#مبانی_شهید_صدر #حق_الطاعة 📚 اصوليان در پاسخ به اين پرسش اساسی که: «مکلف در برابر تکلیف احتمالی چه باید بکند؟ آیا باید تکلیف احتمالی را امتثال کند یا چون یقین به تکلیف وجود ندارد امتثال واجب نیست؟» دو دیدگاه را مطرح كرده اند: ⭐ دیدگاه اول: برائت عقلي مشهور اصوليان معتقدند عقل در چنین حالتی این گونه حکم می کند که تا بیان واضح و معلومی از جانب شارع صادر نشود مکلف در برابر چنین تکلیف احتمالی هیچ وظیفه ای ندارد. بر این اساس، اصل این است که مکلف تکلیفی بر دوش ندارد، مگر آن که تکلیف به صورت یقینی و واضح ثابت شود. برائت عقلي مبتنی بر قاعده ی عقلی «قبح عقاب بلابیان» است. ⭐ دیدگاه دوم: حق الطاعة برخی از اصولیان مانند شهید صدر معتقدند پاسخ عقل به آن پرسش اساسی، وجوب امتثال تکلیف احتمالی است؛ یعنی دایره ی حق اطاعت شارع نسبت به مکلف همه ی تکالیف مقطوع، مظنون، مشکوک و محتمل را در بر می گیرد و مکلف به صرف عدم رسیدن بیانی از جانب شارع نمی تواند از زیر بار تکلیف خارج شود. بر این اساس، اصل این است که ذمه ی مکلف مشغول به تکلیف است، مگر آن که به صورت یقینی ثابت شود که مکلف وظیفه ای ندارد. این مطلب به معنای آن است که بنا بر مبنای #حق_الطاعة، قاعده ی اولیه ی عملیه، اصل اشتغال است. 🔷 هعتقدان به هر دو دیدگاه در مرحله ی بعد «برائت شرعي» را به عنوان جعل و تشريعي از جانب شارع پذیرفته اند؛ از این رو، اگر چه معتقدان به #حق_الطاعة نسبت به تکالیف مظنون و محتمل، اصل اشتغال را حاكم می دانند، اما بنا بر برائت شرعی نتيجه ميگیرند که به حکم شارع، مکلف می تواند تکالیف مظنون، مشکوک و محتمل را امتثال نکند؛ معنای این سخن آن است که نتیجه ی هر دو دیدگاه در مرحله ی عمل و جمع بندى بين هر دو مرحله با توجه به برائت شرعى يكسان است. @fegh_osoul_rafiee

#مبانی_شهید_صدر #حق_الطاعة 📚 اصوليان در پاسخ به اين پرسش اساسی که: «مکلف در برابر تکلیف احتمالی چه باید بکند؟ آیا باید تکلیف احتمالی را اطاعت و احتياط کند یا احتمال را رها کرده و برائت جاری کند؟ اطاعت کند یا اطاعت نکند؟» دو دیدگاه را مطرح كرده اند: ⭐ دیدگاه اول: برائت عقلي مشهور اصوليان معتقدند پاسخ عقل به این پرسش، برائت و عدم لزوم اطاعت و احتياط است، زیرا عقاب مکلف در برابر تکلیفی که واضح و معلوم نیست قبیح است. بر این اساس، اصل این است که مکلف تکلیفی بر دوش ندارد، مگر آن که تکلیف به صورت یقینی و واضح ثابت شود. ⭐ دیدگاه دوم: حق الطاعة برخی از اصولیان مانند شهید صدر معتقدند پاسخ عقل به آن پرسش اساسی، لزوم احتیاط و اطاعت است؛ یعنی دایره ی حق اطاعت شارع هم تکالیف معلوم را دربر می گیرد و هم تکالیف محتمل را. بر این اساس، اصل این است که ذمه ی مکلف مشغول به تکلیف است، مگر آن که به صورت یقینی ثابت شود که مکلف وظیفه ای ندارد. 🔷 آن چه تا بدین جا گفتیم قاعده ی اولیه در مساله است، که این دو دیدگاه دارای اختلافی اساسی در آن هستند، اما صاحبان هر دو دیدگاه در مرحله ی ثانوی و با نگاه شرعی معتقد به برائت شرعى بوده، معتقدند شارع در بيان و كلام خود تصريح كرده است بر عدم لزوم احتياط و اطاعت تکلیف محتمل. @fegh_osoul_rafiee

#مبانی_شهید_صدر #حق_الطاعة 📚 اصوليان در پاسخ به اين پرسش اساسی که: «مکلف در برابر تکلیف احتمالی چه باید بکند؟ آیا باید تکلیف احتمالی را اطاعت و احتياط کند یا احتمال را رها کرده و برائت جاری کند؟ اطاعت کند یا اطاعت نکند؟» دو دیدگاه را مطرح كرده اند: ⭐ دیدگاه اول: برائت عقلي مشهور اصوليان معتقدند پاسخ عقل به این پرسش، برائت و عدم لزوم اطاعت و احتياط است، زیرا عقاب مکلف در برابر تکلیفی که واضح و معلوم نیست قبیح است. بر این اساس، اصل این است که مکلف تکلیفی بر دوش ندارد، مگر آن که تکلیف به صورت یقینی و واضح ثابت شود. ⭐ دیدگاه دوم: حق الطاعة برخی از اصولیان مانند شهید صدر معتقدند پاسخ عقل به آن پرسش اساسی، لزوم احتیاط و اطاعت است؛ یعنی دایره ی حق اطاعت شارع هم تکالیف معلوم را در بر می گیرد و هم تکالیف محتمل را. بر این اساس، اصل این است که ذمه ی مکلف مشغول به تکلیف است، مگر آن که به صورت یقینی ثابت شود که مکلف وظیفه ای ندارد. 🔷 آن چه تا بدین جا گفتیم قاعده ی اولیه در مساله است، که این دو دیدگاه دارای اختلافی اساسی در آن هستند، اما صاحبان هر دو دیدگاه در مرحله ی ثانوی و با نگاه شرعی معتقد به برائت شرعى بوده، معتقدند شارع در بيان و كلام خود تصريح كرده است بر عدم لزوم احتياط و اطاعت تکلیف محتمل. @fegh_osoul_rafiee

#الحلقة_الثانیة #شهید_صدر #خلاصه‌ی_مباحث #الأصول_العملية #القاعدة_الأولية_في_حالة_الشكّ 📚 ١- القاعدة_الأولية_في_حالة_الشكّ: ✅ در صورتی که فقیه به دلیل مُحرِزی دست نیابد ناگزیر باید به #اصول_عملیه رجوع کند تا دستِ کم بداند چه باید بکند و از تحیّر به درآید. در این که وظیفه‌ی اولیه‌ای که عقل مستقلّاً -پیش از هر سخنی از جانب شارع- تشخیص می‌دهد نزد اصولیان دو مسلک وجود دارد: 🔶️🔹️ ۱- مسلک اول (مشهور)؛ نظریه‌ی #برائت_عقلی مشهور اصولیان معتقدند دریافت و اِدراک اولیه‌ی عقل آن است که عقابِ مکلّف -در صورتی که بیانی از جانب شارع به او نرسیده باشد- قبیح است؛ این معروف است به #قاعده‌ی_قبح_عقاب_بلابیان. 📌 این نظریه -بنا بر تحلیل علمی- به معنای آن است که شارع مقدّس نسبت به تکالیف و احکامی که نزد مکلّف معلوم و یقینی نباشد حق اطاعت و فرمان‌بری ندارد. 🔶️🔹️ ۲- مسلک دوم (#شهید_صدر)؛ نظريه‌ی #حقّ_الطاعة مکلّف نسبت به همه‌ی تکالیف و احکام محتمل -حتی احتمال بسیار ضعیف- نیز وظیفه‌مند و مسئول است. 📌 این نظریه‌ گویای آن است که حقِّ اطاعت و فرمان‌بری نسبت به تکالیف شارع مقدّس بر عهده‌ی عبد، تکالیف احتمالی را نیز در بر می‌گیرد. 🔹️ قاعده‌ی عملیه‌ی اولیه بر اساس مسلک اول #برائت_عقلی است، و بر اساس مسلک دوم #اشتغال. ✴️@fegh_osoul_rafiee

#الحلقة_الثانیة #شهید_صدر #خلاصه‌ی_مباحث #الأصول_العملية #القاعدة_الثانوية_في_حالة_الشكّ 📚 ١- #القاعدة_الثانویة_في_حالة_الشكّ: ✅ #شهید_صدر -که #قاعده‌ی اولیه_عملیه را #اشتغال می‌دانست- در #قاعده‌ی_ثانویه_عملیه با دیگر اصولیان همراه شده و #برائت_شرعی را می‌پذیرد و آن را نفی‌کننده‌ی موضوعِ اشتغالی می‌داند که آن را با توضیحاتِ خود از دلِ نظریه‌ی #حق_الطاعة بیرون کشید‌. ایشان -مانند دیگر اصولیان- برای اثبات #برائت_شرعی به کتاب و سنّت تمسّک می‌کند. ✅ آیه‌ی اول: آیه‌ی تکلیف "لَا یُکَلِّفُ اللهُ نَفْساً إلَّا مَا آتَاهَا" (طلاق/۷) 🔸️ تقريب استدلال: مورد موصول (مَا) در این آیه "مال" است، اما با اطلاقش شامل "فعل" یا "تکلیف" یا "جامع" (جامع بین مال و تکلیف) نیز می‌شود، و "ایتاء" در هر کدام از این مصادیق باید به حسب خودش معنا شود؛ از این رو، "ایتای تکلیف" یعنی بیان‌ِ تکلیف. 🔸️ نقد استدلال (#شیخ_انصاری): مورد آیه که از مفاد آیه قابل حذف نیست و معنای جامع بین آن و "تکلیف" نیز مستلزم آن است که موصول (ما) هم مفعولٌ‌به شود و هم مفعول مطلق؛ و این استعمال لفظ در بیش از یک معناست که مُحال است. ✴️@fegh_osoul_rafiee

🎙 #تدریس_فشرده_حلقَتَیْن 🔸️#الحلقة_الثالثة 🔹️#الحلقة_الثانية #جلسه_ششم_حلقتین 🔴 بر محور کتاب #الحلقة_الثالثة 🔺️ العناصر المشتركة في عملية الاستنباط 🔺️ حجّیّة القطع 📌 تبیین اسبابِ نامأنوس‌بودنِ کتاب #حلقات نسبت به دیگر کتب اصولی متداول در حوزه‌ها، و راه حلِّ آن. 📌 تبیین ضرورت و اهمیت کتاب #حلقات مرحوم #شهید_صدر. 📌 تبیین کامل و مفصَّل نظریه‌ی #حقّ_الطاعة مرحوم #شهيد_صدر. 📌 تبیین نقاط اختلاف نظریه‌ی #حقّ_الطاعة مرحوم #شهید_صدر با نظریه‌ی مرحوم #شیخ_انصاری و مشهور. ✅ جلسه ۶ ⏰ ۱۴ دی ۱۴۰۳ ✴️@fegh_osoul_rafiee

✅ بررسی نظریه‌ی #حقّ_الطاعة در نگاهِ #شهید_صدر. 🔹️#دروسٌ_في_علم_الأصول 🔹️#مباحث_الأصول 🔹️#بحوثٌ_في_علم_الأصول👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

#شهید_صدر #حقّ_الطاعة #احتمال_تکلیف #برائت_عقلى #قبح_عقاب_بلابيان 🔺️🔴 (((#حقّ_الطاعة در نگاهِ #شهید_صدر))) 🔴🔻 #نوشته_اول_حقّ‌الطاعة 🔴🔺️ ۱- یکی از انظارِ اصولىِ #شهید_صدر مبنای معروفِ #حقّ_الطاعة است که اگر چه ریشه‌ی آن در کلمات دیگر اصولیان وجود داشته، اما پر واضح است که پرورش و ارائه‌ی آن به عنوانِ یک دیدگاهِ اصولیِ پُخته -و البته نه ضرورتاً صحیح- به دستِ #شهید_صدر صورت پذیرفته است. 🔵🔹️ در مجموع با دقّت در کلمات و عباراتِ #شهید_صدر در کتاب #دروسٌ_في_علم_الأصول (#حلقات_ثلاث)، و #مباحث_الأصول آیت الله سید کاظم حائری، و #بحوثٌ_فی_علم_الأصول مرحوم آیت الله هاشمی شاهرودی می‌توان نظریه‌ی #حقّ_الطاعة را با تقریرِ #شهید_صدر به خوبی دریافت. 🔻 نظریه‌ی #حقّ_الطاعة در تقابل با #برائت_عقلى یا همان قاعده‌ی #قبح_عقاب_بلابيان است؛ از این رو، #شهید_صدر آن را بر نمی‌تابد و در جای جای بحث‌های اصولیِ خود این قاعده را انکار می‌کند، که در ادامه نسبتِ #شهید_صدر با #برائت_عقلى نیز موردِ توجّه قرار خواهد گرفت. 🔺️ آن‌ چه در سلسله‌نوشته‌های (((#حقّ_الطاعة در نگاهِ #شهید_صدر))) تقدیم دوستان می‌شود کاوُشی است در نظریه‌ی #حقّ_الطاعة به تقریرِ #شهید_صدر. ✴️@fegh_osoul_rafiee