✍️ با توجه به تعریفی که از معنای عدالت شد، از میانِ چهار معنای مذکور، سه معنا از آن مورد استفاده قرار می گیرد. 1️⃣ تحققِ عدالت در جامعه، گاه به معنای #مساوات_و_برابری است؛ فی المثل یعنی در حوزه ی آموزش و امکانات و برخورداری های آموزشی، عدالت اقتضاء می کند؛ به طور مساوی و برابر، امکاناتِ آموزشی بین افراد جامعه توزیع و تقسیم شود. 2️⃣ و نیز تحققِ عدالت در جامعه، به معنای #حق_هر_صاحب_حقی_را_دادن است؛ بدین نحو که، زیستِ اجتماعی اقتضاء می کند، انسان ها در زندگیِ اجتماعی شان نوعی حقوق نسبت به هم پیدا کنند. فی المثل کسی که با کارِ خود، محصولی تولید می کند، طبعا نوعی اولویت نسبت به آن محصول پیدا می کند، و منشاءِ این اولویت هم، کار و فعالیت اوست. یا مثلا در زمینه ی پاداش و دستمزد دادنِ به افراد، عدالت به این معنا اقتضاء می کند؛ حقِّ هر صاحبِ حقّی را به میزانِ تلاش و فعالیتی که انجام داده است، داده شود. طبعا، نوعِ کار،کیفیت کار، میزانِ کار، در دادنِ پاداش و دستمزد اثر گذار است. 3️⃣ و گاه تحققِ عدالت در جامعه به معنای #قرار_دادن_هر_چیز_در_جایگاه_خودش می باشد. به عنوان مثال، عدالت به این معنا اقتضاء می کند؛ در زمینه ی دادنِ مسئولیت ها و سِمَت ها به اشخاص، هر کسی در جایگاه حقیقیِ خودش که استحقاقش را دارد، قرار گیرد. 🔸️ اجمالا بخشِ چهارم به اتمام رسید. در بخشِ پنجم؛ اقسام عدالت و نسبتِ بینِ #عدالت و #آزادی را بیان خواهیم کرد و بحثِ مورد نظر را به اتمام خواهیم رساند. 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 @taammolatenazari

#بخش_پایانی؛ وجوه و اقسام عدالت، و بررسیِ نسبتِ بینِ #آزادی و #عدالت ✍️ عدالت هم همانندِ آزادی، گاه از منظرِ فردی مورد توجه و نظر قرار می گیرد و گاه از منظر اجتماعی. 1️⃣ عدالتِ فردی؛ یعنی آدمی همواره در ارتباط با خودش و اعمالِ شخصی اش، موضعِ اعتدال را رعایت کرده، و در ارتباطِ با دیگران؛ جانبِ تساوی و برابری و نفیِ تبعیض و إعمالِ انصاف را رعایت کند. بی جهت نیست که حضرات معصومین علیهم السلام فرمودند: "خیر الاعمال اوسطها"؛ بهترین کارها، متعادل ترینشان می باشد. 2️⃣ عدالت اجتماعی؛ خود اجزائی دارد، از جمله: #عدالت_فرهنگی؛ فی المثل رعایت تساوی در حوزه ی آموزش و برخورداری های آموزشی میان افراد جامعه، رعایتِ شایسته سالاری در اعطای مسئولیت ها، رعایت حقوق اقوام و مذاهب در یک جامعه و... #عدالت_سیاسی؛ یعنی مهیا کردنِ شرائط و دادنِ امتیازاتِ برابر به جریان های مختلف سیاسی در کشور به جهتِ رقابت های سالم سیاسی. #عدالت_اقتصادی؛ یعنی تولید، توزیع و مصرف در کشور بصورت عادلانه و بدور از هرگونه تبعیضی صورت گیرد. 🔰و اما نسبتِ بینِ عدالت و آزادی؛ در این رابطه این سوال ممکن است مطرح شود؛ "چه نسبتی بینِ دو مفهومِ عدالت و آزادی برقرار است؟ آیا این دو مفهوم متساویین هستند یا متباینین؟ و یا نسبت شان عام و خاص مطلق است یا من وجه؟" 🔸️ همانطور که سابقا ذکر شد؛ هنگامی که می خواهیم نسبت سنجی بینِ این دو مفهوم کنیم، بایستی حوزه ی فردی را از حوزه ی اجتماعی تفکیک نمائیم. از آنجایی که محل بحث ما از آغاز، موضوعاتِ اجتماعی بود، بنابراین این نسبت سنجی بینِ عدالت و آزادی را هم از منظر اجتماعی انجام خواهیم داد. بدین ترتیب سوالی را که ابتدای سخن مطرح کردیم، مجددا طرح می کنیم: "چه نسبتی بینِ عدالت اجتماعی و آزادی های اجتماعی وجود دارد؟ به تعبیر دیگر: عدالتِ اجتماعی مقدم است یا آزادی های اجتماعی؟" 🔸️ در پاسخ باید چنین گفت: "با توجه به مفهوم شناسیِ عدالت و آزادی که سابقا انجام شد، می گوییم: تحققِ عدالتِ اجتماعی به مثابه یک بستری است که اگر در جامعه شکل نگیرید، آزادی های اجتماعی اساسا محقق نخواهد شد. به عنوان مثال: چه زمانی ما می توانیم رقابت های سالمِ سیاسی بین احزاب و جریان های مختلف در کشور را آزادانه تحقق ببخشیم؟ طبعا زمانیکه "عدالتِ سیاسی" به معنای دادنِ امتیازات برابر و شرایط فعالیتِ متساوی بین احزاب و جریان ها، از سوی حاکمیت صورت بگیرد. یعنی تحققِ آزادی های سیاسی در گروِ تحقق عدالتِ سیاسی در جامعه است. 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 @taammolatenazari

✍️ قبل از آنی که پیرامونِ #توسعه به معنای Development صحبت کنیم، لازمه سلسله یادداشت هایی که سابقا پیرامونِ #عدالت و #آزادی و نسبتِ بین شون از منظر اندیشه ی اسلامی نوشتیم رو تقدیم حضورتون کنم. توسعه‌ی غربی نه آزادی را به ارمغان می آورد و نه عدالت. اساسا توسعه ی غربی مروّجِ اصلیِ بی عدالتی و نافیِ آزادیِ حقیقی است. #بخش_اول: مفهوم شناسیِ آزادی👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/9 #بخش_دوم: وجوه و اقسام آزادی👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/11 #بخش_سوم: کدام آزادی؛ انسانی یا حیوانی؟!👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/12 #بخش_چهارم: مفهوم شناسیِ عدالت👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/14 #بخش_پنجم: ادامه ی مفهوم شناسی👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/15 #بخش_ششم: وجوه و اقسام عدالت، و بررسیِ نسبتِ بین آزادی و عدالت👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/16 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 🆔️ @taammolatenazari

#بخش_اول؛ مفهوم شناسیِ آزادی ✍️ طرح مساله: عدالت چیست؟ آزادی به چه معناست؟ چه نسبتی بین ایندو برقرار است؟ آیات قرآن و روایاتِ حضراتِ معصومین علیهم السلام، پیرامونِ این دو مفهوم چه می گویند؟ مقدمه: روندِ منطقیِ بحث حکم می کند، قبل از آنی که نسبتِ بین عدالت و آزادی بیان گردد، ابتدائا این واژه ها تبیینِ مفهومی شوند و سپس نسبتِ بین شان مشخص گردد. از اینرو، نگارنده در پیِ این است ابتدا واژه ی #آزادی و سپس #عدالت را تبیین نموده، آنگاه در ادامه، نسبت هایشان را مورد بررسی و واکاوی قرار دهد. از جمله ی مباحثِ مربوط به "فلسفه سیاسی" و "فلسفه حقوق" از دیر باز تا کنون، مساله ی "آزادی" است که همواره اندیشه و ذهنِ متفکرین را به خود مشغول نموده است. با آنکه آزادی از نیازهای فطریِ بشر است و از ابتدای خلقت، انسان ها آنرا درک کرده اند، عملکردِ سوء کلیسا در قرون وسطی و تبلیغ روی نوعِ خاصی از آزادی، پس از رُنسانس، این توهم را بوجود آورده که گویا، آزادی، اختراعِ #غرب_مدرن است. همچنین تعمیمِ آموزه های تحریف شده ی مسیحیت و عملکردِ سوءِ رهبران کلیسا از یک سوء و استبدادِ برخی از حاکمان دین پناه از سوی دیگر، موجب شد تا فرضیه ی تضادِ #دین و #آزادی در ذهنِ عده ای شکل بگیرد. این گروه بدون آنکه دینِ ناب را از دین ناخالص و تحریف شده تشخیص دهند، بر همه ی ادیانِ الهی حکمی واحد روا می دارند. ما در باب نسبتِ #اسلام با آزادی جلوتر خواهیم گفت، اما ابتدا معقول و شایسته این است، که مفهومِ آزادی تبیین گردد. #آزادی، در زبان فارسی به معنای "رهایی، خلاصی، اختیار، قدرت انتخاب و قدرت عمل یا ترک آن گرفته اند. [لغت نامه دهخدا ذیل واژه ی آزادی و اختیار] در لغت نامه های انگلیسی، کلمه آزادی دارای دو معادل است. اولی liberty و دومی Freedom، که یکی در حوزه ی فلسفی و دیگری در حوزه ی اجتماعی به کار می رود. فارغ از تعاریفِ لغوی، باید گفت: درکِ مفهومِ آزادی، در گروِ پاسخ به سه پرسش است: ۱) فاعل آزادی کیست؟ ۲) مانع آزادی چیست؟ ۳) هدف از آزادی چیست؟ در میانِ تعاریفی که از آزادی شده است، تعریف "مک کالوم" به نظر مناسب است: X is Free From Y to do or be Z این تعریف، مشتمل بر سه پرسش یاد شده است؛ X فاعل، Y مانع و Z هدف به شمار می رود. بر این مبنا، آزادی اینگونه تعریف می شود: "رهایی انسان از قید موانع برای تحقق هدف". اجمالا بایستی گفت: این معنا از آزادی که تعریفِ درستی است، مفهومی عام دارد که شاملِ امور مثبت و منفی می گردد. یعنی اگر انسان کاری مثبت یا منفی را اراده کند، بدون مزاحمت بتواند آن را انجام دهد. با آنکه تعریفِ عام آزادی، شاملِ اقداماتِ مثبت و منفی نیز می شود، ولی هیچ عقلِ سلیمی به طور مطلق با این امور موافق نیست. بی گمان مفهومِ آزادی را باید در نگاه مثبت آن جستجو کرد. ادامه دارد... 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 @taammolatenazari

#بخش_دوم؛ وجوه و اقسامِ آزادی ✍️ با توجه به بخشِ اول، بعد از آنی که مفهومِ آزادی تعریف و تبیین شد، روندِ منطقیِ بحث حُکم می کند، به مساله ی وجوه و اقسام آزادی بپردازیم. چرا که اگر وجوهِ گوناگونِ مفهوم آزادی به درستی مشخص نگردد، در بحث های آتی که قرار است، نسبتِ بینِ "عدالت" و "آزادی" را مشخص کنیم، دچار التقاط و یا مغالطه در نوشتار و گفتار خواهیم شد و آنگونه که باید نسبتِ این دو مفهوم روشن نخواهد شد. نگارنده، در خلالِ بیانِ وجوهِ آزادی، اجمالا نگاهِ آموزه های دین را، پیرامونِ آزادی، بیان می کند تا مخاطبین و خوانندگانِ فرهیخته بتوانند به طور کلی با بینش اسلامی نسبتِ به این مفهوم آشنا شوند. 🔸️ در یک تقسیم بندیِ کلی، #آزادی؛ گاه از منظرِ #فردی مورد توجه واقع می شود و گاه از منظرِ #اجتماعی. 🔰 #آزادی_فردی؛ گاه متوجه فضای خصوصیِ شخص می باشد و گاه متوجه فضای عمومی. به طوریکه فضای خصوصی، حریمِ شخصیِ انسان تلقی می شود و تجسسِ در آن عقلا و شرعا قابل پذیرش نمی باشد. و طبعا آزادی فرد در فضای عمومی، بایستی مطابقِ ارزش ها و هنجارهای محل سکونتِ وی باشد. این مساله آنقدر بدیهی است که هر انسانِ عاقلِ منصفی می داند که زیستِ اجتماعی، باید توأمِ با رعایتِ محدودیت ها و قوانینِ اجتماعی باشد. دینِ اسلام خاصتا مذهب تشیع، اصلِ آزادی را برای هر انسانی لازم و ضروری می داند؛ چرا که رشد و کمالِ آدمی در گروِ تحققِ مفهوم آزادی است. در این‌باره نگاهتان را به پاره ای از آیاتِ قرآن و روایات جلب می نمایم. انسان آیه ۳: "إنا هديناه السبيل إما شاكرا و إما كفورا" كهف آیه ۲۹: "و قل الحق من ربكم فمن شاء فليؤمن و من شاء فليكفر" بقره آیه ۲۵۶: "لا إكراه في الدين قد تبين الرشد من الغي" يونس آیه ۹۹: أفأنت تكره الناس حتي يكونوا مؤمنين" و در روایاتِ حضرات معصومین داریم که اميرالمؤمنين به فرزندشان امام حسن مجتبی علیه السلام چنین می فرمایند: "و لا تكن عبد غيرك و قد جعلك الله حرا"؛ بنده ی دیگری مباش، در حالیکه خدا تو را آزاد آفریده است. 🔰 #آزادی_اجتماعی؛ وجهِ دیگر آزادی است. بدین معنا که افراد در اجتماع از ناحیه ی سایرِ افرادِ دیگر، آزادی داشته باشند و مانع رشد و تکاملِ او نشوند. به تعبیرِ دیگر؛ آدمی در اجتماع، توسط دیگران استثمار و استحمار و استخدام و استعباد نشود. خودِ آزادیِ اجتماعی هم اقسامی دارد که اجمالا بدین نحو بیان می گردد: 1️⃣ آزادی در حوزه ی فرهنگ؛ فی المثل یعنی؛ اشخاص، گروه ها، اقوام و مذاهبِ گوناگونِ یک جامعه، به راحتی بتوانند عقیده و خواسته های معقولِ خویش را بیان کنند، بی آنکه مانعی از سوی دیگران برایشان بوجود آید. 2️⃣ و یا آزادی های سیاسی؛ في المثل احزاب و جریان های سیاسی بتوانند مسائل و دغدغه های خود را در جامعه بیان کرده و کُنش گریِ معقول داشته باشند. طبعا بدیهی است که جریان های سیاسی؛ بایستی در چارچوبِ قانونِ اساسیِ آن کشور فعالیت کنند؛ و اگر قرار است تغییری هم در قانون اساسی صورت گیرد، بایستی از مجاری و ساختارهای قانونی و رسمی شکل بگیرد، نه به صورت آنارشیستی و نامعقول. 3️⃣ و یا آزادی های اقتصادی؛ بدین معنا که فعالینِ اقتصادی در هر حکومت و ساختاری، بتوانند معقول کُنش گریِ اقتصادی داشته باشند، بطوریکه هم به منافعِ شخصیِ خود برسند و هم منفعت به جامعه برسانند. اسلام در حوزه ی اقتصادی؛ بر خلافِ نگرش های "مارکسیسیتی_سوسیالیستی" و یا "سرمایه داری_کاپیتالیستی"، علاوه بر به رسمیت شناختنِ مالکیتِ خصوصی و تحصیلِ ثروت، مخالفِ تجمع ثروت ملی در دستِ عده ای محدود نیز می باشد. از اینرو، در آیات قرآن هم، به کرات به مساله ی آزادی اجتماعی پرداخته شده است که نمونه ای از آن محضرتان تقدیم می گردد. در سوره ی آل عمران آیه ۶۴ داریم: " قل يا أهل الكتاب تعالوا إلي كلمة سواء بيننا و بينكم ألا نعبد إلا الله و لا نشرك به شيئا و لا يتخذ بعضنا بعضا اربابا من دون الله"؛ اساسا طبق بینش اسلامی، یکی از اهدافِ انبیای الهی آوردنِ آزادی های اجتماعی است. بدین نحو که انسان ها و جوامع، از یوغِ بندگی و اسارتِ یکدیگر رها شده و به سمت معبود حقیقی توجه و نظر داشته باشند. این اسارت و بندگیِ ابناء بشر نسبت به یکدیگر؛ گاه اسارت و بندگی در حوزه ی اندیشه و عقیده است، و گاه از منظر فرهنگ و سبک زندگی و گاه نیز از منظرِ سیاسی و اقتصادی، که پرداختنِ به هر یک مجالی دیگر می طلبد. ادامه دارد... 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 @taammolatenazari

✍️ با توجه به تعریفی که از معنای عدالت شد، از میانِ چهار معنای مذکور، سه معنا از آن مورد استفاده قرار می گیرد. 1️⃣ تحققِ عدالت در جامعه، گاه به معنای #مساوات_و_برابری است؛ فی المثل یعنی در حوزه ی آموزش و امکانات و برخورداری های آموزشی، عدالت اقتضاء می کند؛ به طور مساوی و برابر، امکاناتِ آموزشی بین افراد جامعه توزیع و تقسیم شود. 2️⃣ و نیز تحققِ عدالت در جامعه، به معنای #حق_هر_صاحب_حقی_را_دادن است؛ بدین نحو که، زیستِ اجتماعی اقتضاء می کند، انسان ها در زندگیِ اجتماعی شان نوعی حقوق نسبت به هم پیدا کنند. فی المثل کسی که با کارِ خود، محصولی تولید می کند، طبعا نوعی اولویت نسبت به آن محصول پیدا می کند، و منشاءِ این اولویت هم، کار و فعالیت اوست. یا مثلا در زمینه ی پاداش و دستمزد دادنِ به افراد، عدالت به این معنا اقتضاء می کند؛ حقِّ هر صاحبِ حقّی را به میزانِ تلاش و فعالیتی که انجام داده است، داده شود. طبعا، نوعِ کار،کیفیت کار، میزانِ کار، در دادنِ پاداش و دستمزد اثر گذار است. 3️⃣ و گاه تحققِ عدالت در جامعه به معنای #قرار_دادن_هر_چیز_در_جایگاه_خودش می باشد. به عنوان مثال، عدالت به این معنا اقتضاء می کند؛ در زمینه ی دادنِ مسئولیت ها و سِمَت ها به اشخاص، هر کسی در جایگاه حقیقیِ خودش که استحقاقش را دارد، قرار گیرد. 🔸️ اجمالا بخشِ چهارم به اتمام رسید. در بخشِ پنجم؛ اقسام عدالت و نسبتِ بینِ #عدالت و #آزادی را بیان خواهیم کرد و بحثِ مورد نظر را به اتمام خواهیم رساند. 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 @taammolatenazari

#بخش_پایانی؛ وجوه و اقسام عدالت، و بررسیِ نسبتِ بینِ #آزادی و #عدالت ✍️ عدالت هم همانندِ آزادی، گاه از منظرِ فردی مورد توجه و نظر قرار می گیرد و گاه از منظر اجتماعی. 1️⃣ عدالتِ فردی؛ یعنی آدمی همواره در ارتباط با خودش و اعمالِ شخصی اش، موضعِ اعتدال را رعایت کرده، و در ارتباطِ با دیگران؛ جانبِ تساوی و برابری و نفیِ تبعیض و إعمالِ انصاف را رعایت کند. بی جهت نیست که حضرات معصومین علیهم السلام فرمودند: "خیر الاعمال اوسطها"؛ بهترین کارها، متعادل ترینشان می باشد. 2️⃣ عدالت اجتماعی؛ خود اجزائی دارد، از جمله: #عدالت_فرهنگی؛ فی المثل رعایت تساوی در حوزه ی آموزش و برخورداری های آموزشی میان افراد جامعه، رعایتِ شایسته سالاری در اعطای مسئولیت ها، رعایت حقوق اقوام و مذاهب در یک جامعه و... #عدالت_سیاسی؛ یعنی مهیا کردنِ شرائط و دادنِ امتیازاتِ برابر به جریان های مختلف سیاسی در کشور به جهتِ رقابت های سالم سیاسی. #عدالت_اقتصادی؛ یعنی تولید، توزیع و مصرف در کشور بصورت عادلانه و بدور از هرگونه تبعیضی صورت گیرد. 🔰و اما نسبتِ بینِ عدالت و آزادی؛ در این رابطه این سوال ممکن است مطرح شود؛ "چه نسبتی بینِ دو مفهومِ عدالت و آزادی برقرار است؟ آیا این دو مفهوم متساویین هستند یا متباینین؟ و یا نسبت شان عام و خاص مطلق است یا من وجه؟" 🔸️ همانطور که سابقا ذکر شد؛ هنگامی که می خواهیم نسبت سنجی بینِ این دو مفهوم کنیم، بایستی حوزه ی فردی را از حوزه ی اجتماعی تفکیک نمائیم. از آنجایی که محل بحث ما از آغاز، موضوعاتِ اجتماعی بود، بنابراین این نسبت سنجی بینِ عدالت و آزادی را هم از منظر اجتماعی انجام خواهیم داد. بدین ترتیب سوالی را که ابتدای سخن مطرح کردیم، مجددا طرح می کنیم: "چه نسبتی بینِ عدالت اجتماعی و آزادی های اجتماعی وجود دارد؟ به تعبیر دیگر: عدالتِ اجتماعی مقدم است یا آزادی های اجتماعی؟" 🔸️ در پاسخ باید چنین گفت: "با توجه به مفهوم شناسیِ عدالت و آزادی که سابقا انجام شد، می گوییم: تحققِ عدالتِ اجتماعی به مثابه یک بستری است که اگر در جامعه شکل نگیرید، آزادی های اجتماعی اساسا محقق نخواهد شد. به عنوان مثال: چه زمانی ما می توانیم رقابت های سالمِ سیاسی بین احزاب و جریان های مختلف در کشور را آزادانه تحقق ببخشیم؟ طبعا زمانیکه "عدالتِ سیاسی" به معنای دادنِ امتیازات برابر و شرایط فعالیتِ متساوی بین احزاب و جریان ها، از سوی حاکمیت صورت بگیرد. یعنی تحققِ آزادی های سیاسی در گروِ تحقق عدالتِ سیاسی در جامعه است. 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 @taammolatenazari

✍️🏼 عدالت و تحقق آن در سطح جامعه با شعار محقق نخواهد شد، باید اقدامات عملیاتیِ جدی صورت گیرد. چه بخواهیم چه نخواهیم؛ جمهوری اسلامی ایران، در بحث عدالت که از مهمترینِ شعارهایش از ابتدای انقلاب تا کنون بوده، بسیار عقب مانده است. [بیانات رهبر معظم انقلاب و مشاهدات و تجربیات عینی هم گویای این مسأله است.] پ.ن: به لحاظ نظری؛ به طور اجمال سلسله یادداشت هایی رو سابقا پیرامون #عدالت و #آزادی نوشته ام، که طی چند روز آینده تقدیم حضور خواهد شد. @taammolatenazari

#بخش_اول؛ مفهوم شناسیِ آزادی ✍️ طرح مساله: عدالت چیست؟ آزادی به چه معناست؟ چه نسبتی بین ایندو برقرار است؟ آیات قرآن و روایاتِ حضراتِ معصومین علیهم السلام، پیرامونِ این دو مفهوم چه می گویند؟ مقدمه: روندِ منطقیِ بحث حکم می کند، قبل از آنی که نسبتِ بین عدالت و آزادی بیان گردد، ابتدائا این واژه ها تبیینِ مفهومی شوند و سپس نسبتِ بین شان مشخص گردد. از اینرو، نگارنده در پیِ این است ابتدا واژه ی #آزادی و سپس #عدالت را تبیین نموده، آنگاه در ادامه، نسبت هایشان را مورد بررسی و واکاوی قرار دهد. از جمله ی مباحثِ مربوط به "فلسفه سیاسی" و "فلسفه حقوق" از دیر باز تا کنون، مساله ی "آزادی" است که همواره اندیشه و ذهنِ متفکرین را به خود مشغول نموده است. با آنکه آزادی از نیازهای فطریِ بشر است و از ابتدای خلقت، انسان ها آنرا درک کرده اند، عملکردِ سوء کلیسا در قرون وسطی و تبلیغ روی نوعِ خاصی از آزادی، پس از رُنسانس، این توهم را بوجود آورده که گویا، آزادی، اختراعِ #غرب_مدرن است. همچنین تعمیمِ آموزه های تحریف شده ی مسیحیت و عملکردِ سوءِ رهبران کلیسا از یک سوء و استبدادِ برخی از حاکمان دین پناه از سوی دیگر، موجب شد تا فرضیه ی تضادِ #دین و #آزادی در ذهنِ عده ای شکل بگیرد. این گروه بدون آنکه دینِ ناب را از دین ناخالص و تحریف شده تشخیص دهند، بر همه ی ادیانِ الهی حکمی واحد روا می دارند. ما در باب نسبتِ #اسلام با آزادی جلوتر خواهیم گفت، اما ابتدا معقول و شایسته این است، که مفهومِ آزادی تبیین گردد. #آزادی، در زبان فارسی به معنای "رهایی، خلاصی، اختیار، قدرت انتخاب و قدرت عمل یا ترک آن گرفته اند. [لغت نامه دهخدا ذیل واژه ی آزادی و اختیار] در لغت نامه های انگلیسی، کلمه آزادی دارای دو معادل است. اولی liberty و دومی Freedom، که یکی در حوزه ی فلسفی و دیگری در حوزه ی اجتماعی به کار می رود. فارغ از تعاریفِ لغوی، باید گفت: درکِ مفهومِ آزادی، در گروِ پاسخ به سه پرسش است: ۱) فاعل آزادی کیست؟ ۲) مانع آزادی چیست؟ ۳) هدف از آزادی چیست؟ در میانِ تعاریفی که از آزادی شده است، تعریف "مک کالوم" به نظر مناسب است: X is Free From Y to do or be Z این تعریف، مشتمل بر سه پرسش یاد شده است؛ X فاعل، Y مانع و Z هدف به شمار می رود. بر این مبنا، آزادی اینگونه تعریف می شود: "رهایی انسان از قید موانع برای تحقق هدف". اجمالا بایستی گفت: این معنا از آزادی که تعریفِ درستی است، مفهومی عام دارد که شاملِ امور مثبت و منفی می گردد. یعنی اگر انسان کاری مثبت یا منفی را اراده کند، بدون مزاحمت بتواند آن را انجام دهد. با آنکه تعریفِ عام آزادی، شاملِ اقداماتِ مثبت و منفی نیز می شود، ولی هیچ عقلِ سلیمی به طور مطلق با این امور موافق نیست. بی گمان مفهومِ آزادی را باید در نگاه مثبت آن جستجو کرد. ادامه دارد... 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 @taammolatenazari

#بخش_دوم؛ وجوه و اقسامِ آزادی ✍️ با توجه به بخشِ اول، بعد از آنی که مفهومِ آزادی تعریف و تبیین شد، روندِ منطقیِ بحث حُکم می کند، به مساله ی وجوه و اقسام آزادی بپردازیم. چرا که اگر وجوهِ گوناگونِ مفهوم آزادی به درستی مشخص نگردد، در بحث های آتی که قرار است، نسبتِ بینِ "عدالت" و "آزادی" را مشخص کنیم، دچار التقاط و یا مغالطه در نوشتار و گفتار خواهیم شد و آنگونه که باید نسبتِ این دو مفهوم روشن نخواهد شد. نگارنده، در خلالِ بیانِ وجوهِ آزادی، اجمالا نگاهِ آموزه های دین را، پیرامونِ آزادی، بیان می کند تا مخاطبین و خوانندگانِ فرهیخته بتوانند به طور کلی با بینش اسلامی نسبتِ به این مفهوم آشنا شوند. 🔸️ در یک تقسیم بندیِ کلی، #آزادی؛ گاه از منظرِ #فردی مورد توجه واقع می شود و گاه از منظرِ #اجتماعی. 🔰 #آزادی_فردی؛ گاه متوجه فضای خصوصیِ شخص می باشد و گاه متوجه فضای عمومی. به طوریکه فضای خصوصی، حریمِ شخصیِ انسان تلقی می شود و تجسسِ در آن عقلا و شرعا قابل پذیرش نمی باشد. و طبعا آزادی فرد در فضای عمومی، بایستی مطابقِ ارزش ها و هنجارهای محل سکونتِ وی باشد. این مساله آنقدر بدیهی است که هر انسانِ عاقلِ منصفی می داند که زیستِ اجتماعی، باید توأمِ با رعایتِ محدودیت ها و قوانینِ اجتماعی باشد. دینِ اسلام خاصتا مذهب تشیع، اصلِ آزادی را برای هر انسانی لازم و ضروری می داند؛ چرا که رشد و کمالِ آدمی در گروِ تحققِ مفهوم آزادی است. در این‌باره نگاهتان را به پاره ای از آیاتِ قرآن و روایات جلب می نمایم. انسان آیه ۳: "إنا هديناه السبيل إما شاكرا و إما كفورا" كهف آیه ۲۹: "و قل الحق من ربكم فمن شاء فليؤمن و من شاء فليكفر" بقره آیه ۲۵۶: "لا إكراه في الدين قد تبين الرشد من الغي" يونس آیه ۹۹: أفأنت تكره الناس حتي يكونوا مؤمنين" و در روایاتِ حضرات معصومین داریم که اميرالمؤمنين به فرزندشان امام حسن مجتبی علیه السلام چنین می فرمایند: "و لا تكن عبد غيرك و قد جعلك الله حرا"؛ بنده ی دیگری مباش، در حالیکه خدا تو را آزاد آفریده است. 🔰 #آزادی_اجتماعی؛ وجهِ دیگر آزادی است. بدین معنا که افراد در اجتماع از ناحیه ی سایرِ افرادِ دیگر، آزادی داشته باشند و مانع رشد و تکاملِ او نشوند. به تعبیرِ دیگر؛ آدمی در اجتماع، توسط دیگران استثمار و استحمار و استخدام و استعباد نشود. خودِ آزادیِ اجتماعی هم اقسامی دارد که اجمالا بدین نحو بیان می گردد: 1️⃣ آزادی در حوزه ی فرهنگ؛ فی المثل یعنی؛ اشخاص، گروه ها، اقوام و مذاهبِ گوناگونِ یک جامعه، به راحتی بتوانند عقیده و خواسته های معقولِ خویش را بیان کنند، بی آنکه مانعی از سوی دیگران برایشان بوجود آید. 2️⃣ و یا آزادی های سیاسی؛ في المثل احزاب و جریان های سیاسی بتوانند مسائل و دغدغه های خود را در جامعه بیان کرده و کُنش گریِ معقول داشته باشند. طبعا بدیهی است که جریان های سیاسی؛ بایستی در چارچوبِ قانونِ اساسیِ آن کشور فعالیت کنند؛ و اگر قرار است تغییری هم در قانون اساسی صورت گیرد، بایستی از مجاری و ساختارهای قانونی و رسمی شکل بگیرد، نه به صورت آنارشیستی و نامعقول. 3️⃣ و یا آزادی های اقتصادی؛ بدین معنا که فعالینِ اقتصادی در هر حکومت و ساختاری، بتوانند معقول کُنش گریِ اقتصادی داشته باشند، بطوریکه هم به منافعِ شخصیِ خود برسند و هم منفعت به جامعه برسانند. اسلام در حوزه ی اقتصادی؛ بر خلافِ نگرش های "مارکسیسیتی_سوسیالیستی" و یا "سرمایه داری_کاپیتالیستی"، علاوه بر به رسمیت شناختنِ مالکیتِ خصوصی و تحصیلِ ثروت، مخالفِ تجمع ثروت ملی در دستِ عده ای محدود نیز می باشد. از اینرو، در آیات قرآن هم، به کرات به مساله ی آزادی اجتماعی پرداخته شده است که نمونه ای از آن محضرتان تقدیم می گردد. در سوره ی آل عمران آیه ۶۴ داریم: " قل يا أهل الكتاب تعالوا إلي كلمة سواء بيننا و بينكم ألا نعبد إلا الله و لا نشرك به شيئا و لا يتخذ بعضنا بعضا اربابا من دون الله"؛ اساسا طبق بینش اسلامی، یکی از اهدافِ انبیای الهی آوردنِ آزادی های اجتماعی است. بدین نحو که انسان ها و جوامع، از یوغِ بندگی و اسارتِ یکدیگر رها شده و به سمت معبود حقیقی توجه و نظر داشته باشند. این اسارت و بندگیِ ابناء بشر نسبت به یکدیگر؛ گاه اسارت و بندگی در حوزه ی اندیشه و عقیده است، و گاه از منظر فرهنگ و سبک زندگی و گاه نیز از منظرِ سیاسی و اقتصادی، که پرداختنِ به هر یک مجالی دیگر می طلبد. ادامه دارد... 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 @taammolatenazari

✍️ با توجه به تعریفی که از معنای عدالت شد، از میانِ چهار معنای مذکور، سه معنا از آن مورد استفاده قرار می گیرد. 1️⃣ تحققِ عدالت در جامعه، گاه به معنای #مساوات_و_برابری است؛ فی المثل یعنی در حوزه ی آموزش و امکانات و برخورداری های آموزشی، عدالت اقتضاء می کند؛ به طور مساوی و برابر، امکاناتِ آموزشی بین افراد جامعه توزیع و تقسیم شود. 2️⃣ و نیز تحققِ عدالت در جامعه، به معنای #حق_هر_صاحب_حقی_را_دادن است؛ بدین نحو که، زیستِ اجتماعی اقتضاء می کند، انسان ها در زندگیِ اجتماعی شان نوعی حقوق نسبت به هم پیدا کنند. فی المثل کسی که با کارِ خود، محصولی تولید می کند، طبعا نوعی اولویت نسبت به آن محصول پیدا می کند، و منشاءِ این اولویت هم، کار و فعالیت اوست. یا مثلا در زمینه ی پاداش و دستمزد دادنِ به افراد، عدالت به این معنا اقتضاء می کند؛ حقِّ هر صاحبِ حقّی را به میزانِ تلاش و فعالیتی که انجام داده است، داده شود. طبعا، نوعِ کار،کیفیت کار، میزانِ کار، در دادنِ پاداش و دستمزد اثر گذار است. 3️⃣ و گاه تحققِ عدالت در جامعه به معنای #قرار_دادن_هر_چیز_در_جایگاه_خودش می باشد. به عنوان مثال، عدالت به این معنا اقتضاء می کند؛ در زمینه ی دادنِ مسئولیت ها و سِمَت ها به اشخاص، هر کسی در جایگاه حقیقیِ خودش که استحقاقش را دارد، قرار گیرد. 🔸️ اجمالا بخشِ چهارم به اتمام رسید. در بخشِ پنجم؛ اقسام عدالت و نسبتِ بینِ #عدالت و #آزادی را بیان خواهیم کرد و بحثِ مورد نظر را به اتمام خواهیم رساند. 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 @taammolatenazari

#بخش_پایانی؛ وجوه و اقسام عدالت، و بررسیِ نسبتِ بینِ #آزادی و #عدالت ✍️ عدالت هم همانندِ آزادی، گاه از منظرِ فردی مورد توجه و نظر قرار می گیرد و گاه از منظر اجتماعی. 1️⃣ عدالتِ فردی؛ یعنی آدمی همواره در ارتباط با خودش و اعمالِ شخصی اش، موضعِ اعتدال را رعایت کرده، و در ارتباطِ با دیگران؛ جانبِ تساوی و برابری و نفیِ تبعیض و إعمالِ انصاف را رعایت کند. بی جهت نیست که حضرات معصومین علیهم السلام فرمودند: "خیر الاعمال اوسطها"؛ بهترین کارها، متعادل ترینشان می باشد. 2️⃣ عدالت اجتماعی؛ خود اجزائی دارد، از جمله: #عدالت_فرهنگی؛ فی المثل رعایت تساوی در حوزه ی آموزش و برخورداری های آموزشی میان افراد جامعه، رعایتِ شایسته سالاری در اعطای مسئولیت ها، رعایت حقوق اقوام و مذاهب در یک جامعه و... #عدالت_سیاسی؛ یعنی مهیا کردنِ شرائط و دادنِ امتیازاتِ برابر به جریان های مختلف سیاسی در کشور به جهتِ رقابت های سالم سیاسی. #عدالت_اقتصادی؛ یعنی تولید، توزیع و مصرف در کشور بصورت عادلانه و بدور از هرگونه تبعیضی صورت گیرد. 🔰و اما نسبتِ بینِ عدالت و آزادی؛ در این رابطه این سوال ممکن است مطرح شود؛ "چه نسبتی بینِ دو مفهومِ عدالت و آزادی برقرار است؟ آیا این دو مفهوم متساویین هستند یا متباینین؟ و یا نسبت شان عام و خاص مطلق است یا من وجه؟" 🔸️ همانطور که سابقا ذکر شد؛ هنگامی که می خواهیم نسبت سنجی بینِ این دو مفهوم کنیم، بایستی حوزه ی فردی را از حوزه ی اجتماعی تفکیک نمائیم. از آنجایی که محل بحث ما از آغاز، موضوعاتِ اجتماعی بود، بنابراین این نسبت سنجی بینِ عدالت و آزادی را هم از منظر اجتماعی انجام خواهیم داد. بدین ترتیب سوالی را که ابتدای سخن مطرح کردیم، مجددا طرح می کنیم: "چه نسبتی بینِ عدالت اجتماعی و آزادی های اجتماعی وجود دارد؟ به تعبیر دیگر: عدالتِ اجتماعی مقدم است یا آزادی های اجتماعی؟" 🔸️ در پاسخ باید چنین گفت: "با توجه به مفهوم شناسیِ عدالت و آزادی که سابقا انجام شد، می گوییم: تحققِ عدالتِ اجتماعی به مثابه یک بستری است که اگر در جامعه شکل نگیرید، آزادی های اجتماعی اساسا محقق نخواهد شد. به عنوان مثال: چه زمانی ما می توانیم رقابت های سالمِ سیاسی بین احزاب و جریان های مختلف در کشور را آزادانه تحقق ببخشیم؟ طبعا زمانیکه "عدالتِ سیاسی" به معنای دادنِ امتیازات برابر و شرایط فعالیتِ متساوی بین احزاب و جریان ها، از سوی حاکمیت صورت بگیرد. یعنی تحققِ آزادی های سیاسی در گروِ تحقق عدالتِ سیاسی در جامعه است. 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 @taammolatenazari