بسم الله الرحمن الرحیم
📚تفسیر کامل تسنیم
🎙علامه جوادی آملی
📖سوره: حمد
📝پيشگفتار سوره
🕯سوره حمد از ديدگاه قرآن و عترت(ع)
⏳سوره مباركه #حمد كه فاتحه كتاب و سرآغاز كلام خداي سبحان است، در مقال الهي به گونه اي تكريم آميز، #همتاي «قرآن عظيم» قرار گرفته است: (ولقد آتيناك سبعاً من المثاني والقرآن العظيم).[1]
*و در اخبار نبوي (صلي الله عليه و آله و سلم) و سخنان عترت طاهرين (عليهم السلام) نيز با #نامها_و_اوصافي چون: «جامعترين حكمت»، «گنج عرشي»، «شريفترين ذخيره در گنجينه هاي عرش الهي»، «سوره شفابخش»، «نعمت بزرگ و سنگين» و «برترين سوره قرآن» از آن ياد شده است: «ليس شىء من القرآن والكلام جمع فيه من جوامع الخير والحكمة، ما جمع في سورة الحمد»«إن فاتحة الكتاب أشرف ما فى كنوز العرش»،«فاتحة الكتاب شفاء من كل داء» «فأفرد الامتنان عَلَيّ بفاتحة الكتاب».
💡پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) هنگام #پيشنهاد_آموزش اين سوره به جابربن عبدالله انصاري، آن را #برترين سوره كتاب خدا معرّفي كرد: «ألا أعلّمك أفضل سورة أنزلها الله فى كتابه؟» قال: فقال له جابر: بلي بأبى أنت و أمّى يا رسول الله عَلِّمنيها. فعلّمه الحمد، أمّ الكتاب.
💎چنانكه در حديثي ديگر #ميزان اين برتري را نيز مشخص كرده، فرمود: «لو أنّ #فاتحة_الكتاب وضعت فى كفة الميزان ووضع #القرآن في كفةٍ #لرجحت فاتحة الكتاب سبع مرّات». نيز آن حضرت سوره حمد را با #كتابهاي_آسماني سنجيده، فرمود: «والذى نفسى بيده ما أنزل الله فى التوراة ولا فى الإنجيل ولا فى الزبور ولا فى القرآن مثلها هى أمّ الكتاب».
🔬اين سوره كه با #تعظيم نام خداي رحمان و رحيم آغاز ميشود و با #ستايش و برشماري صفات جمال و جلال خداي سبحان و حصر #عبادت و #استعانت در او تداوم مي يابد و با #مسئلت_هدايت از ساحت كبريايي اش پايان مي گيرد، با همه ايجاز و اختصاري كه دارد، مشتمل بر #عصاره معارف گسترده قرآن كريم است؛ زيرا خطوط كلي و اصول سه گانه معارف ديني، (مبدأشناسي، معادشناسي و رسالت شناسي) است كه مايه هدايت سالكان به صلاح دنيا و آخرت است و سوره حمد با #موجزترين_الفاظ و روشنترين معاني، آن اصول سه گانه را بيان كرده، راه #سلوك_آدمي به سوي پروردگارش را نشان ميدهد.
🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁
ایتا:https://eitaa.com/bourhan
سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i
بسم الله الرحمن الرحیم
📚تفسیر کامل تسنیم
🧠استفاده برای#عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖سوره: حمد
📝پیشگفتار سوره
🔸سوره مباركه فاتحة الكتاب، كلام خداي سبحان است، ولي به نيابت از #عبد_سالكي كه چهره جان خويش را متوجه ذات اقدس خداوند كرده، به #رازگويي_محبّانه و عاشقانه با او ميپردازد.
🗝خداي سبحان در اين سوره، #ادب_تحميد، #شيوه_اظهار_بندگي و راه #سخن_گفتن عبد سالك با #ربّ_مالك را به سالكان كويش آموخته است و آن را پايه «عمود دين» قرار داده: «لا صلاة إلاّ بفاتحة الكتاب*نماز صحیح نیست مگر با فاتحه الکتاب»، #ده_بار تلاوت آن را در هر شبانه روز، بر متقرِّبان به فرايض، فرض و #چندين برابرِ آن را به شائقان قرب نوافل(نمازهای نافله) سفارش كرده است.
🎲اگر سوره مباركه حمد، مشتمل بر عصاره #معرفتهاي_قرآني، كه همان اسرار مبدأ و معاد و دانش سلوك انسان به سوي پروردگار است، نمي بود، اين گونه در كتاب خدا #همتاي «قرآن عظيم» قرار نمي گرفت و در كلام اسوه هاي سلوك إلي الله (اهلبيت عليهمالسلام) با #عظمت از آن ياد نميشد.
🌴نامهاي سوره
🌾قرآنكريم اسماء و صفات فراواني دارد و سوره حمد نيز كه «امّ القرآن*مادر قرآن» و مشتمل بر عصاره معارف قرآني است، به همين مناسبت داراي نامها و القاب بسياري است. نامهاي معروف اين سوره عبارت است از: امّ الكتاب، فاتحة الكتاب، السبع المثاني و حمد، و نامهاي غير مشهور آن، فاتحة القرآن، القرآن العظيم، الوافية، الكافية، الشافية، الشفاء، الصلاة، الدّعاء، الأساس، الشكر، الكنز، النّور، السؤال، تعليم المسألة، المناجاة، التفويض، (سورة) الحمد الاُولي والحمد القُصري است.
🔍بررسي جايگاه و محتواي اين سوره نشان ميدهد كه تسميه(نامگذاری) آن به هر يك از اين نامها ناشي از #مناسبتهاي موجود در معارف آن و يا #جايگاه_ويژه سوره است.
🔦اكنون به بررسي اسرار نام گذاري سوره حمد به اين نامها مي پردازيم:
1 ـ «أُمّ الكتاب»، «أُمّ القرآن»: نامگذاري سوره حمد به اين دو نام، كه در روايات فراواني به نقل فريقين(شیعه و سنی) آمده است، از اين روست كه مشتمل بر #عصاره_معارف_قرآن_كريم است.
🖇معارف قرآني داراي سه بخش «مبدأ شناسي(خدا شناسی)، معادشناسي و رسالت شناسي(پیامبر شناسی)» است و كلام منسوب به حضرتاميرالمؤمنين (عليهالسلام) نيز كه فرمودند: «رحم الله امرأً علم من أيْن وفى أيْن وإلي أين*خدا رحمت کند بنده ای را که بداند از کجا آمده؟ و در کجاست؟ و به کجا می رود؟» ناظر به شناخت همين #اصول_سه گانه است.
💡سوره مباركه #فاتحة_الكتاب نيز مشتمل بر معرفت هاي ياد شده است؛ زيرا بخش #آغازين آن مربوط به #مبدأ و #ربوبيت مطلق(مالک مطلق)(الحمد لله رب العالمین...) او بر عوالم هستي و همچنين صفات جمالي او مانند رحمت مطلق و رحمت خاصّ(الرحمن الرحیم) است و #بخش_مياني آن (مالك يوم الدين) ناظر به معاد و ظهور مالكيت مطلقه خداي سبحان در قيامت است و #بخش_پاياني آن كه سخن از #حصر عبادت و استعانت(کمک گرفتن) در خداي سبحان و طلب هدايت به صراط مستقيم دارد (إيّاك نعبد... ولا الضالّين)، مربوط به هدايت و ضلالت در سير از مبدأ تا معاد است و مدار و محور آن مسئله وحي و رسالت است.
🔊 پس #اصول #معارف_قرآني در اين سوره #ترسيم شده است.
🎯🎯🎯🎯🎯🎯🎯🎯🎯🎯🎯
ایتا:https://eitaa.com/bourhan
سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i
بسم الله الرحمن الرحیم
📚تفسیر کامل تسنیم
🧠استفاده برای#عموم_مردم
🎙علامه جوادی
📖سوره: حمد
📝پیشگفتار سوره
🔖حكيم متألّه و مفسر ژرف انديش، صدرالمتألهين شيرازي درباره اين سوره مباركه ميگويد: نسبت سوره فاتحه به قرآن، همانند نسبت #انسان (جهان كوچك) به #جهان (انسان بزرگ) است و هيچ يك از سور قرآني در #جامعيّت ، #همتاي اين سوره نيست. كسي كه نتواند از سوره مباركه فاتحه بخش عمده اي از #اسرار علوم الهي و #معالم ربّاني (مبدأشناسي، معادشناسي، علم النفس و...) را استنباط كند، #عالم_ربّاني نيست و به تفسير اين سوره، آن گونه كه بايد، راه نيافته است.
2 ـ «فاتحة الكتاب»، «فاتحة القرآن»: اين سوره مباركه به عقيده بسياري از مفسّران و پژوهشگران علوم قرآني #اولين سوره اي است كه به طور #كامل بر قلب مطهّر پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) نازل شده است و در تنظيم سوره هاي قرآن نيز سرآغاز كتاب الهي است و قرآن با آن #آغاز مي گردد و از همين رو «فاتحة الكتاب*آغاز کتاب» يا «فاتحة القرآن» نام گرفته است.
📌از سوره مباركه حمد در #روايات_فراواني با نام «فاتحة الكتاب» ياد شده است مانند:«لا صلاة إلاّ بفاتحة الكتاب»، «لا صلاة لمن لم يقرأ بفاتحة الكتاب*نماز بدون سوره ی حمد صحیح نیست». از اين #روايات بر مي آيد كه سوره مباركه حمد از #عصر_رسول_اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) با نام «فاتحة الكتاب» شناخته شده بود و مسلمانان با همين #نام از آن #ياد مي كردند.
3 ـ «السّبع المثانى»: اين نام را خداي سبحان در مقام اظهار #امتنان(نعمت بزرگ و سنگین) بر پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) بر اين سوره نهاده است: (ولقد آتيناك سبعاً من المثاني والقرآن العظيم*و به تحقیق ما به تو 7 آیه(سوره حمد) و قرآن عظیم را عطا کردیم. مراد از (سبعاً من المثاني) در اين آيه، براساس روايات وارده از پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) و امامان (عليهم السلام)، همان سوره مباركه #حمد است.
🎯پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايد: «فأفرد الامتنان علىّ بفاتحة الكتاب وجعلها بإزاء القرآن العظيم*تنها منّتی که بر من گذاشته شده سوره حمد است در حالی که آن را به ازای قرآن قرار داد.».
🖇كلمه «السّبع» در اين تركيب، ناظر به #شمار آيات اين سوره و كلمه «المثاني» نشانه وصفي است كه سراسر قرآن كريم و از جمله سوره مباركه حمد به آن موصوف شده است: (كتاباً متشابهاً مثاني) و آن #انثناء( #انعطاف_و_گرايش) خاصي است كه آيات قرآن نسبت به #يكديگر دارد و #هر_يك از آيات آن با #ساير آياتش تفسير مي شود: «... ينطق بعضه ببعض و يشهد بعضه علي بعض*بعضی از آیات با بعضی دیگر #سخن می گویند و بعضی #گواه_و_شاهد بر دیگری است. ».
🍥سوره مباركه حمد از #مواهب_معنوي #عظيمي است كه در اين حديث از اعطاي آن به پيامبر گرامي اسلام(صلي الله عليه و آله و سلم)، با تعبير «منّت»(نعمت بزرگ و سنگين) و «امتنان» ياد شده است؛ همان گونه كه #اصل_رسالت پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) در قرآن كريم با اين تعبير آمده است: (لقد منّ الله علي المؤمنين إذ بعث فيهم رسولاً من أنفسهم*و حقیقتا خداوند بر مومنین #منّت گذاشته که از خودشان برای آنان #رسولی را مبعوث کرده است).
🎲آيه 87 سوره مباركه حِجْر، از قرآن كريم به عنوان كتابي عظيم كه از #كانون و #مبدأ_عظمت #تنزّل(پایین آمده) يافته است ياد مي كند: (والقرآن العظيم) و براي تبيين #جلالت_شأن و #رفعت_جايگاه سوره مباركه حمد نيز آن را #معادل و #همتاي #همه_قرآن قرار داده، با تعبيري تكريم آميز (نكره غير موصوفه سبعاً) آن را بزرگ مي شمارد.
🎗🎗🎗🎗🎗🎗🎗🎗🎗
ایتا:https://eitaa.com/bourhan
سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i
بسم الله الرحمن الرحیم
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖سوره حمد
📝پیشگفتار
🔦ادامه اسرار نامگذاری #سوره_حمد
۴- «الشفاء»، «الشافية»: قرآن كريم براي شفاي #دردهاي_دروني و #بيماري_هاي_قلبي، يعني جهل و رذايل اخلاقي، از سوي شافي مطلق، خداي سبحان، نازل شده است: (ونُنَزّل من القرآن ما هو شفاء ورحمة* و ما از قرآن آنچه را برای مومنین مایه درمان و رحمت است را فرو فرستادیم)، (وشفاءٌ لما في الصّدور*و برای شفای آنچه در سینه های شماست) و سوره مباركه حمد نيز كه #برترين سوره قرآني و #عصاره_معارف آن است.
🌈در روايات «سوره شفابخش» نام گرفته است: «فاتحة الكتاب شفاء من كل داء*فاتحه الکتاب شفای #هر_دردی است»، «من لم يبرأه الحمد لم يبرأه شىء*کسی را که حمد او را شفا ندهد چیز دیگری او را شفا نمی دهد.».
💥گرچه تلاوت سوره حمد شفابخش #بيماري_هاي_تن نيز هست و در اين امرِ مجرّب، هيچ #ترديدي نيست، امّا مهمّ، #بيماري_هاي_جان است كه قرآن كريم #عهده_دار درمان آن هاست و سوره حمد نيز چون #عصاره_قرآن است، عصاره #درمان_هاي_قرآني نيز خواهد بود.
🔊بنابراين، كلام امام باقر (عليهالسلام) (من لم يبرأه الحمد...) نيز بدين معناست كه اگر #جهل_و_رذايل اخلاقي كسي با معارف سوره حمد درمان نشود، #ديگر_سوره هاي قرآن نيز براي او سودمند نخواهد بود.
5 ـ «الأساس»: از ابن عباس نقل شده است كه هر چيزي اساسي دارد و #اساس_قرآن سوره مباركه حمد است: «إنّ لكلّ شىءٍ أساساً... وأساس القرآن الفاتحة وأساس الفاتحة بسم الله الرحمن الرحيم*برای #هر_چیزی اساسی است و اساس قرآن فاتحه الکتاب است و اساس فاتحه الکتاب بسم الله الرحمن الرحیم».
6 ـ «الصلاة»: اين نام نيز مستفاد(گرفته شده) از اين #حديث_قدسي(سخن غیر وحی و تشریعی خداوند) است: «قسمت الصلاة بينى وبين عبدى #نصفين؛ فنصفها لى و نصفها لعبدى...*نماز را بین خودم و بنده ام #نصف کردم نصفش برای من است و نصف دیگرش برای بنده ام» ؛ زيرا قراين موجود در حديث به روشني گواه بر آن است كه منظور از «الصلاة»، سوره حمد است.
🔔برخي مفسران نيز #سرّ نام گذاري سوره حمد بدين نام را وابستگي#قوامِ_نماز به سوره حمد (لا صلاة إلاّ بفاتحة الكتاب*نماز بدون فاتحه صحیح نیست) ذكر كرده اند.
7 ـ «الكافية»، «الوافية»: عبادة بن صامت از پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) نقل مي كند كه: «أمّ القرآن(سوره حمد) عوض من غيرها وليس غيرها منها عوضاً*حمد #عوض از غیر خودش است ولی #غیر_حمد عوض او نیست» و برخي از تفاسير اهل سنت راز تسميه سوره حمد بدين نام ها را #كفايت آن در صحّت نماز دانسته اند؛ زيرا هيچ سورهاي جز حمد #مقوّم_ نماز نيست.
8 ـ «المناجاة»، «التفويض»: نام گذاري سوره حمد به اين دو نام به دليل #اشتمال آن بر آيه كريمه (إيّاك نعبد وإيّاك نستعين) است، كه بخش نخست آن #مناجات_عبد با #خداست و با بخش دوم آن، #تفويض_ممدوح حاصل مي شود.
9 ـ «الكنز»: سوره مباركه فاتحه در روايات فريقين، #گنج_عرشي نام گرفته است: «... وأعطيت أُمَّتِك كنزاً من #كنوز_عرشى؛ فاتحة الكتاب»، «... وإنّ فاتحة الكتاب أشرف ما فى #كنوز_العرش»، «نزلت فاتحة الكتاب بمكة من #كنز_تحت_العرش».
10 ـ «النّور»: قرآن كريم از كتب آسماني با تعبير #نور ياد مي كند: (إنّا أنزلنا #التوراة فيها هديً ونور)، (وآتيناه #الإنجيل فيه هدي ونور)*(و ما #تورات و #انجیل را که دارای نور و هدایت بود را نازل کردیم)، (فَآمنوا بالله ورسوله والنور الذي أنزلنا* پس به خدا و رسول و #نوری که آن را نازل کردیم ایمان بیاورید) و هدف آنها را #نوراني_كردن #انسان ها مي داند: (كتاب أنزلناه إليك لتخرج الناس من الظلمات إلي النور...*کتابی را نازل کردیم که مردم را از #تاریکی به سوی #نور خارج می کند). بنابراين، سورهاي كه عصاره كتابِ نور است، خود نيز نوري باهِر و نوراني كننده انسان هاست.
11 ـ «تعليم المسألة»، «السؤال»: گرچه طلب و مسئلتِ #عبد_سالك از خداي سبحان به صورت صريح، تنها در آيه كريمه (اهدنا الصّراط المستقيم) آمده است، اما همان گونه كه در تفسير همين سوره بيان خواهد شد، تحميد و تمجيد عبد در آغاز سوره نيز تحميدي بي طلب و تمجيدي #بي_طمع نيست، بلكه «ستايش سابق» زمينه «خواهش لاحق» است و گويا همه آيات اين سوره مباركه، در پي آموزشِ «ادبِ مسئلت» از خداي سبحان و طلب از ساحت آن #بي_نياز_مطلق است.
12 ـ «الحمد الأُولي»، «الحمد القُصْري»: نام گرفتن سوره به اين دو نام به اين جهت است كه در ميان «سُوَر حامدات» #اوّلين_و_كوتاه ترين سوره، حمد است.
13 ـ «الحمد»، «الدعاء»، «الشكر»: تسميه سوره حمد بدين نام ها، به دليل اشتمال سوره بر #حمد و #دعا و #شكر است.
🗯🗯🗯🗯🗯🗯🗯🗯🗯
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp
.com/