#روش_شناسی_فقه
#روش_فقه_شیخ
#کتاب_البیع
#شیخ_انصاری
#سیره
✅ مرحوم #شیخ_انصاری در بحث #اشتراط_بلوغ (ج۳/ص۲۸۸) در ردّ نظریه‌ی #صاحب_ریاض -که به #سیره استدلال می‌کند- مانند همیشه #سیره را بر نتابیده و آن را به شدّت ردّ می‌کند.
🔷️🔶️🔸️ نکته‌ی بسیار اساسی -که باید به دقّت واکاوی و تحلیل شود- نوع رفتار فقهیِ #شیخ_انصاری با #سیره است، مخصوصاً در #فقه_معاملات که جایگاه و موقف شارع در آن، جایگاه امضاء و نظارت است، نه تاسیس و اختراع.
🔸️ ایشان در همین بحث (ج۳/ص۲۸۸) می‌فرماید: "... و فیه إشكالٌ من جهة قوّة احتمال كون السيرة ناشئة من عدم المُبالاة في الدّين، كما في كثيرٍ من سِيَرهم الفاسدة".
🔸️ پیش از آن نیز در بحث #معاطات (ج۳/ص۴۲) می‌نویسد: "و أما ثبوت السيرة و استمرارها على التوريث فهي كسائر سيراتهم الناشئة عن المسامحة و قلّة المُبالاة في الدّين ممّا لا يُحصى في عباداتهم و معاملاتهم و سياساتهم، كما لا يخفى".
🔸️ همچنین در ردّ کلام #کاشف_الغطاء در بحث دَیْن‌بودنِ مالی که از ظَلَمه اخذ شده است (ج۲/ص۹۹) می‌آورد: "و ما ادَّعاه من السیرة، فهو ناشٍ من قلّة مُبالاة الناس، كما هو دَيْدَنهم في أكثر السِّيَر التي استمرّوا عليها... "
🔹️ اگر چه در مقابل نیز در برخی موارد در کتاب #مکاسب، #سیره را مُویِّد نظریه‌ی خود دانسته، و از آن به بدی یاد نمی‌کند؛ ایشان در بحث اعتبار #غرر_شخصی (ج۴/ص۲۱۶) می‌فرماید: "... و یؤيِّد ذلك جريان سيرة الناس على المعاملة بها من دون معرفة الأغلب بوزنها".
🔶️🔷️🔹️ از عبارات گوناگون ایشان در کتاب #مکاسب به نظر می‌رسد #شیخ_انصاری حتی در #فقه_معاملات اعتبار چَندانی برای #سیره و بنائاتِ عقلاییِ حاکم بر نظامِ بازار و تجارت معتقد نبوده، و در جایی نیز اگر سخن از #سیره می‌آورد برای تایید و تقویت نظریه‌ای است که پیش از آن با خصوص ادلّه‌‌ای چون روایات، اجماع و شهرت اثبات شده باشد.
🔹️ این بدبینی و بی‌اعتناییِ بسیارِ ایشان به #سیره یکی از نشانه‌های روشنِ نگاهِ تعبّدگرایانه‌ی #شیخ_انصاری در #فقه_معاملات است؛ #تعبّدگرایی.
✴️@fegh_osoul_rafiee
#روش_شناسی_فقه
#روش_فقه_شیخ
#کتاب_البیع
#شیخ_انصاری
📖 مرحوم #شیخ_انصاری در #مکاسب (ج۱/ص۳۱۲) در بحث نسبت‌سنجی بین امکان یا عدمِ امکانِ تفصّی با موضوع و حکمِ #اِکراه چند بار رفت و برگشت دارند و هر بار نظریه‌ای را تقویت می‌کنند.
🔸️ ایشان از "الذي يظهر من النصوص و الفتاوى..." (ج٣/ص۳۱۳) بحث خود را آغاز می‌کند.
🔹️ سپس در عبارت "لكن الإنصاف أن وقوع الفعل..." (ج٣/ص٣١۴) و "ما ذکرناه و إن كان جارياً في التورية..." ( ج۳/ص۴۱۵) نظریه‌ی دیگری را تقویت می‌کند.
🔸️ و پس از آن، از ظاهر کلامشان پیداست که نظریه‌ی نهاییِ ایشان آن چیزی است که با عبارتِ "هذا، ولکنّ الأولَى أن يفرَّق بين..." (ج۳/ص۳۱۶) بیان می‌فرماید.
✅ آن چه در این بحث جالبِ توجّه است آن است که مرحوم #شیخ_انصاری در نهایتِ بحثِ خود با نادیده‌گرفتنِ آن چه به عنوانِ ظهورِ نصوص و اخبار (ص۳۱۳) و همچنین با چشم‌پوشی از استدلالِ نسبتاً خوبی که در ص۳۱۴ و قضیه‌ی عمّار که در ص۳۱۵ مطرح کرده‌اند نظریه‌ی نهاییِ خود را تنها بر اساسِ کلامِ فقیهانی چون #محقّق_حلّی و #علّامه_حلی و #شهید_ثانی و #محقّق_سبزواری و دیگران -که همگی به تبعِ مرحوم #شیخ_طوسی در #المبسوط بیان فرموده‌اند- پایه‌ریزی می‌کند.
🔵🔸️ جالب این است که #شیخ_انصاری ظهورِ نصوص و اخبار را در این بحث رها کرده، و در پایه‌ریزیِ نظریه‌ی نهاییِ خود تنها بر ظهورِ کلامِ فقیهانِ نامبرده -به ویژه #شیخ_طوسی- اعتماد می‌کند.
#متن
#فرامتن
#تعبّدگرایی
#شُهرَت‌گرایی
✴️@fegh_osoul_rafiee
#روش_شناسی_فقه
#روش_فقه_شیخ
#کتاب_البیع
#شیخ_انصاری
📖 مرحوم #شیخ_انصاری در #مکاسب (ج۱/ص۳۳۰) می‌فرماید: "نعم، لو صحّ ما ذکر سابقاً من توهّم أن المكرَه... لكن عرفت سابقاً أنه خلافُ المقطوع من النصوص و الفتاوى؛ فراجِع!"؛ احتمالی از جانب مرحوم #صاحب_جواهر (ج۲۲/ص۲۶۷) مطرح شده است که ایشان مکرَه را خالی از قصدِ مضمونِ عقد دانسته، و او را تنها مانندِ ایجادکننده‌ی صوت می‌داند.
مرحوم #شیخ_انصاری برای ردِّ این احتمال -که آن را توهّم یاد می‌کند- می‌فرماید: این توهّم خلافِ آن چیزی است که ما با توجّه به نصوص، اخبار و فتاوای فقیهان به آن قطع و یقین پیدا کرده‌ایم.
✅ جالبِ توجّه در اینجا آن است که وجودِ قصدِ مدلول در ذهنِ مکرَه امری است حقیقی و خارجی که در ظرفِ ذهن تحقّق می‌یابد، اما ایشان در این گفتارِ خود -بدونِ تحلیلِ حقیقت‌شناسانه و یا تمسّک به اصول و قواعدِ پذیرفته‌شده‌ی عرفی و عقلایی- می‌فرماید: از نصوص شرعی و فتاوا قطع پیدا کرده‌اند که مکرَه چنین قصدی در ذهن دارد.
این در حالی است که در چند صفحه‌ی پیش از آن (ج۳/ص۳۲۳) ایشان بحثِ خوبی را بر اساسِ استشکالِ #محقّق_تستری آغاز کردند، اما با بیانِ نه چندان مُحکمی با "اللّهم إلا أن يقال..." و "فتأمّل" ما را به پاسخ روشنی نرساندند؛ از این رو، ایشان در ص۳۳۰ با کنارگذاشتنِ این استدلال‌ها و اصول و قواعدِ کلامی کار را با نصوص و فتاوا و قطعی که از خلالِ توجّه به آن‌ها به آن رسیده‌اند تمام‌شده دانسته و توهّمِ مذکور را باطل می‌دانند.
#متن
#فرامتن
#تعبّدگرایی
#شُهرَت‌گرایی
#روش_شناسی_فقه
#روش_فقه_شیخ
✴️@fegh_osoul_rafiee