JRJ_Volume 4_Issue 3_Pages 127-150.pdf
309K
#مقاله بازخوانی انتقادی دیدگاه محقق خراسانی (ره) در #تجری با تکیه بر نظرات حضرت امام خمینی (ره)
✔️ #چکیده
#تجرّی به معنای مخالفت کردن با حجّت شرعی یا عقلی است بدون آنکه مخالفتی با واقع شده باشد. این مسأله از مقولاتی است که بسته به نوع نگاه به آن دارای ماهیت متفاوت میشود؛ اما چون در دانش اصول فقه به آن پرداخته میشود، در حکم آن میان اصولیان اختلاف نظر وجود دارد. در این میان محقّق خراسانی قائل به #حرمت آن و #استحقاق_عقاب برای فردی است که این کار را انجام میدهد.
وی برای اثبات نظر خود به موارد و ادلهای چند اشاره نموده و به مباحث دخیل در این بحث مانند عدم اختیاری بودن فعل متجرّی، بررسی #اختیاری بودن مقوله #اراده یا عدم آن و بررسی قُرب و بُعد انسان نسبت به ساحت مولا اشاره میکند.
در مقابل این دیدگاه، امام خمینی با بررسی دقیق #ماهیت تجرّی، قائل به #عدم_حرمت و #عدم_استحقاق عذاب نسبت به #متجرّی است و با این ملاک به نقد دیدگاههای محقّق خراسانی پرداخته است.
در این نوشتار که به شیوه #توصیفی_تحلیلی صورت گرفته، ضمن پذیرش #فقهی بودن ماهیت تجرّی، #صحّت و #دقّت_نظر امام خمینی در موارد مورد نزاع مورد تأیید قرار گرفته است.
@tafaqqoh
🏷 #دریافت_مقاله کارکردهای عقل عملی در اصول فقه شیعه
استاد محمد عرب صالحی دام عزه
🌐 http://qabasat.iict.ac.ir/article_17659_ece0eaf4011b94acf3abc705a199ff0b.pdf
🔖 #چکیده:
کارکرد #عقل_عملی در اصول فقه گرچه فی الجمله و به طور #پراکنده در کتب اصولی مورد بحث قرار گرفته است؛ اما با اینکه مجموعه احکام عقل عملی مورد استفاده در اصول فقه، چه به نحو #کلی، مثل اصل #حسن و #قبح عقلی و چه به نحو #صغروی، مانند قبح #تجرّی، قبحِ #تفویتِ اغراضِ مولا و حسنِ #احتیاط، فراوان و دارای جهات مختلفی است، تفصیل بحث در هیچ یک از این کتب به نحو موضوعی و یکجا مورد بحث و مُداقّه قرار نگرفته است.
در برخی از کتب متقدمان به برخی از وجوه مسئله پرداخته شده است؛ مثلا بحث از حسن و قبح در کتبی چون «الفوائد الحائریه» (ر.ک: وحید بهبهانی، ۱۴۱۵ق، ص ۳۶۳_۳۷۸)، «الفصول الغرویه» (ر.ک: صاحب فصول، ۱۴۰۴ق، ص۳۱۶_۳۵۰)، «فرائد الاصول» (ر.ک: شیخ انصاری، [بی تا] ص۲۳۰_۲۴۵) و «هدایه المسترشدین» (ر.ک: اصفهانی، [بی تا]، ص۴۳۳_۴۴۲) دیده میشود؛ اما پس از آن، این اندک هم در کتب متاخرین کمیاب گردیده است و تنها محقق اصفهانی در لابلای #دلیل_انسداد، بحثی درمورد آن آورده است (محقق اصفهانی، ۱۳۷۴، ج۲، ص۳۲۲به بعد).
در کتب مختلف #شهید_صدر این مسئله تا حدودی جایگاه خود را باز یافته است و اخیراً جناب #عمار_ابورغیف یکی از شاگردان شهید صدر در کتابی دو جلدی تحت عنوان «الاسس العقلیة» بحث مستقلی با عنوان #تطبیقات عقل عملی در اصول فقه مطرح نموده است. البته طبیعی است که جای چنین مباحثی نه در علم اصول که در #فلسفه_علم_اصول است و چنین علمی بسان سایر فلسفههای #مضاف به علوم، هنوز در حوزههای علوم دینی جایگاه اساسی خود را نیافته است؛ گرچه محققان گرانمایهای در این زمینه پیش قدم گردیده و در پی پایه گذاری این علوم برآمده اند.*
در این نوشتار پس از تبیین #مفردات موضوع و تعیین مراد از عقل عملی و تبیین موضوع و محدوده آن، به کارکردهای عقل عملی در مباحث اصولی اشاره گردیده است.
* استاد آملی لاریجانی _دام ظله_ از سال ۱۳۷۸ تا سال ۱۳۸۷ در درسِ خارج اصول به طور تفصیلی به این مباحث پرداخته و نویسنده نیز در بسیاری از این جلسات حضور داشته و مقالهی حاضر نیز وامدار اندوختههای آن زمان از محضر استادِ گرانقدر است. برخی دیگر از اساتید نیز در سالهای اخیر در زمینهی فلسفه اصول فقه به تحقیق و #تدریس مشغولاند.
🌐 http://qabasat.iict.ac.ir/article_17659.html
@tafaqqoh