✅ مهم‌ترین نکته‌ در کلام مرحوم #آخوند_خراسانی در حاشیه‌ی ۲۸ -که مرحوم #محقق_اصفهانی بارها در کتاب حاشیة كتاب المكاسب (ج١، ص۱۲۰ و ۱۲۳) از ایشان نقل كرده‌اند- شرطیّت تصرّف يا تلف در تاثير معاطات است، مانند شرطيت قبض براى تاثير بيع صرف.

#محقق_خویی #مصباح_الفقاهة #كتاب_البيع #چکیده‌ی_مباحث 📖 ۱۰- رأي بعض مشايخنا المحقّقين في معنى المفاعلة و الجواب عنه: ✅ مرحوم #محقق_خویی می‌فرماید: مرحوم #محقّق_اصفهانی -بر خلافِ معنای مشهور میان اُدباء و لغت‌شناسان یعنی مشارکتِ دوطرفه- معتقد است در بسیاری از استعمالاتِ قرآنی و مُحاوریِ صحیحِ باب مفاعله، گاه نسبت‌دادنِ مادّه به دو طرف صحیح نیست، مانند "مُواراة" (دفن‌کردن)، و گاه نسبت‌دادن ماد‌ّه به دو طرف مقصود متکلم نیست، مانند "ساعَدَه التوفیق"؛ بدون آن که این استعمالات، مجازی یا غلط محسوب شود. ✅ بنا بر توضیحات #محقّق_خویی حصيله‌ی کلام مرحوم #محقّق_اصفهانی را می‌توان در چند نکته بیان کرد: 🔷️🔹️ ۱- نکته‌ی اول: در هیات‌های ثلاثی مجرّد آن‌چه توسط واضع به عنوان یک هیات و قالب وضع شده است تنها نسبتِ بین فعل و شخصِ فاعل است، و اگر در افعال متعدّی -مانند ضرب- نیز می‌توان فعل را بدون ادات مستقیماً به شخصِ مفعول نسبت داد به خاطر مُفاد و معنای مادّه و ریشه‌ی کلمه است، نه هیاتِ ثلاثی. 🔷️🔹️ ۲- نکته‌ی دوم: در هیات باب مفاعله -به حسبِ خودِ هیات و معنایِ موضوعٌ لهِ آن- تجاوز از فاعل به مفعول وجود دارد؛ یعنی نسبتی که قرار است با باب مفاعله توسط متکلم بیان شود به صورت حقیقی از ابتدا و به حسب وضعِ لغویِ هیات، بین فاعل و مفعول برقرار است. 🔷️🔹️ ۳- نکته‌ی سوم: و بر اساس دو نکته‌ی قبل مرحوم #محقق_اصفهانی می‌فرماید: اگر متکلم، قصدِ زدنِ دیگری را نداشته و او را زده است می‌گویند: "ضربه"، اما اگر با قصد زدن او را زده باشد می‌گویند: ضاربه تا بفهمانند مراد متکلم بیانِ نسبتِ زدن بین شخص ضارب و شخص مضروب بوده است. 🔶️🔸️ شاگرد ایشان مرحوم #محقق_خویی در ردّ فرمایش استاد خود همان سخن مشهور ادباء و اهل لغت را تکرار کرده، می‌فرماید: مفاعله در معنای غالبیِ خود یعنی "مشارکت"؛ یعنی هر کدام از دو طرف کاری را می‌کند که شخص دیگر نیز همان کار را با او می‌کند، اگر چه گاهی معانی‌ای غیر از معنای مشارکت را نیز دلالت می‌کند. ✴️@fegh_osoul_rafiee

✅ برای فهم دقیق مراد و مقصود مرحوم #محقق_اصفهانی متنِ کلام ایشان از #حاشیة_کتاب_المكاسب تقديم دوستان:👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

#محقّق_اصفهانی #حاشیة_کتاب_المكاسب 📚 و يمكن أن يقال: إنّ التبديل مجرّد جعل شي‌ء ذا بدل سواء كان له مساس بالغير أم لا، و المبادلة هذا المعنى مع المساس بالغير، و ينسب الفعل المشتق منها إلى من هو الأصيل في التبديل -كالموجب في البيع- و مع الأصالة في الطرفين ينسب إليهما التبادل، كما هو الفارق بين المفاعلة و التفاعل في فن الأدبية، فتبيّن وجه التعبير عن البيع بالمبادلة دون التبديل، هذا بناء على ما هو المعروف من تقوّم المفاعلة بطرفين. و التحقیق خلافه، كما تشهد به الاستعمالات الصحيحة الفصيحة القرانية و غيرها كقوله "يُخٰادِعُونَ اللّٰهَ" وَ "مَنْ يُهٰاجِرْ فِي سَبِيلِ اللّٰه" و "يُرٰاؤُنَ" و "نٰافَقُوا" و "شَاقُّوا" و قولهم «عاجَلَه بالعقوبة»، و «بارَزَه بالمحاربة»، و «ساعَدَه التوفيق»، إلى غير ذلك مما لا يصح نسبة المادة إليهما، أو لا يراد منها ذلك، بل الظاهر أنّ هيئة المفاعلة لمجرد تعدية المادة و إنهائها إلى الغير، مثلا الكتابة لا تقتضي إلّا تعدية المادة إلى المكتوب، فيقال «كتَبَ الحديث» من دون تعديتها إلى المكتوب إليه، بخلاف قولهم «كاتَبَه» فإنّه يدل على تعديتها إلى الغير، بحيث لو أريد إفادة هذا المعنى بالمجرد لقيل «كتب اليه». و ربّما تدل الهيئة المجردة على نسبة متعدية كقولهم «ضرب زيد عمرا» إلّا أنّ إنهائها إلى المفعول غير ملحوظ في الهيئة، و إن كان لازم النسبة، بخلاف «ضارب زيد عمرا» فإنّ التعدية و الإنهاء إلى المفعول ملحوظ في مفاد الهيئة، فما هو لازم النسبة تارة و مفاد حرف من الحروف أخرى مدلول مطابقي لمفاد هيئة المفاعلة، و لذا ربّما يفهم التعمّد و التقصّد إلى إيجاد المادة، فيفرق بين ضارّ و مضارّ و خدعه و خادعه و نحوهما. (حاشية كتاب المكاسب؛ محقق اصفهانى؛ ج١/ ص١٠) ✴️@fegh_osoul_rafiee

#شهید_صدر #اصول 🔵 شهید_صدر (رضوان الله علیه) بی‌شکّ یکی از اُصولیانِ مهمّ در اصولِ معاصر است. 🔶️ ایشان اگر چه حتماً در طرازِ اُصولیانی چون #شیخ_انصاری، #آخوند_خراسانى، #محقّق_میرزای_نائینی و #محقّق_اصفهانی قرار نمی‌گیرد، اما دیدگاه‌های بدیع و مفاهیمِ جدیدِ ایشان در مباحثِ اصول و فلسفه‌ی آن، تقسیم‌بندیِ مُنظَّمی که از مباحثِ #اصول در کتابِ دروسٌ في علم الأصول ارائه كرده‌ است و همچنین طرحِ نُویِ ایشان در ورود و خروج‌ِ بسیاری از بحث‌های اصولی و... -ورای دُرُستی یا نادُرُستیِ آن- نشان از اصول‌فهمی و دقّت و تحقیقِ فوقِ عادتِ ایشان در علم #اصول است. 🔺️ امروزه مانوس‌بودن با کتابِ دروسٌ في علم الأصول یا همان حلقاتِ ثلاثه‌ ی ایشان برای طالبانِ علمِ #اصول بایسته می‌نماید. ✴️@fegh_osoul_rafiee