🔴 #هزار_و_یک_نکته
✅ #نکته_سی_و_هشتم
💢تفاوت های لفظی💢
1⃣تفاوت اول: ضمیرنبودن عطف بیان
هرگز عطف بیان نه خود ضمیر میباشد و نه متبوع آن ضمیر میتواند باشد.
«أنَّ العطفَ لا یکونُ مضمراً و لا تابعاً لمضمر، لأنَّه فی ....»
❗️دلیل اوّل: زیرا همانطور که صفت در بین مشتقّات هرگز نمیتواند ضمیر بیاید و یا اینکه تابع از ضمیر بیاید، عطف بیان که همواره جامد است و معنا و کاربردی همچون صفت دارد، نیز نمیتواند ضمیر یا تابع از ضمیر باشد.
❗️دلیل دوّم: زیرا ضمائر اعراف المعارف هستند و نیاز به توضیح و توصیف ندارد به همین جهت برای آن صفت یا عطف بیان آورده نمیشود.
❗️دلیل سوّم: زیرا خود ضمائر نیاز به مرجع دارد بنابراین نمیتواند توصیف کننده و یا توضیح دهنده ی مرجع خود باشد، زیرا بالعکس، آن مرجع رافع ابهام از ضمیر است.
⚠️*زمخشری در الکَشّاف میگوید: «ه» در «به» متبوع و «أَنِ اعْبُدُوا الله» عطف بیان آن است در آیه ی زیر:
«ما قُلْتُ لَهُم إِلَّا أَمَرْتَنِی بِهِ أَنِ العْبُدُوا اللهَ ربِّی و ربَّکم.» (مائده- 117)
ترجمه: «جز آنچه مرا بدان فرمان دادی ]چیزی[ به آنان نگفتم، ]گفته ام[ که: خدا، پروردگار من و پروردگار خود را عبادت کنید.»
اما این قول اشتباه است زیرا ضمیر، متبوعِ عطف بیان واقع نمیشود.
〽️اشکال به دلیل اوّل: در دلیل اوّل عطف بیان را شبیه به صفت دانستیم و حکم صفت را بر عطف بیان بار کردیم.
مقدّمه اوّل: کسایی اینکه صفت تابع برای ضمیر نمی آید را ردّ میکند و میگوید در سه مورد ضمیر میتواند موصوف واقع شود و برای آن صفت و نعت مي آيد:
1⃣در مورد مدح مرجع آن ضمیر: «لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْرَّحْمنُ الرَّحِیمُ» (بقره ـ163)
که «أَلْرَّحْمنُ» و «أَلْرَّحِیْمُ» دو صفت برای «هو» هستند.
2⃣ در مورد ذمّ مرجع آن ضمیر: «مررت به الخبیث» که الخبیث صفت برای «ه» است.
3⃣ در مورد ترّحم بر مرجع آن ضمیر:
«قد أصبَحَت بِقَرقَری کوانسا
فلا تلمه أن ینامَ الباِئسا»
✍️ترجمه: «همانا آهوان در بلاد قرقر شب را به صبح آوردند بنابراین ملامت وسرزنش مکن صیاد را به دلیل خوابیدنش، آن صیادی که همچنین صفتی دارد به مشقّت و سختی افتاده در طول روز.»
شاهد: در صفت واقع شدن «البائس» برای ضمیر مفعولی «هاء» در «تلمه» است.
مقدمه دوّم: گفته می شود عطف بیان برای توضیح متبوع خود می آید ولی زمخشری در تفسیر آیه ی شریفه ی «جَعَلَ اللهُ الْکَعْبَةَ البیْتَ الْحَرَامَ قِیَامًا لِلْنَّاسِ.» (مائده- 97)
گفته است «أَلْبَیْتَ الْحَرَامَ» عطف بیان برای «أَلْکَعْبَهَ» است و غرض از آن مدح «الْکَعْبَهَ» است.
📜نتیجه: همانطور که گاهی صفت برای مدح موصوف می آید، عطف بیان نیز برای مدح متبوع می آید، بنابراین میشود بگوییم همانطور که صفت به جهت مدح تابع از ضمیر می آمد، عطف بیان هم به جهت مدح، تابع از ضمیر می آید. البته توجّه داشته باشید این نتیجه با توجّه به مبنای کسایی که صفت از ضمیر را در سه جا جایز می دانست گرفته می شود نه بر مبنای دیگر نحویّون زیرا دیگر نحوِیّون مطلقاً صفت از ضمیر را جایز نمی دانند.
در مجموع اگر قبول کردیم که صفت از ضمیر نمی آید باید آن را به عطف بیان هم تعمیم دهیم و اگر پذیرفتیم که صفت از ضمیر می آید در مدح، باز هم باید آن را به عطف بیان تعمیم دهیم زیرا کار این دو یکی است. فقط یکی در جوامد و دیگری در مشتقات است.پس ملاحظه شد که بنابر مبنای جمهور نحویّون عطف بیان نه خود ضمیر است و نه می¬تواند تابع از ضمیری باشد، لکن بدل می¬تواند هم خود ضمیر باشد و هم تابع از ضمیر باشد.
ـ بدلیّت و مبدلیّت ضمیر سه حالت دارد:
مبدل منه ضمیر،بدل اسم ظاهر.
مبدل منه ضمیر، بدل ضمیر.
مبدل منه اسم ظاهر، بدل ضمیر.
شکل اوّل: و اما اینکه بدل میتواند تابع از ضمیر باشد در حالیکه خودش اسم ظاهر است را جمیع نحویّون گفته اند.
مثال: مانند قول خداوند متعال در حکایت حضرت موسی (علیه السلام) «وَ مَا أَنْسَانِیهُ إلّا الشَّیْطَانُ أَنْ أَذْکُرَه.» (کهف ـ63)
ترجمه: «جز شیطان آن را از یاد من نبرد، تا به یادش باشم.»
شاهد: در بدل واقع شدن «أَنْ أذْکُرَه» از ضمیر مفعولی «هاء» در «أَنْسَانِیه» است.
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃
💯❌💯 #کپی با ذکر منبع، مجاز است.
(🌺(کارگاه ادبیات عرب)🌺)
https://eitaa.com/joinchat/4073979936C33f5684249
💢فهرست مباحث هزار و یک نکته💢
🌺#هزار_و_یک_نکته
🌺#نکته_یکم
🌺#نکته_دوم
🌺#نکته_سوم
🌺#نکته_چهارم
🌺#نکته_پنجم
🌺#نکته_ششم
🌺#نکته_هفتم
🌺#نکته_هشتم
🌺#نکته_نهم
🌼#نکته_دهم
🌺#نکته_یازدهم
🌺#نکته_دوازدهم
🌺#نکته_سینزدهم
🌺#نکته_چهاردهم
🌺#نکته_پانزدهم
🌺#نکته_شانزدهم
🌺#نکته_هفدهم
🌺#نکته_هجدهم
🌺#نکته_نوزدهم
🌼#نکته_بیستم
🌺#نکته_بیست_و_یکم
🌺#نکته_بیست_و_دوم
🌺#نکته_بیست_و_سوم
🌺#نکته_بیست_و_چهارم
🌺#نکته_بیست_و_پنجم
🌺 #نکته_بیست_و_ششم
🌺 #نکته_بیست_و_هفتم
🌺 #نکته_بیست_و_هشتم
🌺 #نکته_بیست_و_نهم
🌼 #نکته_سی_ام
🌺 #نکته_سی_و_یکم
🌺 #نکته_سی_و_دوم
🌺 #نکته_سی_و_سوم
🌺 #نکته_سی_و_چهارم
🌺 #نکته_سی_و_پنجم
🌺 #نکته_سی_و_ششم
🌺 #نکته_سی_و_هفتم
🌺 #نکته_سی_و_هشتم
🌺 #نکته_سی_و_نهم
🌼 #نکته_چهلم
🌺 #نکته_چهل_و_یکم
🌺 #نکته_چهل_و_دوم
🌺 #نکته_چهل_و_سوم
🌺 #نکته_چهل_و_چهارم
🌺 #نکته_چهل_و_پنجم
🌺 #نکته_چهل_و_ششم
🌺 #نکته_چهل_و_هفتم
🌺 #نکته_چهل_و_هشتم
🌺 #نکته_چهل_و_نهم
🌼 #نکته_پنجاهم
🌺 #نکته_پنجاه_و_یکم
🌺 #نکته_پنجاه_و_دوم
🌺 #نکته_پنجاه_و_سوم
🌺 #نکته_پنجاه_و_چهارم
🌺 #نکته_پنجاه_و_پنجم
🌺 #نکته_پنجاه_و_ششم
🌺 #نکته_پنجاه_و_هفتم
🌺 #نکته_پنجاه_و_هشتم
🌺 #نکته_پنجاه_و_نهم
🌼 #نکته_شصتم
🌺 #نکته_شصت_و_یکم
🌺 #نکته_شصت_و_دوم
🌺 #نکته_شصت_و_سوم
🌺 #نکته_شصت_و_چهارم
🌺 #نکته_شصت_و_پنجم
🌺 #نکته_شصت_و_ششم
🌺 #نکته_شصت_و_هفتم
🌺 #نکته_شصت_و_هشتم
🌺 #نکته_شصت_و_نهم
🌼 #نکته_هفتادم
🌺 #نکته_هفتاد_و_یکم
🌺 #نکته_هفتاد_و_دوم
🌺 #نکته_هفتاد_و_سوم
🌺 #نکته_هفتاد_و_چهارم
🌺 #نکته_هفتاد_و_پنجم
🌺 #نکته_هفتاد_و_ششم
🌺 #نکته_هفتاد_و_هفتم
🌺 #نکته_هفتاد_و_هشتم
🌺 #نکته_هفتاد_و_نهم
🌼 #نکته_هشتادم
🌺 #نکته_هشتاد_و_یکم
🌺 #نکته_هشتاد_و_دوم
🌺 #نکته_هشتاد_و_سوم
🌺 #نکته_هشتاد_و_چهارم
🌺 #نکته_هشتاد_و_پنجم
🌺 #نکته_هشتاد_و_ششم
🌺 #نکته_هشتاد_و_هفتم
🌺 #نکته_هشتاد_و_هشتم
🌺 #نکته_هشتاد_و_نهم
🌼 #نکته_نودم
🌺 #نکته_نود_و_یکم
🌺 #نکته_نود_و_دوم
🌺 #نکته_نود_و_سوم
🌺 #نکته_نود_و_چهارم
🌺 #نکته_نود_و_پنجم
🌺 #نکته_نود_و_ششم
🌺 #نکته_نود_و_هفتم
🌺 #نکته_نود_و_هشتم
🌺 #نکته_نود_و_نهم
🌺 #نکته_صدم
🌺 #نکته_صد_و_یکم
🌺 #نکته_صد_و_دوم
🌺 #نکته_صد_و_سوم
🌺 #نکته_صد_و_چهارم
🌺 #نکته_صد_و_پنجم
🌺 #نکته_صد_و_ششم
🌺 #نکته_صد_و_هفتم
🌺 #نکته_صد_و_هشتم
🌺 #نکته_صد_و_نهم
🌺 #نکته_صد_و_دهم
🌺 #نکته_صد_و_یازدهم
🌺 #نکته_صد_و_دوازدهم
🌺 #نکته_صد_و_سیزدهم
🌺 #نکته_صد_و_چهاردهم
🌺 #نکته_صد_و_پانزدهم
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
♨️عضو کانال 👇شوید:
کانال(🌺(جَنَّةُ الْمُعرِبِين)🌺)