🔰 بر کرانه آیه‌ها #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (حمد/5) 💢 نکات قابل توجه در آیه 5 سوره حمد: 1⃣ همزه قطع: در ابتدای دو جمله‌ای که این آیه را تشکیل داده‌اند #همزه_قطع با حرکت کسره (اِیاك) آمده است. ❇️ در ضبط #مصری ، زیر الف، علامت «ء» به همراه حرکت کسره آمده است (إِیاك). ❇️ توجه: نام علمی علامت زیر الف، رَأسُ العَین است که با شکل «ء» نشان داده می‌شود و در نزد عموم، با نام «همزه» مشهور است؛ در حالی که در ضبط‌های #ایرانی ، #هندی و #کم‌_علامت ، رأس‌العین (ء) وجود ندارد و الف به‌تنهایی با حرکت کسره نوشته شده است (اِیاك). البته این رویه در نگارش همزه قطع با حرکت‌های فتحه و ضمه نیز به همین منوال است. 2⃣ حرکات همراه صداهای مدی: به نحوه علامت‌گذاری در کلمات این آیه با توضیحات زیر توجه فرمایید. ❇️ حرکت فتحه قبل از #الف_مدی در «ایاك»: 🔻ضبط مصری، هندی و ترکی: فتحه همراه با تشدید (ایَّاك) 🔻ضبط ایرانی: الف کوچک همراه با تشدید (ایّٰاك) 🔻ضبط کم‌علامت: بدون هیچ حرکت غیرضروری و فقط استفاده از علامت تشدید (ایّاك) ❇️ حرکت کسره قبل از #یاء_مدی در «نستعین»: 🔻ضبط مصری و هندی: کسره زیر حرف «ع» (نستعِین) 🔻ضبط ترکی و ایرانی: #کسره_اشباعی گاه زیر حرف «ع» (نستعٖین) و گاهی زیر یاء مدی (نستعیٖن) 🔻ضبط کم‌علامت: بدون هرگونه علامت غیرضروری (نستعین) ❇️ این موضوع در مورد حرکت #ضمه قبل از #واو_مدی هم در کلمات دیگر قرآن وجود دارد. ⏺ به طور کلی در ضبط #کم_علامت قبل از صداهای مدی هیچ علامت دیگری به عنوان حرکت همراه نیامده است. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری 💢 کلمه «اؚهدِنَا»: این کلمه دارای یک همزه و یک الف مدی است: ✓ همزه ابتدای کلمه: #همزه_وصل و ذاتا بدون حرکت است: اؚ ✓ الف مدی انتهای کلمه: در وقف، خوانا و در وصل، ناخواناست. درباره #همزه_وصل_ابتدای_کلمه، در مطلب مربوط به #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری آیه ۲ همین سوره، توضیحاتی ارائه شد که می‌توانید برای مطالعه آن، اینجا ضربه بزنید. نکته قابل توجه در اینجا این است که همچنانکه در خصوص حذف علامت فتحه قبل از الف، کسره قبل از یاء و ضمه قبل از واو در قرآن #کم_علامت توضیحاتی در مطلب آیه قبل (ایّاك نعبد ...) ارائه شد؛ اما اکنون در کلمه «اهدنَا» با حالت دیگری از این موضوع مواجه می‌شویم که این حرکت‌ها -که در اینجا فتحه است- حتی در قرآن کم‌علامت، مانند عموم مصاحف، نه‌تنها حذف نشده است؛ بلکه وجود آن در اینجا کاملا لازم و ضروری است. ✓ دلیل این نوع علامت‌گذاری: با توجه به اینکه کلمه «اهدنا» معمولا همراه با کلمه بعد (الصّراط)، قرائت می‌شود؛ لذا الف آخر «اهدنَا» و همزه اول کلمه «الصراط» در حالت وصل، #ناخوانا هستند و در قرائت این دو کلمه، حرف نون با حرکت فتحه بلافاصله به صاد مشدَّدِ مکسور ( ‍صِّ‍ ) چسبیده و قرائت می‌شود (نَـ … ـصّـِ). ← بنابراین بر خلاف کلمه «ایَّاك» در آیه قبل، که دارای #الف_مدی بوده و فتحه آن، غیرضروری است وجود فتحه نون در «اهدنَا» و تمام کلمات دیگر که فتحه، قبل از #الف_ناخوانا قرار گرفته باشد، ضروری بوده و در قرآن #کم_علامت نیز درج شده است. 💢 کلمه «الصّراط»: مطابق قواعد زبان عربی، در این کلمه و تمام کلمات دیگر با شرایط مشابه، حرف «لام» هنگامی‌که بعد از الف و قبل از #حروف_شمسی بیاید #همواره ناخواناست. حروف شمسی عبارتند از: ت، ث، د، ذ، ر، ز، س، ش، ص، ض، ط، ظ، ل، ن نکته: باید توجه داشت که بر خلاف سه حرف «و، ا، ی» که در شرایط مختلف، ناخوانا می‌شوند، حرف «لام» تنها در این موقعیت (بعد از الف و قبل از حروف شمسی)، ناخواناست و در هیچ‌یک از شیوه‌های علامت‌گذاری، روی این حرف در موضع ناخوانا علامتی گذاشته نشده است. 💢 کلمه «المستقیم»: با توجه به توضیحات بالا، چنانچه می‌بینیم در کلمه «المستقیم»، به این دلیل که حرف میم از #حروف_شمسی نیست، لذا حرف لام پیش از آن، ناخوانا نبوده و کامل تلفظ می‌شود. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org

🔰 بر کرانه آیه‌ها #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (حمد/7) 💢 کلمه «صِراط»: علاوه بر مطالب مربوط به علامت‌گذاری که در آیه پیشین پیرامون این کلمه بیان شد، نکاتی در حوزه #رسم_المصحف نیز برای این کلمه در هر دو آیه وجود دارد که در این قسمت به آن می‌پردازیم: ✓ چنانکه می‌بینیم این لغت با توجه به نقش کلمه در جمله و قواعد علم «نحو»، یک بار در آیه قبل با الف و لام و یک بار در این آیه بدون الف و لام آمده است. البته واژه «صراط»، چندین مرتبه دیگر نیز در قرآن تکرار شده است. ✓ نکته جالب توجه در نگارش این کلمه آن است که در اکثر قرآن‌ها با الف وسط کلمه (صراط) و در برخی دیگر با #الف_کوچک و بدون #الف_مدی در وسط کلمه (صرٰط) نوشته شده است. ✓ بر اساس آنچه در منابع رسم‌المصحف آمده است نگارش این کلمه چه با الف و لام و چه بدون الف و لام، یا در شکل‌های دیگر، هم با الف وسط (صراط) و هم بدون آن (صرٰط) بلامانع است، لذا بر همین مبنا و با توجه به این که مردم غیرعرب‌زبان، مانند ایرانیان و ترک‌ها و مردم شبه‌قاره هند، غالبا شکل الف کشیده ( ا ، ـا ) را برای صدای الف مدی می‌شناسند و همواره نگارش کلمات را با اثبات الف، راحت‌تر و صحیح‌تر قرائت می‌کنند بنا بر این در مصاحف ایرانی، ترکی و هندی و نیز مصحف #کم_علامت ، این شکل از کلمه «صراط» اختیار شده تا آسان‌ترین و نزدیک‌ترین شکل به قرائت صحیح قرآن نوشته شود. 💢 عبارت «وَلَا الضّآلّین»: نکته دیگری که در این آیه مورد توجه است اتصال دو کلمه «وَلَا» و «الضّآلّین» است. ← در میان این دو کلمه، سه حرف ناخوانا وجود دارد که به ترتیب دو الف و یک لام هستند. ✓ در #ضبط_مصری (عثمان‌طه) و #ضبط_ترکی ، برای الفِ «لا» هیچ علامتی در نظر گرفته نشده، روی الفِ «الضّآلّین» علامت صاد کوچک آمده ( ٱ ) و روی لام هم هیچ علامتی گذاشته نشده است. در حالی که هر سه ناخوانا هستند!!! ✓ در #ضبط_هندی و #ضبط_کم_علامت ، به طور یک‌دست، روی هیچ‌یک از حروف ناخوانا علامتی گذاشته نشده و بر اساس قواعد روخوانی ضبط کم‌علامت، الف -هر تعداد که باشد- بعد از فتحه (وَلَا ا) و لام قبل از #حروف_شمسی (لضّـ) ناخواناست و هیچ نیازی به گذاشتن علامت برای مشخص کردن حروف ناخوانا وجود ندارد. بنا بر این حرف لام با حرکت فتحه بلافاصله به حرف ضاد مشدّد می‌چسبد و قرائت می‌شود. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/4) 💢 «بِالآخرة»: همه ما در اولین آموزش‌های نگارش فارسی آموخته‌ایم که صدای «آ» -که در قرآن، اصطلاحا به آن #الف_مدی گفته می‌شود-؛ بعد از هر حرفی از حروف الفبا بیاید صدای «آ» را به آن حرف می‌دهد؛ مانند «ب+آ» که می‌شود «با»؛ یا «ج+آ» که می‌شود «جا» و ... ✓ در همین راستا حرف #همزه هم که خود، یکی از حروف الفباست می‌تواند با صدای الف مدی آمیخته و تلفظ شود. بنا بر این می‌توانیم بگوییم که «ء + آ» می شود «ءا». ✓ از آنجا که علامت بالای الف در فارسی شبیه به علامت مد در عربی است، امکان اینکه از همین علامت (آ با کلاه) برای نشان دادن صدای الف مدی در قرآن استفاده شود وجود ندارد، خصوصا در کلماتی که #الف_مدی آن، دارای علامت #مد هم باشد؛ البته اخیرا #مرکز_طبع_و_نشر_قرآن در حال بررسی و مطالعه طرحی است که در آن، با ایجاد #تغییر و #تفاوت در شکل «آ با کلاه» و «علامت مد» بتوان از علامت «آ با کلاه» در قرآن به جای «الف مدی» استفاده کرد. [برای اعلام نظر در این زمینه می‌توانید با ارتباط با ادمین کانال، نظر خود را بیان فرمایید.] نظرات شما مخاطبان محترم، توسط کارشناسان مرکز، بررسی خواهد شد ان شاء الله ✓ از این نکته نباید غافل شویم که به لحاظ خوشنویسی و شکل خاص ترکیب لام و الف (لا) که اصطلاحا به آن «لام و الف قیچی» گفته می‌شود، حرف همزه در این ترکیب، جایی برای قرار گرفتن روی خط کرسی ندارد و مانند حروف دیگر مثلا میم (لما) یا نون (لنا) یا هاء (لها) و ... که بر خط کرسی نوشته می‌شوند نیست لذا ناگزیر، همزه باید بالاتر قرار گیرد. ✓ حال ببینیم علامت‌گذاری این ترکیب در کلمه «بِالآخرة» و دیگر کلمات مشابه در ضبط‌های پنجگانه به چه شکل انجام شده است: • در ضبط #مصری (خط عثمان‌طه) علامت همزه در میان لام و الف قرار گرفته و روی آن، حرکت *تحه نوشته شده است. • در ضبط #هندی ، #ترکی و #ایرانی به‌جای همزه، الف کوچک در میان لام و الف قرار گرفته است. • طبق آنچه در ابتدای مطلب گفته شد، همزه نیز مانند هر حرف دیگری هنگامی که در کنار الف مدی قرار می‌گیرد صدای مدی «آ» گرفته و تلفظ می‌شود؛ لذا در ضبط #کم_علامت ، همزه در میان لام و الف نوشته شده و روی آن هیچ حرکتی وجود ندارد. ← نکته: برای مشاهده شکل دقیق این ضبط‌ها و مقایسه، تصویر پیوست را ملاحظه فرمایید. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/5) 💢 اُولـٰٓئِكَ: در مورد این کلمه که در آیه 5 سوره مبارکه بقره دو مرتبه تکرار شده، دو نکته در حوزه #رسم مطرح است: 1⃣ حرف «واو» بعد از الف: این حرف در #کتابت می‌بایست حتما نوشته شود ولی در #قرائت ، ناخواناست. ❓ اما چرا باید حرفی را که نمی‌خوانیم بنویسیم؟! ✓ می‌دانیم که قرآن کریم در ابتدای شکل‌گیری و کتابت، بدون #نقطه و #علامت ، نگارش می‌شده و تشخیص قرائت صحیح کلمات، بیشتر به‌واسطهٔ #حفظ آیات میسّر بوده است. در این میان، کاتبان وحی نیز تا حد امکان، تلاش می‌کردند تا #نگارش_خاص کلمات به صحیح‌خوانی قرآن کمک کند. ✓ در کلمهٔ «اُولـٰٓئِكَ» حرف واو، زائد است و خوانده نمی‌شود و #تنها_دلیل وجود آن، ایجاد تفاوت با کلمهٔ «اِلَيكَ» است که با توجه به مطالب بالا، اگر آن را بدون نقطه در نظر بگیریم (الىك) بسیار شبیه «اولىك» می‌شود و تنها #وجه_تفاوت بین این دو کلمه، حرف «واو» بین الف و لام است. 2⃣ حرف الف بعد از لام: در این خصوص اتفاق نظر میان همهٔ علمای رسم‌المصحف و کاتبان متقدم و متأخر قرآن بر این است که این کلمه در تمام متون عربی، چه قرآن و چه غیر قرآن به این شکل نگارش می‌شود و صدای #الف_مدی در آن، با #الف_کوچک نشان داده می‌شود، که به ضبط‌المصحف مربوط است. ✓ در زمینهٔ قرائت این کلمه و کلمات مشابه آن مانند «اُولاء»، «اُولوا»، «اُولي» و ... می‌بایست به #ناخوانا بودن حرف واو، دقت ویژه داشت که دخالتی در کلمه نداشته و #صدای_کوتاه ضمه در الف، تبدیل به #صدای_کشیده واو مدی نشود. ✓ ضبط واو: در ضبط مصری، روی واو، علامتی شبیه صفر به نشانه ناخوانا بودن حرف گذاشته شده است. در ضبط هندی، ترکی، ایرانی و کم‌علامت، هیچ علامتی روی واو وجود ندارد. ✓ ضبط «الف کوچک»: #الف_کوچک با علامت مد در ضبط مصری، هندی، ایرانی و ضبط کم‌علامت، در #سمت_چپ لام، و قبل از دندانهٔ پایهٔ همزه گذاشته شده است. در ضبط ترکی، برخی کاتبان این الف کوچک را در #سمت_راست حرف لام و علامت مد را بالای حرف لام نوشته‌اند و برخی ابتدا علامت مد را روی حرف لام و سپس الف کوچک را در بالای علامت مد نوشته‌اند همچنانکه در تصویر مشاهده می‌شود. ✓ ضبط «همزه روی دندانه»: علامت‌گذاری این حرف در ضبط مصری و هندی به این صورت است که همزه و حرکت کسره، هر دو در زیر دندانه نوشته شده است. در ضبط ایرانی، برخی کاتبان، علامت همزه را روی دندانه و حرکت کسره را در زیر همزه (بین دندانه و علامت همزه) نوشته‌اند؛ برخی دیگر نیز علامت همزه را روی دندانه و کسره را زیر دندانه نوشته‌اند. در ضبط ترکی و کم‌علامت، همزه روی دندانه و حرکت کسره زیر دندانه نوشته شده است (مطابق تصویر). 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/9) 💢 «یُخـٰدِعونَ»: بر اساس نظر همه علمای رسم‌المصحف و کاتبان مدینه، کوفه، بصره و شام، کتابت این کلمه با حذف الف بعد از حرف خاء، صحیح بوده و بر آن، اتفاق نظر دارند. بنا بر آنچه در کتاب «نثر المرجان في رسم نظم القرآن» که یکی از کتب مرجع در زمینۀ رسم‌المصحف است نوشته شده، دلیل دیگر #حذف_الف در این کلمه و برخی کلمات مشابه در قرآن، #کوتاه و #سبُک کردن آنهاست. ✓ در شیوۀ علامت‌گذاری #مصری -همانطور که در آیات گذشته نیز توضیح داده شد- در کنار الف کوچک روی حرف خاء، حرکت #فتحه نیز نوشته شده است، همچنین بر روی حرف «ع»، حرکت #ضمه آمده است (یُخَـٰدِعُون). ✓ در شیوۀ علامت‌گذاری #هندی ، روی حرف خاء، فقط یک الف کوچک نوشته شده اما در حروف پایانی کلمه، هم روی حرف «ع»، حرکت #ضمه و هم روی حرف واو مدی، علامت #سکون گذاشته شده است (یُخـٰدِعُوْن). ✓ در ضبط #ترکی که رسم‌المصحف را رعایت نکرده و خاء را با الف آورده است، مانند ضبط مصری قبل از الف، روی حرف خاء، حرکت #فتحه گذاشته شده، همچنین بر روی حرف «ع»، حرکت #ضمه آمده است (یُخَادِعُون). ✓ در ضبط #کم_علامت اما -همانطور که قبلا نیز گفته شد- از حرکت و علامت غیرضروری پرهیز شده است، بنا بر این در علامت‌گذاری این کلمه -بر مبنای آنچه در نگارش فارسی آموزش داده می‌شود- بر روی حرف خاء فقط یک #الف_کوچک (بدون حرکت همراه) قرار داده شده و بر روی حرف «ع» و «واو»، علامتی نوشته نشده است (یُخٰدِعون). 💢 «ءامَنوا»: روز گذشته در توضیح کلمهٔ «ءَاَنذَرتَهُم» (بقره/6)، در خصوص #همزه بودن هر دو حرف ابتدای آن، مطالبی ارائه شد. اکنون در کلمۀ «ءامَنوا» هرچند از لحاظ شکل کلمه و نگارشی، ابتدای هر دو کلمه شبیه به هم هستند اما شرایط متفاوت است. ✓ #تفاوت دو حرف ابتدای این دو کلمه در آن است که در «ءامنوا» ابتدا #همزه آمده و سپس حرف #الف_مدی ، صدای کشیدۀ حرف همزه شده است، در حالی که در کلمۀ «ءَاَنذَرتَهُم» دو حرف #همزه با حرکت #فتحه آمده است که هیچ‌کدام از آنها مدّی نیستند. ❓ شاید در اینجا این سؤال مطرح شود که «چرا در "ءانذرتهم" همزۀ دوم (ا) شبیه به همزۀ اول (ء) نوشته نشده و شبیه به الف است؟» ✅ پاسخ این است که علمای رسم‌المصحف در مواضع استفهام (جملۀ سؤالی که در عربی با همزۀ مفتوح شروع می‌شود)، از نگارش دو بار از یک حرف در کنار هم خودداری نموده و در این‌گونه کلمات، به نگارش یک همزه اکتفا کرده‌اند که در مصاحف مختلف، گاه همزۀ اول به صورت کوچک (رأسُ العَین) نوشته شده است و گاه همزۀ دوم. ✓ این رویه در کلمات مشابه در قرآن نیز دیده می‌شود، مانند: «ءَاَشفَقتُم»، «ءَاَنتُم»، «اَءِلـٰهٌ» یا «اَءُلقِیَ». 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5️⃣ #جزء2_نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/165) 💢 «ءامَنوا»: ترکیب #همزه الف در واژه «ءامَنوا» در علم ضبط و علامت‌گذاری کلمات به دو شکل نمایش داده می‌شود: ✅ درج رأس العین قبل از الف: مصحف امیری، مصحف مدینه، مصحف #کم_علامت مرکز طبع و نشر قرآن کریم ✅ درج الف مقصوره کنار الف: مصحف هندی و مصاحف ایرانی قدیم و مصاحف ترکی ✅ نکته: ممکن است در برخی کلمات شکل همزه الف با دو همزه در ابتدای کلمه یکسان شود؛ ولی باید توجه داشت که این دو با هم متفاوت هستند. #تفاوت دو حرف ابتدای این دو در آن است که در «ءامنوا» ابتدا #همزه آمده و سپس حرف #الف_مدی، صدای کشیدۀ حرف همزه شده است، درحالی‌که در کلمات دارای دو همزه در ابتدا، مانند «ءَاَنذَرتَهُم» دو حرف #همزه با حرکت #فتحه آمده است که هیچ‌کدام از آنها مدّی نیستند. ✅ برای توضیحات بیشتر در این خصوص می‌توانید به توضیحات نگارشی ذیل آیات 6 و 9 سوره بقره مراجعه کنید. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5️⃣ #جزء2_نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/170) 💢 «ءابآءَنا» و «ءابآؤُهُم»: ✍️ #همزه_اول در ترکیب #همزه_الف در دو واژه «ءابآءَنا» و «ءابآؤُهُم» که تشکیل #الف_مدی داده‌اند، در علم ضبط و علامت‌گذاری کلمات به دو شکل نمایش داده می‌شود: ✅ درج رأس العین قبل از الف: مصحف امیری، مصحف مدینه، مصحف #کم_علامت مرکز طبع و نشر قرآن کریم ✅ درج الف مقصوره کنار الف: مصحف هندی و مصاحف ایرانی قدیم و مصاحف ترکی ✍️ #همزه_دوم بدون اختلاف، در تمامی مصاحف در واژه «ءابآءَنا» بدون پایه و در واژه «ءابآؤُهُم»​ بر پایه واو نگارش شده است. ✴️ برای آشنایی بیشتر با انواع ضبط عبارات در مصاحف مختلف کشورهای اسلامی، می‌توانید به #دانشنامه قرائت و کتابت قرآن کریم مرکز طبع و نشر قرآن به نشانی زیر مراجعه کنید: http://pediaquran.ir/ 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5⃣ #جزء3_نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/256) 💢 «الطّاغوت»: واژه «الطّاغوت» در مصاحف مختلف به دو صورت نگاشته شده است: ✅ بر اساس قول ابوداود به #حذف_الف: مصحف امیری، مصحف مدینه، مصحف الجزایر ✅ بر اساس قول دانی به #اثبات_الف: مصحف هندی، مصحف لیبی، مصحف ترکی، مصحف #کم_علامت مرکز طبع و نشر قرآن کریم ✳️ البته در تمام مصاحف این کلمه به «تاء» کشیده نوشته شده است. 💢 «لَا انفِصام»: بر اساس #قواعد_روخوانی در حالت وصل، کنار هم قرار گرفتن #حرف_مدی و #همزه_وصل موجب ناخوانا شدن هر دو خواهد شد؛ چنان‌که در وصل عبارت «لَا انفِصام» #الف_مدی و #همزه_وصل خوانده نشده و برخی مصاحف در حوزه ضبط با درج علامت برای #همزه_وصل، به ناخوانا بودن آن اشاره نموده‌اند: ✅ درج علامت برای #همزه_وصل: مصحف امیری، مصحف لیبی، مصحف مدینه، مصحف الجزایر ✅ عدم درج علامت برای #همزه_وصل: مصحف هندی، مصحف ترکیه، مصحف #کم_علامت مرکز طبع و نشر قرآن کریم ✴️ برای آشنایی بیشتر با انواع رسم و ضبط عبارات در مصاحف مختلف کشورهای اسلامی، می‌توانید به #دانشنامه قرائت و کتابت قرآن کریم مرکز طبع و نشر قرآن به نشانی زیر مراجعه کنید: http://pediaquran.ir 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹