🔰 بر کرانه آیه‌ها
#نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (حمد/7)
💢 کلمه «صِراط»:
علاوه بر مطالب مربوط به علامتگذاری که در آیه پیشین پیرامون این کلمه بیان شد، نکاتی در حوزه #رسم_المصحف نیز برای این کلمه در هر دو آیه وجود دارد که در این قسمت به آن می‌پردازیم:
✓ چنانکه می‌بینیم این لغت با توجه به نقش کلمه در جمله و قواعد علم «نحو»، یک بار در آیه قبل با الف و لام و یک بار در این آیه بدون الف و لام آمده است. البته واژه «صراط»، چندین مرتبه دیگر نیز در قرآن تکرار شده است.
✓ نکته جالب توجه در نگارش این کلمه آن است که در اکثر قرآن‌ها با الف وسط کلمه (صراط) و در برخی دیگر با #الف_کوچک و بدون #الف_مدی در وسط کلمه (صرٰط) نوشته شده است.
✓ بر اساس آنچه در منابع رسم‌المصحف آمده است نگارش این کلمه چه با الف و لام و چه بدون الف و لام، یا در شکل‌های دیگر، هم با الف وسط (صراط) و هم بدون آن (صرٰط) بلامانع است، لذا بر همین مبنا و با توجه به این که مردم غیرعرب‌زبان، مانند ایرانیان و ترک‌ها و مردم شبه‌قاره هند، غالبا شکل الف کشیده ( ا ، ـا ) را برای صدای الف مدی می‌شناسند و همواره نگارش کلمات را با اثبات الف، راحت‌تر و صحیح‌تر قرائت می‌کنند بنا بر این در مصاحف ایرانی، ترکی و هندی و نیز مصحف #کم_علامت ، این شکل از کلمه «صراط» اختیار شده تا آسان‌ترین و نزدیک‌ترین شکل به قرائت صحیح قرآن نوشته شود.
💢 عبارت «وَلَا الضّآلّین»:
نکته دیگری که در این آیه مورد توجه است اتصال دو کلمه «وَلَا» و «الضّآلّین» است.
← در میان این دو کلمه، سه حرف ناخوانا وجود دارد که به ترتیب دو الف و یک لام هستند.
✓ در #ضبط_مصری (عثمان‌طه) و #ضبط_ترکی ، برای الفِ «لا» هیچ علامتی در نظر گرفته نشده، روی الفِ «الضّآلّین» علامت صاد کوچک آمده ( ٱ ) و روی لام هم هیچ علامتی گذاشته نشده است. در حالی که هر سه ناخوانا هستند!!!
✓ در #ضبط_هندی و #ضبط_کم_علامت ، به طور یک‌دست، روی هیچ‌یک از حروف ناخوانا علامتی گذاشته نشده و بر اساس قواعد روخوانی ضبط کم‌علامت، الف -هر تعداد که باشد- بعد از فتحه (وَلَا ا) و لام قبل از #حروف_شمسی (لضّـ) ناخواناست و هیچ نیازی به گذاشتن علامت برای مشخص کردن حروف ناخوانا وجود ندارد. بنا بر این حرف لام با حرکت فتحه بلافاصله به حرف ضاد مشدّد می‌چسبد و قرائت می‌شود.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیه‌ها
#نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/2)
💢 ذٰلك:
این کلمه، از لحاظ رسم، با اتفاق جمیع علما و کاتبین، هم در نگارش املای عربی و هم در کتابت قرآن، همواره بدون الف مدی آمده است و همگی آن را با #الف_کوچک بر روی ذال نوشته‌اند.
✓ نکته مربوط به علامتگذاری این کلمه، وجود حرکت #فتحه همراه الف کوچک در #ضبط_مصری است و در ضبط‌های ایرانی و ترکی و هندی و #کم_علامت ، فقط الف کوچک به‌تنهایی آمده و حرکت دیگری همراه آن نیست.
💢 الکتٰب:
این کلمه که در کل قرآن به تعداد زیادی وجود دارد، بر اساس رسم‌المصحف -به جز 4 موضع- همواره با حذف الف وسط کلمه (کتٰب) نوشته می‌شود و البته در #ضبط_مصری همراه الف کوچک، حرکت فتحه نیز آمده است.
✓ در 4 موضعی که اشاره شد، این کلمه در همه مصاحف جهان اسلام با اثبات الف (کتاب) نوشته شده است که عبارتند از: رعد/38، حجر/4، کهف/27 و نمل/1.
💢 هدًی:
این کلمه از نظر رسم، نکته‌ای ندارد اما در حوزه ضبط، جای علامت تنوین بر اساس ضبط‌های مختلف، متفاوت است:
✓ ضبط #ترکی روی حرف «ی»: (هدیً)
← که در این حالت، در صورت رعایت منطق علامتگذاری می‌توان آن را به اشتباه، «هُدْیًا» (با سکون حرف دال و خوانا بودن حرف یاء و تنوین گرفتن آن) قرائت کرد.
✓ ضبط #مصری و #ایرانی و #کم_علامت روی حرف «د»: (هدًی)
← که در این صورت بر اساس منطق علامتگذاری، یاء ناخوانا و تنوین مربوط به دال می‌باشد.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیه‌ها
5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/45)
💢 «الصَّلوٰةِ»:
درباره این کلمه که 77 مرتبه در قرآن تکرار شده است و کلمات دیگری شبیه به آن، دو نکته وجود دارد:
✓ از نظر رسم المصحف:
نگارش این کلمه بر خلاف آنچه تلفظ می‌شود، بدون الف و با حرف واو صورت گرفته است. مطابق آنچه در منابع #رسم_المصحف آمده است، الف در این کلمه تبدیل به «واو» شده و نوشته می‌شود و نگارش آن با الف در کتابت مصحف، کاملا غیرموجه است؛ البته نگارش این کلمه در املای عربی با #اثبات_الف مرسوم است و اشکالی ندارد.
✓ از نظر ضبط المصحف:
و اما در علامتگذاری این کلمه، یک نکتۀ مهم وجود دارد؛ در چهار شیوه از شیوه‌های علامتگذاری، بالاتفاق الف کوچک بر روی حرف واو به نشانۀ صدای مدی «آ» گذاشته شده است (وٰ) و قرائت آن، عموما بدون اشکال و صحیح انجام می‌شود، لیکن وجود حرکت فتحه همراه الف مدی در شیوۀ #ضبط_مصری موجب شده است تا بسیاری از تلاوت‌کنندگان، حرف «لام» را در این کلمه با حرکت فتحه و حرف «واو» را با حرکت الف مدی بخوانند که نتیجۀ آن در تلفظ، منجرّ به تبدیل کلمه از مفرد (صَلاة) به جمع (صَلَواة) شده است.
← از این دست کلمات در آیات دیگر قرآن نیز وجود دارد؛ مانند:
زکَوٰة ، حیَوٰة ، غدَوٰة و ...
ضبط #مصری : الصَّلَوٰةِ
ضبط #هندی ، #ترکی ، #ایرانی و #کم_علامت : الصَّلوٰةِ
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیه‌ها
5️⃣ #جزء2_نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/153)
💢 «یٰٓاَیُّها»:
واژه «یٰٓاَیُّها» مرکب از دو حرف «یا» (حرف ندا) و «اَیُّها»، به اجماع تمامی علمای علم #رسم_المصحف به #حذف_الف در «یا»ی ندا نگارش شده و غیر از مصاحف ترکی و ایرانی قدیم که خلاف اجماع عمل کرده و حرف ندا را به #اثبات_الف نوشته‌اند (یا ایها)؛ اما در سایر مصاحف اختلافی به چشم نمی‌خورد.
💢 «الصَّلوٰةِ»:
واژه «الصَّلوٰةِ» در دو حوزه رسم و ضبط قابل بررسی است:
✍️ حوزه رسم:
به اتفاق علمای #رسم_المصحف واژه «الصَّلوٰةِ» در سراسر قرآن کریم به #حذف_الف بعد از لام نگارش شده که این اصل در تمامی مصاحف رعایت شده است.
✍️ حوزه ضبط:
در برخی از شیوه‌های علامتگذاری همچون #ضبط_مصری، قبل از الف کوتاه بر حرف واو، حرکت فتحه درج شده که در شیوه #رسم_کم_علامت با حذف حرکات همراه حروف مدی، تسهیل در قرائت صورت گرفته است.
💢 «الصّٰبِرین»:
واژه «الصّٰبِرین» در علم #رسم_المصحف بنا به قاعده جمع‌های مذکر و مؤنث سالم به #حذف_الف نوشته می‌شود. در مصاحفی که ملتزم به رعایت قواعد رسم هستند، این کلمه به #حذف_الف نگارش شده است، مانند: مصحف امیری، مصحف مدینه، مصحف الجزایر، مصحف لیبی و مصحف #کم_علامت مرکز طبع و نشر قرآن کریم
✍️ #اثبات_الف پس از «صاد» در مصاحف ترکی و ایرانی قدیم، خلاف قواعد رسم‌المصحف است.
✴️ برای آشنایی بیشتر با انواع رسم و ضبط عبارات در مصاحف مختلف کشورهای اسلامی، می‌توانید به #دانشنامه قرائت و کتابت قرآن کریم مرکز طبع و نشر قرآن به نشانی زیر مراجعه کنید:
http://pediaquran.ir
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹