💎 آیا #فلسفه و #عرفان، کشک است؟
⭕️ جملات معروف یکی از #فقها این است: «عرفان پیش من است، همه #مولوی را می خواهی پیش من است، هر جا را می خواهی برایت بگویم، فلسفه را بخواهی از اول #اسفار تا آخر، از هر جا بگویی از اول مفهوم وجود تا آخر مباحث طبیعیات برایت بگویم، اما همه #کشک است، هر چه هست در قرآن و روایات است... این سنخیتی که بین علت و معلول قائلند باطل است، و #وحدت_وجود و موجود از ابطل اباطیل و کفر محض است....»
🔴 نقد و نظر
۱. اگر کسی با پیروی از ادبیات بالا بگوید: «علم اصول فقه، و علم فقه، همه اش در سینه من است از اول جواهر تا آخر آن. از اول کفایه تا آخر آن، اما همه اش کشک است. هر چه هست در قرآن و روایات است!» آیا این حرف درستی است؟
توضیح این است که همچنانکه رأی فقیه و متکلم متشرع در برابر رأی قرآن و امامان معصوم نیست بلکه فهم آن ها از قرآن و روایات محسوب می شود، همچنین است فهم عارف متشرع از آیات و روایات معارفی؛ از این رو فهم او در مقابل و در عرض قرآن و روایات نیست تا کسی بگوید رأی قرآن یا اهل بیت علیهم السلام این است و رای فلان عارف شیعه آن! بلکه عارف متشرع می گوید فهم من از آیات و روایات طبق ضوابطی که دارم چنین است.
درست است که قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام بهترین منبع برای رسیدن به حقیقت است ولی آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت؛ محکم و متشابه، مطلق و مقیّد، مجمل و مبیّن، عامّ و خاصّ، ظاهر و باطن دارد. همه فرق به ظاهر اسلامی ـ شیعه اسماعیلی، شیعه دوازده امامی، سنّى اشعرى، معتزلى، وَهّابى، و... ـ مدعی فهم قرآن کریم هستند و ادعای تبعیت از قرآن کریم را دارند ولى آیا همه آن ها، راه حقّ را پیموده اند و همه، آیات قرآن کریم را درست فهمیده اند؟!
همه شیعیان با گرایش های مختلف تفسیری، فقهی، اصولی، اخباری، کلامی، فلسفی و عرفانی، به قرآن و روایات اهل بیت تمسک می کنند. آیا همه، در هر مساله ای واقع را ادراک کرده اند؟
هیچ کس در فهم و برداشت از قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم ص و ائمه اطهار، معصوم نیست و امکان خطا دارد و خطا هم می کند. از این رو کسی حق ندارد از ابتدا و بدون حجت معتبر عقلی یا نقلی، عقاید، روش و اعمال خود را مطابق کتاب و سنت بداند و دیگران را بدون دلیل معتبر و کافی، رد کند.
۲. انسانی که قرآن و اهل بیت (ع) را دارد نباید دنبال حواشی کم فایده اصولی و فقهی این و آن بگردد و سالها وقت خود و جماعتی را تلف کند. آن هم در این زمان با این همه مشکلات علمی و فرهنگی و سیاسی برای دنیای اسلام و مسلمین.
هنر این است که گرهی از گره های فقهی روز جامعه را باز کنند. مشکلات اعتقادی، اخلاقی و فقهی جدید را حل کنند، هزاران مسائل مستحدثه برای جوانان و مردم وجود دارد ولی حواشی این و آن بر عبارات فلان و فلان را ماهها و سالها بحث می کنند. اینها کشک است.
۳. اینکه گفته شده: «وحدت وجود و موجود از ابطل اباطیل است» ادعای بدون دلیل معتبر است. به چه دلیل؟ دلیل بگویید تا بررسی شود. بدون دلیل حرف نزنید. پیغمبر نیستید که بگوییم بدون دلیل هم حرفتان مقبول است.
مراد این فقیه محترم، از معنای «وحدت وجود و موجود»، روشن نیست. اگر مراد، وحدت محض بدون پذیرش کثرات و موجودات است، یا مرادش همه خدایی، حلول، اتحاد و مانند آن است، در پاسخ می گوییم عرفا چنین مرادی ندارند و ما نیز از این معنا، دفاع نمی کنیم.
اگر مراد، وحدت شخصی وجود و کثرت مظاهر و نمودها و موجودات است، در پاسخ می گوییم این مساله نه تنها از ابطل اباطیل و کفر نیست بلکه از بهترین نظریه هایی است که قرآن، روایات، عرفان و برهان بر آن تاکید دارد و به تعبیر علامه طباطبایی (ره)، توحید قرآنی و اسلامی است.
۴. این جمله ادعایی است که باید تحلیل شود: همه عرفان پیش ایشان است؟ علمش یا عملش؟ معرفتش یا کشف و شهوداتش؟
اگر همه علمش مراد است، باید بگوییم متخصصان فلسفه و عرفان در حوزه و دانشگاه، ایشان را چنین نمی دانند با این حال، حاضریم سوال بپرسیم پاسخ گویند تا ببینیم ادعایشان تا چه اندازه درست است!
اگر همه عمل، شهود و مکاشفات عرفان، مراد است، باید بگوییم ادعای بزرگی است که بیشتر از اینکه انسان را به یاد تکبر، عجب، توهم و تخیل بیندازد، خنده آور است.
۵. بسیاری از بزرگان، علوم عقلی و عرفانی را تایید می کنند. سعی کنید در مسائلی که متخصص نیستید (در فلسفه و عرفان) از متخصص مربوطه (فیلسوف و عارف) حرف بشنوید نه از غیر متخصص در فلسفه و عرفان اسلامی، گرچه در اصول فقه و مسائل و حواشی کم فایده امثال میرزای نائینی متبحر باشد.
🍃 حجه الاسلام دکتر واحدجوان
@vahedjavan
♦️ کانال فلسفه اسلامی:
✅ @feghheakbar
حوزه علمیه تمدن ساز
علامه #جوادی_آملی : حوزه از نظر عقلانیت و علم دستش خالی است. فقه دارد اما فلسفه و کلام و تفسیر ...
💎 دست اکثریت حوزویان در علوم عقلی خالی است.
آیت الله #جوادی_آملی :
اين نكته را عزيزان حوزوی و دانشگاهی بايد بيشتر توجه كنند. حوزه از نظر عقلانيّت و علم الآن دستش خالی است.
#فقه دارد كه فقه احكام فرعی را دارد، #کلام در آن نيست، #فلسفه در آن نيست، #تفسیر در آن نيست، #نهج_البلاغه نيست، صحيفه سجاديه نيست.
ما بخواهيم به مردم بگوييم شما انقلابی باشيد، آقايان! انقلابی بودن با سفارش و موعظه حلّ نمی شود. انقلابی بودن مثل درس های مجلس ترحيم و مجلس فاتحه نيست كه انسان با سفارش حلّ كند. انقلاب، حداقل يك علم قوی غنی می خواهد؛ مثل نهج البلاغه.
اين نهج البلاغه هم بايد در دو سطح: يك عده كسانی كه رسائل و مكاسب می خوانند، بخشی از نهج البلاغه را بخوانند، يك عده كسانی كه كفايه و قسمت دوم نهج البلاغه، اين گروه دوم يقيناً نهج البلاغه بفهم نمی شوند. نهج البلاغه يك علم جان گيری دارد؛ ولی آن مقداری كه برای اداره كشور كافي باشد، اين مقدار را می توانند بفهمند،
وگرنه نهج‌البلاغه بدون علوم عقلی، بدون كلام غنی و قوی قابل حلّ نيست.
وقتي در نهج البلاغه شما می خوانيد «وَ كُلُّ قَائِمٍ فِي سِوَاهُ مَعْلُول» طرفِ شما يكی #دکارت است يكی #کانت است، اين دارد عليّت را ثابت مي‌كند. حضرت امير در اين خطبه می فرمايد چيزی كه هستیِ او عين ذات او نيست، الاّ ولابد علّت می خواهد، شانس و بخت و اتفاق و طبيعت و اينها همه باطل است.
اگر كسی بخواهد اين بخش از نهج‌البلاغه را بفهمد اين با كفايه و مكاسب و اينها حلّ نمی شود. اين طرف مقابلش مستقيم با دكارت درگير است و كانْت است و مانند آن. در بخش های اصولی انسان شبهه كعبی را نقل می كند،
گذشت آن زمانی كه شبهه رسمی حوزه، شبهه عبائيه بود،
الآن شبهه كانْت و دكارت است.
اين را مطئمن باشيد كه نهج‌البلاغه در حدّ كفايه و مكاسب قابل فهم نيست، حواسّ شما جمع باشد؛ اما براي ضرورت اين است كه نهج البلاغه را دو قسمت بكنند: يك قسمتش خطبه و نامه و كلماتي تا حدودی نرم تر اين برای رسائل خوان، آن بخش دومش يك مقدار دشوارتر هست برای كفايه و كسی كه بخش دوم مكاسب و اينهاست، همراه با بدايه و نهايه و منظومه و #اسفار و اين ها.
🍃 درس اخلاق- ۱۳۹۶/۰۲/۰۷
♦️ کانال فلسفه اسلامی:
✅ @feghheakbar
💎 دست اکثریت حوزویان در علوم عقلی خالی است.
آیت الله #جوادی_آملی :
اين نكته را عزيزان حوزوی و دانشگاهی بايد بيشتر توجه كنند. حوزه از نظر عقلانيّت و علم الآن دستش خالی است.
#فقه دارد كه فقه احكام فرعی را دارد، #کلام در آن نيست، فلسفه در آن نيست، #تفسیر در آن نيست، #نهج_البلاغه نيست، صحيفه سجاديه نيست.
ما بخواهيم به مردم بگوييم شما انقلابی باشيد، آقايان! انقلابی بودن با سفارش و موعظه حلّ نمی شود. انقلابی بودن مثل درس های مجلس ترحيم و مجلس فاتحه نيست كه انسان با سفارش حلّ كند. انقلاب، حداقل يك علم قوی غنی می خواهد؛ مثل نهج البلاغه.
اين نهج البلاغه هم بايد در دو سطح: يك عده كسانی كه رسائل و مكاسب می خوانند، بخشی از نهج البلاغه را بخوانند، يك عده كسانی كه كفايه و قسمت دوم نهج البلاغه، اين گروه دوم يقيناً نهج البلاغه بفهم نمی شوند. نهج البلاغه يك علم جان گيری دارد؛ ولی آن مقداری كه برای اداره كشور كافي باشد، اين مقدار را می توانند بفهمند،
وگرنه نهج‌البلاغه بدون علوم عقلی، بدون كلام غنی و قوی قابل حلّ نيست.
وقتي در نهج البلاغه شما می خوانيد «وَ كُلُّ قَائِمٍ فِي سِوَاهُ مَعْلُول» طرفِ شما يكی #دکارت است يكی #کانت است، اين دارد عليّت را ثابت مي‌كند. حضرت امير در اين خطبه می فرمايد چيزی كه هستیِ او عين ذات او نيست، الاّ ولابد علّت می خواهد، شانس و بخت و اتفاق و طبيعت و اينها همه باطل است.
اگر كسی بخواهد اين بخش از نهج‌البلاغه را بفهمد اين با كفايه و مكاسب و اينها حلّ نمی شود. اين طرف مقابلش مستقيم با دكارت درگير است و كانْت است و مانند آن. در بخش های اصولی انسان شبهه كعبی را نقل می كند،
گذشت آن زمانی كه شبهه رسمی حوزه، شبهه عبائيه بود،
الآن شبهه كانْت و دكارت است.
اين را مطئمن باشيد كه نهج‌البلاغه در حدّ كفايه و مكاسب قابل فهم نيست، حواسّ شما جمع باشد؛ اما براي ضرورت اين است كه نهج البلاغه را دو قسمت بكنند: يك قسمتش خطبه و نامه و كلماتي تا حدودی نرم تر اين برای رسائل خوان، آن بخش دومش يك مقدار دشوارتر هست برای كفايه و كسی كه بخش دوم مكاسب و اينهاست، همراه با بدايه و نهايه و منظومه و #اسفار و اين ها.
🍀 درس اخلاق- ۱۳۹۶/۰۲/۰۷
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
حوزه علمیه تمدن ساز
⭕️ سوال از استاد #طاهرزاده ( استاد فلسفه صدرا و عرفان ابن عربی) در دوران #دانشجو یی بیشتر چه مباحثی
⭕️ سوال از استاد اصغر #طاهرزاده ( استاد فلسفه صدرایی و عرفان ابن عربی)
در دوران #دانشجو یی بیشتر چه مباحثی را مطالعه کنیم ؟
لطفا #سیرمطالعاتی مختصری را ارائه دهید.
🔴 پاسخ
➖(متن با تغییر جزئی و تلخیص):
🔶 ابتدا برای شخصیت خود مبنایی را برنامه ریزی کنید که
اولا)فکر را متوجه موضوعات اساسی بکند.
دوما)روحیه ی تفکر و تحقیق و مطالعه را شکل دهد.
در دوران دانشجویی انسان دوست دارد همه چیز مطالعه کند.اقیانوسی است اما به عمق نیم سانتی متر.
در مطالعه دو نکته را رعایت کنید:
۱.مبنا داشتن مطالعه
۲.هدف داشتن مطالعه،که باید سیر فکری شما را به تدبر اصیل در #قرآن و #روایات ختم کند.
🔶 برنامه ای برای رسیدن به قدرت تدبر در آیات و روایات:
۱ .طی کردن یک دوره ی مختصر ادبیات عربی
۲ .توانایی تفکر و تفقه:
فهم حکمت صدرایی و عرفان محی الدین #ابن_عربی
مباحث #معرفت_نفس
#برهان_صدیقین
#حرکت_جوهری
#فصوص الحکم محی الدین
شرح جلد اول مقالات اثر آیت الله #شجاعی
۳ .توانایی نگاه #شهود ی به آیات و روایات:
مباحث #معاد (اثر طاهرزاده)
آنگاه که فعالیت های فرهنگی پوچ می شود (اثرطاهرزاده)
ترجمه و تنقیح جلد ۸ و ۹ #اسفار (اثر طاهرزاده)
۴ .کار روی کتاب های #امام_خمینی:
کتاب آداب الصلوه
چهل حدیث
شرح حدیث جنود عقل و جهل
شرح دعای سحر
مصباح الهدایه
سرالصوه
۵ .آثار شهید #مطهری
۶ .#غرب_شناسی در آثار شهید #آوینی،دکتر داوری،مرحوم مدد پور،عباس معارف و #رحیم_پور_ازغدی .
🍀 این خلاصه ی پاسخ بود؛
برای پاسخ کامل و وافی ، به کتاب ادب خیال، عقل و قلب اثر استاد طاهر زاده رجوع شود.🍀
🔴🔴🔴 تذکر:
خود استاد طاهر زاده در زمینه معرفت نفس و معاد و برهان صدیقین و حرکت جوهری و... کتب مستقل و ارزشمند با زبان فارسی و سلیس نوشته اند که تهیه ی آن ها برای سیر مطالعاتی فوق ضروری است.
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
حوزه علمیه تمدن ساز
علامه #جوادی_آملی : حوزه از نظر عقلانیت و علم دستش خالی است. فقه دارد اما فلسفه و کلام و تفسیر ...
💎 دست اکثریت حوزویان در علوم عقلی خالی است.
آیت الله #جوادی_آملی :
اين نكته را عزيزان حوزوی و دانشگاهی بايد بيشتر توجه كنند. حوزه از نظر عقلانيّت و علم الآن دستش خالی است.
#فقه دارد كه فقه احكام فرعی را دارد، #کلام در آن نيست، #فلسفه در آن نيست، #تفسیر در آن نيست، #نهج_البلاغه نيست، صحيفه سجاديه نيست.
ما بخواهيم به مردم بگوييم شما انقلابی باشيد، آقايان! انقلابی بودن با سفارش و موعظه حلّ نمی شود. انقلابی بودن مثل درس های مجلس ترحيم و مجلس فاتحه نيست كه انسان با سفارش حلّ كند. انقلاب، حداقل يك علم قوی غنی می خواهد؛ مثل نهج البلاغه.
اين نهج البلاغه هم بايد در دو سطح: يك عده كسانی كه رسائل و مكاسب می خوانند، بخشی از نهج البلاغه را بخوانند، يك عده كسانی كه كفايه و قسمت دوم نهج البلاغه، اين گروه دوم يقيناً نهج البلاغه بفهم نمی شوند. نهج البلاغه يك علم جان گيری دارد؛ ولی آن مقداری كه برای اداره كشور كافي باشد، اين مقدار را می توانند بفهمند،
وگرنه نهج‌البلاغه بدون علوم عقلی، بدون كلام غنی و قوی قابل حلّ نيست.
وقتي در نهج البلاغه شما می خوانيد «وَ كُلُّ قَائِمٍ فِي سِوَاهُ مَعْلُول» طرفِ شما يكی #دکارت است يكی #کانت است، اين دارد عليّت را ثابت مي‌كند. حضرت امير در اين خطبه می فرمايد چيزی كه هستیِ او عين ذات او نيست، الاّ ولابد علّت می خواهد، شانس و بخت و اتفاق و طبيعت و اينها همه باطل است.
اگر كسی بخواهد اين بخش از نهج‌البلاغه را بفهمد اين با كفايه و مكاسب و اينها حلّ نمی شود. اين طرف مقابلش مستقيم با دكارت درگير است و كانْت است و مانند آن. در بخش های اصولی انسان شبهه كعبی را نقل می كند،
گذشت آن زمانی كه شبهه رسمی حوزه، شبهه عبائيه بود،
الآن شبهه كانْت و دكارت است.
اين را مطئمن باشيد كه نهج‌البلاغه در حدّ كفايه و مكاسب قابل فهم نيست، حواسّ شما جمع باشد؛ اما براي ضرورت اين است كه نهج البلاغه را دو قسمت بكنند: يك قسمتش خطبه و نامه و كلماتي تا حدودی نرم تر اين برای رسائل خوان، آن بخش دومش يك مقدار دشوارتر هست برای كفايه و كسی كه بخش دوم مكاسب و اينهاست، همراه با بدايه و نهايه و منظومه و #اسفار و اين ها.
🍃 درس اخلاق- ۱۳۹۶/۰۲/۰۷
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
حوزه علمیه تمدن ساز
علامه #طباطبایی : امروز بايد به درد طلاب رسید؛ و آن ها را برای مبارزه با ماتراليست ها و ماديين بر ا
💎 تدریس اسفار لازم، و ترک آن در حکم کفر سلوکی است.
علامه #طباطبایی :
🔸 من وقتی از تبریز به قم آمدم و درس «أسفار» را شروع کردم، و طلاّب بر درس گرد آمدند و قریب به یکصد نفر در مجلس درس حضور پیدا می‌کردند؛ حضرت آیت‌الله #بروجردی رحمت‌الله علیه اوّلاً دستور دادند که شهریّۀ طلاّبی را که به درس «أسفار» می‌آیند قطع کنند. و بر همین اساس چون خبر آن به من رسید، من متحیّر شدم که خدایا چه کنم؟ اگر شهریّۀ طلاّب قطع شود، این افراد بدون بضاعت که از شهرهای دور آمده‌اند و فقط ممرّ معاش آنها شهریّه است چه کنند؟
و اگر من بخاطر شهریّۀ طلاّب، تدریس «أسفار» را ترک کنم لطمه به سطح علمی و عقیدتی طلاّب وارد می‌آید!؟
من همینطور در تحیّر به سر می‌بردم،
تا بالاخره یک روز که بحال تحیّر بودم و در اطاق منزل از دور کرسی می‌خواستم برگردم چشمم به دیوان حافظ افتاد که روی کرسی اطاق بود؛
آن را برداشتم و تفأّل زدم که چه کنم؟
آیا تدریس «أسفار» را ترک کنم، یا نه؟ این غزل آمد:
من نه آن رِندم که ترک شاهد و ساغر کنم
محتسب داند که من این کارها کمتر کنم
من که عیب توبه کاران کرده باشم بارها
توبه از مِی وقت گل دیوانه باشم گر کنم ...
باری، دیدم عجیب غزلی است؛
🔸 این غزل می‌فهماند که تدریس «أسفار» لازم، و ترک آن در حکم کفر سلوکی است.
و ثانیاً یا همان روز یا روز بعد، آقای حاج أحمد خادم خود را به منزل ما فرستادند، و بدینگونه پیغام کرده بودند: ما در زمان جوانی در حوزۀ علمیّۀ اصفهان نزد مرحوم جهانگیر خان «أسفار» می‌خواندیم ولی مخفیانه؛ چند نفر بودیم، و خُفیةً بدرس ایشان می‌رفتیم، و امّا درس «أسفار» علنی در حوزۀ رسمی به هیچ وجه صلاح نیست و باید ترک شود!
🔸 من در جواب گفتم:
به آقای بروجردی از طرف من پیغام ببرید که این درس‌های متعارف و رسمی را مانند #فقه و #اصول، ما هم خوانده‌ایم؛
و از عهدۀ تدریس و تشکیل حوزه‌های درسی آن برخواهیم آمد
و از دیگران کمبودی نداریم.
🔸 من که از تبریز به قم آمده‌ام فقط و فقط برای
تصحیح عقائد طلاّب بر اساس حقّ،
و مبارزۀ با عقائد باطلۀ مادّیّین و غیرهم.
در آن زمان که حضرت آیت‌الله با چند نفر خُفیةً به درس مرحوم جهانگیرخان می‌رفتند، طلاّب و قاطبۀ مردم بحمدالله مؤمن و دارای عقیدۀ پاک بودند؛ و نیازی به تشکیل حوزه‌های علنی «أسفار» نبود؛
🔸 ولی امروزه هر طلبه‌ای که وارد دروازۀ قم می‌شود با چند چمدان (جامه‌دان) پر از شبهات و اشکالات وارد می‌شود!
🔸 و امروزه باید به درد طلاّب رسید؛
و آنها را برای مبارزۀ با ماتریالیست‌ها و مادّیّین بر اساس صحیح آماده کرد،
و فلسفۀ حقّۀ اسلامیّه را بدانها آموخت؛
و ما تدریس «#اسفار» را ترک نمی‌کنیم.
ولی در عین حال من آیت‌الله را حاکم شرع می‌دانم؛ اگر حکم کنند بر ترک «أسفار» مسأله صورت دیگری به خود خواهد گرفت.
پس از این پیام؛ آیت‌الله بروجردی دیگر به هیچ وجه متعرّض ما نشدند، و ما سال های سال به تدریس فلسفه از «شفاء» و «أسفار» و غیرهما مشغول بودیم.
و هر وقت آیت الله برخوردی با ما داشتند بسیار احترام می‌گذاردند، و یک روز یک جلد قرآن کریم که از بهترین و صحیح‌ترین طبع‌ها بود بعنوان هدیّه برای ما فرستادند.
📗 بیان فوق به نقل از علامه #حسینی_طهرانی می باشد (مهرتابان، ص ۱۰۴ - ۱۰۶ )
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
http://eitaa.com/joinchat/3205103617C5d4dde0c5e
حوزه علمیه تمدن ساز
💎 #سيرمطالعاتی علوم عقلی- اسلامی (استاد #خسروپناه) ♦️ کانال حوزه و فلسفه: ✅ @feghheakbar
💎 #سيرمطالعاتی علوم عقلی- اسلامی
(استاد #خسروپناه)
۱) المنطق(مرحوم محمّد رضا مظفّر)
به ضمیمة مطالعة: حاشیه(ملّا عبد...یزدی)+رهبرخرد(محمود مجتهد خراسانی)
۲) شرح باب حادی عشر(فاضل مقداد)+منظومه/ بخش منطق (مرحوم ملّا هادی سبزواری)
به ضمیمة مطالعة: مغالطات(سیّد علی اصغر خندان)+منطق کاربردی(سیّد علی اصغر خندان)
۳) بدایة الحکمة(مرحوم علّامه #طباطبایی)+فلسفتنا(شهید#صدر)
به ضمیمة مطالعة: آموزش فلسفه ( استاد #مصباح_یزدی) + مسألة شناخت (شهید مرتضی #مطهری)+ شناخت در فلسفه اسلامی(استاد جعفر #سبحانی)
۴) منظومه/ بخش حکمت(مرحوم ملّا هادی #سبزواری)
به ضمیمة مطالعة: شرح مبسوط منظومه (شهید مرتضی مطهّری)+ اصول فلسفه و روش رئالیسم/ جلد ۳و۴و۵ (مرحوم علّامه طباطبائی)+نظریّة المعرفة(استاد جعفر سبحانی)
۵) کشف المراد( علّامه #حلّی )+نهایة الحکمة( علّامه طباطبائی)
به ضمیمة مطالعة: تعلیقات استاد مصباح و استاد #فیاضی بر نهایةالحکمة+ #معرفت_شناسی در #قرآن(استاد #جوادی_آملی- که جلد ۱۳ #تفسیر موضوعی ایشان می باشد)
۶) شرح اشارات(خواجه نصیرالدّین #طوسی)
به ضمیمة مطالعة: اصول فلسفه و روش رئالیسم/جلد۱و۲ (مرحوم علّامه طباطبائی)+ معرفت شناسی دینی و معاصر(محمدتقی فعالی) +پژوهشی تطبیقی در معرفت شناسی معاصر(محمّد حسین زاده)
۷) حکمةالإشراق+برهانِ شفاء(مرحوم #ابن_سینا) + إلاهیّاتِ شفاء(مرحوم ابن سینا)
به ضمیمة مطالعة: شرح حکمةالإشراق
۸) #اسفار/جلد۱و۲و۳ (مرحوم ملّا صدرا)
به ضمیمة مطالعة: مدخل مسائل جدید کلامی(استاد جعفر سبحانی)+فلسفة معرفت(استاد خسرو پناه)
۹) أسفار/جلد۶ تا ۹(مرحوم ملّا صدرا)+ #تمهیدالقواعد (ابن ترکة)
به ضمیمة مطالعة: کلام جدید(استاد خسرو پناه)+ فلسفه های مضاف(استاد خسروپناه)+ نص النّصوص(جامی)+ آثارعرفانی سیّد #حیدرآملی
۱۰) شرح #فصوص الحکم (قیصری)
به ضمیمة مطالعة: فکوک(قونوی)+شرح فصوصِ جندی+ شرح فصوص قاسانی
۱۱) #مصباح_الانس(ابن فناری)
به ضمیمة مطالعة: مشارق الدّراری(سعید بن سعید فرغانی)
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
💎 آیا #فلسفه و #عرفان، کشک است؟
⭕️ جملات معروف یکی از #فقها این است: «عرفان پیش من است، همه #مولوی را می خواهی پیش من است، هر جا را می خواهی برایت بگویم، فلسفه را بخواهی از اول #اسفار تا آخر، از هر جا بگویی از اول مفهوم وجود تا آخر مباحث طبیعیات برایت بگویم، اما همه #کشک است، هر چه هست در قرآن و روایات است... این سنخیتی که بین علت و معلول قائلند باطل است، و #وحدت_وجود و موجود از ابطل اباطیل و کفر محض است....»
🔴 نقد و نظر
۱. اگر کسی با پیروی از ادبیات بالا بگوید: «علم اصول فقه، و علم فقه، همه اش در سینه من است از اول جواهر تا آخر آن. از اول کفایه تا آخر آن، اما همه اش کشک است. هر چه هست در قرآن و روایات است!» آیا این حرف درستی است؟
توضیح این است که همچنانکه رأی فقیه و متکلم متشرع در برابر رأی قرآن و امامان معصوم نیست بلکه فهم آن ها از قرآن و روایات محسوب می شود، همچنین است فهم عارف متشرع از آیات و روایات معارفی؛ از این رو فهم او در مقابل و در عرض قرآن و روایات نیست تا کسی بگوید رأی قرآن یا اهل بیت علیهم السلام این است و رای فلان عارف شیعه آن! بلکه عارف متشرع می گوید فهم من از آیات و روایات طبق ضوابطی که دارم چنین است.
درست است که قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام بهترین منبع برای رسیدن به حقیقت است ولی آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت؛ محکم و متشابه، مطلق و مقیّد، مجمل و مبیّن، عامّ و خاصّ، ظاهر و باطن دارد. همه فرق به ظاهر اسلامی ـ شیعه اسماعیلی، شیعه دوازده امامی، سنّى اشعرى، معتزلى، وَهّابى، و... ـ مدعی فهم قرآن کریم هستند و ادعای تبعیت از قرآن کریم را دارند ولى آیا همه آن ها، راه حقّ را پیموده اند و همه، آیات قرآن کریم را درست فهمیده اند؟!
همه شیعیان با گرایش های مختلف تفسیری، فقهی، اصولی، اخباری، کلامی، فلسفی و عرفانی، به قرآن و روایات اهل بیت تمسک می کنند. آیا همه، در هر مساله ای واقع را ادراک کرده اند؟
هیچ کس در فهم و برداشت از قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم ص و ائمه اطهار، معصوم نیست و امکان خطا دارد و خطا هم می کند. از این رو کسی حق ندارد از ابتدا و بدون حجت معتبر عقلی یا نقلی، عقاید، روش و اعمال خود را مطابق کتاب و سنت بداند و دیگران را بدون دلیل معتبر و کافی، رد کند.
۲. انسانی که قرآن و اهل بیت (ع) را دارد نباید دنبال حواشی کم فایده اصولی و فقهی این و آن بگردد و سالها وقت خود و جماعتی را تلف کند. آن هم در این زمان با این همه مشکلات علمی و فرهنگی و سیاسی برای دنیای اسلام و مسلمین.
هنر این است که گرهی از گره های فقهی روز جامعه را باز کنند. مشکلات اعتقادی، اخلاقی و فقهی جدید را حل کنند، هزاران مسائل مستحدثه برای جوانان و مردم وجود دارد ولی حواشی این و آن بر عبارات فلان و فلان را ماهها و سالها بحث می کنند. اینها کشک است.
۳. اینکه گفته شده: «وحدت وجود و موجود از ابطل اباطیل است» ادعای بدون دلیل معتبر است. به چه دلیل؟ دلیل بگویید تا بررسی شود. بدون دلیل حرف نزنید. پیغمبر نیستید که بگوییم بدون دلیل هم حرفتان مقبول است.
مراد این فقیه محترم، از معنای «وحدت وجود و موجود»، روشن نیست. اگر مراد، وحدت محض بدون پذیرش کثرات و موجودات است، یا مرادش همه خدایی، حلول، اتحاد و مانند آن است، در پاسخ می گوییم عرفا چنین مرادی ندارند و ما نیز از این معنا، دفاع نمی کنیم.
اگر مراد، وحدت شخصی وجود و کثرت مظاهر و نمودها و موجودات است، در پاسخ می گوییم این مساله نه تنها از ابطل اباطیل و کفر نیست بلکه از بهترین نظریه هایی است که قرآن، روایات، عرفان و برهان بر آن تاکید دارد و به تعبیر علامه طباطبایی (ره)، توحید قرآنی و اسلامی است.
۴. این جمله ادعایی است که باید تحلیل شود: همه عرفان پیش ایشان است؟ علمش یا عملش؟ معرفتش یا کشف و شهوداتش؟
اگر همه علمش مراد است، باید بگوییم متخصصان فلسفه و عرفان در حوزه و دانشگاه، ایشان را چنین نمی دانند با این حال، حاضریم سوال بپرسیم پاسخ گویند تا ببینیم ادعایشان تا چه اندازه درست است!
اگر همه عمل، شهود و مکاشفات عرفان، مراد است، باید بگوییم ادعای بزرگی است که بیشتر از اینکه انسان را به یاد تکبر، عجب، توهم و تخیل بیندازد، خنده آور است.
۵. بسیاری از بزرگان، علوم عقلی و عرفانی را تایید می کنند. سعی کنید در مسائلی که متخصص نیستید (در فلسفه و عرفان) از متخصص مربوطه (فیلسوف و عارف) حرف بشنوید نه از غیر متخصص در فلسفه و عرفان اسلامی، گرچه در اصول فقه و مسائل و حواشی کم فایده امثال میرزای نائینی متبحر باشد.
🍃 حجه الاسلام دکتر واحدجوان (عضو هیئت علمی دانشگاه تهران)
https://t.me/vahedjavan
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
حوزه علمیه تمدن ساز
علامه #طباطبایی : امروز بايد به درد طلاب رسید؛ و آن ها را برای مبارزه با ماتراليست ها و ماديين بر ا
💎 تدریس اسفار لازم، و ترک آن در حکم کفر سلوکی است.
علامه #طباطبایی :
🔸 من وقتی از تبریز به قم آمدم و درس «أسفار» را شروع کردم، و طلاّب بر درس گرد آمدند و قریب به یکصد نفر در مجلس درس حضور پیدا می‌کردند؛ حضرت آیت‌الله #بروجردی رحمت‌الله علیه اوّلاً دستور دادند که شهریّۀ طلاّبی را که به درس «أسفار» می‌آیند قطع کنند. و بر همین اساس چون خبر آن به من رسید، من متحیّر شدم که خدایا چه کنم؟ اگر شهریّۀ طلاّب قطع شود، این افراد بدون بضاعت که از شهرهای دور آمده‌اند و فقط ممرّ معاش آنها شهریّه است چه کنند؟
و اگر من بخاطر شهریّۀ طلاّب، تدریس «أسفار» را ترک کنم لطمه به سطح علمی و عقیدتی طلاّب وارد می‌آید!؟
من همینطور در تحیّر به سر می‌بردم،
تا بالاخره یک روز که بحال تحیّر بودم و در اطاق منزل از دور کرسی می‌خواستم برگردم چشمم به دیوان حافظ افتاد که روی کرسی اطاق بود؛
آن را برداشتم و تفأّل زدم که چه کنم؟
آیا تدریس «أسفار» را ترک کنم، یا نه؟ این غزل آمد:
من نه آن رِندم که ترک شاهد و ساغر کنم
محتسب داند که من این کارها کمتر کنم
من که عیب توبه کاران کرده باشم بارها
توبه از مِی وقت گل دیوانه باشم گر کنم ...
باری، دیدم عجیب غزلی است؛
🔸 این غزل می‌فهماند که تدریس «أسفار» لازم، و ترک آن در حکم کفر سلوکی است.
و ثانیاً یا همان روز یا روز بعد، آقای حاج أحمد خادم خود را به منزل ما فرستادند، و بدینگونه پیغام کرده بودند: ما در زمان جوانی در حوزۀ علمیّۀ اصفهان نزد مرحوم جهانگیر خان «أسفار» می‌خواندیم ولی مخفیانه؛ چند نفر بودیم، و خُفیةً بدرس ایشان می‌رفتیم، و امّا درس «أسفار» علنی در حوزۀ رسمی به هیچ وجه صلاح نیست و باید ترک شود!
🔸 من در جواب گفتم:
به آقای بروجردی از طرف من پیغام ببرید که این درس‌های متعارف و رسمی را مانند #فقه و #اصول، ما هم خوانده‌ایم؛
و از عهدۀ تدریس و تشکیل حوزه‌های درسی آن برخواهیم آمد
و از دیگران کمبودی نداریم.
🔸 من که از تبریز به قم آمده‌ام فقط و فقط برای
تصحیح عقائد طلاّب بر اساس حقّ،
و مبارزۀ با عقائد باطلۀ مادّیّین و غیرهم.
در آن زمان که حضرت آیت‌الله با چند نفر خُفیةً به درس مرحوم جهانگیرخان می‌رفتند، طلاّب و قاطبۀ مردم بحمدالله مؤمن و دارای عقیدۀ پاک بودند؛ و نیازی به تشکیل حوزه‌های علنی «أسفار» نبود؛
🔸 ولی امروزه هر طلبه‌ای که وارد دروازۀ قم می‌شود با چند چمدان (جامه‌دان) پر از شبهات و اشکالات وارد می‌شود!
🔸 و امروزه باید به درد طلاّب رسید؛
و آنها را برای مبارزۀ با ماتریالیست‌ها و مادّیّین بر اساس صحیح آماده کرد،
و فلسفۀ حقّۀ اسلامیّه را بدانها آموخت؛
و ما تدریس «#اسفار» را ترک نمی‌کنیم.
ولی در عین حال من آیت‌الله را حاکم شرع می‌دانم؛ اگر حکم کنند بر ترک «أسفار» مسأله صورت دیگری به خود خواهد گرفت.
پس از این پیام؛ آیت‌الله بروجردی دیگر به هیچ وجه متعرّض ما نشدند، و ما سال های سال به تدریس فلسفه از «شفاء» و «أسفار» و غیرهما مشغول بودیم.
و هر وقت آیت الله برخوردی با ما داشتند بسیار احترام می‌گذاردند، و یک روز یک جلد قرآن کریم که از بهترین و صحیح‌ترین طبع‌ها بود بعنوان هدیّه برای ما فرستادند.
📗 بیان فوق به نقل از علامه #حسینی_طهرانی می باشد (مهرتابان، ص ۱۰۴ - ۱۰۶ )
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
#سیرمطالعاتی
💎 برنامه و سفارش آیت الله العظمی #جوادی_آملی به فراگیران حکمت اسلامی از زبان آیت الله غلامرضا #فیاضی
شیخنا الاستاذحضرت آیت الله جوادی آملی (مد ظله العالی) فرمود :
کسی که بخواهد رشته خود را فلسفه قراردهد خوب است #منطق و فلسفه را به این ترتیب بخواند:
مرحله اول :
۱. المنطق
۲. الجوهرالنضید
مرحله دوم:
۱. بدایةالحکمة
۲. کشف المراد بخش اثبات الصانع
مرحله سوم:
۱. نهایة الحکمة
۲. شرح منظومه
۳. #برهان شفا
مرحله چهارم:
۱. شرح اشارات
۲. شرح حکمة الاشراق قطب الدین شیرازی
مرحله پنجم:
۱. #اسفار جلد ۱و۲
۲. الهیات شفا
مرحله ششم :
اسفارجلد ۳ تا ۹
—استاد فیاضی :
افزون برهمه این ها یک دوره #معرفت_شناسی اسلامی متقن لازم است.
📔 پرنیان اندیشه، ص۴۳و۴۴ (کتاب پرنیان اندیشه مشتمل پرسش ها و پاسخ هایی از استاد فیاضی است).
⭕️ نکته:
۱. روشن است که سیر مطالعاتی استاد #امینی_نژاد و #خسروپناه بهترین و جامع ترین سیرها می باشند. و این دو بزرگوار با قلم خود به نگارش در آورده اند.
و ما این دو سیر را قبلا در کانال قرار داده ایم.
۲. البته سیر گفته شده در بالا هم دارای نکاتی است؛ ازجمله، از کشف المراد فقط قسمت اثبات صانع که صفحات معدودی است گفته شده (زیرا نهایه الحکمه از معظم کشف المراد که همان امور عامه ی آن است انسان را به بهترین وجه مستغنی می کند)
و همچنین اشاره به کتاب شرح قطب الدین.
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
آیت الله العظمی #بهجت :
مرحوم شیخ #محمدحسین_اصفهانی [معروف به کمپانی]، شرح منظومه می گفت. بخشی از آن که نوشته شده بود، نزد یکی از رفقا دیدم. فهمیدم خط آقای خویی است. در زمانی، خطش خوب نبود.
بعد هرچه جستجو کردم، آن را پیدا نکردم. هر کلمه اش برهان بود.
دوست دارم آن پیدا شود؛ چون مسلک را یاد می دهد.
ذوقیات #حاجی سبزواری، بهتر از ملاصدراست. جذابیتی که در منظومه و دیوان حاجی است، در دیوان #ملاصدرا و #اسفار نیست.
البته در نظریات اسفار مقدم است.
📔 زمزم عرفان، آیت الله ری شهری، ص۱۳۴
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
حوزه علمیه تمدن ساز
💎 #سيرمطالعاتی علوم عقلی- اسلامی (استاد #خسروپناه) ♦️ کانال حوزه و فلسفه: ✅ @feghheakbar 👇👇👇
💎 #سيرمطالعاتی علوم عقلی- اسلامی
(استاد #خسروپناه)
۱) المنطق(مرحوم محمّد رضا مظفّر)
به ضمیمة مطالعة: حاشیه(ملّا عبد...یزدی)+رهبرخرد(محمود مجتهد خراسانی)
۲) شرح باب حادی عشر(فاضل مقداد)+منظومه/ بخش منطق (مرحوم ملّا هادی سبزواری)
به ضمیمة مطالعة: مغالطات(سیّد علی اصغر خندان)+منطق کاربردی(سیّد علی اصغر خندان)
۳) بدایة الحکمة(مرحوم علّامه #طباطبایی)+فلسفتنا(شهید#صدر)
به ضمیمة مطالعة: آموزش فلسفه ( استاد #مصباح_یزدی) + مسألة شناخت (شهید مرتضی #مطهری)+ شناخت در فلسفه اسلامی(استاد جعفر #سبحانی)
۴) منظومه/ بخش حکمت(مرحوم ملّا هادی #سبزواری)
به ضمیمة مطالعة: شرح مبسوط منظومه (شهید مرتضی مطهّری)+ اصول فلسفه و روش رئالیسم/ جلد ۳و۴و۵ (مرحوم علّامه طباطبائی)+نظریّة المعرفة(استاد جعفر سبحانی)
۵) کشف المراد( علّامه #حلّی )+نهایة الحکمة( علّامه طباطبائی)
به ضمیمة مطالعة: تعلیقات استاد مصباح و استاد #فیاضی بر نهایةالحکمة+ #معرفت_شناسی در #قرآن(استاد #جوادی_آملی- که جلد ۱۳ #تفسیر موضوعی ایشان می باشد)
۶) شرح اشارات(خواجه نصیرالدّین #طوسی)
به ضمیمة مطالعة: اصول فلسفه و روش رئالیسم/جلد۱و۲ (مرحوم علّامه طباطبائی)+ معرفت شناسی دینی و معاصر(محمدتقی فعالی) +پژوهشی تطبیقی در معرفت شناسی معاصر(محمّد حسین زاده)
۷) حکمةالإشراق+برهانِ شفاء(مرحوم #ابن_سینا) + إلاهیّاتِ شفاء(مرحوم ابن سینا)
به ضمیمة مطالعة: شرح حکمةالإشراق
۸) #اسفار/جلد۱و۲و۳ (مرحوم ملّا صدرا)
به ضمیمة مطالعة: مدخل مسائل جدید کلامی(استاد جعفر سبحانی)+فلسفة معرفت(استاد خسرو پناه)
۹) أسفار/جلد۶ تا ۹(مرحوم ملّا صدرا)+ #تمهیدالقواعد (ابن ترکة)
به ضمیمة مطالعة: کلام جدید(استاد خسرو پناه)+ فلسفه های مضاف(استاد خسروپناه)+ نص النّصوص(جامی)+ آثارعرفانی سیّد #حیدرآملی
۱۰) شرح #فصوص الحکم (قیصری)
به ضمیمة مطالعة: فکوک(قونوی)+شرح فصوصِ جندی+ شرح فصوص قاسانی
۱۱) #مصباح_الانس(ابن فناری)
به ضمیمة مطالعة: مشارق الدّراری(سعید بن سعید فرغانی)
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
حوزه علمیه تمدن ساز
علامه #جوادی_آملی : حوزه از نظر عقلانیت و علم دستش خالی است. فقه دارد اما فلسفه و کلام و تفسیر ...
💎 دست اکثریت حوزویان در علوم عقلی خالی است.
آیت الله #جوادی_آملی :
اين نكته را عزيزان حوزوی و دانشگاهی بايد بيشتر توجه كنند. حوزه از نظر عقلانيّت و علم الآن دستش خالی است.
#فقه دارد كه فقه احكام فرعی را دارد، #کلام در آن نيست، #فلسفه در آن نيست، #تفسیر در آن نيست، #نهج_البلاغه نيست، صحيفه سجاديه نيست.
ما بخواهيم به مردم بگوييم شما انقلابی باشيد، آقايان! انقلابی بودن با سفارش و موعظه حلّ نمی شود. انقلابی بودن مثل درس های مجلس ترحيم و مجلس فاتحه نيست كه انسان با سفارش حلّ كند. انقلاب، حداقل يك علم قوی غنی می خواهد؛ مثل نهج البلاغه.
اين نهج البلاغه هم بايد در دو سطح: يك عده كسانی كه رسائل و مكاسب می خوانند، بخشی از نهج البلاغه را بخوانند، يك عده كسانی كه كفايه و قسمت دوم نهج البلاغه، اين گروه دوم يقيناً نهج البلاغه بفهم نمی شوند. نهج البلاغه يك علم جان گيری دارد؛ ولی آن مقداری كه برای اداره كشور كافي باشد، اين مقدار را می توانند بفهمند،
وگرنه نهج‌البلاغه بدون علوم عقلی، بدون كلام غنی و قوی قابل حلّ نيست.
وقتي در نهج البلاغه شما می خوانيد «وَ كُلُّ قَائِمٍ فِي سِوَاهُ مَعْلُول» طرفِ شما يكی #دکارت است يكی #کانت است، اين دارد عليّت را ثابت مي‌كند. حضرت امير در اين خطبه می فرمايد چيزی كه هستیِ او عين ذات او نيست، الاّ ولابد علّت می خواهد، شانس و بخت و اتفاق و طبيعت و اينها همه باطل است.
اگر كسی بخواهد اين بخش از نهج‌البلاغه را بفهمد اين با كفايه و مكاسب و اينها حلّ نمی شود. اين طرف مقابلش مستقيم با دكارت درگير است و كانْت است و مانند آن. در بخش های اصولی انسان شبهه كعبی را نقل می كند،
گذشت آن زمانی كه شبهه رسمی حوزه، شبهه عبائيه بود،
الآن شبهه كانْت و دكارت است.
اين را مطئمن باشيد كه نهج‌البلاغه در حدّ كفايه و مكاسب قابل فهم نيست، حواسّ شما جمع باشد؛ اما براي ضرورت اين است كه نهج البلاغه را دو قسمت بكنند: يك قسمتش خطبه و نامه و كلماتي تا حدودی نرم تر اين برای رسائل خوان، آن بخش دومش يك مقدار دشوارتر هست برای كفايه و كسی كه بخش دوم مكاسب و اينهاست، همراه با بدايه و نهايه و منظومه و #اسفار و اين ها.
🍃 درس اخلاق- ۱۳۹۶/۰۲/۰۷
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
💢 برای پاسخگو بودن چه در دانشگاه و چه در اتوبوس، باید مسلط بر حکمت متعالیه بود
آیت الله #ممدوحی ( مدرس اسفار حوزه علمیه قم ) :
آقایانی که مدیرند به فلسفه اهمیت دهند و بدانند که در معضلات کشور، طلبه‌هایی می‌توانند پاسخگو باشند که به علوم عقلی مسلط‌اند.
اصل مثبت و تعارض متزاحمین و… به تنهایی کارساز نیست.
من اعتقادم این است، طلبه‌ای که می‌خواهد در جامعه علمی موفق شود و جوابگوی مشکلات جامعه‌اش باشد، چه در اتوبوس و مترو و چه در دانشگاه و حوزه، یا اینکه اگر می‌خواهد درس‌هایش را متقن فرا بگیرد، باید فلسفه را خوب بخواند، هم فلسفه اشراق و هم مشاء و هم حکمت متعالیه را. حتماً اشارات را و #منظومه و #نهایه را بخواند. بعد از اینها یک دوره #اسفار بخواند تا بتواند انسانی شود که خودش را جا بیندازد.
📃 رهنامه پژوهش، ش ۱۷و۱۸ ، ص۵۲
👇👇👇
http://rahnamehmag.ir/%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AF-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C-%D9%88-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88-%D8%A8/
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
#سیرمطالعاتی
💎 برنامه و سفارش آیت الله العظمی #جوادی_آملی به فراگیران حکمت اسلامی از زبان آیت الله غلامرضا #فیاضی
شیخنا الاستاذحضرت آیت الله جوادی آملی (مد ظله العالی) فرمود :
کسی که بخواهد رشته خود را فلسفه قراردهد خوب است #منطق و فلسفه را به این ترتیب بخواند:
مرحله اول :
۱. المنطق
۲. الجوهرالنضید
مرحله دوم:
۱. بدایةالحکمة
۲. کشف المراد بخش اثبات الصانع
مرحله سوم:
۱. نهایة الحکمة
۲. شرح منظومه
۳. #برهان شفا
مرحله چهارم:
۱. شرح اشارات
۲. شرح حکمة الاشراق قطب الدین شیرازی
مرحله پنجم:
۱. #اسفار جلد ۱و۲
۲. الهیات شفا
مرحله ششم :
اسفارجلد ۳ تا ۹
—استاد فیاضی :
افزون برهمه این ها یک دوره #معرفت_شناسی اسلامی متقن لازم است.
📔 پرنیان اندیشه، ص۴۳و۴۴ (کتاب پرنیان اندیشه مشتمل پرسش ها و پاسخ هایی از استاد فیاضی است).
⭕️ نکته:
۱. روشن است که سیر مطالعاتی استاد #امینی_نژاد و #خسروپناه بهترین و جامع ترین سیرها می باشند. و این دو بزرگوار با قلم خود به نگارش در آورده اند.
و ما این دو سیر را قبلا در کانال قرار داده ایم.
۲. البته سیر گفته شده در بالا هم دارای نکاتی است؛ ازجمله، از کشف المراد فقط قسمت اثبات صانع که صفحات معدودی است گفته شده (زیرا نهایه الحکمه از معظم کشف المراد که همان امور عامه ی آن است انسان را به بهترین وجه مستغنی می کند)
و همچنین اشاره به کتاب شرح قطب الدین.
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
حوزه علمیه تمدن ساز
#معرفی_کتاب ۵ #ملاصدرا 💎« حکمت صدرایی؛ شرح و تعلیقه بر الشواهدالربوبیه » در ۵ جلد ( جلد ۴و۵ در دس
#معرفی_کتاب ۵
#ملاصدرا
#اسفار
💎« حکمت صدرایی؛ شرح و تعلیقه بر الشواهدالربوبیه »
در ۵ جلد ( جلد ۴و۵ در آینده)
مولف: حسن #معلمی ( دبیر مجمع عالی حکمت)
انتشارات: مجمع عالی حکمت اسلامی
حجت‌الاسلام حسن معلمی دبیر مجمع عالی حکمت اسلامی نویسنده چند اثر اررشمند و شارح «تمهید القواعد» ابن‌ترکه و «شرح و تعلیقه بر شواهد الربوبیه»:
در حال حاضر جلد اول و دوم و سوم این شرح منتشر شده و جلد چهارم در آستانه انتشار است.
الشواهد الربوبیه کتابی در فلسفه و حکمت اسلامی است. این کتاب از مهم‌ترین آثار فلسفی ملاصدرا است که در میان آثار وی برجستگی خاصی دارد؛
زیرا همه اندیشه‌های فلسفی او شامل
الهیات،
طبیعیات،
#نفس،
#معاد
و...
به صورت مختصر مورد بررسی قرار گرفته است.
کتاب حکمت صدرایی با شیوه نو و رویکرد درس محور از سوی مجمع عالی حکمت صدرایی تحت نظارت آیت‌الله غلامرضا #فیاضی منتشر می شود.
#ملاصدرا خاتم حکمای الهی و وارث علوم و اسرار نهانی در حکمت و فلسفه صاحب شریعت است که باعث می‌شود در همه جا از آراء و افکار وی استفاده شود.
اثر دیگری نیز در اصول فقه حوزوی در دست نگارش دارم... بحث مبانی اخلاقی و کتابی که در این حوزه منتشر کردم، در دو بخش اخلاق در #فلسفه_غرب ، یونان باستان، قرون وسطی، فلسفه جدید و بخش دوم مبانی اخلاقی در فلسفه اسلامی در حوزه‌های کلیت قوانین اخلاقی و رابطه باید و هست، مفاد باید و نباید و حسن و قبح و ... منتشر شده است و اکنون این اثر نیز تجدید چاپ شده است.
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
💎 آیا #فلسفه و #عرفان، کشک است؟
⭕️ یک جمله‌ی معروف : «عرفان پیش من است، همه #مولوی را می خواهی پیش من است، هر جا را می خواهی برایت بگویم، فلسفه را بخواهی از اول #اسفار تا آخر، از هر جا بگویی از اول مفهوم وجود تا آخر مباحث طبیعیات برایت بگویم، اما همه #کشک است، هر چه هست در قرآن و روایات است... این سنخیتی که بین علت و معلول قائلند باطل است، و #وحدت_وجود و موجود از ابطل اباطیل و کفر محض است....»
🔴 نقد و نظر
۱. اگر کسی با پیروی از ادبیات بالا بگوید: «علم اصول فقه، و علم فقه، همه اش در سینه من است از اول جواهر تا آخر آن. از اول کفایه تا آخر آن، اما همه اش کشک است. هر چه هست در قرآن و روایات است!» آیا این حرف درستی است؟
توضیح این است که همچنانکه رأی فقیه و متکلم متشرع در برابر رأی قرآن و امامان معصوم نیست بلکه فهم آن ها از قرآن و روایات محسوب می شود، همچنین است فهم عارف متشرع از آیات و روایات معارفی؛ از این رو فهم او در مقابل و در عرض قرآن و روایات نیست تا کسی بگوید رأی قرآن یا اهل بیت علیهم السلام این است و رای فلان عارف شیعه آن! بلکه عارف متشرع می گوید فهم من از آیات و روایات طبق ضوابطی که دارم چنین است.
درست است که قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام بهترین منبع برای رسیدن به حقیقت است ولی آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت؛ محکم و متشابه، مطلق و مقیّد، مجمل و مبیّن، عامّ و خاصّ، ظاهر و باطن دارد. همه فرق به ظاهر اسلامی ـ شیعه اسماعیلی، شیعه دوازده امامی، سنّى اشعرى، معتزلى، وَهّابى، و... ـ مدعی فهم قرآن کریم هستند و ادعای تبعیت از قرآن کریم را دارند ولى آیا همه آن ها، راه حقّ را پیموده اند و همه، آیات قرآن کریم را درست فهمیده اند؟!
همه شیعیان با گرایش های مختلف تفسیری، فقهی، اصولی، اخباری، کلامی، فلسفی و عرفانی، به قرآن و روایات اهل بیت تمسک می کنند. آیا همه، در هر مساله ای واقع را ادراک کرده اند؟
هیچ کس در فهم و برداشت از قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم ص و ائمه اطهار، معصوم نیست و امکان خطا دارد و خطا هم می کند. از این رو کسی حق ندارد از ابتدا و بدون حجت معتبر عقلی یا نقلی، عقاید، روش و اعمال خود را مطابق کتاب و سنت بداند و دیگران را بدون دلیل معتبر و کافی، رد کند.
۲. انسانی که قرآن و اهل بیت (ع) را دارد نباید دنبال حواشی کم فایده اصولی و فقهی این و آن بگردد و سالها وقت خود و جماعتی را تلف کند. آن هم در این زمان با این همه مشکلات علمی و فرهنگی و سیاسی برای دنیای اسلام و مسلمین.
هنر این است که گرهی از گره های فقهی روز جامعه را باز کنند. مشکلات اعتقادی، اخلاقی و فقهی جدید را حل کنند، هزاران مسائل مستحدثه برای جوانان و مردم وجود دارد ولی حواشی این و آن بر عبارات فلان و فلان را ماهها و سالها بحث می کنند. اینها کشک است.
۳. اینکه گفته شده: «وحدت وجود و موجود از ابطل اباطیل است» ادعای بدون دلیل معتبر است. به چه دلیل؟ دلیل بگویید تا بررسی شود. بدون دلیل حرف نزنید. پیغمبر نیستید که بگوییم بدون دلیل هم حرفتان مقبول است.
مراد این فقیه محترم، از معنای «وحدت وجود و موجود»، روشن نیست. اگر مراد، وحدت محض بدون پذیرش کثرات و موجودات است، یا مرادش همه خدایی، حلول، اتحاد و مانند آن است، در پاسخ می گوییم عرفا چنین مرادی ندارند و ما نیز از این معنا، دفاع نمی کنیم.
اگر مراد، وحدت شخصی وجود و کثرت مظاهر و نمودها و موجودات است، در پاسخ می گوییم این مساله نه تنها از ابطل اباطیل و کفر نیست بلکه از بهترین نظریه هایی است که قرآن، روایات، عرفان و برهان بر آن تاکید دارد و به تعبیر علامه طباطبایی (ره)، توحید قرآنی و اسلامی است.
۴. این جمله ادعایی است که باید تحلیل شود: همه عرفان پیش ایشان است؟ علمش یا عملش؟ معرفتش یا کشف و شهوداتش؟
اگر همه علمش مراد است، باید بگوییم متخصصان فلسفه و عرفان در حوزه و دانشگاه، ایشان را چنین نمی دانند با این حال، حاضریم سوال بپرسیم پاسخ گویند تا ببینیم ادعایشان تا چه اندازه درست است!
اگر همه عمل، شهود و مکاشفات عرفان، مراد است، باید بگوییم ادعای بزرگی است که بیشتر از اینکه انسان را به یاد تکبر، عجب، توهم و تخیل بیندازد، خنده آور است.
۵. بسیاری از بزرگان، علوم عقلی و عرفانی را تایید می کنند. سعی کنید در مسائلی که متخصص نیستید (در فلسفه و عرفان) از متخصص مربوطه (فیلسوف و عارف) حرف بشنوید نه از غیر متخصص در فلسفه و عرفان اسلامی، گرچه در اصول فقه و مسائل و حواشی کم فایده امثال میرزای نائینی متبحر باشد.
🍃 حجه الاسلام دکتر واحدجوان (عضو هیئت علمی دانشگاه تهران)
https://t.me/vahedjavan
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
هدایت شده از حوزه علمیه تمدن ساز
💢 طلبه موفق و کارآمد
آیت الله #ممدوحی (ره):
آقایانی که مدیرند به فلسفه اهمیت دهند و بدانند که در معضلات کشور، طلبه‌هایی می‌توانند پاسخگو باشند که به علوم عقلی مسلط‌اند.
اصل مثبت و تعارض متزاحمین و… به تنهایی کارساز نیست.
من اعتقادم این است، طلبه‌ای که می‌خواهد در جامعه علمی موفق شود و جوابگوی مشکلات جامعه‌اش باشد، چه در اتوبوس و مترو و چه در دانشگاه و حوزه، یا اینکه اگر می‌خواهد درس‌هایش را متقن فرا بگیرد، باید فلسفه را خوب بخواند، هم فلسفه #اشراق و هم #مشاء و هم #حکمت_متعالیه را. حتماً #اشارات را و #منظومه و #نهایه را بخواند. بعد از اینها یک دوره #اسفار بخواند تا بتواند انسانی شود که خودش را جا بیندازد.
📃 رهنامه پژوهش، ش ۱۷و۱۸ ، ص۵۲
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
#سیرمطالعاتی
💎 برنامه و سفارش آیت الله العظمی #جوادی_آملی به فراگیران حکمت اسلامی از زبان آیت الله غلامرضا #فیاضی
شیخنا الاستاذحضرت آیت الله جوادی آملی (مد ظله العالی) فرمود :
کسی که بخواهد رشته خود را فلسفه قراردهد خوب است #منطق و فلسفه را به این ترتیب بخواند:
مرحله اول :
۱. المنطق
۲. الجوهرالنضید
مرحله دوم:
۱. بدایةالحکمة
۲. کشف المراد بخش اثبات الصانع
مرحله سوم:
۱. نهایة الحکمة
۲. شرح منظومه
۳. #برهان شفا
مرحله چهارم:
۱. شرح اشارات
۲. شرح حکمة الاشراق قطب الدین شیرازی
مرحله پنجم:
۱. #اسفار جلد ۱و۲
۲. الهیات شفا
مرحله ششم :
اسفارجلد ۳ تا ۹
—استاد فیاضی :
افزون برهمه این ها یک دوره #معرفت_شناسی اسلامی متقن لازم است.
📔 پرنیان اندیشه، ص۴۳و۴۴ (کتاب پرنیان اندیشه مشتمل پرسش ها و پاسخ هایی از استاد فیاضی است).
⭕️ نکته:
۱. روشن است که سیر مطالعاتی استاد #امینی_نژاد و #خسروپناه بهترین و جامع ترین سیرها می باشند. و این دو بزرگوار با قلم خود به نگارش در آورده اند.
و ما این دو سیر را قبلا در کانال قرار داده ایم.
۲. البته سیر گفته شده در بالا هم دارای نکاتی است؛ ازجمله، از کشف المراد فقط قسمت اثبات صانع که صفحات معدودی است گفته شده (زیرا نهایه الحکمه از معظم کشف المراد که همان امور عامه ی آن است انسان را به بهترین وجه مستغنی می کند).
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
💎 روش فلسفه آموزی در بیان استاد #یزدان_پناه
💢 من به #متن‌خوانی اعتقاد جدی دارم. بعضی‌ها متن‌خوانی را تقلید صرف از گذشتگان مي‌دانند؛ ولي من معتقدم متن‌خوانی، #ماده_تفکر هست، #ماده_تعمق هم هست، همراهی با بزرگترین فیلسوفان هم هست؛ درست مثل اینکه به جایی برسيم که انگار ملاصدرا مستقیماً استاد ما بوده‌است. گاهی در سطح ما قرار می‌گیرند و به ما كمك مي‌كنند ...
💢 بعضی‌ها متنها را می‌خوانند و برای بقیه تعریف مي‌کنند؛ ولی من به این اعتقاد ندارم و می‌گویم که این جواب‌گو نیست. البته باید کمی سرعت بخشید؛ آموزش به شکل منسجم و مجموعه‌ای و دست به دست هم بايد باشد. معمولاً اگر استادی را همراهی کنیم، بیست سال طول می‌کشد تا یک دوره فلسفه را بخوانيم؛ ولی اگر یکی را همراه یک استاد و دیگری را با استاد دیگر و مقداری را خود فرد بخواند، می‌تواند به سرعت آن را جمع کرد؛ ولی باید همه متنها خوانده شود؛ #بدایه، #نهايه، #اشارات، #اسفار، #تمهيد، #مصباح و #فصوص باید خوانده شود ...
💢 در کنار آن، خوب بفهمد. من به #فهم بسیار معتقدم، اما به #حفظ اصلاً معتقد نیستم. بعضی‌ها فقط حفظ می‌کنند. شخصی، تمام آنچه که استاد می‌گفت را توضیح می‌داد؛ ولی از همان متن یک سؤال كه از او کردم، نتوانست جواب دهد. از اول که می‌خوانید، #دغدغه_فهمیدن داشته‌باشید.
💢 متن اوّل را سخت نگيريد؛ مثلاً اگر بدايه می‌خوانيد، فقط يك دور نگاه كنيد تا مطالبی را به دست آوريد و اگر سؤالی هم برايتان پيش آمد بنويسد. ممكن است در بدايه مثلاً دويست سؤال و در نهايه صد سوال و در کتاب بعدی ده سوال و بعد هم وقتی به آخرين كتاب می‌رسيد، ديگر هيچ سؤالی برايتان باقی نمانده باشد. هر چه جلو می‌رويد، سؤالات خود را بنويسيد؛ اما سعی كنيد وقتی به نهايه رسيديد، فقط به دنبال دانستن گزاره‌ها نباشيد. در نهايه، چنين كاری نكنيد. اگر استاد قََدَری در بدايه داشته‌باشيد، همان‌جا فلسفه را در كامتان شيرين مي‌كند. اگر در بدايه نشد، در نهايه ديگر نبايد كم لطفی كند ...
💢 از یکی از دوستان پرسيدم نهايه كه خوانديد چطور بود؟ گفت خيلی عالی بود. در دلم گفتم خیلی خوب نخواندی! چون وقتی به نهايه می‌رسيد، بايد با مشكلات فراوانی رو به رو شويد و كمی خون دل بخوريد تا آن را حل كنيد ...
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
آقایانی که مدیرند به فلسفه اهمیت دهند و بدانند که در معضلات کشور، طلبه‌هایی می‌توانند پاسخگو باشند که به علوم عقلی مسلط‌اند.
اصل مثبت و تعارض متزاحمین و… به تنهایی کارساز نیست.
من اعتقادم این است، طلبه‌ای که می‌خواهد در جامعه علمی موفق شود و جوابگوی مشکلات جامعه‌اش باشد، چه در اتوبوس و مترو و چه در دانشگاه و حوزه، یا اینکه اگر می‌خواهد درس‌هایش را متقن فرا بگیرد، باید فلسفه را خوب بخواند، هم فلسفه #اشراق و هم #مشاء و هم #حکمت_متعالیه را. حتماً #اشارات را و #منظومه و #نهایه را بخواند.
بعد از اینها یک دوره #اسفار بخواند تا بتواند انسانی شود که خودش را جا بیندازد.
_ آیت الله #ممدوحی (ره)
📃 رهنامه پژوهش، ش ۱۷و۱۸ ، ص۵۲
♦️ حوزه علمیه تمدن ساز:
✅ @feghheakbar
حوزه علمیه تمدن ساز
💢 سوال از استاد اصغر #طاهرزاده؛
در دوران دانشجویی بیشتر چه مباحثی را مطالعه کنیم؟ لطفا #سیرمطالعاتی مختصری را ارائه دهید.
🔴 پاسخ (متن با تغییر جزئی و تلخیص):
🔸 ابتدا برای شخصیت خود مبنایی را برنامه ریزی کنید که
اولا) فکر را متوجه موضوعات اساسی بکند.
دوما) روحیه ی تفکر و تحقیق و مطالعه را شکل دهد.
در دوران دانشجویی انسان دوست دارد همه چیز مطالعه کند. اقیانوسی است اما به عمق نیم سانتی متر.
در مطالعه دو نکته را رعایت کنید:
۱. مبنا داشتن مطالعه
۲. هدف داشتن مطالعه،که باید سیر فکری شما را به تدبر اصیل در قرآن و روایات ختم کند.
🔸 برنامه ای برای رسیدن به قدرت تدبر در آیات و روایات:
۱ .طی کردن یک دوره ی مختصر ادبیات عربی
۲ .توانایی تفکر و تفقه:
فهم حکمت صدرایی و عرفان محی الدین #ابن_عربی
مباحث #معرفت_نفس
#برهان_صدیقین
#حرکت_جوهری
#فصوص الحکم محی الدین
شرح جلد اول مقالات اثر آیت الله #شجاعی
۳. توانایی نگاه شهودی به آیات و روایات:
مباحث #معاد (اثر طاهرزاده)
آنگاه که فعالیت های فرهنگی پوچ می شود (اثرطاهرزاده)
ترجمه و تنقیح جلد ۸ و ۹ #اسفار (اثر طاهرزاده)
۴. کار روی کتاب های #امام_خمینی:
کتاب آداب الصلوه
چهل حدیث
شرح حدیث جنود عقل و جهل
شرح دعای سحر
مصباح الهدایه
سرالصوه
۵. آثار شهید #مطهری
۶. #غرب_شناسی در آثار شهید #آوینی، دکتر داوری، مرحوم مدد پور، عباس معارف و #رحیم_پور_ازغدی.
🌿 این خلاصه ی پاسخ بود؛ برای پاسخ کامل و وافی، به کتاب ادب خیال، عقل و قلب اثر استاد طاهر زاده رجوع شود.
▫️ کانال رسمی استاد اصغر طاهر زاده (ساحت حضور) @lobolmizan
▫️ کانال کتب استاد اصغر طاهر زاده @asghartaherzade
علامه #طباطبایی:
🔸 من وقتی از تبریز به قم آمدم و درس «أسفار» را شروع کردم، و طلاّب بر درس گرد آمدند و قریب به یکصد نفر در مجلس درس حضور پیدا می‌کردند؛ حضرت آیت‌الله #بروجردی رحمت‌الله علیه اوّلاً دستور دادند که شهریّۀ طلاّبی را که به درس «أسفار» می‌آیند قطع کنند. و بر همین اساس چون خبر آن به من رسید، من متحیّر شدم که خدایا چه کنم؟ اگر شهریّۀ طلاّب قطع شود، این افراد بدون بضاعت که از شهرهای دور آمده‌اند و فقط ممرّ معاش آنها شهریّه است چه کنند؟
و اگر من بخاطر شهریّۀ طلاّب، تدریس «أسفار» را ترک کنم لطمه به سطح علمی و عقیدتی طلاّب وارد می‌آید!؟ من همینطور در تحیّر به سر می‌بردم،
تا بالاخره یک روز که بحال تحیّر بودم و در اطاق منزل از دور کرسی می‌خواستم برگردم چشمم به دیوان حافظ افتاد که روی کرسی اطاق بود؛ آن را برداشتم و تفأّل زدم که چه کنم؟ آیا تدریس «أسفار» را ترک کنم، یا نه؟ این غزل آمد:
من نه آن رِندم که ترک شاهد و ساغر کنم
محتسب داند که من این کارها کمتر کنم
من که عیب توبه کاران کرده باشم بارها
توبه از مِی وقت گل دیوانه باشم گر کنم ...
باری، دیدم عجیب غزلی است؛ این غزل می‌فهماند که تدریس «أسفار» لازم، و ترک آن در حکم کفر سلوکی است.
و ثانیاً یا همان روز یا روز بعد، آقای حاج أحمد خادم خود را به منزل ما فرستادند، و بدینگونه پیغام کرده بودند: ما در زمان جوانی در حوزۀ علمیّۀ اصفهان نزد مرحوم جهانگیر خان «أسفار» می‌خواندیم ولی مخفیانه؛ چند نفر بودیم، و خُفیةً بدرس ایشان می‌رفتیم، و امّا درس «أسفار» علنی در حوزۀ رسمی به هیچ وجه صلاح نیست و باید ترک شود!
🔸 من در جواب گفتم:
به آقای بروجردی از طرف من پیغام ببرید که این درس‌های متعارف و رسمی را مانند #فقه و #اصول، ما هم خوانده‌ایم؛ و از عهدۀ تدریس و تشکیل حوزه‌های درسی آن برخواهیم آمد و از دیگران کمبودی نداریم.
🔸 من که از تبریز به قم آمده‌ام فقط و فقط برای تصحیح عقائد طلاّب بر اساس حقّ، و مبارزۀ با عقائد باطلۀ مادّیّین و غیرهم.
در آن زمان که حضرت آیت‌الله با چند نفر خُفیةً به درس مرحوم جهانگیرخان می‌رفتند، طلاّب و قاطبۀ مردم بحمدالله مؤمن و دارای عقیدۀ پاک بودند؛ و نیازی به تشکیل حوزه‌های علنی «أسفار» نبود؛
🔸 ولی امروزه هر طلبه‌ای که وارد دروازۀ قم می‌شود با چند چمدان (جامه‌دان) پر از شبهات و اشکالات وارد می‌شود!
🔸 و امروزه باید به درد طلاّب رسید؛ و آنها را برای مبارزۀ با ماتریالیست‌ها و مادّیّین بر اساس صحیح آماده کرد، و فلسفۀ حقّۀ اسلامیّه را بدانها آموخت؛
و ما تدریس «#اسفار» را ترک نمی‌کنیم.
ولی در عین حال من آیت‌الله را حاکم شرع می‌دانم؛ اگر حکم کنند بر ترک «أسفار» مسأله صورت دیگری به خود خواهد گرفت.
پس از این پیام؛ آیت‌الله بروجردی دیگر به هیچ وجه متعرّض ما نشدند، و ما سال های سال به تدریس فلسفه از «شفاء» و «أسفار» و غیرهما مشغول بودیم.
و هر وقت آیت الله برخوردی با ما داشتند بسیار احترام می‌گذاردند، و یک روز یک جلد قرآن کریم که از بهترین و صحیح‌ترین طبع‌ها بود بعنوان هدیّه برای ما فرستادند.
📗 بیان فوق به نقل از علامه #حسینی_طهرانی / مهرتابان، ص ۱۰۴ - ۱۰۶
✅ @feghheakbar