هدایت شده از امتداد حکمت قرآنی و فلسفه الهی
📌روشنی خورشید
(بررسی نقش علامه طباطبایی در انقلاب اسلامی)
"هنگامه، هنگامهی اولیاء و فقها و عرفا است "
✔️پیام منتشر نشده آیت الله خامنه ای به سمینار بزرگداشت علامهی فقید سید محمدحسین طباطبایی-۱۳۶۱/۸/۲۱
مخاطب: علما، فضلا و فرهیختگان شرکتکننده در سمینار بزرگداشت علامه طباطبایی
تاریخ: ۲۱ آبان ۱۳۶۱
بخش اول ...
بسماللهالرّحمنالرحیم
🔸اکنون که یک سال از ارتحال فقید بزرگ اسلام، حضرت استاد آیهالله علامه سید محمدحسین طباطبایی میگذرد، جای آن است که یاد گرامی این حکیم الهی و این فقیه پرهیزکار و این مفسّر قرآن و این اسلامشناس بزرگ در خاطرهی نسل کنونی انقلابی ما #پایگاه شایستهی خود را باز یابد و در هنگامهی شور و شوق عاشقان لقاءالله که ذخیرهی هستی را با اشتیاق تمام نثار اسلام و قرآن میکنند، مشعل اندیشهی ژرف و راهنمای او، در آیینهبندان روزگارِ تجدید شکوه و عظمت اسلام، تابناکتر از همیشه جلوهگری کند.
🔹امید است که این مجمع دانشپژوهان و حکمتشناسان آگاه بتواند نقش بزرگ خود را در ادای این واجب تاریخی به تمام و کمال ایفا کند و یاد زندهی آن مرد علم را در خاطرهی روزگار ما زندهتر و برجستهتر سازد.
🔸حقیقت آن است که انقلاب اسلامی کبیر ایرانیان در این روزگار، در مبنا و ریشه، یک انقلاب فرهنگی و مبتنی بر احیای ارزشهای فرهنگی اسلام است. همهبُعدی بودن این انقلاب، ناشی از آن است که اندیشهی اسلام، یعنی محور این فرهنگ آسمانی و الهی، اندیشهای همهبُعدی است که به انسان از جوانب مختلف مینگرد و به جنبههای مادی زندگی وی نیز در کنار جنبههای معنوی آن بها میدهد. به سخنی کوتاه میباید گفت: انقلاب ما به معنای حاکمیت اسلام بر ذهن و بر عمل انسانها ست و اسلام که همان رهاورد پیامبران الهی برای بشر است، یک حقیقت فرهنگی است، یک ایمان است که از آن شیوهی زندگی درست و بهنجار انسان میتراود و جوانه میزند.
🔹در این انقلاب، واقعیّتهای زندگی، یعنی روشهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و اخلاقی همه ساخته و پرداختهی آن ایمانند، پس در چنین انقلابی مهمتر از همه، بازپسگرفتن ارزشهای اصیل فرهنگی و معنوی از دست تطاول روزگاران گذشته و بازگرداندن ریشههای فکری و عقیدتی آن ایمان فعال و سازنده به فضای جامعه و به حریم دلهای مردم است.
🔸در این انقلاب همهی تلاشهای اقتصادی و سیاسی و نظامی و غیر آن باید بر مبنای این تجدید بنای ایمانی و فرهنگی صورت گیرد و از آن جدا نماند که جدا ماندن از آن، انحراف و در نهایت مرگ این انقلاب را معنی میدهد.
🔹با چنین تلقیای از انقلاب میتوان شخصیت علامهی فقید بزرگوار زمان ما را به درستی ارزیابی کرد و #جایگاه_حقیقی او را در مجموعهی عظیم این انقلاب به درستی شناخت.
🔸او مجموعهای از معارف و فرهنگ اسلام بود، فقیه بود، حکیم بود، آگاه از اندوختههای فلسفی شرقی و غربی بود، مفسّر قرآن بود، از علوم اسلامی یعنی علومی که از اسلام نشأت گرفته یا از آن تغذیه کرده است مطلع بود، از اصول، از کلام، از ادبیات، از نجوم و هیأت و ریاضیات و از برخی علوم بینامونشان دیگر.
🔸شخصیت او در لابلای این دانستنیهای بسیار به کمک ریاضتی مداوم و درازمدت، پرورده، صیقل یافته و پرداخته شده بود. از کسانی بود که تنها مکتب جامعی چون اسلام میتواند امثال او را در دامان پربرکت خویش پرورش دهد، چهرهی معنوی او، سیمای پرصلابت مردی بود که ایمانی استوار و عرفانی راستین را با دانشی گسترده و عمیق توأم ساخته و با آمیزهی شگرف وجود خویش ثابت کرده بود که اسلام میتواند سوز درون دلسوختگان شیفته را با عقل راسخ فرزانگان فرهیخته یکجا گرد آورد.
🔹او، تلاش و جهاد بیانتها و خاموشنشدنی خود را هم به این معجون الهی در آمیخته بود.
🔸در یکی از حسّاسترین دورانهای حیات اسلام و تشیع، جانانه به دفاع از حریم معنویت اسلامی و حکمت و معرفت الهی برخاسته و مفاهیم زیبای اجتماعی اسلام را از آیات کلام الهی استخراج کرده و به عرضهی کامل و جامع اسلام پرداخته بود. او مدافعی استوار از ارزشهای فرهنگ اسلام در برابر بساط نیرنگ مکاتبی بود که با بهرهگیری از انواع شیوهها و ترفندها بر این فرهنگ الهی تاختن آورده و به تدریج رابطهی دلها و مغزها را در بخشهایی از جامعه، از چشمهسار زلال آن گسسته بودند.
ادامه دارد ...
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
هدایت شده از امتداد حکمت قرآنی و فلسفه الهی
📌روشنی خورشید
(بررسی نقش علامه طباطبایی در انقلاب اسلامی)
"هنگامه، هنگامهی اولیاء و فقها و عرفا است "
✔️پیام منتشر نشده آیت الله خامنه ای به سمینار بزرگداشت علامهی فقید سید محمدحسین طباطبایی-۱۳۶۱/۸/۲۱
مخاطب: علما، فضلا و فرهیختگان شرکتکننده در سمینار بزرگداشت علامه طباطبایی
تاریخ: ۲۱ آبان ۱۳۶۱
بخش دوم:
🔸 او که در حوزهی علمیهی قم، در شمار درخشندهترین گوهرها بود و به آن مدرسهی اسلامی پربرکت، ارزش میبخشید، تنها به آن حوزه محدود نشده بود و به تدریج در همهی حوزههای علمی و در همهی محافل اسلامی و در سطح وسیع جامعه حضور خود را مجسمتر و برجستهتر میساخت، معارفی که از زبان و قلم او بر صفحهی دلها و کاغذها نقش بسته بود از صدها و هزارها زبان و با صدها و هزارها بیان در همهجا منتشر میگشت و به همهکس علم و معرفت میآموخت.
🔸اکنون این چراغ برافروخته و روشنیبخش به خاموشی گراییده است؛ اما، #خورشیدِ طلوعکرده و عالمافروز اسلام میرود که همهی زوایا را در این کشور فرا گیرد.
🔹جامعهی امروز به سمت همان سرمنزلی پیش میرود که او در اندیشهی بلند خود آن را میدید و به سوی آن برمیانگیخت.
🔸در پیشاپیش این کاروان مردی از سلالهی انبیاء و رهبری از زمرهی عاشقان و عارفان بالله، فقیهی بزرگ و اسلامشناس راه را میپیماید و هدف را مینمایاند؛ عطر دلآویز دنیای انبیاء و اولیاء به مشام میرسد؛ آخرت با دنیا در آمیخته و بهشت الهی دریچهای به سوی زمین گشوده است.
🔹 هنگامه، هنگامهی اولیاء و فقها و عرفا است و جای آن فقیه و عارف و سالکی که اکنون به یاد یکمین سالگرد رحلتش گرد آمدهایم خالی است.
🔸استاد علامهی بزرگوار ما باید با گسترش میراث فرهنگی گرانبهایی که گرد آورده و اندوخته بود در جامعه حاضر و شاهد بماند و سرانگشت اشارت او راه درست را به همهی راهروان بیاموزد، این مهم به عهدهی دانشپژوهان و معرفتپروران است و امید که این مجمع بزرگ و محترم از عهدهی سهم خود در این تکلیف به خوبی برآید.
والسلامعلیکمورحمهاللهوبرکاته
سید علی خامنهای
رئیسجمهوری اسلامی ایران
۱۳۶۱/۸/۲۱
منابع:
۱- روزنامهی «جمهوری اسلامی» شمارهی ۱۰۰۱ صفحهی ۱۲
۲- کتاب «پیام: مجموعه پیامهاى جناب آقاى سیدعلى خامنهاى» منتشرشده توسط «وزارت ارشاد اسلامی» صفحهی ۱۰۰
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
📌خودباوری
همچو شیری صید خود را خویش کن
ترک عشوهٔ اجنبی و خویش کن
همچو خادم دان مراعات خسان
بیکسی بهتر ز عشوهٔ ناکسان
در زمین مردمان خانه مکن
کار خود کن کار بیگانه مکن
مولانا جلال الدین بلخی
●➼┅═❧═┅┅───┄
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌 نقص در فرهنگ انتقادگری ما
استاد شهید مرتضی مطهری:
🔹 یک روحیه عجیب در ما از لحاظ «تشکیلات روحانی» این است که انتقاد در نظریههای علمی گذشتگان و ردّ آنها را جایز میدانیم و انتقاد از سیره عملی آنها را جایز نمیدانیم، مثل اینکه آنها را در این ناحیه معصوم میدانیم! و حال آنکه در نظریههای علمی خود زیاد فکر کردهاند ولی در انتخاب روش خود غالباً مجتهد نبودهاند و مقلّد بودهاند.
🔸 چگونه است در آنجا که با اجتهاد و نظر کار کردهاند شایسته انتقادند، و در آنجا که با عادت و تقلید و محاکات و غفلت کار کردهاند شایسته انتقاد و ایراد نیستند؟!
📚 یادداشتهای شهید مطهری، ج۱۳، ص۲۱۲
#انتقاد
#نقد_پذیری
#شهید_مطهری
●➼┅═❧═┅┅───┄
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
هدایت شده از عقلانیت انقلاب اسلامی
📌مظلومیت امام خمینی(ره)
سخنان منتشر نشده آیت الله العظمی خامنهای پیرامون "رفع مظلومیت امام خمینی(رحمة الله علیه)":
🔹 امام(ره) مظلوم است چون رئیس یک کشور شد و یک انقلاب را برپا کرد و یک شخصیت سیاسی شد و الّا امروز هر کس دیگر در دنیا به این پایه از علوم برسد او را سر دست بلند می کنند.
امام در عرفان، فلسفه، فقه، اصول و اخلاق جزو #سرآمدان بود.
🔸یکی از اساتید معروف [که شما ایشان را میشناسید و من نمیخواهم اسم او را بیاورم]؛ کسی که هم با حوزه های علمیه آشنایی داشت و هم کاملاً در فرهنگ روز وارد بود، بعد از سفرهای متعدد و اقامتهای طولانی در کشورهای غربی گفته بود "امروز در مراکز اصلی فرهنگ غربی عناصری مثل ملاصدرا و شیخ انصاری مطرح هستند و
جاذبه دارند".
امام هم ملاصدرا بود و هم شیخ انصاری زمان خودش بود.
🔹چنین چهره ای مظلوم واقع شد چرا؟ چون پا در وادی سیاست گذاشت و دشمنان سیاسی پیدا کرد، دشمنان سیاسی از همه ی دشمنها خطرناکتر وحشی تر و بی ملاحظه تر هستند. در دنیای سیاست ناگهان صد را صفر میکنند و گاهی صفر را به صد میرسانند، قدرت هم که دست اینهاست لذا نمیگذارند چهره امام، آشکار شود.
امام شایسته این است که چهره اش آشکار شود هر چه میتوانید آنجا در این جهت کار کنید خدا هم ان شاء الله توفیق خواهد داد.
(۱۳۷۸/۱۰/۲۷)
#امام_خمینی
#حکمت_انقلاب
#عقلانیت_انقلاب_اسلامی
#نظام_اندیشه_اسلامی
❇️#از_اصول_فلسفه_تا_طرح_کلی_اندیشه
https://eitaa.com/usul121
📌 انسانشناسی انقلاب اسلامی در بیانات امام خمینی (از فروردین ۱۳۵۶ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷)
(طرحی برای پایاننامه و مقالات پژوهش)
🔹هر انقلاب اجتماعی و سیاسی ریشه در نوع خاصی از انسانشناسی دارد، چرا که اولا انقلابهای اجتماعی ریشه در تحوّل درونی انسان دارد و ثانیا تبیین ماهیت اجتماع، چرایی و چگونگی انقلاب و همچنین شیوهی بسیج کنشگران انقلابی بر انسانشناسی مستقر در فرهنگ عمومی وابسته است.
🔸 از آنجا که رهبران انقلابی بیشترین نقش را در گفتمان سازی و خط مشئ گذاری انقلاب دارند لازم است تا انسانشناسی انقلاب ها را بر اساس تحلیل بیانات و پیامهای رهبران تحلیل کرد بخصوص بیانات و پیامهای منتهی به پیروزی انقلاب که در جمع کنشگران و مبارزان انقلابی مطرح شده باشد. از اینرو، جهت بررسی انسان شناسی انقلاب اسلامی لازم است به بیانات و پیامهای حضرت امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) در دوسال منتهی به ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ و پیروزی انقلاب اسلامی مراجعه کرد و به صورت بندی آرا و اندیشههای انسانشناسانه ایشان پرداخت.
🔹 طبیعی است که میبایست به پرتکرارترین و محوریترین آرا و اندیشههای امام خمینی مراجعه کرد و براساس نظام موجود در اندیشهی ایشان به صورت بندی جامع آنها پرداخت.
🔸 امام خمینی (رحمة الله علیه) در بیانات دوسال منتهی به انقلاب اسلامی، بیش از هر موضوعی به توصیف و تفسیر عمقی #انسان پرداخته است و درصدد ارائهی الگوی از #انسان_جامع و همچنین #انسان_انقلابی است.
🔹 براین اساس لازم است تا پژوهشهای عمیق و کیفی در این باره تألیف شود تا از این طریق بر گستره و عمق #انقلاب_شناسی افزوده شود و همچنین به معرفی بهتر و دقیقتر اندیشهها و مکتب فقاهتی امام خمینی اهتمام ورزیده شود.
#امام_خمینی
#انقلاب_شناسی
#انسان_انقلابی
#عقلانیت_انقلاب_اسلامی
✍ سید مهدی موسوی
(مدرس مکتب فقاهتی امام خمینی در حوزه علمیه قم)
●➼┅═❧═┅┅───┄
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌 حکمت قرآنی صدرا
صدرالمتألهین شیرازی:
«و حاشىٰ الشريعة الحقة الإلهية البيضاء أن تكون أحكامها مصادمةً للمعارف اليقينية الضرورية، و تباً لفلسفةٍ تكون قوانينها غير مطابقة للكتاب و السنة.»
اسفار، ج8، ص303.
●➼┅═❧═┅┅───┄
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌 آسیبشناسی وضعیت فلسفه و الهیات در آموزش حوزه
✍ سید مهدی موسوی
✔️بخش اول:
۱. یکی از علل مهم کم تاثیری حوزههای علمیه در جامعه غفلت از #جامعیت_اسلام است. این غفلت هم در نظام آموزشی و پژوهشی حوزه ریشه دوانده و هم در ذهنیت مسئولان و مدرسان و طلاب. از اینرو، بخش زیادی از حوزهی امروز، فقط به دو سه متن فقهی و اصولی تعصب دارد و از ساحتهای مختلف معرفت قرآنی و نظام اندیشه اسلامی بیتوجه است و عموم حوزویان از آن ساحتها کم اطلاع هستند. حتی به طور قاطع میتوان گفت در نظام آموزش مقدمات و سطوح عالی بیش از آن که دانشهای فقه و اصول و کارآمدی آن در عرصه عینیت موضوعیت داشته باشد فقط چند کتاب خاص موضوعیت دارد بدون آنکه طلاب و مدرسان از ظرفیتهای مهم آنها در جهت جامعه پردازی و حل مسائل جاری جامعه مطلع باشند و حتی بتوانند از چرایی ضرورت درس گرفتن آنها دفاع منطقی و قانع کننده داشته باشند به نحوی که عموم طلاب با طیب خاطر مشغول به تحصیل و مباحثهی آنها شوند.
۲. غفلت از جامعیت اسلام، موجب شده است که علوم در حوزهی علمیهی امروز (برخلاف گذشته) به جزایر متفرق و جدا از هم تبدیل شوند، بدون آنکه روابط تولیدی و شبکهای میان آنها به درستی شناخته و ترسیم شود.
نتیجه این تفرق و نگرش تجزیهای به علوم، عدم حضور سازنده و فعال عالمان و طلاب در عرصههای عینی جامعه و حل مسائل نوپدید و حیاتی است در نتیجه نوعی انفعال و گوشهنشینی حقیقی را شاهد هستیم. به طور مثال #علم_فقه به عنوان مهمترین دانش عملیاتی اسلام، بدون مشخص شدن ارتباطاتش با سایر علوم اسلامی و همچنین بدون پشتیبانی از یک دستگاه منسجم فلسفی و کلامی و الهیاتی کارآمد، روز آمد و اجتماعی نمیتواند در جایگاه واقعی خودش در زمانهای ما که #فقه_حکومتی و #فقه_نظام_ساز است قرار گیرد و به تنظیم روابط اجتماعی و تدبیر معیشت و تعمیر بلاد و مدیریت کلان بپردازد. چرا که در واقع زیرساخت اصلی جامعه، نظام و حکومت را دستگاه فلسفی کلان و الهیات اجتماعی و نظامساز طراحی میکنند و بعد از آن نوبت به حضور فعال علوم تجویزی همچون اخلاق و فقه برای سامان دادن به امور متنوع اجتماعی و سیاسی میرسد. بدون طرحی مشخص و جامع از #فلسفه_اخلاق، #فلسفه_اجتماع، #فلسفه_تاریخ، #فلسفه_سیاست و #فلسفه_شریعت و #فلسفه_حقوق، تلاش برای بازسازی فقه و ورود آن به عرصههای اجتماعی، کم فایده است. بلکه قبل از آن ضروری است که در نظام آموزشی حوزه برای تدریس این بنیانهای مهم، فضای واقعی باز و اصلی باز شود و طلاب به عنوان دروس اصلی به تحصیل و مباحثه و مطالعه آنها بپردازند.
۳. ضعف جدی عموم حوزویان و طلاب در علوم عقلی و معارف الهیاتی، کلامی، تربیتی و اجتماعی اسلام، غیر قابل انکار است و همین موجب ضعف در مشارکت فعال و اثربخش اجتماعی طلاب در امور علمی و فرهنگی و سیاستگذاری شده است به نحوی که کمتر طلبه و استادی میتواند از ذخیره دانایی فقهی خود برای مسایل جاری و ساری کشور، پاسخ دقیق و نسخهی عملیاتی ارایه دهد.
🛑 ادامه دارد ...
●➼┅═❧═┅┅───┄
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌 آسیبشناسی وضعیت فلسفه و الهیات در آموزش حوزه
✍ سید مهدی موسوی
✔️ بخش دوم:
۴. عوامل متعددی در این ضعف و نقص جدی موثر است که مهمترین آنها عبارتند از:
۱ - ۴. ذهنیت مستقر در سنت حوزویان متأخر درباره بینیازی طلاب از علوم عقلی و معارف الهیاتی و اجتماعی و اکتفا به فقه و اصول آشکار ترین عامل است که بسیاری از دلسوزان و متفکران بدان اذعان دارند. که این معلول بیاطلاع از تاریخ گذشته حوزه است. چرا که از تاریخ و شخصیت عالمان جامع معقول و منقول و نتایج علمی این جامعیت در آثار و نوآوریهای ایشان - همچون شیخ مفید و سیدمرتضی و شیخ طوسی تا حکیم طوسی و علامه حلی و شیخ بهایی و برخی از عالمان معاصر همچون امام خمینی و علامه طباطبایی و شهید مطهری و شهید صدر و ... - کمتر سخن گفته میشود. اگر به درستی تاریخ احوال ایشان مطالعه شود نتیجه جامعیت علمی آنها در نوآوریهای علمی و کارآمدی اجتماعی و سیاسی آنها بیان شود حتما میل به علوم عقلی و مباحث معارفی قرآن و اسلام دو چندان خواهد شد.
۲ - ۴. جنبی و فرعی بودن این دروس در نظام آموزشی حوزه و عدم اعتنا و اهتمام مسئولان حوزوی؛
متأسفانه بسیاری از بزرگان و مسئولان حوزوی بر فرعی بودن و خودخوان بودن حکمت و کلام و اخلاق و تربیت اصرار دارند و با برنامهریزی های غلط و تکراری طلاب را در تحصیل این علوم مهم بیانگیزه میکنند.
۳ - ۴. ضعف احساس #مسئولیت_اجتماعی در طلاب و تقلیل آن به یک سلسله فعالیتهای هیأتی و خدماتی از جمله عوامل دیگری است که مانع احساس نیاز طلاب به مباحث عقلی و الهیاتی است. این مشکله خود نتیجه عامل بعدی است.
۴ - ۴. عدم ارتباط موثر طلاب و اساتید آنها با مکاتب فلسفی و فکری و همچنین با واقعیتهای عینی جامعه و بیاطلاعی از پرسشهای اعتقادی انسان معاصر و دغدغههای اخلاقی و اجتماعی نسل جوان سبب شده است که ذهن عموم حوزویان در فضای بستهی حوزه متوقف شود و از دنیای پیرامون و شبهات و پرسشهای اعتقادی و الهیاتی نسل جوان بیاطلاع باشند لذا اصلا خود را مکلّف و مسئول به تلاش برای پاسخگویی عمیق و عالمانه به شبهات اعتقادی و حضور فعال موثر اجتماعی وفرهنگی نمیدانند. این پدیده محصول غفلت از ماهیت #انقلاب_اسلامی ورسالت طلاب جوان در نظامسازی، جامعه پردازی وتمدن سازی است. بی تردید بدون احاطه به علوم عقلی و الهیات عمیق انقلاب اسلامی که در آثار متفکران انقلاب اسلامی همچون امام خمینی، آیت الله خامنهای،علامه طباطبایی، شهیدمطهری، شهیدبهشتی، شهیدصدر، علامه جعفری، آیت الله جوادی آملی و آیت الله مصباح یزدی تبلوریافته است امکان کنشگری اثرگذار انقلابی وجود ندارد.
۵ - ۴. عدم ارتباط موثر و واقعی عموم حوزویان با مجامع علمی جهان اسلام و سایر ملتها دیگر عامل ضعف جدی الهیات در حوزه است. امروزه ابعاد مختلفی از حکمت و الهیات عملی و اجتماعی در سطح دنیا مطرح شده و افقهای نوینی گشوده شده است که در متن حوزههای علمیه و دروس رسمی از آنها خبری نیست و صرفا در برخی از موسسات و دانشگاههای اقماری حوزه، توسط حوزویان آشنا به تحصیلات جدید مطرح است اما در متن دروس رسمی حوزه و در نزد تصمیم گیران آموزشی از این تحولات جدید حکمی و الهیاتی خبری نیست.
۶ - ۴. گسترش و غلبهی نگاههای #نواخباریگری و #عقلگریزی مدرن در بخشی از بدنهی حوزوی موجب تضعیف روحیهی عقلگرایی و رشد بر #ایمانگرایی احساسی و مشارکتهای احساسی شده است. از اینرو نه تنها طلاب نیاز به علوم عقلی و مباحث عمیق الهیاتی قرآن و سنت را احساس نمیکنند بلکه مختلف مقاومت هم دارند و به بهانههای مختلفی با برنامههای آموزشی و عمیق حکمی و الهیاتی مخالفت میورزند.
۷ - ۴. نارسایی متون آموزشی حکمت و کلام دیگر عامل مهم در بیاقبالی به این علوم است.
از جمله عوامل نارسایی و نامناسب بودن متون موجود اینهاست:
✔️تکرار بیش از حد مباحث در کتابهای آموزشی؛
✔️ عدم طرح و یا نحیف بودن مباحث جذاب و موثر جدید متفکران معاصر همچون مباحث معرفتشناسی، انسانشناسی، فلسفه اجتماع، فلسفه_تاریخ، فلسفه شریعت، فلسفه حقوق و فلسفه سیاست و نظریاتی همچون نظریه اعتباریات، نظریه فطرت، نظریه خلافت انسان، نظریه کرامت انسان و ... .
✔️بیان سخت و مشکل مباحث و استدلالها؛
✔️ نحیف بودن مباحث قرآنی و ارتباط مباحث با معارف عالیه قرآن کریم و مکتب اهلبیت (علیهمالسلام)؛
✔️عدم بیان ارتباط مباحث کلامی و الهیاتی با دانشهای حوزوی همچون فقه و اصول و تفسیر؛
✔️عدم استفاده از مباحث جدید الهیاتی و فلسفی؛
✔️انتزاعی ماندن مباحث و عدم تبدیل شدن آن به #عقلانیت_اجتماعی و عدم امتداد یافتن آنها در عرصههای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی؛
✔️ برخی از کتابهای مرکز تدوین متون حوزه، علاوه بر اشکالات فوق فاقد مباحث عمیق استدلالی و ملهم ایمانگرایی احساسی و نوعی اخباریگرایی است.
●➼┅═❧═┅┅───┄
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌 اجر شعر
حالتی آید به دل اندر فنا
میشود شعر و رود سوی سما
شعر شاعر گر سماوی هست و حال
از همه اجر و ثواب است آن جدا
۲۱/۹/۱۴۰۲
#شعر
●➼┅═❧═┅┅───┄
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌از علوم انسانی تا فقه الاجتماع
✍سید مهدی موسوی
🛑 بخش اول:
🔹۱. هر جامعهای متناسب با بنیانهای معرفتی و نظام ارزشی و معانی فرهنگی مستقر در بیناذهنیت مردم، به تولید شبکهای از علوم توصیفی، تبیینی و تجویزی دست مییازد تا از این طریق بتواند به نیازها و خواستههای مردم پاسخ مناسب و به روابط انسانی نظم دهد و در معادلات اجتماعی تعادل و توازن ایجاد کند. هرچقدر نیازها و تمنیّات مردم، پیچیدهتر، متنوعتر و گستردهتر باشد به میزان درک عالمان و فرهیختگان جامعه از کمیت و کیفیت آن نیازها و تمنیّات، علوم تولید شده در آن جامعه هم پیچیدهتر، متنوعتر و گستردهتر خواهد شد و از روابط شبکههای منسجمتر برخوردار میشود و به همین دلیل عالمان آن جامعه تلاش میکنند تا الگویی را برای طبقهبندی و ارزشگذاری بهتر علوم ارائه دهند تا بهتر به کار بیایند.
🔸۲. تمدن اسلامی براساس بنیانهای معرفت توحید و درک خاص توحیدی از #عقل منجر به تولید نوع خاصی از #عقلانیت و دستگاه محاسباتی شد که به ایجاد و استقرار یک نظام ارزشی و شبکهای از معانی فرهنگی خاص و توحیدی شد و براساس این نظام ارزشی و شبکهی معانی فرهنگی، شبکهای از نیازها متنوع، خواستههای مختلف و تمنیّات متعالی شکل گرفت و بدین جهت مجموعهای از علوم متناسب تأسیس و تولید و یا اینکه ترجمه و بازتفسیر و بازسازی شد به نحوی که با روح عقلانیت توحید سازگار باشد. با توجه به ویژگیهای عقلانیت توحیدی همچون جامعنگری، رشدمحوری، تشکیکی فهمی، این مجموعهی علوم به هم پیوسته و مرتبطند و در عین حالی که به ساحت های مختلف زندگی انسان ناظرند به ایجاد یک نظم اجتماعی واحد منتهی شده است. از این رو در تمدن اسلامی بر پایه عقلانیت توحیدی، مجموعهای علوم نظری، عملی، ابزاری حضور فعال و بانشاط در تنظیم مناسبات انسانی و تدبیر معادلات اجتماعی دارند که علیرغم تفاوتها و حتی تضادهای علمی، در راستای تقویت و گسترش یک فرهنگ خاص بودند. به طوری که تشکیکها و نقدهای یک دانش به دانش دیگر، موجب ارتقا و تکامل آن دانش شده است.
🔹 ۳. از جمله مهمترین دسته دانشی در تمدن اسلامی حکمت عملی و علوم مدنی است که به تحلیل و تدبیر «کنش انسانی» و «روابط اجتماعی» معطوف است. از آنجا که در حکمت قرآنی و فلسفه اسلامی، انسان موجودی ذوابعاد و لایههای وجودی و سطوح رفتاری مختلف و متنوع است دانشهای انسانی متنوعی با رویکردهای مختلفی شکل گرفته است که مکمل یکدیگرند و در عداد هم قرار دارند. مهمترین رویکردهای علوم انسانی در تمدن اسلامی فهرستوار عبارتند از:
✔️علوم انسانی حکمی
✔️ علوم انسانی فقهی
✔️ علوم انسانی عرفانی
✔️ علوم انسانی تاریخی
پرداختن به تحلیل هر یک از این رویکردها و بررسی نمونههای آن به فرصتی مفصل نیازمند است. اما شایسته است به این نکته توجه شود که بدون دقّت تاریخی و نگاه عمیق جریان شناسی به این علوم و میراث ارزشمند، نمیتوان شناختی از «کیستی خود» و چگونگی حرکت در مسیر تولید علوم انسانی، جامعه پردازی و تمدن سازی داشت.
🔸۴. بدون تردید نمیتوان دانش فقه را از علوم انسانی جدا کرد و یا از علوم انسانی سخن به میان آورد اما به فقه نپرداخت. هرچند نمیتوان علوم انسانی را هم به فقه تقلیل داد و از سایر رویکردها و دانشهای معرفتی در علوم انسانی بحث نکرد. برخلاف برخی که یا فقه را از دایره علوم انسانی خارج میدانند و یا علوم انسانی را به فقه تقلیل میدهند.
🔹 ۵. لکن دانش فقه به عنوان یکی از مهمترین و گستردهترین و عملیاتیترین دانشهای انسانی در تمدن اسلامی بسیار پر اهمیت است. دانش فقه بر پایههای حکمت و کلام نظری و عملی توحیدمحور و انسانشناسی کرامتمحور استوار است و حداقل به ۵۲ عرصه از عرصههای حیات انسانی ورود مستقیم دارد و علاوه بر تحلیلهای عمیق از اعتبارات انسانی همچون حق و تکلیف، عبودیت و مسئولیت، کفر و شرک، مصلحت و مفسده، صحت و فساد، ملکیت و مالیت، زوجیّت و محرمیّت، طهارت و نجاست، غصب و ترخیص، و دهها اعتبار انسانی و اجتماعی دیگر به تجویز احکام وضعی و احکام تکلیفی مرتبط با کنشهای انسانی میپردازد.
🛑 ادامه دارد...
#فلسفه_فقه
#عقل
#عقلانیت
#عقلانیت_توحیدی
#علوم_انسانی
#فقه_الاجتماع
●➼┅═❧═┅┅───┄
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌از علوم انسانی تا فقه الاجتماع
✍سید مهدی موسوی
🛑 بخش دوم:
🔸 ۶. دانش فقه همچون سایر دانشهای مستقر در تمدن اسلامی بر عقلانیت توحیدی استوار است و به میزان ظرفیت زمانه و شرایط محیطی و تمدنی، این عقلانیت در آن تبلور یافته است و روز به روز بر عمق و گسترهی آن افزوده شده است. عقلانیت توحیدی را می توان در لایههای مختلف دانش انسانی فقه و در نحوه تعامل آن با سایر دانشها مطالعه کرد. به طور نمونه به این موارد میتوان اشاره کرد:
✔️ در مبانی و مبادی فلسفی کلامی؛
✔️ در منابع و ادله؛
✔️ در روشها و شیوههای تحلیل متون و کشف حکم؛
✔️ در موضوع شناسی؛
✔️ در نتایج و دستآوردها.
نکته مهم این است که این عقلانیت در همه مقاطع تاریخی مثل هم نبوده است لذا با نگاه جریان شناسانه از تطورات فقه، کمیّت و کیفیت آن را در دورههای مختلف میبایست به مطالعه و بررسی مراحل رشد و توسعه عقلانیت توحیدی در فقه پرداخت.
🔹 ۷. دانش انسانی فقه در تمدن اسلامی گاه به صورت یک منظومه مفصل و در قالب ۵۲ باب مرتبط و هماهنگ مطرح شده است و به تجویز احکام ختم شده است؛ اما گاهی به صورت تخصصی و راهبردی هم ظاهر شده است و در یکی از ساحتهای حیات انسانی تفصیل یافته و به بیان راهبردها و خطمشیهای اجتماعی پرداخته است به طور مثال آثاری همچون «احکام السلطانیه» یا «آییننامههای امور حسبه و شهرداریها» و «خراجیه» و یا «رسائل مشروطه و حکومت اسلامی» از جمله این موارد است.
🔸 ۸. پرداختن دانش انسانی فقه به بیان راهبردها و خط مشیهای عمومی در اموری مثل وضع قانون و مقررات، نهادسازی اجتماعی، هدایت، مدیریت و کنترل روابط انسانی ظرفیتی بسیار ارزشمند برای «تحول و تولید علوم انسانی» است که نباید دست کم گرفته شود. هر چند نیازمند بازخوانی، بازسازی و گسترش روشی و محتوایی است.
🔹 ۹. فقه الاجتماع در ادامه سنت فقاهتی اسلام و با بهرهگیری از منظومههای فقه تجویزی و همچنین رسائل فقه راهبردی شکل گرفته است تا بتواند به تحلیل «کلان رویههای اجتماعی» و «مسائل عام جامعه» از آن جهت که اجتماعی است و نه از آن جهت که صرفا سیاسی، اقتصادی، تربیتی است بپردازد و از این رهگذر به احکام تجویزی و قواعد راهبردی اسلام برای خط مشی گذاریهای عمومی دست پیدا کند و همسو با سایر دانشها و رویکردهای علوم انسانی به هدایت، مدیریت و تدبیر امور اجتماعی بپردازد.
🔸 ۱۰. با توجه به تحولات دنیای امروز و تمایل به مباحث راهبردی و خطمشی گذاری در عرصههای کلان اجتماعی، به نظر میرسد که دانش فقه الاجتماع ضروریترین نیاز معرفتی جامعه و نظام اسلامی است. چرا که این رشتهی تخصصی با رویکرد راهبردی و خطمشی گذاری درصدد کشف احکام شارع مقدس در «کلان رویههای اجتماعی» براساس قوانین و سنّتهای الهی حاکم بر حیات اجتماعی انسانی است. در واقع این «کلان رویههای اجتماعی» است که به روابط اجتماعی انسان اعم از روابط تربیتی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، مدیریتی و جزایی نظام کلان و سازمان شبکهای میدهد.
#عقل
#عقلانیت
#عقلانیت_توحیدی
#علوم_انسانی
#فقه_الاجتماع
📲به نقل از مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد عليه السلام
@mfaam_razavi
●➼┅═❧═┅┅───┄
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121