#رسائل_شیخ_انصاری
#فوائد_الأصول
#محقق_میرزای_نائينى
#فیما_یعتبر_في_العمل_بالاحتياط
✅ ۲- مرحوم #محقق_ميرزاى_نائينى در #فوائد_الأصول (ج۴/ص۲۶۷) چند نکته را بیان میکنند:
🔶️ نکتهی اول: تحقّقِ قطعیِ اطاعت بدون #قصد_وجه.
ما قطع داریم همین که مکلف به دنبال انجام دستور و امر مولا باشد و همان امر واقعی را قصد کند اطاعت و امتثال تحقق یافته، و نیازی به قصد وجوب یا استحباب عمل نیست؛ بلکه حتی مجرّد این که مکلف بداند آن فعل، مطلوب مولاست و در نظر او رجحان دارد کافی است و مکلف میتواند #قصد_امر کند.
🔶️ نکتهی دوم: عدم وجودِ شرطِ #قصد_وجه در ادلّهی شرعیه.
ما اعتبار #قصد_وجه و #قصد_جهت و #قصد_تمییز را در هیچ روایتی پیدا نکردیم، در حالی که این مساله از مسائل کثیر الابتلائی است که مردم شب و روز با آن سر و کار داشتند.
و از سوی دیگر، چیزی مانند #قصد_وجه از مرتکزاتِ عرفیِ در اذهان مردم نیست تا بتوان گفت شارع به همان ارتکاز و پیشفرضِ ذهنیِ مکلّفان بسنده کرده است، بلکه از مسائلی است که غالباً عرف نسبت به آن غافل و بیاعتناست.
بنا بر این، اگر #قصد_وجه برای شارع مهم میبود نه تنها شارع باید آن را بیان میکرد، بلکه باید تکرار و تاکید بر آن نیز میداشت؛ پس، عدمِ وجدانِ دلیل در این مساله، خودْ دلیل بر عدمِ اعتبارِ شرعیِ آن است و حتی میتوان ادّعای قطع به عدمِ اعتبار کرد.
🔶️ نکتهی سوم: جریان اصل #برائت در فرض شک در شرطیّت #قصد_وجه.
مرحوم #محقق_میرزای_نائینی -بر خلاف مشهور و مرحوم #شیخ_انصاری- معتقد است حتی اگر به دو نکتهی قبل قطع و یقین نداشته باشیم نیز شرطیّتِ #قصد_وجه مشکوک خواهد بود، و اصلِ #برائت بدون هیچ مشکلی در آن جاری میشود.
ایشان در فرض شکّ در شرطیّتِ مواردی که -مانند قصد امر- نمیتوانند در متعلّقِ امر (صلات در خطاب "صلِّ") اخذ شوند -بر خلاف مرحوم #شیخ_انصاری- #برائت را جاری میداند، به این توضیح که اگر چه اخذش در متعلَّق خودِ امر مستحیل است، اما در هر حال #قصد_امر و #قصد_وجه از مواردی است که به دستِ شارع است و او باید شرطیّت یا عدم شرطیّت را جعل و تشریع کند، پس اگر در نصوص و خطاباتِ شرعی گشتیم و دلیلی بر شرطیّتش نیافتیم -مانند دیگر اجزاء و شرائط- مىتوان #برائت جاری کرده، و عبادت را بدون آن انجام داد.
✴️@fegh_osoul_rafiee