آیات بامداد دوشنبه : #قرآن . سوره زخرف : وَ إِذْ قالَ إِبْراهِيمُ لِأَبِيهِ وَ قَوْمِهِ إِنَّنِي بَراءٌ مِمَّا تَعْبُدُونَ «26» . و (به ياد آور) زمانى كه #ابراهيم به پدر (عمويش آزر) و قوم خود گفت: همانا من از آنچه شما مى‏پرستيد بيزارم. . سوره زخرف : إِلَّا الَّذِي فَطَرَنِي فَإِنَّهُ سَيَهْدِينِ «27» . مگر (پرستش) كسى كه مرا پديد آورد كه البتّه او هدايتم خواهد كرد. . سوره زخرف : وَ جَعَلَها كَلِمَةً باقِيَةً فِي عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ «28» و آن (كلمه توحيد) را در ميان نسلش #كلمه_ماندنى قرار داد. باشد كه آنان (به توحيد) بازگردند. . نكته ‏ها: در آيات قبل منطق بت پرستان پيروى از نياكان بود، اين آيات مى‏فرمايد: ابراهيم با راه سرپرست خود كه عمويش بود، به شدّت مخالفت كرد. در اينكه فاعل «جعل» در «وَ جَعَلَها كَلِمَةً باقِيَةً» كيست، دو احتمال وجود دارد: خداوند يا ابراهيم. هم مى‏توان گفت خدا به پاس ايمان ابراهيم، توحيد را در نسل او زنده نگاه داشت و هم مى‏توان گفت ابراهيم فرياد توحيد و برائت از شرك را در نسل خود به يادگار گذاشت. . حضرت على عليه السلام فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله از نسل ابراهيم است و ما اهل بيت نيز از نسل ابراهيم و محمّد هستيم. . پيام‏ها: 1- ياد بزرگان و كلمات و حركات و موضع‏گيرى‏هاى قاطع آنان را فراموش نكنيم. «وَ إِذْ قالَ» 2- وابستگى قومى و قبيله‏اى و حزبى نبايد در عقيده و تفكّر ما اثر منفى داشته باشد. «قالَ إِبْراهِيمُ لِأَبِيهِ وَ قَوْمِهِ» 3- انسان در برابر بستگان مسئوليّت ويژه دارد و هدايت آنان در اولويّت است. «قالَ إِبْراهِيمُ لِأَبِيهِ» 4- برائت از شرك يك شعار توحيدى است. «إِنَّنِي بَراءٌ مِمَّا تَعْبُدُونَ» 5- آنكه آفريد هدايت هم خواهد كرد. فَطَرَنِي‏ ... سَيَهْدِينِ‏ 6- تمام مردم حتّى انبيا به هدايت الهى نيازمندند. «سَيَهْدِينِ» 7- ايمان آغازين كافى نيست، هدايت الهى بايد تداوم داشته باشد. «سَيَهْدِينِ» 8- فرياد توحيد در تاريخ مى‏ماند، گرچه مخاطب آن روز گوش ندهد. «كَلِمَةً باقِيَةً فِي عَقِبِهِ» 9- خداوند حافظ و نگاهبان آئين توحيد در تاريخ است. «جَعَلَها كَلِمَةً باقِيَةً» 10- نسل حضرت ابراهيم پرچمدار #توحيد در طول تاريخ است. «جَعَلَها كَلِمَةً باقِيَةً فِي عَقِبِهِ» 11- عملكرد پدران در سرنوشت نسل مؤثّر است. «جَعَلَها كَلِمَةً باقِيَةً»

آیات بامداد شنبه : #قرآن . سوره ذاريات‏ : هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ ضَيْفِ إِبْراهِيمَ الْمُكْرَمِينَ «24» سوره ذاريات‏ : إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ فَقالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ قَوْمٌ مُنْكَرُونَ «25» . آيا داستان ميهمانان گرامى #ابراهيم به تو رسيده است؟ آنگاه كه بر او وارد شدند و سلام گفتند. (ابراهيم در پاسخ) گفت: سلام، شما را نمى‏شناسم. . سوره ذاريات‏ : فَراغَ إِلى‏ أَهْلِهِ فَجاءَ بِعِجْلٍ سَمِينٍ «26» سوره ذاريات‏ : فَقَرَّبَهُ إِلَيْهِمْ قالَ أَ لا تَأْكُلُونَ «27» . پس پنهانى به سراغ خانواده خود رفت و گوساله فربه (و بريان شده ‏اى) را آورد. پس #غذا را نزديك مهمانان گذارد، (ولى با تعجب ديد دست به سوى غذا نمى‏برند،) گفت: چرا نمى‏خوريد؟! . نكته‏ ها: «راغ» به معناى آن است كه انسان به گونه ‏اى از حضور حاضران بيرون برود كه نفهمند براى چه كارى مى‏رود. گروهى از #فرشتگان براى بشارت تولّد فرزند، به خانه حضرت ابراهيم وارد شدند. امّا آن حضرت آنان را نشناخت ولى با اين حال به خانه دعوت كرد و اسباب پذيرايى را فراهم نمود. امّا چون ديد كه غذا نمى‏خورند، نگران شد و دليل آن را پرسيد و آنان خود را معرّفى كردند. در مواردى، فرشتگان به شكل #انسان ظاهر شده ‏اند كه نمونه ‏هايى از آن در قرآن آمده است، همچون: نزول جبرئيل بر حضرت #مريم‏ ، حضور هاروت و ماروت بر حضرت سليمان‏ و نزول فرشتگان بر حضرت ابراهيم‏ . . پيام‏ها: 1- سرگذشت ابراهيم ومهمانان او شايان شنيدن و آموختن است. «هَلْ أَتاكَ» 2- در ارشاد و هدايت، هم از شيوه تمثيل استفاده كنيم و هم از شيوه داستان. «مثل‏ أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ ...» 3- مهمانى، يك ارزش و گرامى داشتن #مهمان، سيره‏ى ابراهيمى است. «ضَيْفِ إِبْراهِيمَ الْمُكْرَمِينَ» 4- در سلام كردن، همه‏ى واردان سلام كنند نه بعضى. «فَقالُوا سَلاماً» 5- #سلام كردن، بايد سريع و بلافاصله پس از ملاقات باشد. «فَقالُوا» (حرف «فاء» نشانه سرعت و زمانى كوتاه است) 6- آغاز سخن با سلام، يك ‏ادب آسمانى حتّى ميان فرشتگان است. «فَقالُوا سَلاماً» 7- سلام ديگران را پاسخ دهيم گرچه ناشناس باشند. «قالَ سَلامٌ قَوْمٌ مُنْكَرُونَ» 8- مهمان گرامى است، گرچه #ناشناس باشد. ضَيْفِ‏ ... الْمُكْرَمِينَ‏ ... قَوْمٌ مُنْكَرُونَ‏ 9- علم حضرت ابراهيم پيامبر، محدود بود. «قَوْمٌ مُنْكَرُونَ» (مهمانان را نشناخت) 10- از مهمانان ناشناس نيز پذيرايى كنيم. قَوْمٌ مُنْكَرُونَ فَراغَ إِلى‏ أَهْلِهِ‏ ... 11- زن ومرد در تهيه غذا وپذيرايى از مهمان، مشاركت كنند. «فَراغَ إِلى‏ أَهْلِهِ فَجاءَ» 12- ميزبان بايد نسبت به پذيرايى از ميهمان و حالات او حسّاس باشد. «فَقَرَّبَهُ إِلَيْهِمْ قالَ أَ لا تَأْكُلُونَ» 13- فرشته حتّى اگر به صورت انسان درآيد، غذا نمى‏خورد. «قالَ أَ لا تَأْكُلُونَ»

آیات بامداد یکشنبه : #قرآن . سوره ذاريات‏ : فَأَوْجَسَ مِنْهُمْ خِيفَةً قالُوا لا تَخَفْ وَ بَشَّرُوهُ بِغُلامٍ عَلِيمٍ «28» . پس #ابراهيم از (غذا نخوردن) مهمانان در درون خود احساس ترس كرد، آنان به او گفتند: نترس (ما فرشتگان الهى هستيم) وآنگاه او را به نوجوانى دانا #بشارت دادند. . سوره ذاريات‏ : فَأَقْبَلَتِ امْرَأَتُهُ فِي صَرَّةٍ فَصَكَّتْ وَجْهَها وَ قالَتْ عَجُوزٌ عَقِيمٌ ! «29» پس #همسر ابراهيم (با شنيدن مژده فرزند) فريادكنان پيش آمد و به صورت خود زد و گفت: پيرزنى نازا (چگونه صاحب فرزند شود)؟! . سوره ذاريات‏ : قالُوا كَذلِكَ قالَ رَبُّكِ إِنَّهُ هُوَ الْحَكِيمُ الْعَلِيمُ «30» . (فرشتگان به ابراهيم) گفتند: پروردگار تو اين‏گونه گفته والبتّه او حكيم و داناست. . نكته ‏ها: «أوجس» از «ايجاس» به معناى احساس امرى در درون است. «خِيفَةً» از «خوف» به معناى ترس است و تنوين آن، تنويع و براى بيان نوع است، يعنى نوعى ترس ابراهيم را فرا گرفت. «صَرَّةٍ» در اينجا به معناى داد و فرياد است. «صك» به معناى ضربه محكم و سيلى، «عَجُوزٌ» به معناى عاجز و پير و «عَقِيمٌ» به معناى نازا است. #ساره، همسر اول حضرت ابراهيم نازا بود و لذا ابراهيم، هاجر را به همسرى گرفت. امّا خداوند به هنگام پيرى اين زن، بشارت فرزند به او مى‏دهد و او كه پذيرش چنين امرى برايش مشكل است، ناله و فرياد بر مى‏آورد كه من در جوانى نازا بودم، اكنون كه پير شده ‏ام و به طور طبيعى هيچ زمينه ‏اى براى فرزنددار شدنم نيست، چگونه فرزنددار شوم؟! . اين آيات مربوط به فرزنددار شدن حضرت ابراهيم از طريق ساره و منظور از «غلام عليم» #اسحاق است. . ( البتّه در آيه 101 سوره صافّات، بشارت تولّد #اسماعيل از طريق #هاجر، با تعبير «غلام حليم» آمده است. ) آن ترسى مورد انتقاد است كه ترس از دشمن و در جبهه‏ گيرى مقابل كفر باشد وگرنه ترس و نگرانى #طبيعى كه براى هر انسانى به طور ناخود آگاه پيدا مى‏شود، براى انبيا عيب نيست. . پيام‏ها: 1- روحيات و رفتار خوشايند و ناخوشايند مهمان بايد مورد توجه ميزبان باشد. «فَأَوْجَسَ مِنْهُمْ خِيفَةً» 2- انبيا از جنس بشر بوده ‏اند و مثل ساير مردم گاهى ترس و نگرانى‏ هايى پيدا مى‏كردند. «فَأَوْجَسَ مِنْهُمْ خِيفَةً» (نخوردن غذا نشانه به اصطلاح نمك‏گير نشدن و نوعى دشمنى است) 3- هر رفتار و حركتى هرچند ساده و كم اهميّت (همچون غذا نخوردن)، اگر موجب نگرانى ديگران شود، بايد به نوعى جبران شود تا نگرانى برطرف گردد. «أَ لا تَأْكُلُونَ‏- فَأَوْجَسَ مِنْهُمْ خِيفَةً- لا تَخَفْ وَ بَشَّرُوهُ» 4- كمال فرزند، به علم و دانش است. «بِغُلامٍ عَلِيمٍ» 5- انبيا، گاهى از طريق فرشتگان از آينده با خبر مى‏شدند. «بَشَّرُوهُ بِغُلامٍ عَلِيمٍ» 6- زن، موجودى احساسى و عاطفى است و در مقابل آنچه مى‏شنود معمولًا خيلى زود عكس العمل نشان مى‏دهد. «فِي صَرَّةٍ فَصَكَّتْ» 7- مرد نبايد مانع بروز احساسات طبيعى زن شود. «فِي صَرَّةٍ فَصَكَّتْ» (حضرت ابراهيم مانع ابراز احساسات همسرش نشد) 8- قدرت خداوند محدوديّت ندارد. از پيرمرد و پيرزنى نازا، فرزندى با استعداد به دنيا مى‏آورد. بِغُلامٍ عَلِيمٍ‏ ... عَجُوزٌ عَقِيمٌ‏ 9- اراده خداوند، بر عوامل طبيعى حاكم است. قالُوا كَذلِكَ‏ ... 10- دادن‏ ها وندادن ‏هاى الهى، همه عالمانه و حكيمانه است. «إِنَّهُ هُوَ الْحَكِيمُ الْعَلِيمُ» (خداوند در جوانى به ابراهيم و همسرش فرزند نمى‏دهد و در پيرى، پسرى مى‏دهد كه پيامبر مى‏شود.)

آیات بامداد دوشنبه ، آخرین روز از ماه شریف شعبان ، و در آستانه ورود به ماه خدا : #قرآن . سوره ذاريات‏ : قالَ فَما خَطْبُكُمْ أَيُّهَا الْمُرْسَلُونَ «31» سوره ذاريات‏ : قالُوا إِنَّا أُرْسِلْنا إِلى‏ قَوْمٍ مُجْرِمِينَ «32» سوره ذاريات‏ : لِنُرْسِلَ عَلَيْهِمْ حِجارَةً مِنْ طِينٍ «33» . ( #ابراهيم) گفت: پس اى فرستادگان، كارى كه به دنبال آن آمده ‏ايد چيست؟ گفتند: ما به سوى قومى ستم‏ پيشه فرستاده شده ‏ايم. تا (براى هلاكت شان) #سنگ‏ هايى از گل بر آنان فرو ريزيم. . سوره ذاريات‏ : مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفِينَ «34» سوره ذاريات‏ : فَأَخْرَجْنا مَنْ كانَ فِيها مِنَ الْمُؤْمِنِينَ «35» سوره ذاريات‏ : فَما وَجَدْنا فِيها غَيْرَ بَيْتٍ مِنَ الْمُسْلِمِينَ «36» . (سنگ‏هايى كه) نزد پروردگارت براى (نابودى) مسرفان، نشان‏دار شده ‏اند. پس هر كس از مؤمنان كه در آنجا بود بيرون كرديم و از مسلمانان به جز يك خانه در آنجا نيافتيم. . سوره ذاريات‏ : وَ تَرَكْنا فِيها آيَةً لِلَّذِينَ يَخافُونَ الْعَذابَ الْأَلِيمَ «37» . و در آن (ديار چيزى باقى نگذاشتيم و تنها) براى كسانى كه از عذاب دردناك مى‏ترسند، #نشانه ‏اى (براى عبرت) قرار داديم. . نكته ‏ها: «خطب»، كار مهمّى است كه شخص به دنبال انجام آن است و «مُسَوَّمَةً» يعنى نشاندار. حضرت #لوط از بستگان حضرت ابراهيم و در زمان آن حضرت در منطقه سدوم در #اردن به تبليغ مردم مشغول بود. قوم او اهل فحشا و لواط بودند و به هشدارهاى حضرت لوط گوش ندادند. خداوند منطقه آنان را زير و رو كرد. داستان اين قوم در سوره ‏هاى اعراف، هود، حجر و عنكبوت نيز آمده است. . سلسله مراتب بايد مراعات شود. حضرت ابراهيم پيامبر اولوا العزم زمان خود بود و لذا در مسئله‏ى هلاكت قوم لوط، ابتدا فرشتگان به محضر ابراهيم مى‏آيند و مأموريّت خود را مى‏گويند و سپس نزد حضرت لوط مى‏روند. قهر و عذاب الهى به وسيله سنگباران‏ «حِجارَةً مِنْ طِينٍ»، علاوه بر قوم لوط بر اصحاب فيل نيز فرود آمده است. «تَرْمِيهِمْ بِحِجارَةٍ مِنْ سِجِّيلٍ» . براى يارى حضرت لوط، فرشتگان با سنگ‏هاى #نشان‏دار آمدند و براى يارى پيامبر اسلام در جنگ بدر، فرشتگانِ نشان‏دار آمدند. «يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُمْ بِخَمْسَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِكَةِ مُسَوِّمِينَ» . مسلمان، تنها نام امت پيامبر اسلام نيست، بلكه به هركس كه #تسليم خداوند و پيرو اديان آسمانى باشد، مسلمان گفته مى‏شود. «مِنَ الْمُسْلِمِينَ» . پيام‏ها: 1- پرسيدن عيب نيست، انبيا هم آنچه را نمى‏دانستند، مى‏پرسيدند. فَما خَطْبُكُمْ‏ ... 2- كيفر مجرمان، تنها در آخرت نيست. «أُرْسِلْنا إِلى‏ قَوْمٍ مُجْرِمِينَ» 3- گاهى مأمور كيفر مجرمان در دنيا نيز فرشتگان هستند. «لِنُرْسِلَ عَلَيْهِمْ حِجارَةً مِنْ طِينٍ» 4- در قهر يا مهر الهى، همه چيز حساب و نشان دارد. «مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَ» 5- ايمان، كليد نجات است. «فَأَخْرَجْنا مَنْ كانَ فِيها مِنَ الْمُؤْمِنِينَ» 6- اگر در منطقه ‏اى فقط يك خانواده مسلمان باشد، بايد به آنان توجّه شود. «غَيْرَ بَيْتٍ مِنَ الْمُسْلِمِينَ» 7- گرچه جامعه فاسد، بستر فساد را فراهم مى‏كند، امّا انسان را مجبور به فساد نمى‏كند ومى‏توان در منطقه فاسد، خانواده سالم داشت. «غَيْرَ بَيْتٍ مِنَ الْمُسْلِمِينَ» 8- گاهى فساد به قدرى فراگير مى‏شود كه پيامبر عزيزى مثل حضرت لوط، تنها يك خانواده طرفدار دارد، «غَيْرَ بَيْتٍ مِنَ الْمُسْلِمِينَ» آن هم نه تمام خانواده، بلكه خانواده بدون همسر. «فَأَنْجَيْناهُ وَ أَهْلَهُ إِلَّا امْرَأَتَهُ» 9- هم نعمت‏هاى الهى آيه و نشانه هستند و هم قهر الهى. «وَ تَرَكْنا فِيها آيَةً» 10- كسانى از حوادث تلخ عبرت مى‏گيرند، كه از عذاب قيامت، #خوف داشته باشند. «آيَةً لِلَّذِينَ يَخافُونَ الْعَذابَ» 11- خوف دائمى از عذاب الهى، يك ارزش است. «يَخافُونَ الْعَذابَ الْأَلِيمَ»

آیات بامداد یکشنبه : #قرآن . سوره نجم : أَ فَرَأَيْتَ الَّذِي تَوَلَّى «33» سوره نجم : وَ أَعْطى‏ قَلِيلًا وَ أَكْدى‏ «34» پس آيا ديدى آن كه را #اعراض كرد. و اندكى (از مال) بخشيد و دست كشيد؟ سوره نجم : أَ عِنْدَهُ عِلْمُ الْغَيْبِ فَهُوَ يَرى‏ «35» آيا علم #غيب نزد اوست و او (حقايق را) مى‏بيند؟! سوره نجم : أَمْ لَمْ يُنَبَّأْ بِما فِي صُحُفِ مُوسى‏ «36» سوره نجم : وَ إِبْراهِيمَ الَّذِي وَفَّى «37» آيا از آنچه در تورات موسى (درباره كمك به #محرومان) آمده، او را خبر نداده ‏اند؟ و (نيز صُحُفِ) ابراهيم كه (حق را) به طور كامل ادا كرد. نكته‏ها: «أَكْدى‏» از « #كدية» يعنى بخل و دست كشيدن از انفاق كه در اصل به معنى زمين سخت است. «وَفَّى» يعنى حضرت ابراهيم در همه موارد به وعده و تعهدش وفا كرد. . خداوند حضرت #ابراهيم را با اوصاف گوناگونى در قرآن ستايش فرموده است، از جمله: اوّاه، حليم، بصير، مخلص، قانت، شاكر، صدّيق، مؤمن، محسن، وفىّ، خليل، امام، اسوة، امّة، عابد، حنيف و مسلم. . در برابر بخل، سخن از وفا و ايثار حضرت ابراهيم مطرح شده است او كه همه چيز خود را در راه خدا داد: «بذل نفسه للنيران و قلبه للرحمن و ولده للقربان و ماله للاخوان» جان را تسليم آتش، دل را تسليم خدا، فرزند را براى قربانى شدن و ثروت را براى برادران ايمانى خود قرار داد. . پيام‏ها: 1- در تربيت، از الگو و نمونه ‏هاى در دسترس استفاده كنيد. أَ فَرَأَيْتَ‏ ... 2- هم گرايش و علاقه قلبى لازم است و هم كار زياد و هم استمرار آن و نبود هر يك نقص است. ( «تَوَلَّى»، نشانه گرايش نداشتن است، «أَعْطى‏ قَلِيلًا» انتقاد از كم كارى و «أَكْدى‏» اشاره به استمرار نداشتن است.) 3- در تربيت، نام افراد مهم نيست، بيان روحيات و خصلت‏ها مهم است. الَّذِي تَوَلَّى‏ ... أَعْطى‏ ... أَكْدى‏ 4- هر يك از عروج يا سقوط انسان، مراحلى دارد كه مرحله اول اعتقادى است، سپس عملى. تَوَلَّى‏ ... أَعْطى‏ قَلِيلًا 5- كسى كه نادار است و مقدار كم‏انفاق مى‏كند، قابل ستايش است، «لا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ» ولى اگر فرد دارا و متمكّن به مقدار قابلى كمك نكند، شايسته توبيخ است. «أَعْطى‏ قَلِيلًا» 6- كمى انفاق گاهى حكيمانه است، نظير غذاى كم به كودك كه اگر زياد شد موجب ضرر و زيان مى‏شود، ولى گاهى ريشه آن بخل است كه مورد انتقاد مى‏باشد. «أَعْطى‏ قَلِيلًا وَ أَكْدى‏» 7- راه درمان بخل، يادآورى سخاوتمندان و ايثارگران است. أَعْطى‏ قَلِيلًا وَ أَكْدى‏ ... إِبْراهِيمَ الَّذِي وَفَّى‏ 8- از كجا مى‏دانيد كه آينده فقير مى‏شويد و از حالا بخل مى‏ورزيد. «أَعْطى‏ قَلِيلًا وَ أَكْدى‏ أَ عِنْدَهُ عِلْمُ الْغَيْبِ فَهُوَ يَرى‏» 9- گرچه در كتب آسمانى تحريفاتى صورت گرفته ولى باز هم جاهايى از آنها قابل استناد است. «أَمْ لَمْ يُنَبَّأْ بِما فِي صُحُفِ مُوسى‏» 10- اديان آسمانى، اصول مشتركى دارند. «أَمْ لَمْ يُنَبَّأْ بِما فِي صُحُفِ مُوسى‏ وَ إِبْراهِيمَ» 11- با نام بردن از كمالات و خدمات ديگران، به آنان ارج نهيم. «مُوسى‏ وَ إِبْراهِيمَ» 12- در تبليغ و ارشاد از نمونه‏هاى مورد قبول استفاده كنيم. «مُوسى‏ وَ إِبْراهِيمَ» (اين دو پيامبر در عصر بعثت، معروف و شناخته شده بودند.) 13- در تربيت، #الگوهاى مثبت و منفى، هر دو را بايد ارائه كرد. أَعْطى‏ قَلِيلًا ... إِبْراهِيمَ الَّذِي وَفَّى‏ 14- وفادارى در راه حق، از بزرگ‏ترين كمالات است. «وَفَّى»