🔰 رئیسی مقدس یا مقدسات رئیسی؟
بگومگو و گفتوشنود پیرامون عملکرد دولت شهید رئیسی، کار را به جایی رسانده که عملا با دو گروه مواجه شدهایم. گروه اول که نقد به دولت رئیسی را اساسا نابهجا دانسته و گروه دوم که تلاش میکند باب انتقاد به دولت و حتی شخص مرحوم رئیسی را باز نگه دارد و به اصطلاح خودشان جلوی «قدیس سازی» را بگیرد.
من میخواهم از «قدیسسازی» شروع کنم که همچون تیغی دو دم عمل میکند. از طرفی میتواند سرآغاز نوعی انسداد شده و روکش مناسبی باشد برای سیاستهای غلطی که احتمال ادامهدار شدن آن در انتخابات پیش رو وجود دارد؛ و از طرف دیگر نمیتوان نادیده گرفت که برای بهزیستی در جامعه به «قدیس» نیازمندیم. اصلا چون برخی ویژگیهای انسانی و الاهی مقدسند، آدمها از آن الگو گرفته و در جامعه رواج میدهند.
نکته مهم آنکه فرآیند مقدسسازی یا قهرمانسازی، یک فرآیند تدریجی و تاریخی است. بسیاری از قهرمانان و قدیسان کنونی جهان، در دوره خود هرگز به این اندازه قهرمان و مقدس شناخته نمیشدند، به این دلیل که وجوه انسانی آنها حجابی برای معاصران بود که نمیتوانستند بفهمند چگونه همین مردی که در میان ما راه میرود و شبیه ما میخورد و میخوابد و میخندد و... میتواند قهرمان و مقدس باشد؟!
خداوند در قرآن درباره انبیاء الهی که هم قهرمان بودند و هم مقدس همین موضوع را پیش میکشد: وَ مَا أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنَ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا إِنَّهُمْ لَيَأْكُلُونَ الطَّعَامَ وَيَمْشُونَ فِي الْأَسْوَاقِ (فرقان/20)؛ تا نشان دهد معاصران همواره از شخصیتهای مهم، عادی بودن را میفهمند، درحالیکه قهرمان و قدیس باید واجد وجوهی خارق عادت باشد. درنتیجه گویی این آیندگانند که به سبب بُعد زمانی، حجاب معاصرت را دریده و ویژگیهای مقدس این افراد عادی را درمییابند.
برای همین در ابهامات زمانه، حواله به تاریخ دادن امری مرسوم است که: «تاریخ قضاوت خواهد کرد». گویی آدمها با دور شدن، قهرِ اکنونزدگی را از میان برمیدارند و از دایره سلطهی معاصرت بیرون میروند و امکان قضاوت بهتری را مییابند. البته ناگفته نماند که نوع روایت تاریخ میتواند جای «جلّاد» و «شهید» را تغییر دهد. لکن حق در همین شرایط هم خود را عیان میسازد.
دست بردن در این فرآیند تدریجی «قهرمان یا قدیسسازی» و شتابزدگی در تولید دستوری قهرمان و قدیس، یعنی سوزاندن ظرفیتهای بالقوه. اگر شهید رئیسی ظرفیتی برای «اسوه یا اسطوره شدن»، «قهرمان یا قدیس شدن» را دارا باشد، دخالت بیجا برای شتاببخشی به این اتفاق، آیندگان را از یک برگ برنده محروم میکند. آیندگانی که میتوانند با فراغت بال بر تارک تاریخ تکیه زنند و ورای حجاب معاصرت و بدون خیره ماندن در وجوه بشری، ویژگیهای الاهی شهید رئیسی را در قامت یک قهرمان یا قدیس بستایند.
پافشاری کودکانه برای بستن باب نقد دولت یا شخص رئیسی که گاهی خاستگاه آن انگیزههای رقابتجویانه با افراد منتقد است، بخشی از جامعه را نسبت به قهرمانان و قدیسان تاریخی بدبین میکند و این گمانه را در اذهان تقویت مینماید که: «نکند آنها هم آش دهانسوزی نبودند و منع نقد آنها توسط گروههای فشار و اصرار دستوری برای قهرمانسازی، آنها را بزرگ کرده است؟!»
اما از سوی دیگر بام هم نباید افتاد. اگر شتابزدگی و دست بردن در فرآیند تدریجی تولد یک قهرمان یا قدیس غلط است، نباید به اصل تقدیس ویژگیهای الاهی یک شخصیت انسانی خرده گرفت و نافی هرگونه مقدسسازی شد. چون این فرآیند کارکرد بسیار مهمی در بهزیستی انسانها داشته و نقشی اساسی در رواج صفات حسنه ایفا میکند. تفصیل چند و چون آن را هم به نحوی کارن آرمسترانگ در کتاب «تاریخ مختصر اسطوره» داده است.
اینجاست که ما باید دوگانه «رئیسی مقدس» و «مقدسات رئیسی» را به خوبی فهم کنیم. یعنی درعین آنکه رئیسی قدیسی نیست که نتوان به نقد عملکرد سیاسی او و دولتش نزدیک شد، اما ویژگیهایی در وجود او تجلی یافته که صفاتی حسنه و مقدسند. همانند: خدمت به جمهور و رسیدگی به حال مستضعفان. رئیسی قدیس نیست اما واجد ویژگیهایی مقدس است و قابل الگوگیری.
#سید_میثم
@Masihane
۶ خرداد ۱۴۰۳
🔰سوگ، آشتی میآورد!
توی کلاس گفتم:
به حافظهی تاریخی خودتان مراجعه کنید. شاید لابهلای حوادثی که در ذهنتان مانده، مواردی بیابید از دعوای سفت و سخت برخی نزدیکان که وقتی در موقعیت سوگ قرار گرفتند، بینشان آشتی برقرار شد.
بعد خودم مثال زدم به دعواهایی از برخی بستگان که کار به زد و خورد شدید فیزیکی و بعد پاسگاه و دادگاه و بگیر و ببند و دیه هم کشید. اما وقتی فرزند یکیشان فوت کرد، زمینهای شد برای آشتیکنان.
انگار سوگ چنین اقتضایی دارد که وقتی ما میفهمیم فلان کس که روزگاری با او دعوا داشتیم حالا مصیبتزده است، رحممان میآید. نرم میشویم و خاضع. پا پیش میگذاریم برای دلجویی. به امید اینکه در این وضعیت، هم او را تسلی دهیم و هم مردانگی خودمان را اثبات کنیم. گویی درصددیم به او پیام بدهیم: هرچقدر ما با هم مشکل داشته باشیم، اما راضی به از دست دادن عزیزت نبوده و نیستیم. پس در غمت ما را شریک بدان و بدان که ما برای دشمنی کردن هم حد و حدودی قائلیم.
..و اینها همه یعنی موقعیت سوگ، بسترساز آشتی و مصالحه است.
بعد پرسیدم:
چرا در سوگ ملی شهید رئیسی، این موقعیت آشتیکنان پدید نیامد و ما شاهد این مصالحهی جمعی نبودیم؟ به عکس، انگار عدهای میخواستند نمک بر زخم بپاشند؟
یکی از بچهها رُک گفت:
چون وقتی هم ما داغدار بودیم، آنها نمک شدند روی زخمهامان!
پرسیدم کدام داغ؟
اشاره کرد به ماجراهای "زن، زندگی، آزادی" و فوت دختری به نام #مهسا_امینی
پرسیدم آیا واقعا آنروزها، این جمعیت عظیم مردمی که امروز به تشییع شهیدشان آمدهاند، در سوگ شما شاد بودند و درنتیجه نمکهایی بر زخم؟
گفت: نه. مردم نبودند. صرفا عدهای خاص که تازه لعن و نفرین و فحاشی هم میکردند.
گفتم خب چرا نادانی اندکی را مینویسید به حساب عدهی کثیری از مردم و بعد میروید در پوزیشن انتقام؟
ساکت شد ولی یکی دیگر بلافاصله پاسخ داد: چرا شما شادی عدهی اندکی از رذلهای نود دهنده را میگذارید پای حساب همهی ما؟
ساکت شدم و دیدم چطور اقلیتهایی پرهیاهو، قضاوتهای ما را نسبت به یکدیگر جهتدهی میکند... آن هم به اشتباه!
#سید_میثم
۷اردیبهشت سال۳
@Masihane
۷ خرداد ۱۴۰۳
هدایت شده از مدرسه تاریخاندیشی قصص
🔰مردم زندهاند؟
🔶 رهبر انقلاب در دیدار خانوادههای شهدای خدمت: «قیام ملت ایران در تشییع شهدای خدمت نشان داد ملت ایران زنده و به شعارهای انقلاب وفادار است.»
این سوال خیلی جدی است که: «چطور حضور مردم در تشییع نشان از زنده بودن ملت و وفاداری آنها به شعارهای انقلاب است؟»
برای پاسخ، تاریخ راهگشاست. آنجا که بتوان مقایسهای میان روزهای بعد از رحلت نبی اکرم و وضعیت کنونی جامعه خود داشت. یعنی چه؟
🔷 اگر یکی از شعارهای مهم اسلام را براندازی اشرافیت سیاسی و اقتصادی بدانیم که در دوره جاهلیت تجلی در قریش داشت، به وضوح میتوان دریافت که این شعار آرامآرام در همان سالهای نخست بعد از پیامبر، به شکلی عجیب رنگ باخت و اشرافیت سیاسی و اقتصادی به وضوح خود را ذیل حکومت ظاهرا اسلامی بازسازی کرد و «جمهوریت کشته شد» و «مردم مُردند».
🔶 تاریخ میگوید: 23سال از رحلت پیامبر نگذشته، عثمانبنعفان به قدرت رسید. اگر با زبان علومسیاسی بخواهیم برای شکل حکومت او نامی بیابیم، حکومت او چیزی نبود جز الیگارشی. یعنی حکومت اقلیت برای تامین منافع اقلیت. این را میشود از انتخاب کارگزاران بر شهرهای مهم قلمرو اسلامی به روشنی دریافت.
🔷 به عنوان نمونه:
1-ولیدبنعقبه حاکم کوفه، برادر عثمان از جهت مادری بود. همانی که قرآن او را فاسق خطاب کرد (ر.ک: سوره حجرات آیه6) و همانی که با حالت مستی، نماز صبح را چهار رکعت خواند.
2- عبداللهبنعامر حاکم بصره، پسردایی عثمان بود که از قضا در پروندهاش سابقه ارتداد هم مشاهده میشود.
3- عبداللهبنابیسرح حاکم مصر، برادر رضاعی عثمان بود که همین انتصاب خشم مصریان را برانگیخت و زمینه قتل عثمان شد.
4- مروانبنحکم مشاور اصلی خلیفه، داماد و پسرعموی عثمان بود. همانی که همراه پدرش توسط پیامبر از مدینه اخراج و تبعید شد.
🔶 این اشرافیت سیاسی که امویان را در طبقه حاکمان قرار میداد، راه را برای ورود غیرامویان چنان میبست که معاویه برای استفاده از شخص زیادبنابیه در منصب کارگزاری کوفه، مجبور شد جلسهای در مسجد ترتیب دهد تا در آن افرادی شهادت دهند زیاد پسر ابوسفیان است. یعنی شهادت بر زنای پدر خلیفه مسلمانان با مادر کارگزار حکومت اسلامی. آن هم صرفا برای آنکه اشرافیت سیاسی برهم نخورد.
عجیب آنکه مردم در مسجد به تماشای این سیرک نشستند... (نشانهای از مرگ).
🔷 علاوه بر این اشرافیت سیاسی، اشرافیت اقتصادی دهشتناکی نیز حاکم شد. بخشی از آن صحابه رسول خدا که روزگاری علیه اشرافیت قریش جنگیده بودند، اکنون خود به قارونهای زمانه بدل شده و تاریخ دربارهی اموال آنها مفصل سخن گفته.
مثلا زبیر برای خود کاخهایی ساخت که مسعودی در سال332 ه.ق مینویسد خانهی بصرهی زبیر اکنون وجود دارد و به عنوان یک هتل محل اقامت تاجران مهم شده است. زبیر وقتی از دنیا رفت، پنجاه هزار دینار پول نقد، هزار اسب و هزار غلام و کنیز از خود به یادگار گذاشت. یا مثلا در طويله عبدالرحمانبنعوف يكصد اسب بود و هزار شتر و ده هزار گوسفند. شاید بتوان گفت یکی از سلاطین دام زمانهی خود بوده که به سبب بهرهمندی از انحصار حق استفاده از مراتع به دست آورده.
🔶 در همین راستا برخی تحلیل میکنند که عثمان تعمد داشت خانهی سادهی پیامبر را به بهانه طرح گسترش مسجدالنبی خراب کند تا امکان مقایسه سادهزیستی پیامبر با خلیفهای تجملاتی چون عثمان از بین برود.
فاجعه چنان وخیم است که به عقیده مستشرقان، خودنمایی متمولان در داخل حکومت، نه تنها اخلاقی نبود که تا بن دندان با دین پیامبر در تضاد بود.
🔷 تلاشهای علی، ابوذر، عبداللهبنارقم و... هم نتیجه نداد و اشرافیت سیاسی و اقتصادی مستقر و تثبیت شد. آن هم در دورانی که از رحلت پیامبر یکی دو دهه بیشتر نگذشته بود.
همین شد که آرامآرام امت اسلام به بستر مرگ افتاد و شعارهای نهضت اسلامی و انقلاب محمدی به فراموشی سپرده شد. وضعیتی که شهید صدر در کتاب «امامان اهل بیت» آن را به خوبی تشریح میکند.
🔶 حالا برویم سراغ انقلاب اسلامی ایران. پس از گذشت چهار دهه، در عین آنکه شکل دولتهای پس از انقلاب روندی سینوسی در نزدیکی و دوری از شعارهای انقلاب داشت، اما دولتی روی کار آمد که با دوری از اشرافیت سیاسی و اقتصادی، شعارهای انقلاب را در راستای «عدالت»، «خدمت به جمهور»، «توجه به مستضعفان»، «استقلال کشور» و... تحقق بخشید.
یادمان نرود روزگاری، علی (علیهالسلام) که مقابل اشرافیت ایستاده بود، شبانه و غریبانه تشییع و تدفین شد و تا سالهای طولانی جای مرقد مطهر او مخفی ماند. یا مثلا ابوذر در ربذه تنها ماند و تنها جان داد. حال اینها را مقایسه کنید با تشییع میلیونی رئیسجمهور شهید تا روشن شود چگونه مردم زندهاند و به شعارهای انقلاب پایبند.
✍ سیدمیثم میرتاجالدینی
🆔@Qasas_school
۸ خرداد ۱۴۰۳
F5Q2EUVHAFI-z-0-y-66519e265b01c10a0f9dc46c.mp3
29.77M
🔰 قرار و بیقراری در کلام وحی
این فایل صوتی جلسهای است مربوط به زمستان سال ۱۴۰۲ در ویژهبرنامهی "صاحبخونه" در شهر کرمان که اصل آن حدود ۴ساعت طول کشید. اینجا به موضوع قراریافتگی در قرآن مبتنی بر سیر تکامل نطفه تا وضعیتی به نام تسویه پرداخته شد و با همین زبان تمثیل مفهوم "قرار" و نیاز به دین و حجت در فرآیند رشد [نه تکامل] تبیین گردید.
امیدوارم برای علاقمندان به مباحث قرآنی و تربیتی مفید واقع شود.
#سید_میثم
@Masihane
۹ خرداد ۱۴۰۳
هدایت شده از مدرسه تاریخاندیشی قصص
🔰نامادری پدرخواندهها
⚫ در میان قضاوتهای امیرالمومنین علی علیهالسلام، ماجرایی است مرتبط با دو زنی که بر سر یک طفل دعوا دارند. هر دو ادعا میکنند مادر کودک بوده و این کشمکش را به خیلفه وقت ارجاع میدهند. عمربنخطاب از قضاوت دراینباره در میماند و آن را به علی علیهالسلام حواله میدهد. دو مادر مدعی را نزد مولا احضار میکنند. ابتدا حضرت هر دو را نصیحت میکند و چون موعظه نتیجه نمیدهد، میفرماید: «ارّهای بیاورید!».
دو زن مدعی خوف کرده و میپرسند: «یاابالحسن! ارّه برای چه؟» حضرت میفرماید: «برای آنکه طفل را دو نیم کرده و به هرکدام از شما سهمی بدهم»!
یکی از آن دو زن سکوتی میکند دال بر رضایت و دیگری آه و ناله سر داده و میگوید: «اگر حکم دادگاه چنین است که طفل باید دو نیم شود، من از ادعای خود دست کشیده و راضی به کشته شدن فرزند خود نیستم.»
اینجاست که امیرالمومنین حکم میکند این زن مادر فرزند است. چون اگر دیگری مادرش بود، همانند این زن از حق خود دست میکشید تا فرزندش دو نیم نشده و پاره پاره نشود.
🟡 راستش را بخواهید این داستان که ابنشهرآشوب در مناقب خود ذکر میکند، استعارهای است از رفتار خود امیرالمومنین در ماجرای رسیدن به حکومت و قدرت! آنگاه که میان او به عنوان امام و سایر مدعیان خلافت و نامادریهای امت بر سر حکومت دعوایی درگرفت که حتمی منجر به تکهتکه شدن امت و دونیم شدن اسلام میشد، او اماموار و امّگونه از فرزند و امت خویش دست کشید.
⚫ اما همین علی (علیهالسلام)، در سه نبرد خونین جمل، صفین و نهروان به مصاف نامادرهای مدعی رفت و در یک فقره لیلهالهریر برای از دست ندادن حکومت آنچنان شمشمیر زد و خون ریخت که زبان اشعثبنقیسها به طعن گشوده شد که اگر اینگونه جنگ را ادامه دهیم از نسل عرب بر زمین کسی نخواهد ماند.
🟡 این ماجرا ردّی هم در قصص انبیاء دارد. آنجا که هارون در دورهی غیبت موسی با قومی مواجه شده که گوسالهی طلایی سامری را به خدایی گرفته و نصیحتها راه به جایی نمیبرد. ناگزیر رها میکند تا قوم دوپاره نشود. موسای کلیم هم که از کوه طور بازمیگردد، خشمناک از هارون مطالبهی پاسخگویی در قبال وضع موجود را دارد و با یک جمله گویی ساکت میشود -ولو قانع نشده باشد- و آن یک جمله این است: « إِنِّي خَشِيتُ أَنْ تَقُولَ فَرَّقْتَ بَيْنَ بَنِي إِسْرَائِيلَ» (طه/94) یعنی ترسیدم بگویی میان بنیاسرائیل تفرقه انداختی و امت را دوپاره کردی!
عجیب آنکه همین امت به دستور خداوند برای پذیرفته شدن توبهاش، باید با یکدیگر بجنگند و همدیگر را بکشند: «فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ» (بقره/54)
⁉ اینجاست که ما میمانیم و یک سوال اساسی: «کجا باید به سان مادری دلسوز قدرت را رها کنیم تا خطر را از جان فرزندمان دور نماییم و کجا باید در برابر نامادران مدعی بایستیم ولو به قیمت پارهپاره شدن بخشی از امت!!؟»
🔺 یافتن معیار است که در برهههای سخت سیاسی کشور تشخیص را آسان میکند. آنگاه که نمیدانیم باید رها کرد و از دوشقه شدن جامعه هراسید و یا باید سفت و سخت ایستاد و بر دهان نامادرهای پدرخوانده کوبید!
⚫ شاید برای یافتن پاسخ نیازمند قصههای بیشتری باشیم. مانند قصهی مادر موسی آنگاه که فرزند خویش را به دل نیل سپرد و سپس چنان نگران شد که نزدیک بود جان موسی را به خطر بیاندازد. این یعنی باید فهمید کجا مادری همچون مادر موسی، راضی میشود جان فرزند خویش را هم به خطر بیاندازد؟
ادامه دارد...
✍سیدمیثم میرتاجالدینی
🆔 @Qasas_school
۱۳ خرداد ۱۴۰۳
هدایت شده از مدرسه تاریخاندیشی قصص
🔰قدرت، اُمّ و امّت
⚫ در مطلب اخیر (لینک) قصهی مادری را روایت کردیم که برای جلوگیری از دوپاره شدن فرزند دلبندش، دست از او کشید. این شد یک استعاره از رابطهی اُمّ و وَلَد یا امام و امت. اما در طرف مقابل هم تاریخ شواهدی ارائه میکند از مواجهه سخت امیرالمومنین با مدعیان قدرتطلب بر سر حکومت.
🟡 سپس یک پرسش دامنگیر ما میشود: «کجا باید به سان مادری دلسوز قدرت را رها کنیم تا خطر را از جان فرزندمان دور نماییم و کجا باید در برابر نامادران مدعی بایستیم ولو به قیمت پارهپاره شدن فرزند!!؟»
⚫ قرآن قصهی یک مادر را برای ما روایت میکند که برای زنده نگه داشتن فرزندش، او را رها میکند. منظورم قصهی مادر موسی است و طفلی که فرعون دربهدر دنبال اوست برای سلاخی. مادر موسی به سان هر مادر دیگری ترسیده و در این لحظه خداوند به او پیام میدهد: وَأَوْحَيْنَا إِلَى أُمِّ مُوسَى أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ.. فرزند خود را شیر بده و هنگامی که بر جان او ترسیدی که مبادا سربازان فرعون او را بیابند و به قتل برسانند، طفل خود را به دریا بسپار.
🟡 گهوارهی طفل یکراست میرود به سوی کاخ فرعون؛ درحالیکه خواهر موسی از دور اوضاع را رصد میکند. اهالی کاخ طفل را از آب میگیرند و او میشود: « #موسی .. از آب گرفته شده». موسایی که از ترس کشته شدنش به آب سپرده شده بود، اکنون به آغوش خطر و به کانون تهدید ره پوئید.
⚫ اما آل فرعون طفل را نگاه داشتند با این استدلال: وَقَالَتِ امْرَأَتُ فِرْعَوْنَ قُرَّتُ عَيْنٍ لِي وَلَكَ لَا تَقْتُلُوهُ عَسَى أَنْ يَنْفَعَنَا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَدًا.. همسر فرعون گفت این طفل نور چشم من و تو میشود. او را نکش که امید است برای ما نفعی داشته باشد. اصلا میتوان او را به فرزندی گرفت. سپس قرآن تعبیر مهمی به کار میبرد: وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ. یعنی زمین بازی عوض شد و موسی در دل خطر حفظ، و خودش بدل شد به خطری در میان آنها و برای آنها. درحالیکه آل فرعون نمیدانستند.
🟡 خبر به مادر موسی رسید که فرزندت بناست در کاخ فرعون زنده بماند. نورچشم آلفرعون شود و شاید هم فرزندخواندهی فرعون. ناگهان دل مادر موسی خالی شد. او ابتدا از جان موسی میترسید ولی اکنون از اینکه موسی فرعونی دیگر شود هراس داشت. کار به جایی رسید که اگر خداوند «ربط قلبی» برای مادر موسی نمیفرستاد و مرزبانی برای مراقبت از قلب او نمیگذاشت، راز فرزند را طوری آشکار میکرد که فرعون چارهای جز کشتن او نداشته باشد. وَأَصْبَحَ فُؤَادُ أُمِّ مُوسَى فَارِغًا إِنْ كَادَتْ لَتُبْدِي بِهِ لَوْلَا أَنْ رَبَطْنَا عَلَى قَلْبِهَا لِتَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ..
⚫ به راستی موسای نشسته بر سر سفره خوراک علمی و معرفتی فرعون، موسای رشد یافته با تعالیم آلفرعون، موسای هضم شده در دربار فرعون و موسای درخدمت اهداف استکباری فرعون، آیا زنده نماندنش بهتر نیست؟ موسی امکانی بزرگ و مهم بود در دستان طغیانگران و همین برای مادر موسی نگران کنندهتر بود. فرزند کشته شده بهتر است از فرزند عاقبت به شرّ.
🟡 اینجا خداوندی که وعده داده بود: « وَلَا تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِي إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ» کاری کرد که موسی سینهی هیچ زنی را نپذیرد و از شیر کسی تغذیه نکند. اینها تمثیلی است از منبع رشد. یعنی موسی بنا نیست در دستگاه فرعون هضم شود. سپس خواهر موسی برای طفلی که حالا نورچشم فرعونیان شده بود، زنی از بنیاسرائیل را پیشنهاد کرد و اینگونه طفل و مادر به یکدیگر رسیدند.
⚫ قدرت، موساست و امّ موسی، امام و بنیاسرائیل، امت. قدرت را باید برای نجات امت که بنیاسرائیل بودند، حفظ کرد اما تا جایی که خود قدرت به ابزاری برای نابودی امت بدل نشود. چنان موسای در دست فرعون، ابزاری میتوانست باشد برای نابودی بیشتر بنیاسرائیل. مادر یکبار فرزند را رها میکند که زنده بماند و یکبار رها میکند که کشته شود چون «نبودن موسی» بهتر از «بودنی شرارتبار» است. اکنون پرسش اصلی را به ذهن بیاوریم و ببینیم این قصه چگونه میتواند قطعهای باشد برای پازل پاسخ ما.
🟡 شاید بشود گفت علیبنابیطالب در سال 10هجری قدرت را رها کرد تا به دامن نامادرانی از جنس خلفا برود اما به این امید که ارتباط قدرت با منبع وحیانی رشد قطع نشود. عاقبت هم در سال 35هجری قدرت به علی بازگشت. اما در صفین اگر قدرت به چنگال معاویه میافتاد، هضم حکومت اسلامی در دستگاه طاغوتی فرعون امت، حتمی بود. تیغی میشد در دست زنگی مست برای نابودی ملت اسلام و امت مسلمان.
هرچند تا اینجا اصل پاسخ روشن شده، ماجرا به همین مقدار ختم نمیشود.. باید از «امت و ملت» هم گفت و به موضوعات روز رسید. پس ادامه دارد...
✍ سیدمیثم میرتاجالدینی
🆔 @Qasas_school
۱۴ خرداد ۱۴۰۳
هدایت شده از مدرسه تاریخاندیشی قصص
🔰انتخابات یا بردگی؟
🟡 در پایان یادداشت اخیر با عنوان "قدرت، اُمّ و امّت" که در لینک قابل مشاهده است، به یک موضوع اشاره شد: امّت و ملّت!
⚫️ طرح این بحث کمک به یافتن پاسخی بهتر است برای یک پرسش: کجا باید قدرت را دلسوزانه رها کرد و کجا باید محکم آن را گرفت؟
🟡 بیایید امّت را همان اجتماع انسانی بر گِرد امام بدانیم و ملّت را مطابق قرآن ترجمه کنیم به "آئین".
⚫️ پیشتر گفته شد که برای حفظ امّت، باید گاهی قدرت را رها کرد چنانچه علی علیهالسلام ۲۵سال چنین کرد یا همانگونه که هارون در غیاب موسی و بلوای سامری چنان کرد! اینجا هرچند آئین یا ملّت دستخوش تحریف هم قرار میگیرد و گوسالهای به خدایی گرفته میشود، اما جلوگیری از دو پاره شدن امّت اولویت دارد.
🟡 سپس این سوال پدید میآید:
اگر امّت به هر دلیلی امام برحق جامعه را رها کند و این منجر به نابودی ملّت و آئین شود، امام تا کجا باید بر تحریف ملّت و آئین چشم بسته و سکوت کند؟ آیا اینجا نیز باید رها نماید یا حد و مرزی وجود دارد؟
⚫️ مطابق برخی روایات، امام به عنوان مهمترین عالِمِ عالَم، باید در برابر بدعتها بایستد: إذا ظَهَرتِ البِدعُ في اُمّتي فلْيُظهِرِ العالِمُ علمَهُ.
🟡 اما مصداق این بدعت چیست؟
ما شاهدیم که اميرالمؤمنين در دوره حکومت خویش، بنا بر مصلحت در برابر بدعتی به نام نماز تراویح کوتاه آمد و این یعنی بدعت، صرف تغییر برخی احکام شرعی نیست.
⚫️ از سوی دیگر میبینیم در میان ائمهاطهار حسینبنعلی تنها کسی است که به صورت سخت با دشمن مبارزه کرده و بر وضعیت دوران خویش شوریده. این چه بدعتی است که حسین علیه آن میخروشد؟ آیا چیزی جز حاکمیت یزید است؟ خیر! اما نه از آن جهت که او صرفا شرابخواری سگباز است بلکه از حیث آنکه اصل و شکل حاکمیت یزید بدعت است. بدعتی بزرگ به نام سلطنتی شدن اسلام. این هم یعنی نابودی ملّت و آئین. کدام آئین؟ همانی که آمده بود به ما بگوید: "مردم حق دارند خودشان سرنوشت خویش را تعیین کنند."
🟡 علیبنابیطالب ذیل خطبهای میفرماید: ترسناکترین فتنهها، فتنهی بنیامیه است چرا که آنها در جایگاه اربابان قرار میگیرند و مردم بردهی آنها میشوند و حق تعیین سرنوشت خود را از دست میدهند...وایم الله لتجدنّ بنی امیة لکم ارباب سوء..
⚫️ این یعنی سلطنت چیزی نیست جز سیستمی کردن ظلم و ارباب شدن امویان و سلب اختیار و انتخاب از مردم. اینجاست که امام و عالمان باید در برابر این بدعت بایستند ولو امّت با آنها همراهی نکند.
🟡 تازه اگر خوب بنگریم این حمایت از ملّت نیز چیزی جز صیانت از حقوق امّت نیست!
#حق_انتخاب #مردم و موروثی نشدن مسئولیتهای کلان و سلطنتی نگشتن حاکمیت اسلامی از آن چیزهایی است که حسینبنعلیها هم برای حفظ آن خون خود را نثار و ایثار میکنند.
⚫️ اینجاست که ایستادگی برای بازگرداندن قدرت به مردم، عین مقاومت برای حفظ ملّت و آئین است. #جمهوریت عین اسلامیت است و اسلامیت عین جمهوریت.
🟡 در نتیجه اگر عدهای از مردم نیز حول امام باطلی مانند معاویه جمع شوند برای نابودی ملّت و آئین، علی باید برابر آنها بایستد که خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ (مریم/۱۲). همان علی که افسار خلافت را ۲۵سال بر شانهی آن انداخت و رهایش کرد تا امّت دوپاره نشود ولی این رها کردن حد و مرز دارد.
🔺پس معیار را باید دریافت..
✍🏻 سیدمیثم میرتاجالدینی
🆔 @Qasas_school
۲۰ خرداد ۱۴۰۳
هدایت شده از مدرسه تاریخاندیشی قصص
🔰قصهی طالوت و سکینه | چند خطی در باب معیار انتخاب و فایدهی مشارکت حداکثری
🔶 در میان ادوار تاریخی که قرآن از آن سخن به میان آورده، دورهای وجود دارد که در آن بنیاسرائیل هم پیامبر داشتهاند و هم حاکم یا پادشاه. گویی یکی رهبری فکری و معنوی را بر عهده داشته و دیگری امور زندگی دنیایی از جمله جنگ را.
شاید شبیهترین دورانها به وضعیت کنونی ما همین دوره تاریخی باشد که هم ولیّ فقیه داریم و هم رئیس جمهور (شاید بعدها بتوان پُلی به بحث قبض و بسط هم زد).
🔷 ماجرا هم از این قرار است که بنیاسرائیل به سبب حکومت ظالمانه و سلطه جائرانهی جالوت، از پیامبر خویش تقاضا کردند برایشان حاکم یا پادشاهی تعیین کند تا امور اجرائی جنگ را به عهده گرفته و مدلی ارائه و اجرا نماید.
🔶 پیغمبرشان از جانب خدا طالوت را به عنوان پادشاه یا فرمانروا معرفی کرد و اینجا بزرگان بنیاسرائیل در کمال تعجب پرسیدند: «چگونه طالوت بر ما فرمانروا باشد درحالیکه همواره پادشاه و پیامبر از میان ما انتخاب میشد؟! از طرفی نشانهی پادشاه، داشتن اموال زیاد است و طالوت هرگز چنین ثروتی ندارد» وَ قالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طالُوتَ مَلِكاً قالُوا أَنَّى يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنا وَ نَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَ لَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمال (بقره/۲۴۷)
🔷 در جواب این ایرادات بنیاسرائیلی، پیامبرشان گفت: «خداوند طالوت را برگزیده چون اوست که دارای توان علمی و جسمی است. یعنی طالوت هم میداند و هم میتواند. #معیار فرمانروایی یا ایستادن بر قلههای اجرائی، دانایی است و توانایی، نه مال و ثروت فراوان یا داشتن حسب و نسب و ژن خوب!» قالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاهُ عَلَيْكُمْ وَ زادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَ الْجِسْمِ وَ اللَّهُ يُؤْتي مُلْكَهُ مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَليم.
🔶 مهمترین اثری هم که دانایی و توانایی دارد عبارت است از: ایجاد سکینه! وَ قالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فيهِ سَكينَةٌ مِنْ رَبِّكُم (بقره/۲۴۸) مرحوم علامه طباطبایی در توضیح سکینه میگوید: قرار گرفتن دل و نداشتن اضطراب باطنى در تصميم و اراده.
🔷 یک جامعه بیقرار که هر روز به طناب پوسیدهی اهل خدعه و نیرنگ متوسل میشود تا بتواند از چاه مشکلات معیشتی بیرون آید، دچار اضطراب در قلب و عمل است. یک روز سراغ مسکن و ارض میرود و روز دیگر سکه و ارز. همواره در تلاطم بالا و پایین شدن نرخ دلار است و نگران از سبز و قرمز شدن خانههای بورس.
🔶 سرریز نبود آرامش در جامعه-به گفته برخی از اقتصاددانها- میشود شدت تورم! هرچند عدهای معتقدند این تورم است که آرامش را از جامعه سلب میکند اما واقعیت آن است که گاهی عدم آرامش و عدم اعتماد به دانایی و توانایی مدیران اجرایی، سبب بیثباتی و تورم است.
🔷 اکنون شاید یکی از مهمترین معیارهای گزینهی اصلح در انتخابات پیش رو، یافتن فردی باشد دانا و توانا که با جلب اعتماد عمومی، سبب آرامش در جامعه شود. اگرچه برخی معتقدند نیازی نیست رئیسجمهور کارشناس باشد و باید صرفا اوامر ولیّ فقیه را اجرا نماید، اما طبق قرآن، حتی در حضور پیامبر الهی نیز، مجری باید خود اهل علم باشد و آگاهی.
🔶 همچنین نباید فراموش کرد، هرچقدر میزان مشارکت عمومی در انتخابات بیشتر باشد، نامزدها شانس بیشتری در جلب اعتماد اکثریت دارند. رئیس جمهوری که اکثریت قاطع مردم به دانایی و توانایی او اعتماد کنند و به او رأی بدهند، امکان بیشتری برای ایجاد آرامش به نفع جامعه را داراست. مشارکت بیشتر، به نفع همهی ماست!
✍🏻 سیدمیثم میرتاجالدینی
🆔 @Qasas_school
۲۲ خرداد ۱۴۰۳
🔰 روحِ جنینِ انتخابات
یک گروه چند نفرهاند. دخترهایی با میانگین حدودا 19 سال. از بعد شهادت دکتر رئیسی یک دغدغه جدی داشتند: حالا چه باید کرد؟
هرچه به انتخابات نزدیکتر شدیم، طرحها و ایدههایشان زمینیتر شد و تا به حال دو کلیپ تصویری تولید کردهاند با دو موضوع: «وضعیت اقتصادی دولت شهید رئیسی به زبان آمارهای جهانی» و «وضعیت روابط خارجه ایران اسلامی».
از همین راه دور میزان شور و انرژی برایم قابل مشاهده است و میدانم صدها گروه اینچنینی در کشور، شبانهروز و بیمزد و منّت درحال تلاشند.
فارغ از کارهای ارزشمندی که تولید میکنند و مطمئنم اثرگذار هم هست، من خود این بچهها را دستاورد میدانم. دوست دارم اسمشان را بگذارم «انسانِ انقلاب اسلامی». هنوز در فرآیند «شدن» هستند اما قطعا «شدنی» هستند.
انصافا؛ نفس اینکه افرادی در جامعه با تصور موثر بودن دست از تلاش برنمیدارند، امیدآفرین نیست؟
وجود بچههایی که به باور «از تو حرکت و از او برکت» رسیده و در این بازار مسگرهای تولیدات رسانهای موجود و بنگاههای متصل به نفت و معدن و... به اخلاص خود امیدوارند؛ روحبخش نیست؟
اگر به قول فوکو «ایران روح یک جهان بیروح» بود در دل دنیای مدرن، من هم معتقدم این گروهها و تشکلهایی که بند نافشان به جفت قدرت و ثروت وصل نیست، روحِ جنین انتخابات هستند که به زودی نوزاد خود را متولد میکند.
#سید_میثم
@Masihane
۲۴ خرداد ۱۴۰۳
🔰 کش کشو
🔶 طبیعت بروکراسی و ساختارهای دیوانی، طبیعتی کُند است و کُندی هم ناگزیر خواب آور. همانطور که وقتی نسیم ملایم از پهنهی علفزار برمیخیزد و نرم و آرام و کُند به آدم نشسته زیر سایه درخت میخورد، چُرت میآفریند. مضافا اگر آب هم از جوی، کُند و آرام گذر کند.
برخلاف اوقاتی که طوفانی برپاست و سیلی در راه. آن گاه خواب حرام میشود و چرت ناممکن.
🔷 در کویر هم طبیعت کُند است. آنقدری که گاه آب هم در دل قناتها خواب میرود. میماند و میگندد و گاه منجر میشود به «تو تُم» یا «تو تُمب»: یعنی فروریختن و به قول کرمانیها تمبیدن! (فرهنگ کرمانی، ص46، اثر منوچهر ستوده)
🔶 برای جلوگیری از رکود و خوابِ آب در قنات و پیشگیری از فروریزی و فروپاشی، قدیمیها یک نفر را مامور میکردند که به کمر خود جاروی پهنی ببندد و مسیر آب قنات را برود و برگردد و با این جارو راه آب را باز کند. اینگونه آب نمیماند، نمیگندید، قنات توتُم نمیکرد و آب هم از سرچشمه به پاییندستها میرسید. نام این آدم «کش کشو» بود.
🔷 حالا میخواهم یکبار دیگر سطر اول را تکرار کنم: «طبیعت بروکراسی و ساختارهای دیوانی، طبیعتی کُند است و کُندی هم ناگزیر خواب آور». از این رو دیوان دولت یک مسئول میخواهد که مدام مسیر آب از سرچشمه و منابع را به پاییندستترین نقطههای کشور برود و برگردد تا ثروت در کانالها و قناتها نماند و گندآب و فساد تولید نکند و ساختارهای کشور «تو تُم» نکند و فرو نپاشد.
🔶 راستش را بخواهید من یکی از ویژگیهای مهم رئیسجمهوری را همین «کش کشو»یی میدانم. طوفان انتخابات و سیل جدالهای ستادی که بخوابد، همه چیز کُند میشود و خوابآور. اینجاست که رئیسجمهور دنبالهای میخواهد و عقبهای مثل جاروی بسته به کمرِ «کش کشو» تا توان روبیدن داشته باشد. تا از تراکم آب و سرمایه در قناتها و کانالها جلوگیری کند.
🔷 علاوه بر این، گاهی قناتها حفرههایی دارند و «راهدَررو»هایی. یک «گمارچی» میخواهد که گمار آب را بکشد. در شبستر نامش «سوچی» است و در محلات «جوبپا» و در جاهای دیگر نامهای دیگر ولی با یک ماموریت: نگهبانی از سرمایه. مبادا آب هدر برود، مبادا افراد خارج از نوبت آب بگیرند و آب ببندند و پاییندستها بینصیب بمانند. مبادا..
🔺حالا بناست کش کشو و گمارچی را ما انتخاب کنیم... پس: بسمالله!
#سید_میثم
@Masihane
۲۶ خرداد ۱۴۰۳
🔰 ترسیدگان از کابوس پریده؟
آقای #زاکانی رو کرد به دوربین و چشم در چشم ما نظارهگران مناظره گفت: «مردم عزیز! ما میتوانیم! این صحبتهای ناامید کننده شما رو ناامید نکنه»
خیلی هم خوب! «سعی» آقای دکتر برای امیدواری دادن «مشکور»!
اما واقعیت اینکه احساس کردم با مردمی به غایت صغیر سخن میگوید. گویی ما مردم با کابوسی وحشتناک از خواب پریده و در فضای تاریک و مبهم اتاق، هر وسیلهای را غولی و هیولایی میبینیم که بر وحشتمان میافزاید. سپس زاکانیِ مادر در گوش ما میگوید: «آرام باش فرزندم! نترس! من کنار تو هستم».
آیا ملت ایران در دوره طفولیت خویش است که صرفا به دلگرمی و دلداری مادرگونه محتاج است؟
ما مردمی هستیم که چون اطرافمان تاریک است و چون از کابوس دولت روحانی پریدهایم، پس هر وسیلهای در اتاق خواب را هیولایی میپنداریم که بنا دارد ما را ببلعد؟ ما را مادری باید تا در گوشمان بگوید: «چیزی نیست! خواب بود، خیال بود!»
آیا آنچه از مشکلات و مصائب و مسائل در اطراف خویش داریم، نهایت تصوری واهی و پنداری باطل است که با گفتن «ما میتوانیم» دلگرمی بگیرم و از شرّش رها شویم؟
حتی جلیلی و قالیباف هم با بیانی کارشناسی، فقط چراغ قوه انداختند تا ببینیم آنچه غول دهاندریده میپنداشتیم، کمد لباسی است که درش وامانده. وگرنه اصل قصه همان است که ما را اطفالی از خواب پریده و از تاریکی هراسیده میانگارند.
من حتما با #پورمحمدی و #پزشکیان همراه و همنوا نیستم که ابتدا سعی داشتند بگویند: «نمیشود و نمیتوانیم» و بعد آرامآرام از حرف خود کوتاه آمدند با «اما» و «البته» و «تبصره زدن» و... موضع خود را تلطیف کردند. اما بالاخره مشکلات هستند و هرچقدر هیولاسازی این دونفر غلط است، سادهسازی سایر آقایان هم که میخواهند باز وعدهی «سه روزه حل کردن» بدهند غلط است.
ما مردم اطفالی صغیر نیستیم که درکمان از مشکلات امروز کشور، توهم کودک از خواب پریده و ترسیده باشد. پس نه دلگرمی مادرانه زاکانی راه حل است و نه چراغ قوه انداختن #جلیلی و #قالیباف.
باید این را با صدای بلند بگوییم تا نامزدها به شوق گرفتن رای از ما، بر ریل وعدههای گزاف نیافتند.
رهبر معظم انقلاب: «نامزدها وعدههایی را که از انجامشان مطمئن نیستند، ندهند. عمل نکردن به وعدهها مردم را نسبت به نظام و انتخابات دلسرد میکند.»
#سید_میثم
@Masihane
۲۹ خرداد ۱۴۰۳
🔰 تغییر؛ از عباسمیرزا و امیرکبیر تا سعید جلیلی
بیایید فرض را بر این بگذاریم که #سعید_جلیلی درصدد ایجاد تحول و تغییر است. اینجا او دیگر سعید جلیلی نیست، بلکه یک "طراحِ تغییر" تلقی میشود و هر طراح تغییری نیازمند دو چیز است:
الف- برنامهی نویدبخش
ب- تعامل با گروههای دخیل و ذینفع
مبتنی بر این چارچوب تحلیلی، طراحِ تغییر باید دو مرحله اقناعسازی را پشت سر بگذارد:
1⃣ اقناع مردم و نخبگان در راستای نویدبخش جلوه دادن برنامههای خویش!
2⃣ اقناع گروههای دخیل و ذینفع که از قضا این گروهها در صحنهی جامعه و سیاست فعلی، هم اهرمهای قدرت و فشار را در دست دارند و هم از پایگاه اجتماعی برخوردارند.
سعید جلیلی تا اینجا تلاش کرده تا ثابت کند دارای یک برنامهی نویدبخش است. بخش مهمی از مردم و برخی نخبگان جامعه بههرحال در این زمینه اقناع شدهاند.
شاهد این مدعا آنکه وی توانسته طی ۱۱سال بدنهی نخبگانی کشور را فارغ از هر گرایش و سلیقهای بر سر مسائل کشور گرد آورد و از آنها مشورت بگیرد. پس عجالتا میتوان گفت جلیلی توانمندی اقناع داشته و روحیه تعامل در این سطح را داراست.
به همین دلیل اگر کسی از منتقدان سعید جلیلی درباره اهل تعامل بودن وی ایرادی را پیش بکشد، طرفداران جلیلی نحوهی تعامل او در #دولت_سایه را روی میز میگذارند تا این ایراد را رفع کنند.
اما تعامل و اقناعسازی سطح دیگری هم دارد: تعامل با گروههای دخیل و ذینفع.
آنها چه کسانی هستند؟
برای درک بهتر باید از تاریخ مثال زد و از عباسمیرزا و امیرکبیر به عنوان "طراح تغییر" سخن گفت.
عباسمیرزا وقتی میخواست به عنوان یک طراحِ تغییر در ایران نقشآفرین باشد، نیازمند برنامهی نویدبخش بود که اروپاییها دراختیار او گذاشتند و وی توانست تا حد زیادی بخشی از مردم و نخبگان را قانع سازد.
اما کُمیت او در تعامل با گروههای دخیل و ذینفع لنگید و درنتیجه تحول مورد نظرش محقق نشد. امیرکبیر هم به چنین وضعیتی دچار شد. او برای تغییر ساختار قدرت در ایران برنامه داشت اما سرنوشت شهادتگونهی او حاکی از ناموفقی در تعامل با گروههای دخیل و ذینفع است.
این گروههای دخیل و ذینفع در دورهی عباسمیرزا عبارت بودند از:
۱- شخص پادشاه و شاهزادگان و دربار. تغییر نظام جنگی ایران مطابق با برنامهی عباسمیرزا، با توجه به هزینههای گزاف، باید منجر به اصلاح نظام مالیاتی میشد و همچنین در صورت پیروزی، بر قدرت و محبوبیت عباسمیرزا میافزود و این خطرناک بود. هم برای شاه، هم برای شاهزادگانِ در سودای قدرت و هم برای دربار.
۲- رؤسای قبایل و اقوام. این افراد با دخالت در نظام جنگی، اقتداری برای خویش میساختند که قدرت چانهزنیشان در مسائل سیاسی و اقتصادی را بالا میبرد و تغییر در ساختار نظامی و جنگی ایران یعنی در معرض خطر قرار گرفتن منافع این گروه.
۳- محافظان سنت و فرهنگ ایرانی اسلامی: اینها اگر تغییر را مساوی با شبیه شدن به کفار (بخوانید لیبرال و نئولیبرال شدن) بدانند، احساس خطر میکنند و در برابر تغییر مقاومت به خرج میدهند.
۴- دشمن خارجی مانند روسیه و انگلیس و فرانسه. تغییر در جهت تضعیف منافع آنها منجر به تصمیم برای چوب گذاشتن لای چرخ تغییر میشد.
امیرکبیر هم با چنین گروههایی مواجه بود و امروز نیز سعید جلیلی اگر بر کرسی ریاستجمهوری بنشیند و درصدد تغییر برآید با گروههای دخیل و ذینفع متعددی مواجه است که مصادیق آن بماند برای وقتی دیگر..
اکنون یک سوال درباره سعید جلیلی مطرح است و آن اینکه او همانگونه که در مرحلهی اقناعسازی برای نویدبخش جلوه دادن برنامههایش توانسته موفقیت نسبی کسب کند، آیا توان تعامل با گروههای دخیل و ذینفع حاضر در صحنهی سیاست و جامعه را نیز داراست؟
پیشینهی سعید جلیلی دراینباره ساکت است. یعنی ما نه میتوانیم بگوییم او در این سطح توان تعامل دارد و کارها را با اقناعسازی پیش میبرد و نه میتوان گفت این توانایی را ندارد.
ما در این بخش، با یک هندوانه دربسته روبهروییم و یکی از عوامل تردید در جبهه انقلاب و حتی مردم همین است.
🔺به زودی درباره قالیباف نیز خواهم نوشت..
#سید_میثم
#انتخابات
@Masihane
۳ تیر ۱۴۰۳