#رسائل_شیخ_انصاری
#فوائد_الأصول
#محقق_میرزای_نائینی
#تنبيهات_برائت
#رجحان_الاحتياط
#استحباب_الاحتیاط
✅ مرحوم #محقق_میرزای_نائینی در #فوائد_الأصول (ج٣/ص۳۹۸) می‌آورد:
🔶️ هیچ اشکالی در این است که #احتیاط در #شبهات_بدویه رُجْحان دارد؛ چه تحریمیه، چه وجوبیه، چه حکمیه و چه موضوعیه.
🔷️ اما این که چنین احتیاطی با توجه به ادله‌ی شرعیِ احتیاط، #استحباب نیز داشته باشد بدون اشکال نیست، زیرا احتمال دارد این ادله و اخبار را همه #ارشادی به همان چیزی بدانیم که عقل نیز آن را ادراک می‌کند؛ یعنی رُجحان و حُسنِ تحرّز و دراَمان‌ماندن از وقوع در مفسده‌ای که در شبهه‌ی بدویه محتمل است.
🔸️نه آن که خودِ ترکِ یک عملِ محتمل الحرمة یا انجامِ یک عملِ محتمل الوجوب به خودیِ خود دارای مصلحت باشد و موضوعِ استحباب شرعی قرار بگیرد؛ یعنی این گونه نیست که این اخبار و ادله، مولوی باشند.
🔹️ این احتمال سبب این شده است که اعتقاد به استحبابِ احتیاط در شبهات بدویه دارای اشکال باشد و بحث‌برانگیز شود.
ادامه دارد...
✴️@fegh_osoul_rafiee
#رسائل_شیخ_انصاری
#فوائد_الأصول
#محقق_میرزای_نائینی
#تنبيهات_برائت
#رجحان_الاحتياط
#استحباب_الاحتیاط
#ملازمه‌ی_عقلیه
✅ مرحوم #محقق_میرزای_نائینی در #فوائد_الأصول (ج٣/ص۳۹۸) در ردِّ توهمّی که #استحباب_احتیاط را با قاعده‌ی #ملازمه‌ی_عقلیه (کلُّ ما حکَم به العقلُ حکَمَ به الشرعُ) اثبات می‌کند می‌فرماید:
🔶️ این، توهّمِ فاسدی است، زیرا موردِ #ملازمه‌ی_عقلیه جایی است که عقل، مصلحت و مفسدهی واقعیِ احکام -که علّتِ احکام شرعی است- را اِدراک کرده باشد؛ یعنی به عبارت دیگر، عقل تنها در جایی بین حکم عقلی و شرعی #ملازمه اِدراک می‌کند که حکمِ عقلی، اِدراکِ مصلحت یا مفسدهی واقعی -که علّتِ حکم شرعی است- باشد.
📌 مرحوم #محقق_میرزای_نائینی از این نکته، تعبیر به "سلسله‌ی علل احکام" می‌کند، زیرا علمای امامیه معتقدند احکام شرعی، تابع و مسبَّب از مصلحت و مفسدهی واقعی‌اند.
🔷️ اما اگر حکمِ عقل در موردِ تحقّقِ اطاعت یا عصیان، و ثواب و عقاب باشد قانونِ #ملازمه‌ی_عقلیه جاری نیست، یعنی هیچ ملازمه‌ای بین حکم عقل و شرع در بابِ اطاعت و عصیان نیست؛ عقل، موردی را اطاعت یا عصیان می‌داند بدون آن که شرع به تبعِ عقل چنین حکمی تشریع کند.
🔶️ #احتیاط از قسم دوم است؛ حکم عقلی در #احتیاط راهی است برای تحفّظ بر حکم واقعی؛ از این رو، لزوم یا رجحانِ #احتیاط مربوط به باب اطاعت و عصیان است که هیچ ملازمه‌ای بین عقل و شرع نیست.
پس، اثباتِ #استحباب_شرعی_احتیاط به واسطه‌ی رجحان_عقلی_احتیاط امکان‌پذیر نیست.
ادامه دارد...
✴️@fegh_osoul_rafiee
#رسائل_شیخ_انصاری
#فوائد_الأصول
#محقق_میرزای_نائینی
#تنبيهات_برائت
#احتیاط
#عبادات
✅ مرحوم #محقق_میرزای_نائینی در #فوائد_الأصول (ج٣/ص۳۹۸) بحث مفصَّلی را درباره‌ی امکانِ #احتیاط در #عبادات ارائه می‌کند؛ ایشان می‌فرماید: مرحوم #شیخ_انصاری نه تنها احتیاط در عبادات را مشکل می‌داند، بلکه قول به عدمِ امکان ِ #احتیاط در #عبادات را نیز تقویت می‌کند، در حالی که مبنای ایشان در کتاب‌های فقهی و رساله‌های علمیِ‌شان این نیست.
🔷️ در ادامه ایشان می‌فرماید: البته نقل شده است که "أقواهما" در نسخه‌ی اصلی رسائل نبوده است. و به گمان هم باید این گونه باشد، زیرا ما نمی‌توانیم قبول کنیم که اصولی‌ای مانندِ #شیخ_انصاری امکانِ احتیاط در #عبادات را انکار کند.
🔶️🔸️ مبنای اشکالِ #شیخ_انصاری در امکانِ #احتیاط در #عبادات این است که اگر در وجوبِ نماز یا هر عمل عبادیِ دیگری شکّ داشته باشیم نمی‌توانیم #قصد_امر کنیم، زیرا یقین به وجودِ امرِ شرعی نداریم تا بتوان آن را در انجامِ آن عملِ عبادی قصد کرد.
ادامه دارد...
✴️@fegh_osoul_rafiee
#رسائل_شیخ_انصاری
#فوائد_الأصول
#محقق_میرزای_نائینی
#تنبيهات_برائت
#احتیاط
#عبادات
✅ مرحوم #محقق_میرزای_نائینی در #فوائد_الأصول (ج٣/ص۴۰۰) بعد از توضیحِ چراییِ عدمِ امکانِ #احتیاط در #عبادات -که مرحوم #شیخ_انصاری نیز آن را تقویت کرده است- می‌فرماید: انصاف این است که چنین مطلبی سزاوار نیست بر قلمِ #شیخ_انصاری جاری شود، چه برسد به آن که ایشان آن را تقویت کرده باشد و چنین سُخَنی را اختیار کند.
🔷️🔸️ #محقق_میرزای_نائینی در نقدِ نظریه‌ی عدم امکانِ #احتیاط در #عبادات در #شبهات_بدویه می‌آورد: #امتثال چهار مرتبه دارد:
۱- #امتثال_علمی_تفصیلی
۲- #امتثال_علمی_اجمالی
۳- #امتثال_ظنّی
۴- #امتثال_احتمالی
🔸️ این چهار مرتبه عقلاً ترتیبی است؛ یعنی به گونه‌ای است که در صورتِ امکانِ هر مرتبه‌ای، مرتبه‌ی بعدی صحیح نیست، اما در صورتی که سه مرتبه‌ی اول متعذّر باشد #امتثال_احتمالی بی‌اشکال است، و عقل نیز آن را حَسَن و نیکو می‌شمارد.
🔹️ همچنین اگر قرار باشد حقیقتِ #امتثال تنها با #امتثال_تفصیلی تحقّق یابد #امتثال_اجمالی در #شبهات_علم_اجمالی نیز باید بی‌اعتبار باشد.
🔶️🔹️ ایشان در ادامه توهّمی را بیان و دفع می‌کند:
🔹️ اما توهّم این است که قیاسِ #علم_اجمالی با #شبهات_بدویه درست نیست، زیرا امر شرعی در #علم_اجمالی -در هر حال- یقینی است، اما در #شبهات_بدویه تنها محتمل است.
🔸️ و دفعِ ایشان نیز این است که اگر شما #امتثال_تفصیلی را معتبر می‌دانید فرقی بین #علم_اجمالی و #شبهات_بدویه نیست، زیرا مکلّف در هر دو صورت در حینِ انجامِ عمل، هیچ یقینی به این که عملش مصداقِ مامورٌ به است نداشته و امکان #قصد_امر ندارد؛ پس، در #علم_اجمالی نیز جز #امتثال_احتمالی امکان ندارد.
ادامه دارد...
✴️@fegh_osoul_rafiee