوده که در ۴۰ سالگی بر #نعمت ایمان خود و پدر و مادرش خدای را شکر کرده است .
🅰 از آنجا که ابوقحافه در سال #فتح مکه ( هشتم هجری ) اسلام آورده و ابوبکر در آن زمان ۵۸ سال داشته است ، #آیه نمیتواند درباره وی باشد .
🌀 از طرفی ۳۰ ماهه بودن #حمل و فصال ابوبکر جای بررسی بیشتر دارد ؛ لذا بسیاری از مفسران آیه را #عام دانستهاند .
ادامه دارد .....
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۱۱. * لا ترفعوا اصواتکم فوق صوت النّبی ولا تجهروا له بالقول کجهر بعضکم لبعض ان تحبط اعمالکم و انتم لا تشعرون * ( حجرات ۲ )
🅰 مسلمانان در این آیه ، از داد و فریاد در محضر #پیامبر نهی شدهاند و نتیجه این عمل ، #حبط ( نابودی ) اعمال شمرده شده است .
🌀 بر اساس برخی #روایات ، این آیه درباره ابوبکر و عمر دانسته شده که نزد #پیامبر اختلاف نظر یافتند و بر سر یکدیگر فریاد زدند .
🅰 بخاری میگوید :
این دو با این #اقدام خود ، در آستانه نابودی قرار گرفتند .
🌀 علامه طباطبایی میگوید :
فریاد زدن در محضر #پیامبر اگر به منظور توهین به پیامبر باشد ،موجب #کفر خواهد بود و در غیر این صورت کاری ناشایست و #بیادبانه است .
🅰 مجلسی با استناد به روایاتی ، #شأن نزول مذکور را تایید کرده است .
به نقل میبدی و زمخشری ، ابوبکر پس از نزول این آیه سوگند یاد کرد که از این پس به شکل نجوا با پیامبر سخن بگوید .
ادامه دارد .....
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۱۲. * و لا یغتب بعضکم بعضا .... * ) حجرات ۱۲ (
🅰 در این آیه ، از #غیبت دیگران نهی شده است .
🌀شان نزول این آیه ، ابوبکر و عمر دانسته شده که در یکی از سفرها به #غیبت سلمان یا مردی دیگر از صحابه پرداختند .
🅰 از انس نیز نقل شده که ابوبکر و عمر در سفری بر ضد #خدمتگزار خویش به گفتگوی پنهانی پرداختند و چون نزد پیامبر آمدند ، از آنها خواست تا از #خادم خویش بخواهند برای ایشان آمرزش بطلبد .
ادامه دارد .....
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۱۳. * و لمن خاف مقام ربّه جنّتان * ( رحمان ۴۶ )
🅰 بنا به روایتی #مرسل از عطا و ابن شوذب ، روزی ابوبکر از قیامت و حساب یاد کرد و گفت :
دوست داشتم یکی از این #سبزهها بودم و جانوران مرا میخوردند و به دنیا نمیآمدم ؛ آنگاه این آیه در شأن خوف و #خشیت او نازل شد .
🌀همچنین ابن کثیر پس از نقل #شأن نزول دیگری از این آیه میگوید :
نظر #درست همانگونه که ابن عباس گفته ، آن است که این آیه #عام بوده ، شأن نزولی ندارد .
👈 ۱۴. * لا تجد قوما یومنون باللّه و الیوم الاخر یوذون من هادّالله و رسوله و لو کانوا ءآبائهم او ابناءهم او اخوانهم او عشیرتهم..... * ( مجادله ۲۲ )
🅰 این آیه از ناسازگاری #دوستی با دشمنان خدا و پیامبر - هر چند از میان پدران ، پسران و خویشاوندان باشند - و #ایمان به خدا و آخرت خبر میدهد .
🌀 برای آن شأن #نزولهای متعددی نقل شده است که بنابر یکی از آنها ، روزی ابوبکر به صورت #پدرش که به پیامبر دشنام داده بود ، نواخت و او نقش بر زمین شد .
🅰پیامبر ضمن #آگاهی از این امر ، وی را از تکرار این امر بازداشت .
🌀 ابوبکر گفت که:
به خدا قسم ! اگر #شمشیر در کنارم بود ، او را میکشتم
و بدین مناسبت ، #آیه پیش گفته نازل شد .
🅰 آلوسی با بیان این امر که آیه به #ظاهر درباره دوستی منافقان با یهود است ، شأن نزولهای #خارج از این فضا را نمیپذیرد ؛
🌀 همچنین نزول این سوره ( #مجادله ) در مدینه نیز با شأن نزول مذکور که به دوران #مکه مربوط میشود ،سازگار نیست .
ادامه دارد .......
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۱۵. * ..... و امّا من اعطی و التّقی * و صدّق بالحسنی * فسنیسّره للیسری * فانذرتکم نارا تلظّی * سیجنّبها الاتّقی * ( لیل ۵ - ۷ ۱۴ - ۱۷ )
🌀مفاد سوره #لیل ، ستودن بخشندگان ،نکوهش بخیلان و #مقایسه آن دو است .
🅰 برای این سوره چند #شان نزول نقل شده که بنا بر یکی از آنها ، آیات ۵ تا ۹ و ۱۷ و ۱۹ و ۲۰ در شأن ابوبکر دانسته شده است که به دلیل #آزاد کردن بلال یا برخی بردگان ضعیف دیگر ستایش شده و امیه بن خلف ( مالک بلال ) که بلال رامی آزرده ، #نکوهش و بخیل دانسته شده است .
🌀برخی با #پذیرش شأن نزولهای دیگر سوره گفتهاند :
ادّعای نزول این آیات و #انحصار آن بر ابوبکر ، نادرست است نمیتوان کسی را که برده خود را می آزرد ، #بخیل نامید .
🅰 به هر حال از آنجا که سوره #لیل به تقابل بخیل و بخشنده پرداخته است و این #تقابل ، در شأن نزول ابوبکر مشاهده نمیشود ، با مفاد سوره #سازگار نیست .
🌀 افزون بر آیات پیشین ، برخی #مفسران اهل سنت با توجه به باور و نوع نگاه خود به شخصیت #ابوبکر ، در ذیل آیات دیگری نیز از وی نام برده این آیات را بر ابوبکر تطبیق کردهاند :
👈 ۱. * اهدنا الصّراط المستقیم * (فاتحه الکتاب ۶ )
صراط #مستقیم به موارد متعددی چون اسلام ، قرآن ، صراط انبیا ، دینی که خداوند از بندگان میپذیرد ، #علی بن ابیطالب علیه السلام ، محمد صلی الله علیه و آله و اهل بیتش و حب آنان تفسیر شده است .
🅰 در این میان ، روایتی شاذ نیز از ابوالعالیه ، مبنی بر تطبیق #صراط بر پیامبر و دو صحابی اش ابوبکر و عمر نقل شده است .
🌀 روایت مزبور #مرسل شمرده میشود و افزون بر این ، شافعی و ابن سیرین روایات ابوالعالیه را #فاقد اعتبار دانستهاند .
ادامه دارد ......
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۲. * و اذا قیل لهم ءامنوا کما ءامن النّاس * ( بقره ۱۳ )
در این آیه از #منافقان یاد شده که چون به آنان گفته میشود مانند مردم #ایمان بیاورید ،
پاسخ میدهند :
آیا مثل #سفیهان ایمان بیاوریم ؟
🌀 عموم مفسران ، #ناس را مومنان به پیامبر ، اعم از مهاجر و انصار شناسانده و #اغلب ، روایت ابن عباس را نقل کردهاند .
🅰 بنا به روایت دیگری ، #سیوطی به سند ابن عساکر از ابن عباس نقل کرده که مقصود از #ناس ، ابوبکر ، عمر ، عثمان و علی علیه السلام است ؛
سپس خود وی در #اعتبار سند این روایت خدشه کرده است .
🌀 بنابراین با توجه به #مدنی بودن آیه و نیز سیاق عامّ آیه این #تخصیص به ادله بیشتری نیاز دارد .
ادامه دارد......
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۳.* و من ینقلب علی عقبیه فلن یضر الله شیئا و سیجزی الله الشاکرین * ( آل عمران ۱۴۴ )
🅰 این آیه و آیات پیش و پس از آن درباره جنگ #احد است که در آن عده ای گریختند و مورد #سرزنش الهی قرار گرفتند .
🌀 * #شاکرین * در این آیه ، به ثابت قدمان عرصه #احد تفسیر شده است .
🅰 در این میان ، برخی #مفسران با استناد به روایتی ، آیه مزبور را بر ثبات ابوبکر در جنگهای #ردّه تطبیق کردهاند .
🌀 البته در سلسله #سند این روایت سیف بن عمر که مشهور به #جعل حدیث است قرار دارد .
ادامه دارد .....
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۴ . * اطیعوا الله و اطیعو الرّسول و اولی الامر منکم * ( نساء ۵۹ )
🅰 بر اساس این آیه ، #خداوند از مسلمان خواسته که از او ، پیامبر و اولی الامر #اطاعت کنند .
🌀 اولی الامر بر #خلفای اربعه یا خصوص ابوبکر و عمر یا اهل علم و حاکمان تفسیر شده است .
🅰 فخر رازی بدون توجه به روایات ، #مصونیت از خطا را یکی از شرایط اولی الامر معرفی میکند .
🌀 شیخ طوسی در این باره میگوید :
#اطاعت هیچ کس به صورت مطلق واجب نیست ، جز آنکه معصوم و از سهو و اشتباه در امان باشد و این امر در #امیران و عالمان حاصل نیست .
🅰 وی امامانی را که #عصمت و طهارت آنان با ادلّه ، قابل اثبات است ، سزاوار این امر میداند ؛ چنانکه برخی از #عالمان اهل سنت آیه را در شأن امامان دوازده گانه شیعه دانستهاند .
ادامه دارد .......
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۵ . * من یطع الله و الرّسول فاولئک مع الّذین انعم الله علیهم من النّبیین و الصّدّیقین و الشّهداء و الصّالحین .... * ( نساء ۶۹ )
🅰 خداوند در این آیه ، #فرمانبرداری از خدا و رسول را موجب همراهی با پیامبران ، صدّیقان ، #شهیدان و صالحان دانسته است .
🌀میبدی و فخر رازی ، #صدّیقان را در این آیه بدون استناد به روایت یا دلیلی ، بر #ابوبکر تطبیق دادهاند ؛
این در حالی است که عمده مفسران اهل #سنت چون طبری ، سیوطی ، واحدی ، حاکم ، ماوردی ، از این #تطبیق ذکری به میان نیاورده اند .
🅰بنابر روایاتی در منابع اهل سنت ، #علی علیه السلام یگانه صدّیق امت پیامبر یا صدّیق #اکبر معرفی شده است .
ادامه دارد ......
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۶. * یا ایّهاالّذین ءامنوا من یرتد منکم عن دینه فسوف یاتی الله بقوم یحبّهم و یحبّونه ..... * ( مائده ۵۴ )
🅰 بر اساس این آیه ، مومنانی که #مرتد شوند ، خداوند گروه دیگری را خواهد آورد که او را #دوست دارند و خدا نیز آنان را دوست دارد .
🌀در ذیل این آیه ، #تطبیقات متعددی وجود دارد که از جمله بر ابوبکر و جنگهای #ردّه تطبیق شده است .
🅰 فخر رازی آیه را #مختص نبرد مرتدان به وسیله ابوبکر میداند .
🌀 رشید رضا درباره #تطبیقات بیان شده ذیل این آیه میگوید :
در تاریخ #اسلام ، بسیاری مرتد شدند و بسیاری نیز با آنان جنگیدند و هر مفسری بنا به #مرجّحاتی آیه را بر قومی خاص تطبیق میدهد .
🅰 علامه طباطبایی با استفاده از #سیاق آیه ، ارتداد را به معنای موالات یهود و نصارا و نه به معنای #اصطلاحی آن میداند ؛
همچنین از نظر وی ، مفهوم آیه #عام بوده ، به قوم خاصی اختصاص ندارد .
🌀 او حضور #ستمگرانی چون خالد بن ولید ، مغیره بن شعبه ، بصر بن ابی ارطاه و سمره بن جندب در سپاه #ابوبکر در جنگهای ردّه را مانع تطبیق آیه بر ابوبکر و سپاهش دانسته ؛ زیرا در این آیه ، از تعلق #محبت الهی به آن قوم سخن به میان آمد است .
🅰 برخی از مفسران #شیعه ، این آیه را بر جنگ جمل ، صفین و نهروان تطبیق داده و #روایاتی را در تایید آن آوردهاند .
🌀 طبرسی نیز از ثعلبی نقل میکند که این آیه در شأن #علی علیه السلام نازل شده است .
🅰 امام #علی علیه السلام در روایتی ، خود را نخستین کسی میداند که با #مرتدان مذکور در آیه جنگید .
ادامه دارد ......
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۷. * و نزعنا ما فی صدورهم من غلّ اخوانا علی سرر متقابلین * ( حجر ۴۷ )
🅰 مفاد آیه ، به شرح وضعیت #بهشتیان میپردازد که از هر بغض و کینهای به یکدیگر #مبرّا هستند .
🌀 روایات متعدد و گاه متعارضی در ذیل این آیه آمده است و برخی از #اصحاب پیامبر را که در این دنیا با یکدیگر اختلاف داشتند ، در آن جهان در کنار یکدیگر در #بهشت میشمرد .
🅰 از ابوبکر و #علی علیه السلام نیز در برخی از این روایات نام برده شده است .
🌀طبرسی ، #شأن نزول مذکور را با سیاق آیه سازگار نمیداند .
ادامه دارد ......
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۸. * انّ الّذین سبقت لهم منّا الحسنی اولئک عنها مبعدون * ( انبیا ۱۰۱ )
🌀این آیه ، درباره دور ماندن #نیکوکاران از جهنم است .
🅰 #شأن نزولها و تطبیقهای متعددی در ذیل آیه مطرح شده که #علی و شیعیانش ، عیسی و عزیر و ملائکه از آن جمله اند .
🌀 حاکم نیز در روایتی به نقل از امام #علی علیه السلام ابوبکر را در زمره مجموعهای از #اصحاب ، یکی از مصداقهای این آیه میداند .
🅰 ابن یزید #همدانی و لیث بن ابی سلیم ، در سلسله سند این روایات ، غیر قابل #اعتماد معرفی شدهاند .
ادامه دارد ......
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۹ . * لا یستوی منکم من انفق من قبل الفتح و قتل اولئک اعظم درجه من الّذین انفقوا من بعد و قتلوا ..... * ( حدید ۱۰ )
🅰 این آیه بیان میدارد که #انفاق و جهاد پیش از فتح مکه ، بر انفاق و جهاد پس از آن #برتری دارد .
🌀کلبی در روایتی ، این آیه را در #شأن ابوبکر میشمرد و وجه این تطبیق را نیز بیان میدارد :
#ابوبکر نخستین کسی بود که دارایی اش را در راه رسول خدا #انفاق کرد .
🅰شیخ طوسی در این باره مینویسد :
#خداوند در این آیه ، در صدد بیان برتری انفاق پیش از فتح به شرط همراهی با #جهاد در راه او است ؛
افزون بر اینکه لحن آیه عام بوده ، اختصاص به فرد #خاصی را بر نمیتابد .
🌀 #ابهامهای و تناقضهایی نیز در روایات و گزارشهای تاریخی مربوط به ثروت و انفاقهای #ابوبکر وجود دارد .
ادامه دارد .......
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۱۰ . * و ان تظهرا علیه فانّ الله هو مولاه و جبرئیل و صالح المومنین * ( تحریم ۴ )
🌀 آیه خطاب به #عایشه و حفصه است که اگر پیامبر را بیازارید ، خداوند و جبرئیل و #صالح مومنان ، او را یاری خواهند کرد .
🅰 بنابر روایات فراوان و مشهوری که در منابع #فریقین آمده است ؛ پیامبر دست امام #علی علیه السلام را بلند کرده ، گفت :
علی صالح مومنان است .
🌀در کنار اقوالی که #صالح مومنان را علی یا انبیا میدانند ، در برخی از تفاسیر اهل سنت از #ابوبکر و عمر یاد شده است .
ادامه دارد .....
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۱۱ . * ثم رددناه اسفل السّافلین الّا الّذین آمنوا و عملوا الصّالحات فلهم اجر غیر ممنون * ( تین ۵ و ۶ )
🌀بر اساس روایتی از انس ، این آیه بر ابوبکر ، عمر ، عثمان و #علی علیه السلام تطبیق شده است که سیوطی در سند آن اشکال کرده و خطیب بغدادی ، این #حدیث را مردود دانسته و محمد بن بیان از راویان ، آن را #دروغ پردازی بزرگ شمرده است .
🅰در منابع #شیعه نیز آیات چندی درباره ابوبکر دانسته شده که به طور عمده ، به زمینه سازیهای پیش از #سقیفه ارتباط مییابد ؛
🌀 البته برخی روایات دیگر نیز در غیر #مقام قدح وی آمده و گاه درباره برخی از آیات منقول در #تفاسیر اهل سنت ، میان آنها با شیعیان ، اتفاق نظر وجود دارد .
🅰 مفسران و محدثان #شیعه به رغم پذیرش بسیاری از آیات و روایات منقول در #قدح ابوبکر ، گاه برخی از آن روایات را از حیث سند مخدوش دانسته و نپذیرفتهاند .
🌀 ابو الفتوح رازی نقل میکند که هنگام #نزول آیه * ان تخفوا ما فی صدورکم او تبدوه یعلمه الله * ( آل عمران ۲۹ )
برخی ، از جمله #ابوبکر نزد پیامبر آمده ، از سختی این تکلیف ( محاسبه بر ما فی الضمیر ) به وی #شکایت بردند .
🅰 #پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود :
آیا درست است که به رغم شنیدن این #فرمان از آن سر بپیچید ؟
🌀 آنان گفتند : خیر ، بلکه آن را شنیده ، #پیروی خواهیم کرد ؛
آنگاه آیه * لا یکلّف الله نفسا الّا وسعها * (بقره ۲۸۶ ) نازل شد و آیه پیشین را #نسخ کرد .
🅰 در ذیل آیه تحریم #غیبت نیز روایت شده که روزی ابوبکر و عمر ، سلمان را برای تهیه غذا نزد #پیامبر فرستادند .
🌀 حضرت نیز او را نزد #خزانهدارش * اسامه * فرستاد .
🅰 اسامه از خالی بودن #خزانه خبر داد و سلمان با دست #تهی بازگشت .
🌀آن دو #پنهانی به یکدیگر گفتند :
اسامه بر ما بخل ورزید و اگر سلمان را برای آب به چاهی بر طلب آب بفرستیم ، آن چاه در جا #خشک خواهد شد ؛
🅰 سپس نزد #پیامبر آمدند و حضرت به آنها فرمود :
چرا #گوشت سلمان و اسامه را به دهن گرفتهاید ؟
🌀 در این هنگام #آیه نازل شد :
* لا یغتب بعضکم بعضا ایحبّ احدکم ان یاکل لحم اخیه میتا * ( حجرات ۱۲ )
🅰 در #روایاتی از امام باقر و امام کاظم علیهما السلام آیه ۱۰۸ نساء ( اذ یبیتون مالا یرضی من القول ) در #شأن ابوبکر و عمر و ابوعبیده دانسته شده که در مجالس خصوصی خود ، سخنانی بر خلاف #رضایت خدا بر زبان میآوردند .
🌀 آیه ۷ مجادله ( ما یکون من نجوی ثلاثه ) نیز درباره #جلسههای پنهانی آنها دانسته شده است .
🅰 بنابر روایتی دیگر از امام #صادق علیه السلام ذیل آیات * ام ابرموا امرا فانّا مبرمون * ام یحسبون انّا لا نسمع سرّهم و نجواهم * ( ۷۹ و ۸۰ زخرف )
🌀این گروه به #توطئه چینیهایی مشغول بوده و اسرار و رازهایی در میان خود داشتهاند که آیات ۲۵ و ۲۶ سوره #محمد این اعمال و اسرار آنها را بازگشت به دوره پیش از اسلام یاد میکند .
🅰 از بریده اسلمی و ابن عباس نیز #روایاتی به همین مضمون در شأن نزول آیه ۷۹ و ۸۰ زخرف نقل شده ؛ اما از #کسی نام برده نشده است .
🌀بر پایه روایتی ، امام صادق علیه السلام #ابوبکر را با ( عنوان کنایی ) از آن گروه میشمرد که خداوند درباره آنها به #پیامبرش فرمود :
خدا از #راز دل آنها آگاه است ؛ پس از آنها کناره بگیر و موعظهشان نما . ( نسا ۶۳ )
🅰در برخی روایات ، ذیل آیه ۷۴ توبه از شرکت #ابوبکر در ماجرای کشتن عقبه هنگام بازگشت پیامبر از جنگ #تبوک یاد شده که زیاد بن منذر در سند یکی از آن روایات ، غیر قابل #اعتماد معرفی شده و بلکه روایاتی از امامان علیهم السلام در #نکوهش وی وارد شده است .
🌀 #انتقاد ابوبکر و دیگر یارانش از خلافت علی علیه السلام و سوگند خوردن آنها در کنار #کعبه مبنی بر جلوگیری از به خلافت رسیدن علی علیه السلام نیز در روایات #شیعه گزارش شده است .
🅰 بنابراین روایات ، خداوند این #قضایا را در آیه * یحلفون باللّه ما قالوا و لقد قالوا کلمة الکفر و کفروا بعد اسلامهم و همّوا بما لم ینالوا * ( توبه ۷۴ ) برای #پیامبر آشکار ساخت .
🌀 تطبیقهای متعددی نیز در روایات #شیعه آمده است .
🅰 آیه * و من لم یحکم بما انزل الله * ( مائده ۴۴ ) بر #غضب حقّ آل محمد به وسیله ابوبکر و * لا تتّبعوا السّبل فتفرق بکم عن سبیله * ( انعام ۱۵۳ )
بر #پیروی از ولایت خلیفه اول و دوم در برابر ولایت علی علیه السلام و * الّذین یوذون الله و رسوله * (احزاب ۵۷ ) بر #آزارهایشان به علی و فاطمه علیهما السلام و * لو انّهم اذ ظلموا انفسهم جاءوک فاستغفروا الله * ( نساء ۶۴ ) بر عدم #توبه آنها از نافرمانی و ظلمشان به پیامبر و علی علیه السلام تطبیق شده است .
........... پایان
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh
❌#دائره_المعارف_قرآن_کریم❌
🥷 #ابوسفیان
✅ابوسفیان در شان نزول
☠ مفسّران، در ذیل آیات بسیارى از #ابوسفیان نام بردهاند که بیشتر آنها در نفى و زشت شمارى ابوسفیان و حاکى از واقعیّت زندگى او است؛ امّا اندکى از آنها، به گونهاى در تأیید و #نیکونمایى او آمده که با توجّه به اقتدار امویان و کوشش آنان در تنزیه وی ، تردید در آنها #امری پذیرفتنی است .
👈 ۱ . ابن عباس از #ابوبکر نقل کرده که مقصود از آیات ۸ و ۹ لیل ( و امّا من بخل و استغنی * و کذّب بالحسنی = اما آن کس که #بخل و بینیازی ورزید ، و آن بهترین را تکذیب کرد ) ابوسفیان بن حرب است .
* #اشقی * در آیه ۱۵ همین سوره را نیز او دانستهاند .
👈 ۲ . * ارءیت الّذی یکذّب بالدّین * فذالک الّذی یدعّ الیتیم = آیا آن کس که روز #جزا را دروغ میشمارد ، دیدی ؟
او همان کسی است که #یتیم را [ به اهانت ] میراند * ( ماعون ۱ و ۲ )
☠گفته شده است که #ابوسفیان ، هر هفته دو شتر نحر میکرد ، یتیمی نزدش آمد و از او #چیزی خواست .
وی او را با عصایش راند و این $آیات دربارهاش نازل شد .
ادامه دارد ....
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh