🔰 ولَایَت فَقِیه، بین اِطْلَاق و تَقْیِید 🎙 تدریسِ تحليلىِ بخشِ #ولايت_فقيه از کتابِ #مکاسبِ مرحوم #شیخ_انصاری 📌 تبیینِ #اصل_عدم_ولایت در کلامِ آیت الله منتظری در #دراسات. 📌 تبیینِ فرقِ #اصل_عدم در کلام #شیخ_انصاری و آیت الله منتظری. 📌 بیانِ دو اشکال به سخنِ آیت الله منتظری. 📌 روایتِ #علل_الشرائع از امام رضا (علیه السلام) و ضرورتِ حکومت و حاکمیت. 📅 چهارشنبه‌ها ⏰ ساعت ۱۲:۳۰ 🕌 مدرسه‌ی علمیه‌ی عباسقلیخان ✴️@fegh_osoul_rafiee

#عروة_البارقي #رجال #كتاب_البيع #بيع_فضولى ✅ یکی از روایاتِ مشهور در باب #بیع_فضولی قضیه‌ی #عروه_بارقی است که #شیخ_انصاری نیز در کتاب #مکاسب (ج۳/ص۳۵۰) آن را ذکر می‌کند. 📚 مرحوم #شیخ_طوسى (م۴۶۰) ایشان را با عنوان #عروة_البارقي در رجال (رقم ۳۰۸) از جمله‌ی اصحاب پیامبر (صلّی الله علیه و آله) ذکر می‌کند. 📚 ابن أثير (م۶۳۰) نيز در أُسُد الغَابة في مَعْرِفة الصّحابة (ج۳/ص۴۰۳) از ابن‌مَنده اصفهانی (م۳۹۶) با رمز "د"، و از أبونُعَیم اصفهانی (م۴۳۰) با رمز "ع" نقل می‌کند: "عُرْوَة بن الجَعْد، و قيل: ابن‌ أبي‌الجَعْد البارقي، و قيل: الأزدي؛ قاله ابن منده و أبونعيم. سکن الکوفة روى عنه الشعبي و السبيعي و شبيب بن غرقدة و سماك بن حرب و شريح بن هانئ و غيرهم و كان ممن سيّره عثمان رضي الله عنه إلى الشام من أهل الكوفة و كان مرابطاً ببراز الزور. .... و قولُهما (أي: ابن‌منده و أبو‌نعیم) -بارقيٌّ و قيل: أزديُّ- واحدٌ، فإن بارقاً من الأزْد و هو بارق بن عدي بن حارثة... و إنما قيل: بارقٌ، لأنه نَزَل عند جبلٍ اسمه 'بارق' فنُسِب إليه. و قيل غير ذلك". و همو در أُسُد الغَابة في مَعْرِفة الصّحابة (ج۳/ص۴۰۴) از ابوعُمر ابن‌عبدالبرّ نَمِری (م۴۶۳) با رمز "ب" نقل می‌کند: "عُرْوة بن عَياض بن أبي‌الجَعْد البارقي، و بارقٌ من الأزْد. و يقال: إن بارقاً جبلٌ نزله بعض الأزْد، فنسبوا إليه. استعمل عمرُ بن الخطّاب عُروةً هذا على قضاء الكوفة و ضمَّ إليه سلمان بن ربيعة الباهلي و ذلك قبل أن يستقضي شُرَيحاً...". #عروة_البارقي ✴️@fegh_osoul_rafiee

#روش_شناسی_فقه #روش_فقه_شیخ #شیخ_انصاری #کتاب_البیع #بیع_فضولی ✅ یکی از پرسش‌هایی که #شیخ_انصاری برای تحدیدِ حقیقتِ #بیع_فضولی در #مکاسب (ج۳/ص۳۴۶تا۳۴۸) مطرح می‌کند این است که اگر در هنگامِ جاری‌شدنِ عقد توسطِ #فضولی مالک راضی باشد آیا چنین عقدی که مقرون به رضایتِ مالک باشد فضولی است یا نیست؟ نیاز به اجازه‌ی بعدی دارد یا ندارد؟ 📚 #شیخ_انصاری -بعد از آن که سخنِ ابتداییِ خود را با عبارتِ "فالظاهر شموله..." (ج۳/ص۳۴۶) بیان می‌کند- در اثنای صفحه‌ی ۳۴۷ می‌نویسد: "و إن كان الذي يقوى في النَّفْس ... ... فيَجِب على المالك فيما بينه و بين الله تعالى إمضاءُ ما رضي به و ترتيبُ الآثار عليه... ". 🔷️🔸️ آن چه در این سخنِ #شیخ_انصاری جالبِ توجّه است این است که ایشان معتقد است اگر مالک در هنگامِ جاری‌شدنِ صیغه‌ی عقد توسطِ بایعِ فضولی در درونِ خود واقعاً راضی بوده باشد عقدِ مذکور صحیح و لازم است و مالک باید مردانگی کرده و بینِ خود و خدای خودش رضایتِ درونی‌اش را برای مشتری آشکار کند و کتمان نکند و به مشتری بگوید که معامله‌ی مذکور صحیح بوده و دارای اثر است، حتی اگر هیچ کسی نداند که او در هنگامِ جاری‌شدنِ صیغه‌ی عقد راضی بوده است. ❓❔❓ پرسشِ ما این است که آیا رَواست نظم و نظامِ تجارت، بازار و معاملات را موقوف بر وجدانِ بیدارِ صاحبِ عقد کنیم؟! آیا می‌توان نظامِ مالکیّت‌‌‌ها و نقل و انتقال‌ها در میان مردم را حواله‌ی به حساب و کتابِ آخرت دهیم؟! آیا نظم و نظامِ بازار و تعاملاتِ اجتماعی مالی و اقتصادی در میان مردم این گونه سامان می‌یابد؟ آیا این، عقلایی است؟! آیا بهتر و عقلایی‌ این نیست که نظامِ تجارت، بازار و معاملات را به گونه‌ای سامان‌دهی و قانون‌گذاری کنیم که مُبتنی بر اعتباراتِ عقلایی -مانند اِبراز به سببِ مُبرِز خارجی- باشد و البته قابلِ راستی‌آزمایی؟! #روش_شناسی_فقه #روش_فقه_شیخ ✴️@fegh_osoul_rafiee

⬛⬛ ولَایَت فَقِیه، بین اِطْلَاق و تَقْیِید ⬛⬛ 🔴 تدریسِ تحلیلیِ بخشِ #ولايت_فقيه کتابِ #مکاسبِ مرحوم #شیخ_انصاری 📅 چهارشنبه‌ها ⏰ ساعت ۱۲:۳۰ 🕌 مدرسه‌ی علمیه‌ی عباسقلیخان ✴️@fegh_osoul_rafiee

#مکاسب #شیخ_انصاری #ولایت_فقیه #نوشته_اول ✅ چکیده‌ی برخی نکاتِ مطرح‌شده در جلسه‌ی بحث #ولایت_فقیه: 📚 مرحوم #شیخ_انصاری در ادامه‌ی بیان اصلِ اوّلیِ عدمِ ولایت می‌فرماید: "... خرجنا عن هذا الأصل في خصوص النبي و الأئمة (عليهم السلام) بالأدلّة الأربعة..." (ج۳/ص۵۴۶). دو نکته در این جا باید بیان شود: 🔵🔶️ نکته‌ی اول: در جلساتِ گذشته توضیح دادیم آن اصلی که در کلام #شیخ_انصاری آمده است غیر از آن اصلی است که آیت الله منتظری در دراسات بیان کرده است؛ از این رو، اصلِ اوّلیِ مذکور بنا بر کلامِ #شیخ_انصاری استصحابِ موضوعیِ عدمی است، و چون #استصحاب یک #اصل_شرعی است تقدُّمِ ادلّه‌ی اربعه بر آن از بابِ #حکومت است؛ رجوع کنید به رسائل (ج۲/ص۱۳ و ج۴/ص۴۲۱). 🔵🔶️ نکته‌ی دوم: روایاتی که در بابِ ولایتِ تشریعیِ ائمه (علیهم السلام) و وجوبِ اطاعتِشان (حتی نسبت به اوامرِ شخصیِ‌شان) وارد شده است -همان طور که #شیخ_انصاری نیز فرموده است- بسیار زیاد است، اما چند نکته در موردِ این روایات و فرقِ آن با #روایات_فقهی باید موردِ دقّت قرار گیرد: 🔸️ #روایات_فقهی عمومی بوده و در بسیاری موارد بر سرِ زبانِ عمومِ شیعیان می‌گشته است، در حالی که #روایات_کلامی (غیر فقهی) -که قرار است مقامات، فضائل و حدودِ ولایت و امامتِ تشریعی و تکوینیِ پیامبر و امامانِ معصوم (علیهم السلام) را بیان کند- روایاتی خصوصی و برای خواصِّ اصحابِ ایشان بوده است. 🔹️ از این رو، #تقیّه -اگر چه در موردِ #روایات_فقهی نیز وجود داشته است- اما روشن است که در مسائلِ عقیدتی و کلامی بسیار شدیدتر بوده است. 🔸️ همین نکته باعث می‌شده است بسیاری از رجال و راویانِ #روایات_کلامی -برای رجالیّونِ و اهلِ #تراجم- گمنام‌ و مجهول یا کمترشناخته‌شده باشند، تا جایی که برخی از آنان چون از فضای #فقه و #روایات_فقهی دور بودند موردِ طعن فقهای جلیل القدری چون زراره و محمد بن مسلم قرار می‌گرفتند؛ رجوع کنید به رجال کشّی (ص۳۹۲/ش۵۹۲). 🔹️ از این رو، تحقیقاتِ حدیثی و رجالی و البته تطبیقاتِ محتواییِ چنین روایاتی بر محکمات کتاب و سنّت سهم بسیار بزرگی در اعتبارسنجیِ این روایات دارد. ✴️@fegh_osoul_rafiee

#مکاسب #شیخ_انصاری #بیع_فضولی #ادلّه‌_بطلان #نبویّ #حَکیم_بن_حِزام 📚 ابن أثير (م۶۳۰) در أُسُد الغَابة في مَعْرِفة الصّحابة (ج۲/ص۴۰) در مورد #حَکیم_بن_حِزام می‌نویسد: "#حَکیم_بن_حِزام بن خُوَیلِد بن أسد بن عبد العُزّي بن قَصِيّ القُرَشِيّ الأسَديّ، و أمّه و أمّ أخویه خالد و هشام صفیّة... و هو من مسلمة الفتح، و کان من أشراف قریش و وجوهها فی الجاهلیة و الإسلام، و کان من المؤلَّفة قلوبُهم أعطاه رسولُ الله صلّی الله علیه و سلَّم یوم حُنَیْن مئة بعیر، ثم حَسُن إسلامه، و کان مولِدُه قبلَ الفیل بثلاث عشر سنة علی اختلاف فی ذلک، و عاش مئة و عشرین سنة، ستّین سنة فی الجاهلیة و ستّین سنة فی الإسلام، و تُوُفِّی أربع و خمسین أیام معاویة... و شَهِد بدراً مع الکفّار و نجا مُنهَزماً... . أخبرنا أبوجعفر عبیدالله بن أحمد بن علي و غیر واحد قالوا بإسنادهم إلی محمد بن عیسی قال: حدّثنا قُتَیْبة أخبرنا هشیم عن أبی‌بشر، عن یوسف بن ماهِک، عن #حَکیم_بن_حِزام قال: سألتُ رسول الله صلی الله علیه و سلَّم فقلتُ: یأتینی الرّجل فیسألنی من البیع ما لیس عندی؛ أأبتاع له من السُّوق، ثم أبیعه منه؟ قال: لا تَبِع ما لیس عندک." ✴️@fegh_osoul_rafiee

#مکاسب #بیع_فضولی 📚 عبدالرحمن جزیری (م۱۳۶۰) در کتاب الفقه على المذاهب الأربعة (ج٢/ص۱۶۵) در توضیحِ آرای فقهیِ مذاهبِ عامّه در مساله‌ی #بیع_فضولی می‌نویسد: "#الشافعيّة قالوا: ... ... و أما شرائط المعقود عليه فهي... أن يكون للعاقد عليه ولاية، فلا يصحّ بيع الفضولي. #الحنفيّة قالوا: ... ... الشرط الثالث: أن يكون مملوكاً للبائع إذا كان يريد أن يبيع لنفسه، أو مملوكاً لموكِّله و نحوه كما يأتي، فلا ينعقد بيع ما ليس بمملوك و لو ملكه بعد البيع إلا في السلم. #المالكيّة قالوا: ... ... الرابع: أن يكون العاقد مالكاً أو وكيلاً عن مالك فلا يلزم بيع الفضولي. #الحنابلة قالوا: ... ... و يشترط في المعقود عليه أن يكون المبيع مملوكاً لبائعه وقت العقد ملكاً تامّاً." ✴️@fegh_osoul_rafiee

#مکاسب #شیخ_انصاری #کتاب_البیع #بیع_فضولی #حقیقت_معاوضه ✅ از نکاتِ بسیار مهمِّی که زیربنای شکل‌گیریِ تعاملاتِ مُعاملی و تِجاری بین انسان‌هاست #حقیقت_معاوضه یا به تعبیرِ دیگر #مفهوم_مبادله است؛ #شیخ_انصاری در جای‌جایِ #کتاب_البیع از آن سخن به میان می‌آورد و بر اساسِ آن یا معامله‌ای را پوچ دیده و حکم به صُوری‌بودنِ آن معامله می‌کند، و یا بر اساسِ آن معامله‌ای را بازسازی و تصحیح می‌کند. 🔶️ #حقیقت_معاوضه -فارغ از صحّت یا بطلانِ خارجی‌ و فعلیِ آن- آن مفهوم و معنایی است که عرف و عقلاء برای گونه‌های مختلفِ روابطِ مُعاملی و تِجاری ساخته‌‌ و اثرِ خاصّی بر آن بار کرده‌اند. 🔷️ ساختنِ #حقیقت_معاوضه تنها به دستِ عرف و عقلاء و در یک نظامِ مُعاملی و تجاریِ جمعی و عقلایی صورت می‌پذیرد، و ابداً یک امرِ شخصی نیست تا هر فردی یا افرادی بتواند معامله‌‌ی خودساخته‌ای را اختراع کند و آثاری بر آن بار کرده، روابطِ تجاریِ خود را بر اساسِ آن برقرار کند. 🔸️ از این رو، هر انسانی برای ایجادِ روابطِ مُعاملی و تجاری با دیگران ناگُزیر است در قالبِ یکی از گونه‌های شناخته‌شده‌ی معاملات و تجارات و در محدوده‌ی آثارِ شناخته‌شده‌ی در نگاه عُرف و عُقلا -که در میانِ آنان اعتبار دارد- با دیگران تعامُل کند. 🔵 مهمّ این است که #حقیقت_معاوضه -همان گونه که بیان شد- یک امرِ عقلایی و عرفی است، اما #تحقّق_معاوضه به معنای ایجاد‌شدنِ یک معاوضه‌ی عرفی و عقلایی در عالَمِ خارج وابسته‌ی به قصدِ انسان است؛ اینجاست که قاعده‌ی فقهیِ #تبعیّت_عُقُود_از_قُصُود معنا پیدا می‌کند. 🔹️ به دیگر بیان، هر معامله‌ای در حقیقتِ اعتباریِ خودش ثبوتاً وابسته‌ی به قصدِ عرف و عقلاست، و در تحقّقِ اعتباری‌اش اثباتاً وام‌دارِ قصدِ فرد است. #حقیقت_معاوضه #تحقّق_معاوضه ✴️@fegh_osoul_rafiee

#محقّق_خویی #مصباح_الفقاهة #ولایت_فقیه #روایات ✅ #محقّق_خویی در #مصباح_الفقاهة (ج۳/ص۲۳۸) -بدونِ اشاره به ضرورت یا عدمِ ضرورتِ واقعی و عقلیِ تشکیل حکومت- دلالتِ یک یکِ روایاتی که #شیخ_انصاری در #مکاسب ذکر کرده است را ردّ می‌کند و هیچ کدام از #روایات را نمی‌پذیرد. 🔷️ ایشان در بررسیِ روایات می‌نویسد: "... و کیف کان، فلا دلیل لنا یدلّ علی ثبوت الولایة المستقلّة و الاستقلال في التصرّف للفقيه إلا ما تُوُهِّم من بعض الروايات... ." 🔶️ و در میانه‌ی کلامش (ج۳/ص۲۴۲) نیز می‌آورد: "فتحصّل من جمیع ما ذکرناه أنه لیس للفقيه ولایةٌ على أموال الناس و أنفسهم على الوجه الأول بمعنى استقلاله في التصرّف فيهما، و من هنا اتّضح أنه ليس له إجبار الناس على جباية الخمس و الزكاة و سائر الحقوق الواجبة، كما هو واضح." 🔷️ و نیز در جای دیگری (ج۳/ص۲۴۹) نیز می‌فرماید: "فتحصّل أنه ليس للفقيه ولايةٌ بكلا الوجهيْن على أموال الناس و أنفسهم، فليس له أن يُزوِّج بنتاً صغيرة لابن صغير أو كبير، و لا تزويجُ ابن صغير، و لا يجوز له بيع داره و هكذا و هكذا." ✴️@fegh_osoul_rafiee

#کتاب_البیع_شیخ_انصاری #حاشیة_المكاسب #آخوند_خراسانى #شروط_المتعاقدين #بیع_فضولی 📚 ١٣۰- قوله (ج۳، ص۳۵۹): و عدّ هذا خارجاً عن بیع الفضولي بالنصّ... . (#شیخ_انصاری در #مکاسب ج۳/ص۳۵۸ موثقه‌ی جمیل را به عنوانِ مؤیِّدِ صحّتِ #بیع_فضولی ذکر کرده، و در یکی از احتمالات به خاطر دلالتِ کلامِ امام علیه السلام آن را تعبّداً -و نه واقعاً و موضوعاً- خارج از مساله‌ی #بیع_فضولی دانسته است.) ✅ مرحوم #آخوند_خراسانى می‌فرماید: می‌توان آن چه در موثّقه‌ی جمیل آمده است را موضوعاً و واقعاً خارج از #بیع_فضولی دانست؛ به این توضیح که مالک اگر چه یک کالای خاصّی را در #عقد_مضاربه برای #عامل معیَّن کرده است، اما این تعیین برای این است که او به مطلوبش که ربح و سود است برسد، حال اگر #عامل بر خلافِ نظرِ #صاحب‌_سرمایه کالای دیگری را بخرد و سود کند غرضِ #صاحب_سرمایه حاصل شده است و #عقد_مضاربه نیز اقتضای آن را دارد. 🔶️ و این که #صاحب_سرمایه کالای خاصّی را تعیین کرده است تنها اقتضای این را دارد که اگر #عامل تخلّف کند و ضرر کند ضامنِ سرمایه‌ی بربادرفته‌ی #صاحب_سرمایه است، و مقتضای #عقد_مضاربه را از اساس از بین نمی‌برد. ✴️@fegh_osoul_rafiee

✅ #علوم_پایه در #حوزه_علمیّه باید بر اساسِ دستِ کم یک تا چند کتاب به درستی تحصیل و مطالعه شود: 🔵 #صرف: #صرف_ساده 🔴 #نحو: #سیوطی یا #شرح_ابن_عقیل 🔵 #لغت: اُنس با دستِ کم#المعجم_الوسیط و #مقائیس_اللغة 🔴 #بلاغت: #جواهر_البلاغة يا #مختصر_المعانی 🔵 #تجوید و #قرائت: آموزشِ عملی 🔴 #منطق: #المنطق مظفر 🔵 #اصول: #أصول_الفقه مظفر يا #حلقات_ثلاث شهيد صدر، و #کفایة_الأصول آخوند خراسانى (به صورتِ عمومی نیازی به #درس_خارج_اصول نیست) 🔴 #فقه: يك دور فقهِ موجز و #مكاسب و #درس_خارج (دستِ كم ٣ سال درسِ خارجِ خوب) 🔵 #حدیث: آشنایی با کتابِ #الکافی (دستِ کم بر محورِ #درس_خارج_فقه) 🔴 #رجال: مطالعه‌ی #كليات_في_علم_الرجال آیت الله سبحانی، و کارِ عملی در خلالِ #درس_خارج_فقه 🔵 #فلسفه: نهایة_الحكمة علّامه طباطبایی یا #شرح_منظومه حاجی سبزواری 🔴 #تفسیر: اُنس و مطالعه‌ی #مجمع_البیان شیخ طبرسی. 🔵 #تاریخ_اسلام: اُنس و مطالعه‌ی #سیره‌ی_سیاسی_پیامبر_اکرم و #سیره‌ی_خلفا رسول جعفریان. ⚠️ بهترین کتاب برای مراجعه همان کتابی است که در #حوزه خوانده‌اید، مگر آن که در صدد بوده باشید کتابِ علمیِ بهتری از آنچه خواندید را دوباره از ابتدا تا انتها مطالعه و دقّت کنید و در آن علم عمیق‌تر شوید. ⚠️ آن چه نام بُردیم لزوماً بهترین و مناسب‌ترین کتاب‌ها نیست، بلکه برخی از آن‌ها به این دلیل ذکر شد که در نظامِ آموزشی جا افتاده است. #جامعیّت

🔶️ فهمِ آنچه #محقّق_میرزای_نائینی در بیانِ این اشکال بیان می‌کنند انصافاً قدری دقیق و پیچیده است، اما آنچه مطلبِ ایشان را روشن‌تر می‌کند این است که شرط در فرض اوّل، خودِ عصیان است که تا زمانش نرسد #خطاب_مهمّ فعلیّ نخواهد شد، و در فرض دوم، وصفِ #تعقّب است نه خودِ عصیان؛ یعنی شرط در حقیقت عصیانِ خارجی نیست، بلکه همین که #خطاب_مهمّ به گونه‌ای باشد که مکلّف در زمانِ #اهمّ آن را عصیان کند کافی است؛ در این فرض، روشن است که #خطاب_مهمّ می‌تواند حتی قبل از عصیانِ خارجی نیز فعلیّ شود. 📌 برای فهمِ بهترِ عنوانِ انتزاعیِ #تعقّب می‌توان به کلماتِ #شیخ_انصاری در #مکاسب در بحث #بیع_فضولی -آن جا که حقیقتِ #اجازه را بیان می‌کنند (ج۳/ص۴۰۲)- مراجعه کرد. ✴️@fegh_osoul_rafiee