آیات بامداد پنجشنبه :
#قرآن
.
سوره فصّلت : وَ جَعَلَ فِيها رَواسِيَ مِنْ فَوْقِها
وَ بارَكَ فِيها
وَ قَدَّرَ فِيها أَقْواتَها فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ
سَواءً لِلسَّائِلِينَ «10»
.
و در زمين #كوه هايى را بر فرازش قرار داد
و در آن خير فراوان نهاد،
و در چهار روز #رزق و روزى اهلِ زمين را مقدّر كرد
كه براى تمام نيازمندان كافى است.
.
سوره فصّلت : ثُمَّ اسْتَوى إِلَى السَّماءِ وَ هِيَ دُخانٌ
فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِيا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً
قالَتا أَتَيْنا طائِعِينَ «11»
.
سپس به (آسمان) در حالى كه #دود بود توجّه كرد،
پس به آن و زمين فرمود: با رغبت يا كراهت بياييد (و شكل بگيريد)
گفتند: فرمانبردار آمديم (و شكل گرفتيم).
.
نكته ها:
«رَواسِيَ» جمع « #راسية» به معناى كوههاى استوار است.
«سَواءً» به معناى برابر است
و «سَواءً لِلسَّائِلِينَ» به معناى آن است كه قوتها برابر نيازهاست.
«طوع» به معناى رغبت
و «كره» به معناى بى رغبتى است.
عبارتِ «اسْتَوى» هرگاه در كنار حرف «على» قرار گيرد، به معناى #سلطه و حكومت است،
مانند آيهى «الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى»
ولى هرگاه در كنار حرف «إِلَى» قرار گيرد، به معناى توجّه و #قصد است مانند همين آيه.
آفرينش، مراحل #تكاملى دارد:
اول) خلق شدن. «خَلَقَ الْأَرْضَ»
دوم) استقرار و تثبيت. «جَعَلَ فِيها رَواسِيَ»
سوم) تزريق منافع در زمين. «بارَكَ فِيها»
چهارم) تأمين نيازهاى همگان. «سَواءً لِلسَّائِلِينَ»
زمين و كوهها مايهى بركت هستند.
برخى از فوايد و بركات زمين عبارت است از: تأمين مواد غذايى، پيدايش گياهان، تصفيهى آب، دفن مردارها و زبالهها، يك دانه گرفتن و چند خوشه دادن، زباله را گرفتن و آب زلال دادن و در كوهها نيز بركاتى است از قبيل انواع معادن، حفظ برفها، تأمين سنگهاى ساختمانى، حفظ لرزشهاى زمين و كنترل طوفانها و بادها، علامت و راهنمايى براى مسافران و ....
بعضى «أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ» را اشاره به چهار فصل گرفته و گفته اند تغيير فصلها در تأمين روزى موجودات زمين مؤثّرند.
پيامها:
1- پيدايش كوهها امرى تصادفى نيست، بلكه با برنامه بوده است. «جَعَلَ فِيها رَواسِيَ»
2- تقدير رزق و قرار دادن بركت در زمين از شئون ربوبيّت است. «رَبُّ الْعالَمِينَ- بارَكَ فِيها- قَدَّرَ فِيها»
3- خداوند براى همهى موجوداتى كه در زمين زندگى مىكنند بر اساس حكمت و به مقدار لازم، روزى قرار داده است. «قَدَّرَ فِيها أَقْواتَها»
4- تقدير روزىها قبل از آفرينش ما بوده است. «قَدَّرَ فِيها أَقْواتَها فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ»
5- همهى موجودات زمينى براى تأمين نيازهاى خود حقّ برابر و يكسان دارند.
«سَواءً لِلسَّائِلِينَ»
6- براى رسيدن به روزى، بايد تلاش كرد. (كلمه «لِلسَّائِلِينَ» نشانهى درخواست است و درخواست واقعى همراه تلاش و تكاپو است).
7- آسمانها در آغاز به صورت دود و گاز بوده است. «وَ هِيَ دُخانٌ»
8- در چند آيهى قبل خوانديم كه كفّار به رسول خدا صلى الله عليه و آله مىگفتند:
دلهاى ما در پردههايى از حجاب و گوشهاى ما سنگين است
ولى اين آيه مىفرمايد:
آسمانها و زمين فرمان خدا را مىشنوند و خاضعانه اطاعت مىكنند. «أَتَيْنا طائِعِينَ»
9- #هستى شعور دارد و مخاطب قرار مىگيرد. «أَتَيْنا طائِعِينَ»
آیه بامداد دوشنبه :
#قرآن
.
سوره شورى : لَهُ مَقالِيدُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ
يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشاءُ وَ يَقْدِرُ
إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ «12»
.
#كليدهاى آسمانها و زمين براى اوست،
براى هر كه بخواهد #رزق را توسعه مىدهد و يا تنگ مىگيرد،
همانا او به هر چيز آگاه است
(و توسعه و تضييق او بر اساس علم و حكمت است).
.
نكته ها:
«مَقالِيدُ» جمع « #مقليد» به معناى كليد است.
كليد وسيله بستن و باز كردن است
و كسى كه كليد زمين و آسمان را دارد مىتواند رزق را باز كرده يا ببندد.
كليدهاى هستى گاهى عوامل مادى است كه واسطه فيض مىشوند، نظير باران كه وسيله زنده شدن خاك و زمين مىگردد، «فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ»
گاهى نيز اسماى الهى است كه نمونه آن را در دعاى سمات مىخوانيم: اسئلك باسمك الذى اذا دعيت به على مغالق ابواب السماء للفتح بالرحمة انفتحت ...
خداوندا! تو را به آن اسمى مىخوانم كه اگر بر درهاى بستهى آسمانها خوانده شود، با رحمت تو گشوده مىشود.
توسعه يا تنگى رزق نشانهى مهر يا قهر الهى نيست،
زيرا قرآن مىفرمايد:
«فَلا تُعْجِبْكَ أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ بِها»
سرمايه و فرزند كفّار سبب شگفتى تو نشود زيرا كه خداوند اراده كرده آنان را با همين امكانات در همين دنيا عذاب كند.
اگر چه توسعه يا تنگى رزق و معيشت در دست خداست ليكن انسان نبايد از تلاش باز ايستد.
قرآن فرمان مىدهد: «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ» به سراغ فضل الهى برويد و براى كسب مال تلاش كنيد.
.
رزق هميشه مادّى نيست، چرا كه در دعا مىخوانيم: «اللهم ارزقنى توفیق الطاعة و بعد المعصية»
خداوندا! #توفيق بندگى خودت و دورى از گناه را روزى من كن.
.
قرآن كليدهاى توسعه را به ما آموخته و مىفرمايد:
«لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ» اگر شكر كنيد، شما را با دادن روزى زياد مىكند.
اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ... يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً از پروردگارتان استغفار كنيد، او براى شما باران مىفرستد.
«وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ»
هر كه نسبت به خدا پروا داشته باشد، او را از بن بست نجات داده و از راهى كه محاسبه نمىكند، روزى مىدهد.
.
پيامها:
1- عوامل مؤثّر در هستى، تنها به دست خداست. «لَهُ مَقالِيدُ»
2- توسعه و تنگى رزق #تصادفى نيست، تحت فرمول های خداى حكيم است. يَبْسُطُ الرِّزْقَ ... وَ يَقْدِرُ
3- توسعهى رزق به زرنگى بستگى ندارد به دست خداست. «لِمَنْ يَشاءُ»
4- تقسيم رزق توسط خداوند، عالمانه است. «إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ»
آیه بامداد دوشنبه :
#قرآن
.
سوره شورى : وَ لَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبادِهِ ، لَبَغَوْا فِي الْأَرْضِ
وَ لكِنْ يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ ما يَشاءُ
إِنَّهُ بِعِبادِهِ خَبِيرٌ بَصِيرٌ «27»
.
و اگر خداوند براى بندگانش رزق را توسعه مىداد در زمين #طغيان مىكردند
و لكن آنچه را مى خواهد به #اندازه اى (معيّن) نازل مىكند.
زيرا كه او به بندگانش آگاه و بيناست.
نكته ها:
در آيه قبل خداوند وعده استجابت به مؤمنان داد، حال اين سؤال مطرح مىشود كه چرا برخى دعاهاى مؤمنان براى توسعه رزق مستجاب نمىشود؟
در پاسخ بايد گفت: استجابت دعا در چارچوب حكمت الهى است.
گاهى توسعه رزق عامل غفلت از خدا و موجب طغيان و تجاوز است
و چه بسيارند كسانى كه ثروت سبب هلاكت آنان شده است.
سؤال ديگر اينكه:
اگر توسعه رزق سبب طغيان است، پس چرا به گروهى توسعه داد و طغيان هم كردند؟
در پاسخ مىگوييم:
برنامه ها و سنّتهاى الهى متعدّد و داراى مراحلى است.
همان گونه كه كنترل رزق براى جلوگيرى از فساد يك سنّت عمومى است،
توسعه رزق و مهلت دادن به مرفّهان نيز يك سنّت است كه براى آزمايش بكار مىرود.
پس قانون عمومى و كلى، كنترل رزق است ولى گاهى براى آزمايش مردم توسعهاى داده مىشود.
ناگفته نماند كه گاهى كمبود رزق بدليل تن پرورى انسان است كه حسابش جداگانه است.
پيامها:
1- همان گونه كه عطاهاى الهى لطف است، گاهى محروميّتها نيز لطف است.
«لَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبادِهِ لَبَغَوْا»
2- فضل الهى بر اساس مصلحت و حكمت تقسيم مىشود
نه بر اساس تمايلات انسان. وَ لَوْ بَسَطَ اللَّهُ ...
3- روابط اجتماعى سالم در گرو زندگى معتدل و در حدّ نياز است. لَوْ بَسَطَ ...
لَبَغَوْا
4- مؤمنان نبايد به خاطر تنگناى #معيشت به خداوند سوءظن داشته باشند. «وَ لَوْ بَسَطَ اللَّهُ»
5- رفاه بيش از حد زمينهى طغيان است. لَوْ بَسَطَ ... لَبَغَوْا
6- مشيّت الهى بر اساس حكمت است. «ما يَشاءُ إِنَّهُ بِعِبادِهِ خَبِيرٌ بَصِيرٌ»
7- #رزق مردم حساب و كتاب دارد. «يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ»
آیه بامداد چهارشنبه :
#قرآن
.
سوره زخرف : أَ هُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ ؟
نَحْنُ قَسَمْنا بَيْنَهُمْ مَعِيشَتَهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ
لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِيًّا
وَ رَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ «32»
.
آيا آنان #رحمت پروردگارت (در مورد تعيين پيامبر) را (ميان خود) تقسيم مىكنند ؟
در حالى كه ما #معيشت آنان را در زندگى دنيا ميانشان تقسيم كردهايم (تا چه رسد به اعطاى مقام والاى نبوّت)
و درجات بعضى انسانها را بر برخى ديگر برترى داديم
تا برخى از آنان برخى ديگر را به #خدمت گيرند
و رحمت پروردگار تو از آنچه آنان مى اندوزند بهتر است.
.
نكته ها:
برترى يافتن برخى انسانها بر ديگران دو گونه است:
- يكى #برترى در ساختار جسمى، فكرى و استعدادهاست
كه اين امر سبب احساس نياز به يكديگر و خدمت به همديگر است
و بدين وسيله #جامعه تشكيل مىشود.
انسان در اين برترى نقشى ندارد. «رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ»
.
- نوع ديگر، برترى است كه خداوند بر اساس #تلاش انسان عطا مىكند،
نظير آيه: «يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ» كه خداوند كسانى را كه به سراغ علم و ايمان رفتند برترى مىدهد.
.
وقتى معيشت انسانها در دست خداست، چگونه بعضى انتظار دارند مقام نبوّت با آنان باشد و آنها تصميم بگيرند كه #وحى بر چه كسى نازل شود؟
تفاوتهايى كه ميان مردم است بايد سبب پيوستگى و #تعاون و استخدام بعضى توسط بعضى باشد،
نه سبب استثمار و فخر فروشى و تحقير ديگران. «سُخْرِيًّا»
يعنى گروهى از انسانها گروه ديگر را به كار گيرد و آنها را استخدام كند.
.
پيامها:
1- انسان بايد قدر و جايگاه خود را بداند و پا را از گليم خود درازتر نكند.
(انتخابپيامبر در حوزه اراده الهى است، نه توقّع و انتظار مردم) «أَ هُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ»
2- نبوّت، رحمت خاص الهى است. «رَحْمَةِ رَبِّكَ»
3- كسى از خداوند طلبى ندارد هر چه هست لطف و رحمت اوست. «رَحْمَةِ رَبِّكَ»
4- #رزق فقط به دست خداست. «نَحْنُ قَسَمْنا بَيْنَهُمْ مَعِيشَتَهُمْ»
5- برترىهاى جسمى و فكرى سبب غرورتان نگردد زيرا همه از خداست.
«نَحْنُ قَسَمْنا- رَفَعْنا»
6- انديشه جامعه بى طبقه، خيالى بيش نيست. (خداى حكيم خود تفاوتهايى قرار داده تا مردم به يكديگر احساس نياز كنند و با كمك به يكديگر در سايه اجتماع رشد كنند.) «رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ»
7- اجير شدن و #اجير گرفتن و استخدام بعضى انسانها توسط بعضى ديگر، امرى مجاز و مشروع است. «لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِيًّا»
8- جامعهى پايدار و #اقتصاد سالم، وابسته به تعاون و بهره گيرى از توان نيروهاى مختلف انسانى است. «لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِيًّا»
9- رحمت، از شئون ربوبيّت است. «رَحْمَةِ رَبِّكَ»
10- وحى و رسالت را با ماديات مقايسه نكنيم. «رَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ»
11- برترىهاى مادى، شما را از رحمت الهى غافل نكند. «وَ رَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ»
آیات بامداد جمعه :
#قرآن
.
سوره ذاريات : وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ «20»
سوره ذاريات : وَ فِي أَنْفُسِكُمْ أَ فَلا تُبْصِرُونَ «21»
سوره ذاريات : وَ فِي السَّماءِ رِزْقُكُمْ وَ ما تُوعَدُونَ «22»
و در زمين براى اهل #يقين، نشانه هايى است.
و در (آفرينش) خودتان (نيز نشانه هايى از قدرت، عظمت و حكمت الهى است.) پس چرا (به چشم بصيرت) نمى نگريد؟
و (تقدير و تدبير) #رزق شما و آنچه #وعده داده مىشويد، در آسمان و عالم بالاست.
.
سوره ذاريات : فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ «23»
.
پس به پروردگار آسمان و زمين سوگند، اين سخن ما حق است همچنان كه شما سخن مىگوييد.
(همان طور كه در سخن گفتن خود شك نمىكنيد، در گفته هاى ما نيز شك نكنيد.)
.
نكته ها:
قرآن، شرط هدايت شدن و به يقين رسيدن از طريق آيات طبيعت و كتاب شريعت را، دلِ آماده مىداند .
در آفرينش زمين و انسان نكات بسيارى نهفته است از جمله:
حجم زمين، مساحت و عمق آن، كوهها و دره ها، فاصله آن با خورشيد و كرات ديگر،
حركات گوناگون زمين، معادن پيدا و ناپيدا، روئيدنى ها،
آبهاى ذخيره شده، رنگها، سنگها، خاكها، ميوه ها، گياهان،
تصفيه كنندگى زمين،
تأمين كننده تمام نيازهاى ساكنان آن
و دارا بودن مواد غذايى براى تغذيه همه حيوانات و انسانها،
كه براى طالبان يقين نشانه هاى قدرت و حكمت خداوند است.
.
حالات مختلف بدن، از نطفه تا مراحل بعد، نشانه قدرت اوست.
غرايز گوناگون انسان نشانه حكمت و علم او به نيازهاى انسان است.
هماهنگى ميان حواسّ بدن و عدم اصطكاك آنها با يكديگر، نظام استخوان بندى و اعصاب، دستگاه تنفس، دستگاه گوارش، دستگاه بينايى و شنوايى، نظام دفاعى، همه و همه نشانه هايى از خداوند قادر متعال است.
.
حضرت على عليه السلام مىفرمايد:
خداوند تو را شنوا و بينا آفريد، هم شاد مىشوى و هم غضبناك، هم گرسنگى را احساس مىكنى و هم سيرى را.
.
مردم به خاطر ضعف ايمان به مقدّر بودن رزق، گرفتار گناه، سرقت، كم فروشى، حرص، بخل و انواع خلافكارىها مىشوند.
.
نزول رزق، با حساب و كتاب دقيق است، «عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ»
اصل و سرچشمه نزد ماست و ما جز به مقدار معلوم، فرو نمى فرستيم.
.
پيامها:
1- نشانه هاى قدرت و حكمت الهى در زمين، همراه با پيشرفت علم و كشف اسرار طبيعت، روز به روز آشكارتر مىشود. وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ ...
2- آيات و نشانه هاى الهى در زمين، بسيار زياد و قابل توجّه است.
«وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ» (كلمه «آياتٌ» جمع و نكره آمده كه بيانگر تعدّد و عظمت است.)
3- خداشناسى، بايد بر اساس يقين و بصيرت باشد.
«وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ»
4- تا روحيه باور در انسان نباشد، نعمتها نشانه خداوند شمرده نمىشود.
«آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ»
5- مطالعه #طبيعت، راه تقويت ايمان و باور توحيدى است. «آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ»
6- وجود انسان به قدرى با عظمت است كه خداوند آن را هم رديف كره زمين قرار داده است. فِي الْأَرْضِ ... فِي أَنْفُسِكُمْ
7- #خودشناسى، راه خداشناسى است. آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ ... فِي أَنْفُسِكُمْ
8- مشكل اساسى كفّار و بىدينان، سطحى نگرى آنان است و خداوند آنان را از اين جهت مورد توبيخ قرار مىدهد.
«أَ فَلا تُبْصِرُونَ» (بصيرت، به معناى نگاه عميق و دقيق است)
9- نگاهى كه همراه با #بصيرت نباشد، قابل توبيخ و سرزنش است. «أَ فَلا تُبْصِرُونَ»
10- سرچشمهى رزق، در آسمان است. (باران، نور، باد، ابر و هوا و ...) «وَ فِي السَّماءِ رِزْقُكُمْ»
11- هرگونه خير و بركت يا قهر و عذاب الهى، به عنوان پاداش يا كيفر از آسمان نازل مىگردد. فِي السَّماءِ ... ما تُوعَدُونَ
12- آسمان و زمين، تحت ربوبيّت و تدبير الهى در مسير كمال است. «فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ»
13- تأمين و تقدير روزى زمينيان در آسمانها، نمودى از ربوبيّت گسترده خداوند در آسمان و زمين است. «فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ»
14- قدرت #نطق و سخن گفتن، از مواهب ويژه پروردگار به انسان است
كه خداوند براى حقيقى بودن سخن و وعدهى خود، به سخن گفتن بشر مثل مىزند.
«إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ»